Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
ewolucja biologiczna
ewolucja biologiczna

obejmujący wiele pokoleń, naturalny proces zmian na różnych poziomach organizacji świata organizmów żywych; obejmuje on zmiany budowy, sposobu funkcjonowania i zachowania się organizmów w kolejnych pokoleniach; przemiany form życia w procesie ewolucji biologicznej prowadzą do modyfikacji znaczenia organizmów w ekosystemach, a w efekcie do zmian ekologii oraz rozmieszczenia geograficznego życia na Ziemi.

endemity
endemity

organizmy mające mały zasięg, często ograniczony jedynie do jednego miejsca występowania na świecie; w Polsce są to np. skalnica tatrzańska, czy warzucha polska

aminokwasy
aminokwasy

grupa organicznych związków chemicznych zawierających zasadową grupę aminową oraz kwasową grupę karboksylową; 20 różnych aminokwasów wchodzi w skład białek wszystkich organizmów żywych

atawizm
atawizm

cecha określonej grupy organizmów, która zanikła w toku ewolucji, jednak może się pojawiać ponownie u niektórych osobników danego gatunku

dobór naturalny
dobór naturalny

selekcja naturalna, mechanizm ewolucji zaproponowany przez K. Darwina i A. R. Wallace’a w celu wyjaśnienia sposobów powstawania nowych gatunków: w walce o byt zwyciężają osobniki lepiej przystosowane do warunków środowiska, w którym żyją zyskując większe szanse na pozostawienie po sobie potomstwa, które dożyje do wieku dojrzałego i będzie się dalej rozmnażać, przekazując swoje geny kolejnym pokoleniom

dowody bezpośrednie ewolucji
dowody bezpośrednie ewolucji

paleontologiczne znaleziska organizmów zachowane np. pod postacią skamieniałości

dowody pośrednie ewolucji
dowody pośrednie ewolucji

wyniki analiz podobieństw i różnic między organizmami żyjącymi współcześnie, pozwalające wnioskować o ewolucji i wspólnym pochodzeniu tych organizmów

formy przejściowe organizmów
formy przejściowe organizmów

brakujące ogniwa, organizmy o cechach budowy wspólnych dla różnych grup systematycznych

gen
gen

fragment DNA zawierający informację genetyczną dotyczącą budowy określonego białka

kod genetyczny
kod genetyczny

sposób zapisu informacji genetycznej zawarty w cząsteczkach kwasu deoksyrybonukleinowego, który zapewnia dziedziczenie informacji 
o budowie i cechach organizmu

narządy analogiczne
narządy analogiczne

narządy u różnych gatunków mające podobny kształt i pełniące podobną funkcję, ale różniące się pochodzeniem, np. skrzydło ptaka 
i skrzydło motyla, oko żaby i oko ośmiornicy

narządy homologiczne
narządy homologiczne

narządy występujące u różnych gatunków mające podobną budowę i pochodzenie, ale pełniące odmienne funkcje np. łuski gadzie i pióra ptaków, noga psa i płetwa wieloryba

nukleotydy
nukleotydy

podstawowe składniki strukturalne kwasów nukleinowych (DNA i RNA)

paleontologia
paleontologia

nauka zajmująca się badaniem organizmów, które żyły w ubiegłych epokach geologicznych, a ich szczątki zachowały się w postaci skamieniałości

relikty
relikty

organizmy dawniej licznie reprezentowane, o dużym zasięgu geograficznym, a obecnie występujące na niewielkich obszarach; 
relikty posiadają cechy charakterystyczne dla grup dawno wymarłych

rozwój zarodkowy
rozwój zarodkowy

embriogeneza, rozwój embrionalny, rozwój zarodka od zapłodnienia aż do do wyklucia się z jaja lub opuszczenia ciała matki

skamieniałości
skamieniałości

zachowane w skałach szczątki organizmów, a także ślady ich aktywności życiowej

skamieniałości przewodnie
skamieniałości przewodnie

skamieniałości organizmów charakterystyczne dla danej epoki geologicznej

takson
takson

jednostka klasyfikacyjna organizmów, np. gatunek, rodzaj, rodzina, gromada, typ; taksony są wyróżniane na podstawie pokrewieństwa rozwojowego organizmów oraz charakterystycznych cech różniących je od innych taksonów

żywe skamieniałości
żywe skamieniałości

organizmy, które są przedstawicielami dawno wymarłych grup a przetrwały do czasów współczesnych w niemal nie zmienionej formie