Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się ze schematem interaktywnym, a następnie wykonaj zadania.

RxMYNwkcVOlUh1
Schemat przedstawia podział systemów prawa. Ukazanych jest siedem różnych systemów, zgodnie z wypunktowaniem: 1. System prawa kontynentalnego (stanowionego): - Wykształcił się w Europie kontynentalnej w średniowieczu. - Bazuje na tradycji rzymskiej. - Charakteryzuje go działalność glosatorów (prawników), którzy badali prawo rzymskie na podstawie źródeł prawa kanonicznego – kodeksu Justyniana oraz postglosatorów, czyli autorów obszernych komentarzy dotyczących stosowania zasad prawa rzymskiego do potrzeb XIII wiecznej praktyki prawnej. Dominująca rola prawa stanowionego przez parlamenty w myśl zasady prymatu ustawy. – Sądy wyłącznie stosują prawo, orzecznictwo sądów wyższej instancji ma pewne znaczenie prawotwórcze. – Występuje zróżnicowana struktura sądów, funkcjonują sądy administracyjne. – Brak sędziów niezawodowych. – Ograniczony udział w rozprawie czynnika społecznego w postaci ławników, nie występują w wyższych instancjach. – Funkcjonują specjalne sądy konstytucyjne np. Trybunał Konstytucyjny w Polsce. – Występuje w Polsce, krajach Europy kontynentalnej, Ameryce Łacińskiej oraz częściowo w Kanadzie. 2. System precedensowy common low: – Kształtuje się w oderwaniu od tradycji rzymskiej w średniowiecznej Anglii. – Obecnie się mówi o reformowanym common law. – Prawo precedensowe występuje obok prawa stanowionego (statue law), którego rola systematycznie wzrasta. – Sądy są współtwórcami prawa. – Precedens to zasada lub reguła prawna stworzona przez sąd, która obowiązuje we wszystkich sprawach podobnych rozstrzyganych w przyszłości. – Złożona, uwarunkowana historycznie struktura sądów. – W rozprawach uczestniczą sędziowie niezawodowi - sędziowie pokoju. – Brak sądownictwa administracyjnego. – Funkcjonowanie ławy przysięgłych (jury) pełniącej rolę czynnika społecznego w rozstrzyganiu spraw bowiem to ława orzeka o winie, sędzia jedynie karze. – Występuje w Wielkiej Brytanii, USA, częściowo w Kanadzie, Australii, Indiach, RPA, krajach Afryki Zachodniej. 3. Prawo wyznaniowe, religijne: – To gałąź prawa regulująca prawa i obowiązki obywateli ze względu na wyznanie religijne. – Określa zasady tworzenia i ramy działania Kościołów i innych związków wyznaniowych. – Określa zakres istniejącej w państwie wolności religijnej. – W mniejszym lub większym stopniu nakładają się na siebie normy religijne z normami prawnymi, o określonych przypadkach normy religijne otrzymują status obowiązującego prawa państwowego, zabezpieczonego przymusem państwowym. – Prawo stanowione nie może być sprzeczne z uznawanymi za objawione normami religijnymi, musi być stanowione zgodnie z ich duchem. – System ten występuje w krajach z dominującą religią muzułmańską Iran, Pakistan, Egipt, Syria. – Źródłem ustawodawstwa jest prawo szariatu wynikające z Koranu i Sunny oraz prawa zwyczajowego. 4. Prawo pozytywne: – Prawo stanowione przez człowieka w odróżnieniu od prawa naturalnego. – Prawo pozytywne to prawo pojmowane przede wszystkim jako – zależne od czasu i miejsca – dzieło danego społeczeństwa, tworzone w ramach nowoczesnej demokracji parlamentarnej, uwzględniającej prawotwórczą rolę organów państwa, partii politycznych, organizacji pozarządowych i grup nacisku. 5. Prawo zwyczajowe: – Nie pochodzi od żadnej instytucji. – Zostało wykształcone przez społeczeństwo w toku historii. – W tradycji rzymskiej nazywano je mores maiorum, czyli zwyczaje przodków. – Początkowo prawo niepisane, przekazywane z ust do ust z pokolenia na pokolenie. – Z czasem utrwalone w formie pisemnej w wyniku kodyfikacji lub inkorporacji prawa. – Najbardziej znanym zbiorem prawa zwyczajowego spisanego jest Lex Salica Francorum, czyli prawo Franków salickich. 6. Prawo naturalne, prawo natury: – Odmienny od prawa pozytywnego porządek prawny. – Źródłem prawa natury jest sama natura, rozumiana często jako wola Boga. – Jest wspólne dla wszystkich kultur. – Jest trwałe i niezmienialne. – Nie można go odebrać człowiekowi. – Jest podstawą praw człowieka i licznych rozpraw filozoficznych. – Nie funkcjonuje jako samodzielne prawo w żadnym państwie. 7. Systemy prawne krajów postkolonialnych: – Silna, stopniowo jednak zanikająca rola prawa zwyczajowego. – Mieszanka europejskich systemów prawnych – prawa stanowionego i prawa precedensowego, w zależności od państwa kolonizatora. – Często występuje tendencja do częściowego zachowania specyfiki tradycyjnego prawa niepisanego i wprowadzenia go w nowoczesny system prawny.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1
RBFV7bhhqHXFi
Wyjaśnij, na czym polega prymat ustawy w systemie prawa kontynentalnego. (Uzupełnij) Uzasadnij, dlaczego wzrasta na świecie rola prawa stanowionego. (Uzupełnij) Wyjaśnij, jaką rolę w sądach prawa precedensowego pełni ława przysięgłych. (Uzupełnij).