Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Poniżej znajduje się schemat prezentujący trzy możliwe sposoby sprawowania władzy. Przyjrzyj się, jakie występują między nimi różnice i podobieństwa: kto podejmuje decyzje i w jaki sposób. Zapisz plusy i minusy każdego z nich.

R1cXjruMVzHE2
(Uzupełnij).
RCSCKjE0aKLWb1
Grafika przedstawia schemat złożony z trzech bloków. Blok pierwszy opisuje demokrację: władzę sprawują obywatele poprzez swoich przedstawicieli; parlament jest wybierany w wyborach powszechnych, rząd jest wybierany przez parlament i może być przez niego odwołany, sądy są niezależne od pozostałych władz. 1. Demokracja. Zdjęcie przedstawia zgromadzenia posłów i senatorów w budynku polskiego Sejmu. Licencja: CC BY-SA 3.0. Żródło: Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Wikimedia Commons. Na zdjęciu sala posiedzeń w polskim Sejmie. Ustrojem obowiązującym w większości państw jest demokracja przedstawicielska. Polega ona na tym, że obywatele nie sprawują bezpośrednio władzy, ale w ich imieniu decyzję podejmują ich reprezentanci – parlamentarzyści. Drugi blok to monarchia: władza jest dziedziczą, król powołuje ministrów, obywatele są poddanymi króla, sędziowie są powoływani przez króla. 2. Monarchia. Portret Królowej Elżbiety Drugiej. Licencja: Open Government Licence v3.0. Źródło: Joel Rouse/ Ministry of Defence, Wikimedia Commons. Na zdjęciu: Królowa brytyjska, Elżbieta II. W tej formie ustrojowej władzę sprawuje monarcha, którego władza nie pochodzi z wyborów, ale jest dziedziczna. Kiedyś był to dominujący ustrój polityczny. Obecne monarchie rzadko mają charakter absolutny. Częściej – jak w Wielkiej Brytanii – mają charakter parlamentarny. Rola monarchy jest wtedy przede wszystkim symboliczna – realna władza znajduje się w rękach parlamentu. Blok trzeci prezentuje lokalne społeczności: ludzie swobodnie gromadzą się w niewielkich społecznościach, decyzje podejmują bezpośrednio zgromadzenia obywateli – wiece nie istnieją, społeczności mogą wchodzić w sojusze między sobą – jeżeli będzie taka ich wola. 3. Lokalne społeczności, Licencja: CC BY-SA 3.0, Adrian Sulc, Wikimedia Commons. Na zdjęciu: Landsgemeinde (zgromadzenie ludowe) 6 maja 2006 w Glarus w Szwajcarii. Widać tłum ludzi stojący na dużym placu. Landsgemeinde to spotkanie uprawnionych obywateli danego kantonu, w określonym dniu, na wolnym powietrzu, w celu decydowania o wydatkach i prawie. Każdy ma prawo zabrania głosu. Głosowanie odbywa się poprzez podniesienie ręki. Jest to utopijny model, którego gorącym zwolennikiem był Jan Jakub Rousseau, który sprzeciwiał się on wszelkim formom zapośredniczenia władzy ludu. Jedyna demokracja, zdaniem Rousseau, to demokracja bezpośrednia. Jest to forma władzy, gdzie wszystkie decyzje są podejmowane bezpośrednio przez wszystkich obywateli, a nie przez ich przedstawicieli. Nie ma więc parlamentu, lecz wiece, na których podejmuje się decyzje. Współcześnie nie ma państwa, który całkowicie byłoby zarządzane w ten sposób. Elementy demokracji bezpośredniej znajdziemy przede wszystkim w Szwajcarii, ale również w Polsce (referenda, budżety obywatelskie).
Źródło: licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Spróbuj skonstruować swój własny idealny ustrój, składający się z wybranych przez ciebie elementów, pochodzących z trzech zaprezentowanych form sprawowania władzy. Uzasadnij swoją decyzję.

R1pAuWeYEwdKN1
(Uzupełnij).