Sprawdź się
Połącz wydarzenia z odpowiednimi datami.
kapitulacja polskiego garnizonu na Kremlu, bitwa pod Kłuszynem, rozejm w Dywilinie, pokój wieczysty w Polanowie, Wasyl Szujski zostaje carem
1606 | |
1610 | |
1612 | |
1619 | |
1634 |
Dopasuj opisy do obrazów, a następnie ułóż je w kolejności chronologicznej.
Na podstawie zamieszczonych tekstów oceń wartość pamiętników Samuela Maskiewicza jako źródła historycznego. Uzasadnij odpowiedź, podając trzy argumenty.
Źródło A
Obraz państwa moskiewskiego i jego mieszkańców w pamiętniku Samuela MaskiewiczaWspomnienia z uczestnictwa Samuela Maskiewicza w kampanii moskiewskiej lat 1609‑1612 stanowią przeważną część jego pamiętnika. Nie będzie przesadnym stwierdzenie, że utwór litewskiego pisarza przynosi najbogatszy obraz państwa carów ze wszystkich pamiętników żołnierzy biorących udział w tej wojnie. Maskiewiczowe „opisanie Moskwy” jest także wyjątkowe w skali całej polskiej twórczości pamiętnikarskiej z XVII wieku – barwnością ustępuje jedynie „duńskim” fragmentom utworu Jana Chryzostoma Paska. Co ciekawe, ten wizerunek wschodniego sąsiada Rzeczypospolitej różni się znacznie od stereotypu moskiewskiej barbarii, utartego w świadomości polsko‑litewskiej szlachty. Nowogródzki husarz raz tylko używa określenia „Moskwicin hruby” [tj. nieokrzesany], w jednym miejscu mówi również o moskiewskim wiarołomstwie – najczęściej chyba podkreślanej przez ówczesnych Polaków cesze charakteru narodowego Rosjan. […]
Warto zauważyć, że Maskiewicz nie przemilcza słów o słabości praw w Rzeczypospolitej, które służą tylko możnym. […] Carska metropolia ze wspomnień Samuela Maskiewicza jest miejscem wyjątkowym, prawdziwą perłą wśród miast. Pamiętnikarz z zachwytem opisuje jej ulice, zaniki i cerkwie, z żalem konstatując: A przecie my to wszystko we trzech dniach w popiół obrócili, tak wielkie ozdoby miasta tego w króciuchnym czasie zniknęły […].
Źródło B
Samuel Maskiewicz herbu Odrowąż (ur. ok. 1580 roku – zm. po 1632 roku) – podwojewodzi nowogródzki, pisarz grodzki nowogródzki w 1632 roku, poborca ziemi nowogródzkiej w 1625 roku, polski pamiętnikarz i husarz […]. Od 1601 roku służył w wojsku […]. Pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego w 1608 roku wziął udział w wyprawie moskiewskiej. Był pod Smoleńskiem, po bitwie pod Kłuszynem w 1610 roku został porucznikiem, do wiosny 1612 roku przebywał w oblężonej Moskwie do wiosny 1612 roku. Wrócił do kraju i został w 1613 pułkownikiem. Był deputatem od wojska na sejm. Prawdopodobnie w latach 1625–1631 napisał Diariusz, przedstawiający wydarzenia z lat 1594–1621, m.in. dymitriady i wojnę polsko‑turecką 1620–1621 z bitwą pod Cecorą. Oprócz wydarzeń wojennych i politycznych Maskiewicz zawarł też w Diariuszu porównanie kultury polskiej i rosyjskiej. Sposób opowiadania, zastosowany w dziele, jest charakterystyczny dla formującej się poetyki gawędy szlacheckiej.
Zapoznaj się z fragmentem pamiętnika Samuela Maskiewicza. W imieniu polskiego szlachcica sformułuj dwa argumenty przeciwko wypowiedzi mieszkańca Moskwy.
W rozmowach z [mieszkańcami Moskwy] nasi [tj. Polacy i Litwini] zalecali im wolność, aby się z nami spoiwszy tejże nabyli, a oni po prostu [odpowiadali]: „wasza wolność wam dobra, a nasza niewola nam; wolność bowiem wasza – prawi – swawolą jest; a zaś tego nie wiemy, że u was możniejszy chudszego gnębi, wolno mu wziąć chudszemu majętność i samego zabić, a przez prawo wasze dochodząc sprawiedliwości, powlecze się lat z kilkanaście, niż dojdzie, a na drugim i nigdy; u nas – powiada – najbolszy [największy, najznaczniejszy] bojarzyn najchudszemu nic uczynić nie może, bo za pierwszą skargą car mię od niego oprosta [wypyta, przesłucha]. A jeśli sam car jakie bezprawie mi uczyni, to jemu wolno jako Bohu, bo on i karaje, i żałuje”. Nie tak mi jest żal jak od swego brata to cierpieć, kiedy mnie car skarze, który jest wszystkiego świata panem […].
Wytłumacz, w jaki sposób autor pomnika dokonał heroizacji przedstawionych postaci: kniazia Pożarskiego oraz kupca Minina, przywódców antypolskiego powstania z 1612 r.
Rozpoznaj po atrybutach przedstawione na pomniku postaci.
Połącz w pary atrybuty z postaciami.
kniaź Pożarski, Michał Romanow, kupiec Minin
szabla | |
berło | |
Czapka Monomacha |
Rozstrzygnij czy zamieszczona mapa przedstawia stan posiadania Rzeczypospolitej po zawarciu rozejmu w Dywilinie w 1619 r.
Rozstrzygnij, czy oba źródła dotyczą tego samego wydarzenia. Uzasadnij odpowiedź.
Źródło A
Źródło B
Żółkiewski z częścią wojska zobaczył mury Smoleńska. W południe, gdy hetman już miał wchodzić do namiotu, przed oczami jego pojawił się niezwykły widok: miasto i przedmieścia nagle zapłonęły. Gorzały długo, przemieniając noc w pełen czerwonych blasków dzień. Komendant twierdzy, Michał Szein […] nie zawahał się nawet spalić cerkwi, by oczyścić przedpole […]. W ten sposób polityka Zygmunta [III Wazy] zdobycia twierdzy samym pojawieniem się pod jej murami i pisaniem listów do Szeina […] spłonęła wraz z dużymi przedmieściami Smoleńska.