Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1azOtfMtnHME1
Płaskorzeźba przedstawiająca Orfeusza, który ogląda się na Eurydykę, kiedy Hermes zabiera ją z powrotem do krainy cieni
płaskorzeźba, domena publiczna
Ćwiczenie 1

Na podstawie informacji zawartych w podpisie pod płaskorzeźbą rozpoznaj przedstawione na niej postaci.

Ćwiczenie 2

Przeczytaj mit o Orfeuszu i Eurydyce. Zwróć uwagę na sposób prowadzenia narracji. Czy narrator wie wszystko o świecie, który opisuje? Po czym można to rozpoznać?

Orfeusz i EurydykaJan Parandowski
Jan Parandowski Orfeusz i Eurydyka

Orfeusz był królem‑śpiewakiem Tracji […]. Był młody i bardzo piękny. Śpiewał i grał na lutni tak pięknie, że wszystko, co żyło, zbierało się dokoła niego, aby słuchać jego pieśni i grania. Drzewa nachylały nad nim gałęzie, rzeki zatrzymywały się w biegu, dzikie zwierzęta kładły się u jego stóp – i wśród powszechnego milczenia on grał. Był po prostu czarodziejem i za takiego uważały go następne pokolenia, przypisując mu wiele rozmaitych dzieł, w których wykładał zasady sztuki czarnoksięskiej.

Żoną jego była Eurydyka, nimfa drzewna, hamadriada. Kochali się oboje bezprzykładniej0000008HSB5v22_000tp001bezprzykładnie. Ale jej piękność budziła miłość nie tylko w Orfeuszu. Kto ją ujrzał, musiał ją pokochać. Tak właśnie stało się z Aristajosem. Był to syn Apollina i nimfy Kyreny, tej, co lwy jedną ręką dusiła – bartnikj0000008HSB5v22_000tp002bartnik zawołany, a przy tym dobry lekarz i właściciel rozległych winnic. Zobaczył raz Eurydykę w dolinie Tempe. Cudniejszej doliny nie ma w całym świecie, a Eurydyka wśród łąk zielonych, haftowanych kwieciem rozmaitym, wydawała się jeszcze bardziej uroczą. Aristajos nie wiedział, że ona jest żoną Orfeusza. Inaczej byłby, oczywiście, został w domu i starał się zapomnieć o pięknej nimfie. Tymczasem zaczął ją gonić. Eurydyka uciekała. Stało się nieszczęście: ukąsiła ją żmija i nimfa umarła.

Biedny był wówczas Orfeusz, bardzo biedny. Nie grał, nie śpiewał, chodził po łąkach i gajach i wołał: „Eurydyko! Eurydyko!” Ale odpowiadało mu tylko echo. Wtedy ważył się na rzecz, na którą nie każdy by się ważył: postanowił pójść do podziemia. Wziął ze sobą tylko swoją lutnię czarodziejską. Nie wiedział, czy to wystarczy, ale nie miał żadnej innej broni. Jakoż wystarczyło. Charonj0000008HSB5v22_000tp003Charon tak się zasłuchał w słodkie tony jego muzyki, że przewiózł go za darmo i bez oporu na drugi brzeg Styksuj0000008HSB5v22_000tp004Styksu; Cerberj0000008HSB5v22_000tp005Cerber, nawet sam Cerber nie szczekał! A kiedy stanął Orfeusz przed władcą podziemia, nie przestał grać, lecz potrącając z lekka struny harfy, skarżyć się zaczął, a skargi układały się w pieśni. Zdawało się, że w królestwie milczenia zaległa cisza większa i głębsza niż zwykle. I stał się dziw nad dziwy: , nieubłagane, okrutne, bezlitosne Erynie płakały!

Hades oddał Orfeuszowi Eurydykę i kazał ją Hermesowi wyprowadzić na świat z powrotem. I jedno jeszcze powiedział: Eurydyka iść będzie za Orfeuszem, za nią niech kroczy Hermes, a Orfeusz niech pamięta, że nie wolno mu oglądać się poza siebie. Poszli. Droga wiodła przez długie, ciemne ścieżki. Już byli prawie na górze, gdy Orfeusza zdjęło nieprzezwyciężone pragnienie: spojrzeć na żonę, bodaj raz jeden. I w tej chwili utracił ją na zawsze. Hermes zatrzymał Eurydykę w podziemiu, Orfeusz sam wyszedł na świat. Próżno się wszędzie rozglądał: nigdzie jej nie było. Nadaremnie dobijał się do bram piekieł: nie wpuszczono go po raz wtóryj0000008HSB5v22_000tp006wtóry.

j0000008HSB5v22_00000_BIB_001Jan Parandowski, Orfeusz i Eurydyka, [w:] tegoż, Mitologia, Londyn 1992, s. 151–152.
Ciekawostka

W tekście mitu pojawia się informacja, że Orfeusz grał na lutni lub na harfie. Te rozbieżności mogą wynikać z niedokładnego tłumaczenia mitów z języka greckiego. Zarówno harfa, jak i lutnia, mogły być znane starożytnym Grekom. Obie należą do instrumentów szarpanych.

1
Ćwiczenie 3
RQAAPpTAXzgXi1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4

Opisz własnymi słowami Orfeusza i jego żonę Eurydykę.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 5

Zredagujcie kolejne punkty planu wydarzeń w formie zdań, wykorzystując podane słowa.

uzupełnij treść
j0000008HSB5v22_000tp002
j0000008HSB5v22_000tp001
j0000008HSB5v22_000tp003
j0000008HSB5v22_000tp004
j0000008HSB5v22_000tp005
j0000008HSB5v22_000tp006
  • czarodziej

  • pogoń

  • żona

  • żmija

  • rozpacz

  • podziemie

  • cuda

  • decyzja

  • pragnienie

  • strata

  • bramy

Ćwiczenie 6

Opowiedz o wydarzeniach opisanych w micie z punktu widzenia Eurydyki.

Ćwiczenie 7

Znajdź w tekście odpowiednie cytaty i uzupełnij nimi przerysowaną do zeszytu tabelkę.

Reakcja na muzykę Orfeusza

drzewa

rzeki

dzikie zwierzęta

Charon

Cerber

Erynie

RSNAKnovdJqC61
Orfeusz
Károly Ferenczy, Orfeusz, 1894, domena publiczna
Ćwiczenie 8

Przyjrzyj się wizerunkowi Orfeusza grającego na czarodziejskim instrumencie. Zwróć uwagę na to, jak greckiego muzyka wyobraził sobie węgierski malarz. Co się zmieniło w stosunku do treści mitu?

Ćwiczenie 9

Co wyraża twarz Orfeusza na obrazie? Zapisz – tutaj lub w zeszycie – określenia przeżywanych przez niego emocji.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 10

Wyobraź sobie, że posiadasz czarodziejską lutnię. W jakich sytuacjach warto by było jej użyć? Zapisz swoje propozycje tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 11

Napisz list w imieniu Orfeusza z prośbą do władcy podziemia Hadesa o powtórne rozpatrzenie sprawy króla‑śpiewaka i zmianę decyzji o zatrzymaniu Eurydyki. Pamiętaj o uwzględnieniu wszystkich elementów listu, a także o argumentach popierających twoją prośbę.