Sprawdź się
Wskaż w wierszu Leopolda Staffa Kowal nawiązania do mitologii greckiej i wyjaśnij, na czym polegają.
Wskaż i opisz bohatera oraz adresata sonetu Leopolda Staffa.
Jakie środki poetyckie użyte zostały w sonecie Kowal? Omów ich rolę na podstawie wybranych przykładów.
Wyjaśnij, dlaczego sonet Kowal porównuje się z Odą do młodości Adama Mickiewicza. Podaj argument na poparcie tej tezy.
Ustosunkuj się do opinii Mieczysława Jastruna, według którego wiersza Kowal nie można nazwać młodopolską Odą do młodości. Napisz rozprawkę na 150 słów.
Wstęp do „Wyboru poezji” Leopolda Staffa[fragment]
(...) „Stoję wielki, olbrzymi, nagi, cyklopowy, / Jak posąg na cokole…” – monologuje Staff, ale poprzestaje na marzeniu, tym śnie o potędze. Można by powiedzieć, nie obawiając się sprzeczności samej w sobie, że śni świadomie, igrając z własną wyobraźnią.
Tylko słaby doświadcza czynem swego władztwa.
Zbyt wielka jest potęga ma i me bogactwa!
Dla ogromu mej mocy w czynie ujścia nie ma.
Boska to gra...Słynny Kowal, którym rozpoczyna Staff swoją twórczość, przyczynił się do wielu nieporozumień, jakie osnuły debiut poety; odczytano w nim niemal wyzwanie rzucone światu, coś w rodzaju modernistycznej Ody do młodości, gdy sonet ów jest tylko projekcją marzenia i cytowana tu strofa z przedostatniego utworu Snów o potędze komentuje i wyjaśnia, nie pozostawiając żadnej wątpliwości, jakie to znaczenie nadawał poeta takim pojęciom, jak siła, męstwo, słabość, chora niemoc. Pojęcia te zostały niemal całkowicie odwrócone, gdyż właśnie czyn oznacza tu słabość, a siła objawia się w zdolności marzenia tak absolutnego, że nie pragnie wcielenia. Dlatego można tylko z dużymi zastrzeżeniami mówić o nietzscheanizmie Staffa w tym okresie twórczości. Marzenie Nietzschego prowadzi do wizji jakiegoś nowego świata, jest to marzenie demiurga o nadplanecie i nadczłowieku, marzenie, które nie chce poprzestać na sobie, lecz żąda wcielenia. Z postawy Nietzschego pozostały w poezji Staffa jedynie pozory. (...) Albo raczej: z filozofa niemieckiego wziął to, co odpowiadało jego własnej psychice; nie troszcząc się o resztę, tworzy sam siebie, w życiu samym w sobie widzi cel, ale nie pamięta o słowach Nietzschego:
Nie jestem człowiekiem, jestem dynamitem.Źródło: Mieczysław Jastrun, Wstęp do „Wyboru poezji” Leopolda Staffa , [w:] Leopold Staff, Wybór poezji, Wrocław 1963.
Zastanów się, jaki inny polski utwór przełomu XIX i XX wieku można uznać za młodopolski odpowiednik Ody do młodości. Przedyskutuj swoją propozycję z kolegami i koleżankami z klasy.