Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się ze schematem. Rozstrzygnij, czy po zawarciu unii lubelskiej decyzje dotyczące wypisanych niżej zagadnień będą podejmowane wspólnie przez Polskę i Litwę, czy osobno: wyprawa wojenna przeciwko Turcji, zawarcie pokoju ze Szwecją, pobór do wojska, zbieranie podatków, ukaranie przywódców buntu chłopskiego, elekcja nowego władcy.

RgZoIqNNDfBJQ
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
R1E7RneVgvV5A1
Ilustracja interaktywna przedstawia mapę Rzeczpospolitej Obojga Narodów, na której zaznaczone jest symbolicznie połączonymi dwiema obrączkami zawarcie Unii Lubelskiej. Każde z Państw miało osobne: urzędy, wojsko, skarb, sądownictwo. Częścią wspólną były: władca, moneta, sejm, polityka zagraniczna. Opisano: 1. Państwo. Fragment aktu unii lubelskiej, 1569 r., Lublin. „Iż już Królestwo polskie i Wielkie Księstwo litewskie jest jedno nierozdzielne i nieróżne ciało, a także nierożna ale jedna a spólna Rzeczpospolita, która się z dwu państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła." Unia lubelska (1569 r.). Tekst unii lubelskiej ostatecznie - po wielomiesięcznych targach i sporach - został przyjęty 1 lipca 1569 r. W dokumencie tym ustanowiono, iż już Królestwo Polskie , Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno nieróżne i nierozdzielne ciało, a także nieróżna, ale jedna spólna Rzeczpospolita, która się z dwóch państw i narodów w jeden lud i państwo zniosła i spoiła”. W tym nowym państwie, które odtąd nazywało się Rzeczpospolitą Obojga Narodów - nie wszystkie instytucje były wspólne. Niektóre zachowały swoją odrębność. 2. Władca. Obraz przedstawia portret Zygmunta II Augusta. To młody mężczyzna w wykwintnych, bogato zdobionych szatach. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Warsztat Lucasa Cranacha, Portret Zygmunta II Augusta, 1555 Fragment aktu unii lubelskiej, 1569 r., Lublin. „A temu obojemu narodowi żeby już wiecznemi czasy jedna głowa, jeden pan i jeden król spólny rozkazował, który wspólnymi głosy od Polaków i od Litwy obran, a miejsce obierania w Polsce, a potym na Królestwo Polskie pomazan i koronowany w Krakowie będzie. Któremu obieranie według przywileju Aleksandrowego niebytność której strony przekazać niema, abowiem powinnie et ex debito rady i wszystkie stany Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa litewskiego wzywane być mają.". 3. Sejm polski. Obraz przedstawia salę, w której odbywa się sejm. W centralnej części znajduje się tron królewski. Po jego bokach i naprzeciew niego zasiadają posłowie, duchowieństwo i magnateria. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Sejm koronny za panowania Zygmunta II Augusta, grafika z dzieła Jana Herburta Statuta y Przywileie Koronne z 1570 roku. Fragment aktu unii lubelskiej, 1569 r., Lublin. „Sejmy i rady ten oboj narod ma zawsze mieć spolne koronne pod krolem polskim, panem swym, i zasiadać tak panowie między pany osobami swemi, jako posłowie między posły, i radzić o spolnych potrzebach tak na sejmiech, jako i bez sejmow, w Polsce i w Litwie.". 4. Polityka zagraniczna. Bitwa. Obraz przedstawia scenę rodzajową. Przed królem i dworem zgormadzeni są licznie rycerze, którzy proszą króla o wstawiennictwo i obronę. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Maurycy Gotlieb, Kawalerowie Mieczowi inflanccy proszący króla Zygmunta Augusta o opiekę przed uciskiem cesarza Ferdynanda, 1874. Olej na płótnie. Obraz zaginiony. Fragment aktu unii lubelskiej, 1569 r., Lublin. „Tyż we wszystkich przeciwnościach spolną pomocą my obojego narodu prełaci, książęta, rady, barones i wszystkie stany pomagać sobie mamy wszystkiemi siłami i możnościami, jako spolnej radzie pożytecznie i potrzebnie będzie się zdało, szczęśliwe i przeciwne rzeczy za spolne rozumiejąc i wiernie sobie pomagając. Foedera aut pacta abo zmowy i przymierza z postronnemi narody wedla spolnej zgody warszawskiej na potym żadne czynione ani stanowione, żadni tyż posłowie w rzeczach ważnych do obcych stron posyłani być nie mają, jedno za wiadomością i radą spolną obudwu narodow, a przymierza albo stanowienia z ktorymkolwiek narodem przedtym uczynione, ktoreby były szkodliwe ktorej stronie, dzierżane być nie mają.". 5. Wspólna moneta. Zdjęcie przedstawia rewers 15 dukatów. W centralnej części monety widać herb Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Źródło: Maciej Szczepańczyk, Wikimedia Commons, CC BY 3.0. Rewers 15 dukatów Zygmunta III Wazy z 1617 z herbem królewskim. Fragment aktu unii lubelskiej, 1569 r., Lublin. „Moneta tak w Polsce, jako w Litwie, ma być za spolną radą uniformis et aequalis in pondere et grano et numero petiarum et inscriptione monetae (jednostajna i równa, co do wagi i zawartości i liczby sztuk, i napisu na monecie), co ku skutkowi przywieść Jego Krolewska Mość jest powinien i potomkowie Jego Królewskiej Miłości będą powinni.". 6. Przywileje. Fragment aktu unii lubelskiej, 1569 r., Lublin. „Tyż aby jedna strona drugiej była radą i pomocą, aby Jego Krolewska Mość prawa, przywileje, tak wszem ziemiam i narodom, tak Korony polskiej, jako i Wielkiego Księstwa litewskiego, i ziemiam do nich należącym, wszelakim pismem nadane przywileja i prawa od wszech przodkow Jego Krolewski Mości i od Jego Królewskiej Mości samego z dawnych czasow i od poczęcia unji wszem wobec i każdemu z osobna jakimkolwiek sposobem nadane, i wolności, dostojeństwa, prerogatywy, urzędy wszystkie obojga narodu całe i nieporuszone zachował, wszystkie prawa, sądy, wysady, stany książęce i familje szlacheckie przerzeczonych narodów, uchwały sądowne z dawna do tego czasu zachować każdemu stanu mocnie i nieporuszenie."
Źródło: Grafika: Contenplus.pl, licencja: CC BY-SA 3.0, Cytaty: Akt unii lubelskiej, dostępny online: law.uj.edu.pl.
Polecenie 2

Rozstrzygnij, jaki charakter miał związek zawarty między Polską a Litwą w Lublinie w 1569 r. Czy była to unia realna czy personalna? Odpowiedź uzasadnij.

RDR90lnsxWaG6
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).