Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Manchester na przełomie XVIII i XIX w. 1

1
Polecenie 1

Zapoznaj się ze schematem, a następnie wykonaj polecenie.

Do połowy XVIII w. Manchester pozostawał małym miasteczkiem. Wraz z mechanizacją przędzalnictwa pod koniec stulecia miasto stało się jednym z najprężniej rozwijających się ośrodków przemysłowych w Wielkiej Brytanii.

RKOjdYz7cbffO1
Ilustracja przedstawia mapę miasta z zaznaczonymi budynkami i drogami. Opisane są: 1. Przędzalnia Shudehill Mather Brown, Portret Richarda Arkwrighta, około 1790. Mather Brown, Portret Richarda Arkwrighta, około 1790.„Przędząca rama” Arkwrighta, wg patentu z 1769 roku.„Przędząca rama” Arkwrighta, wg patentu z 1769 roku. Przędzalnia Shudehill była pierwszą przędzalnią mechaniczną w Manchesterze. Założył ją w 1782 roku Richard Arkwright – przedsiębiorca i wynalazca przędzarki mechanicznej Spinning frame („Przędząca rama”). Początkowo była ona napędzana energią wodną, pochodzącą z młynów. Pod koniec wieku wspólnie ze wspólnikami Arkwright zainwestował w silniki parowe Boultona i Watta, zwiększając wydajność zakładu. W 1854 roku przędzalnia uległa zniszczeniu w wyniku pożaru. Inwestorzy odbudowali fabrykę, ale niemal sto lat później, w czasie II wojny światowej, została zrównana z ziemią w wyniku niemieckiego bombardowania. Współcześnie mieści się tu parking., 2. Kanał Bridgewater Ford Madox Brown, Otwarcie kanału Bridgewater w 1761 roku. Ford Madox Brown, Otwarcie kanału Bridgewater w 1761 roku. Kanał Bridgewater został zaprojektowany przez mechanika i inżyniera Jamesa Brindleya, na zlecenie księcia Bridgewater (stąd nazwa). Początkowo książę szukał sposobu na przyśpieszenie transportu węgla z jego kopalń w Worsley do Manchesteru. W 1761 roku robotnicy zakończyli prace nad 16-kilometrowym odcinkiem. W konsekwencji cena węgla w Manchesterze spadła o połowę. 15 lat później kanał został przedłużony z Manchesteru do leżącego nad morzem Liverpoolu o dodatkowe 48 km., 3. Kanał Rochdale Kanał Rochdale w centrum Manchesteru, widok współczesny. Kanał Rochdale w centrum Manchesteru, widok współczesny. Kanał Rochdale był inwestycją planowaną od 1776 roku, jednak pierwsze próby połączenia miejscowości Sowerby Bridge z Manchesterem zakończyły się niepowodzeniem. Na początku lat 90. XVIII wieku parlament wrócił do tego projektu, ale wzbudzał on wiele kontrowersji wśród właścicieli okolicznych przędzalni, którzy obawiali się, że przekopanie kanału pozbawi ich dostępu do wody. Odcinek przebiegający obok Manchesteru został oddany do użytku w 1798 roku., 4. Niezidentyfikowana przędzalnia , 5. Przędzalnia Piccadilly William Henry Brooke, Portret Roberta Owena, 1834. William Henry Brooke, Portret Roberta Owena, 1834. Przędzalnia Piccadilly należała do Petera Drinkwatera. Jej budowa rozpoczęła się w 1789 roku. Rok później jako pierwsza w Manchesterze wykorzystywała energię parową pochodzącą z silników parowych Boultona i Watta. Pierwotnie był to czteropiętrowy budynek, a Drinkwater zatrudniał około 500 pracowników. Kierownikiem zakładu w latach 1792-1794 był Robert Owen, który stał się jednym z najbardziej znanych działaczy na rzecz poprawy warunków pracy robotników w fabrykach. W czasie swojego pobytu w Manchesterze zyskał reputację dobrego menagera. Był członkiem miejscowego Towarzystwa Literacko-Filozoficznego i wchodził w skład miejskiej Rady ds. Zdrowia Publicznego, której celem było monitorowanie i polepszanie stanu zdrowia robotników. Pod koniec wieku Owen opuścił Manchester, żeby rozwinąć własny biznes w Szkocji. Po śmierci Drinkwatera w 1801 roku przędzalnię przejęli jego synowie, którzy najprawdopodobniej w krótkim czasie zrezygnowali z prowadzenia interesów i ją sprzedali., 6. Przędzalnia Murrayów Przędzalnia Murrayów, 1835. Przędzalnia Murrayów, 1835. Najstarsza część kompleksu, widok współczesny. Najstarsza część kompleksu, widok współczesny. Przędzalnia Murrayów została wybudowana w 1797 roku w dzielnicy Ancoats na zlecenie braci Adama i George’a Murrayów, z pochodzenia Szkotów. Firma szybko odniosła sukces i bracia inwestowali w jej rozwój (do 1805 roku powstały dwie kolejne hale). Wewnątrz kompleksu znajdował się zbiornik łączący kanał Rochdale z budynkami, w których pracowały silniki parowe Watta i Boultona. Na początku XIX wieku, w szczytowym okresie, Murrayowie zatrudniali ponad 1000 pracowników. Okres prosperity skończył się na początku XX wieku, kiedy władze miasta zasypały część kanału Rochdale, a jeden z budynków spłonął. W jego miejsce powstał pierwszy w Manchesterze zakład napędzany energią elektryczną. Funkcjonował on do lat 50. ubiegłego stulecia. Współcześnie część budynków zagospodarowano na powierzchnię biurową, a w części mają w przyszłości powstać mieszkania i hotel. Fabryka Murrayów to najstarsza zachowana na świecie przędzalnia bawełny, która była napędzana parą wodną.
Mapa Manchesteru (północna Anglia) z 1801 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R17SBhiMnB3Lc
Wskaż prawdziwe zdania: 1. Przy projektowaniu budynków zadbano, aby wewnątrz było dużo światła., 2. Przędzalnie liczyły nie więcej niż 8 pięter., 3. Fabryki były budowane z łatwopalnych materiałów., 4. Do transportu bawełny i gotowej przędzy wykorzystywano przede wszystkim zwierzęta., 5. Pod koniec XVIII wieku w przędzalniach powszechnie stosowano maszynę parową Jamesa Watta., 6. Zmechanizowanie produkcji przędzy bawełnianej obniżyło jej cenę., 7. Gdzie pod koniec XVIII wieku funkcjonowały fabryki, współcześnie dominuje sektor usług.
Polecenie 2

Wyjaśnij, dlaczego przędzalnie w Manchesterze powstały na obrzeżach miasta, a nie w jego centrum.

RqX6K0R4EajWV
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).