Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z poniższym schematem, którego tłem jest obraz Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem. Ilustracje poszczególnych elementów stanowią fragmenty filmu Krzyżacy z 1960 r. w reżyserii Aleksandra Forda.

R87P7Nf7Tf3qL1
Obraz przedstawia Bitwę pod Grunwaldem Jana Matejki. Umieszczone są na nim cztery interaktywne elementy: armia, sojusze, morale i pieniądze, dyplomacja. 1.Armia Krzyżacy Liczebność armii krzyżackiej wynosiła około 15 tys. Zakon krzyżacki wspomagali rycerze z Zachodu, głównie z Niemiec i ziem sąsiadujących (Pomorza Zachodniego, Czech, Śląska). Udział rycerstwa z innych krajów nie był jednak zbyt liczny. Główną siłę wojska krzyżackiego stanowiła jazda. Zakon dysponował około 100 działami. Armia krzyżacka była mobilna, mogła pokonać 40 km w jeden dzień Armia krzyżacka miała większe możliwości mobilizacyjne. Główne siły koncentrowały się wokół Wisły i łatwiej je było zmobilizować w razie potrzeby. Państwo zakonne było zabezpieczone rozbudowanym systemem fortyfikacji. Strona polsko‑litewska Według najbardziej prawdopodobnych szacunków armia Polski i Litwy liczyła ona około 30 tys. rycerzy. Na czas wojny z zakonem z zagranicy powrócili rycerze polscy dotychczas przebywający na innych dworach europejskich, głównie u Zygmunta Luksemburczyka, na czele ze słynnym Zawiszą z Grabowa. Prócz tego do armii polskiej zaciągnięto rycerzy ze Śląska, Moraw, Czech, włączono uciekinierów ze Złotej Ordy oraz chorągiew księcia Lingwena z Republiki Nowogródzkiej. Trzon armii polsko‑litewskiej stanowiła jazda. Pod względem uzbrojenia i wartości bojowej wojsko polsko‑litewskie nie ustępowało wojsku krzyżackiemu. Czasy wielkiej wojny to szczyt osiągnięć polskiej inżynierii wojskowej. Armia polska miała trudności mobilizacyjne, główne jej siły rozrzucone były na ogromnych obszarach państwa. 2. Sojusze Krzyżacy. Zakon krzyżacki został w czasie wojny wsparty przez Księstwo Zachodniopomorskie, Księstwo Oleśnickie, Królestwo Duńskie oraz zakon kawalerów mieczowych. Krzyżacy pozostawali także w sojuszu z Zygmuntem Luksemburczykiem, królem Węgier, który miał zaatakować Polskę od południa. Sprawę krzyżacką popierali Niemcy na czele z cesarzem niemieckim, spośród nich rekrutowała się większość rycerzy. Od udziału w wojnie uchyliły się ostatecznie Inflanty pod pozorem obowiązującego traktatu pokojowego z Witoldem, a Węgry zajęte swoimi sprawami (konflikt z Turcją) nie były w stanie zagrozić poważniej Polsce. Zakon miał korzystne położenie geopolityczne - spośród sąsiadów tylko Polska i Litwa były poważnymi przeciwnikami politycznymi, z innych stron nie groziło Krzyżakom niebezpieczeństwo. Strona polsko‑litewska. Armia polsko‑litewska wspierana była przez wojska lenników: hospodarstwo mołdawskie, księstwo mazowieckie, płockie, bełskie i Podole. Państwo polsko‑litewskie ze wszystkich stron było otoczone groźnymi i nieprzyjaźnie nastawionymi potęgami, do których zaliczyć można Moskwę, Tatarów, Czechy, Węgry. 3. Morale i pieniądze Krzyżacy. Motywacja moralna w przypadku armii krzyżackiej była różna. Największa u zakonników i przybyszów z Zachodu, którzy wierzyli w słuszność walki z pogaństwem; mniejsza u żołnierzy krzyżackich pochodzących z Prus i innych ziem zakonu. Ci ostatni nie widzieli sensu w wojnie i nie rozumieli, dlaczego mieliby umierać za sprawę krzyżacką. Zakon dysponował dużymi zasobami finansowymi. Strona polsko‑litewska. Motywacja moralna strony polsko‑litewskiej była ogromna. Wierzono w słuszność sprawy, występowano przecież w obronie świeżo nawróconego chrześcijańskiego kraju. Ważną rolę odgrywała też pamięć doznanych krzywd, pragnienie odzyskania utraconych ziem oraz nienawiść do butnego i nie przebierającego w środkach wroga. Polska i Litwa dysponowały porównywalnym potencjałem finansowym. Wśród polskich elit nie było zgody co do wojny z zakonem. Możni małopolscy więcej korzyści dla siebie widzieli w wyprawach wschodnich, wielu przedstawicieli wyższego duchowieństwa wypowiedziało się także przeciwko zbrojnej rozprawie z Krzyżakami. 4. Dyplomacja. Zakon krzyżacki miał poparcie na dworach chrześcijańskiej Europy. Ważną rolę w jego pozyskaniu odegrała propaganda zakonna. Zakon krzyżacki podjął próby rozerwania sojuszu Polski i Litwy oraz osłabienia obu państw w obliczu zbliżającego się konfliktu, dążąc do nawiązania separatystycznego sojuszu z Witoldem, a gdy ten odmówił, ze Świdrygiełłą - najmłodszym bratem Jagiełły. Obie próby zakończyły się niepowodzeniem. Witold pozostał lojalny, a zdradę Świdrygiełły szybko wykryto. Strona polsko‑litewska. Polska i Litwa nie miały szerokiego poparcia na forum międzynarodowym. Dyplomacja polska podkreślała, że wojnę wypowiedział zakon, a więc Polska była ofiarą agresji krzyżackiej. Polska i Litwa utrzymały jedność w obliczu zbliżającego się konfliktu.
Jan Matejko, Bitwa pod Grunwaldem, 1872–1878. Obraz jest tłem schematu, w schemacie wykorzystano też - jako elementy edukacyjne - fragmenty filmu Krzyżacy z 1960 r. w reżyserii Aleksandra Forda.
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 2

Na podstawie schematu wskaż atuty i słabości obu stron w obliczu zbliżającej się wojny.

R1R8sZGS0Zjre
Zakon krzyżacki Atuty (Uzupełnij) Słabości (Uzupełnij). Państwo polsko-litewskie Atuty (Uzupełnij) Słabości (Uzupełnij).
Polecenie 3

Porównaj swoje propozycje z tymi zgłoszonymi przez innych uczniów. Czy są podobne do twoich? Czym się różnią? Podyskutujcie o waszym postrzeganiu atutów i słabości obu stron konfliktu.

RFcWDtqM1InoC
(Uzupełnij).