Sprawdź się
Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej. Najwcześniejsze z nich umieść u góry.
Zaznacz, które z poniższych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.
Napisz, do którego wydarzenia odwołuje się autorka opracowania historycznego, i wyjaśnij, dlaczego uważa je za cezurę w funkcjonowaniu Związku Morskiego.
Świat grecki od Homera do KleopatryPierwszy okres funkcjonowania symmachii zamyka rok 454 p.n.e., uważany za symboliczną datę w procesie przekształcania symmachii ateńskiej w ateńską arche.
Źródło: Danuta Musiał, Świat grecki od Homera do Kleopatry, Warszawa 2008, s. 110.
Posiłkując się tekstami źródłowymi i danymi liczbowymi, oceń, która forma zależności od ateńskiej arche spośród wymienionych w tekście źródłowym była bardziej „opłacalna” dla sprzymierzeńców ateńskich: dostarczanie okrętów czy płacenie składek. Następnie wyjaśnij, dlaczego autor opracowania historycznego określił jedną formę zależności od ateńskiej arche za bardziej opłacalną dla Ateńczyków.
Źródło A
Wojna peloponeskaAteńczycy ustalili, które państwa mają dostarczyć pieniędzy na wojnę z barbarzyńcą, a które okrętów.
Źródło: Tukidydes, Wojna peloponeska, t. ks. 1, rozdz. 96, tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1988, s. 37.
Źródło B
- 1. zestaw danych:
- Opis: roczna pensja robotnika
- : 150
- 2. zestaw danych:
- Opis: roczny trybut niewielkiej polis
- : 300
- 3. zestaw danych:
- Opis: miesięczny żołd załogi triery
- : 6000
- 4. zestaw danych:
- Opis: koszt wybudowania triery
- : 12000
1 talent = 60 min = 6000 drachm.
70 – liczba okrętów wyspiarzy z Samos, potężnego sprzymierzeńca ateńskiego (50 trier i 20 transportowców)
Źródło C
Składka członkowska (phoros)Ateńczycy mogli doprowadzić poszczególne poleis do dobrowolnej rezygnacji z floty na rzecz bardziej opłacalnego trybutu.
Źródło: Aleksander Wolicki, Składka członkowska (phoros), [w:] B. Bravo, E. Wipszycka, A. Wolicki, M. Węcowski, Historia starożytnych Greków, t. 2, Warszawa 2009, s. 108.
Na podstawie tekstu źródłowego dotyczącego kleruchii podaj argumenty potwierdzające tezy a. i b. zawarte w opracowaniu historycznym.
Kolonie i kleruchieOsadnictwo [ateńskie wewnątrz arche] można rozpatrywać zarówno z perspektywy [a.] kontroli imperium nad miastami związkowymi, […] jak i [b.] eksploatowania imperium przez hegemona.
Źródło: Aleksander Wolicki, Kolonie i kleruchie, [w:] B. Bravo, E. Wipszycka, A. Wolicki, M. Węcowski, Historia starożytnych Greków, t. 2, Warszawa 2009, s. 125.
Wojna peloponeskaNa przyszłość [Ateńczycy] nie nałożyli żadnej daniny na Lesbijczyków, lecz podzieliwszy wyspę […] na trzy tysiące działek, trzysta z nich poświęcili bogom, resztę zaś przeznaczyli dla swych osadników wybranych losem; dla tych osadników ziemię nadal uprawiali Lesbijczycy, a za każdą działkę musieli płacić rocznie czynsz dzierżawny w wysokości dwóch min.
Źródło: Tukidydes, Wojna peloponeska, t. ks. III, rozdz. 50, tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1988, s. 116–117.
Poniższe inskrypcje mówią o przywilejach nadawanych przez Ateny „przyjaciołom Ateńczyków”, którzy byli obywatelami miast należących do Związku Morskiego. Na podstawie analizy inskrypcji rozstrzygnij, jaki był stosunek do nich pozostałych obywateli miast wchodzących w skład symmachii ateńskiej. Podaj dwa argumenty za swoim stanowiskiem, odwołując się do treści inskrypcji.
Jeżeli ktoś zabije Achelojona czy któregoś z jego dzieci w którymś z miast rządzonych przez Ateńczyków, miasto będzie winne 5 talentów, jak za zabicie Ateńczyka.
Źródło: Inskrypcja ateńska IG 1, 3, 19, tłum. A. Wolicki, s. 7–11.
Nikomu nie wolno go karać bez udziału ludu ateńskiego. Ten przywilej nadaje się także potomkom Apollonofanesa.
Źródło: Inskrypcja ateńska IG 1, 3, 65, tłum. A. Wolicki, s. 20–23.
Istnienie pokoju Kalliasa jest podawane w wątpliwość. Część historyków uważa, że wcale nie doszło do oficjalnego rozejmu, ale do dyskretnej umowy między Ateńczykami a Persami (zob. następne zadanie), a tekst rzekomego pokoju został sfabrykowany przez Ateńczyków ok. 387 r. p.n.e., kiedy to Sparta podpisała rzeczywisty rozejm z Persją. Na podstawie analizy tekstów obu traktatów wyjaśnij, dlaczego niektórzy historycy sądzą, że Ateńczycy mieli powody, aby sfabrykować tekst pokoju Kalliasa po tym, jak Spartanie porozumieli się z Persją.
Tekst pokoju królewskiego z 387 r. p.n.e. pomiędzy Spartą a PersjąKról [Persji] Artakserkses uważa za sprawiedliwe, ażeby miasta [greckie] znajdujące się w Azji należały do niego, z wysp zaś Klazomenaj i Cypr; ażeby pozostałe miasta greckie, zarówno małe, jak i wielkie, miały samorząd […]. Ktokolwiek zaś pokoju tego nie przyjmuje, z tymi ja [król Persji] […] będę wojował na ziemi i morzu, okrętami i pieniędzmi.
Źródło: Tekst pokoju królewskiego z 387 r. p.n.e. pomiędzy Spartą a Persją, [w:] Ksenofont, Historia grecka, t. ks. V, rozdz. 1, par. 31, tłum. W. Klinger, Wrocław 1958, s. 139.
Parafraza tekstu rzekomego (wedle niektórych) pokoju Kalliasa z 449 r. p.n.e. pomiędzy Atenami a PersjąWszystkie greckie miasta w Azji mają być wolne, perskim satrapom nie wolno zbliżać się do morza na odległość mniejszą niż trzy dni drogi ani wypływać okrętem wojennym poza Faselis i Wyspy Kyanejskie. Jeżeli król [perski] i wodzowie [perscy] tego dotrzymają, Ateńczycy nie będą wyprawiać się zbrojnie przeciw ziemiom, nad którymi panuje król.
Źródło: Parafraza tekstu rzekomego (wedle niektórych) pokoju Kalliasa z 449 r. p.n.e. pomiędzy Atenami a Persją, [w:] Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna, t. ks. XII, rozdz. 4, par. 5, tłum. A. Wolicki.
Na podstawie analizy tekstu źródłowego wyjaśnij, dlaczego autor opracowania historycznego określa pokój Kalliasa jako „nieformalny” układ, którego zarówno Ateńczycy, jak i Persowie nie zamierzali rozgłaszać. Następnie odwołując się do własnej wiedzy, dokończ urwany fragment opracowania historycznego: wyjaśnij, dlaczego Ateńczycy mieli powody, aby nie informować nikogo o porozumieniu z Persami.
Pokój KalliasaWydaje się wielce prawdopodobne, że Kallias, bliski współpracownik Kimona, a po jego śmierci Peryklesa, w imieniu kierowniczej grupy w Atenach doprowadził do porozumienia z przedstawicielami króla [perskiego]. Ta nieformalna ugoda utrzymała się do 412 r., bowiem żadna ze stron nie była zainteresowana jej naruszeniem ani tym bardziej rozgłaszaniem: perska, jako że Wielki Król oficjalnie nie paktował, lecz jedynie wydawał rozkazy; ateńska zaś […]
Źródło: Aleksander Wolicki, Pokój Kalliasa, [w:] B. Bravo, E. Wipszycka, A. Wolicki, M. Węcowski, Historia starożytnych Greków, t. 2, Warszawa 2009, s. 92.
Fragment mowy wygłoszonej w Sparcie przez posłów z MitylenySprzymierzyliśmy się zaś nie z Ateńczykami, w celu ujarzmienia Hellenów, lecz z Hellenami, w celu wyzwolenia ich od panowania perskiego. Dopóki Ateńczycy traktowali nas jak równych sobie, chętnie szliśmy za nimi; kiedy jednak zobaczyliśmy, że zaniechali walki z Persami, a zaczynają ujarzmiać własnych sprzymierzeńców, wtedy już nie czuliśmy się bezpieczni. Prócz nas i Chiotów Ateńczycy ujarzmili wszystkich sprzymierzeńców, którzy nie potrafili porozumieć się celem wspólnej obrony [przed Persami], my zaś, zachowując niepodległość i wolność może tylko z nazwy, braliśmy udział we wspólnych z Ateńczykami wyprawach.
Źródło: Fragment mowy wygłoszonej w Sparcie przez posłów z Mityleny, jednego z najpotężniejszych sprzymierzeńców Aten w Związku Morskim. Mowa została wygłoszona w 428 r. p.n.e. po tym, jak Mityleńczycy zbuntowali się przeciw Atenom i szukali wsparcia u Spartan. Tukidydes, Wojna peloponeska, księga 3, rozdział 10, tłum. K. Kumaniecki, s. 101.