Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki§ 1. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki. Urząd swój pełni przez okres lat czterech, a wybierany jest wraz z obieranym na ten sam okres wiceprezydentem w następujący sposób.
Źródło: Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, tłum. Andrzej Pułło, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 7.08.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Donald Trump idzie po reelekcję49 proc. Amerykanów chce jego impeachmentu, Biden ma nad nim przewagę 10 pkt proc. A mimo to prezydent zapewne wygra wybory.
W listopadzie 2016 r., kilka dni przed głosowaniem na nowego prezydenta, największe amerykańskie ośrodki badania opinii publicznej dawały 90 proc. szans na zwycięstwo Hillary Clinton. I rzeczywiście, była sekretarz stanu zdobyła prawie 3 mln głosów więcej niż jej konkurent. Ale ich rozkład był na tyle dla niej niekorzystny, że to Donald Trump zdobył Biały Dom.
W systemie wyborczym w USA prezydentem zostaje bowiem nie ten, na kogo zagłosuje najwięcej Amerykanów, lecz ten, kto zdobędzie poparcie przynajmniej 270 spośród 538 wielkich elektorów (liczba odpowiada sumie 435 członków Izby Reprezentantów, 100 członków Senatu oraz trzech przedstawicieli Dystryktu Columbia). Wystarczy przy tym, aby zwycięzca wygrał tylko niewielką większością głosów w danym stanie, a przejmuje całą przypadającą na tę część kraju pulę głosów elektorskich.
Źródło: Jędrzej Bielecki, Donald Trump idzie po reelekcję, 6.11.2019 r., dostępny w internecie: rp.pl [dostęp 8.12.2019 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Na co może sobie pozwolić prezydent Francji?Rosną emocje przed drugą turą wyborów prezydenckich i starciem Le Pen z Macronem – warto przypomnieć, jakie są uprawnienia prezydenta V Republiki.
Cała Europa emocjonuje się starciem Marine Le Pen (Front Narodowy) z Emmanuelem Macronem (En Marche) w drugiej turze wyborów prezydenckich. Według wyników sondażowych zdecydowanie większe szanse na triumf ma 39‑letni Macron – ze względu na bardzo silny elektorat negatywny Le Pen. Póki jednak Francuzi nie zagłosowali, wciąż otwarta jest kwestia, kto zamieszka w Pałacu Elizejskim.
Wobec wyborczych emocji warto przypomnieć sobie, jakie są uprawnienia prezydenta Francji. Bo – choć władza nad Sekwaną jest silnie scentralizowana, a uprawnienia głowy państwa bardzo szerokie, to w rzeczywistości, aby wykorzystać je w pełni, prezydent potrzebuje wsparcia parlamentu. A z dużym prawdopodobieństwem w zaplanowanych na czerwiec tego roku wyborach parlamentarnych większości nie zdobędzie ani frakcja Le Pen, ani środowisko polityczne Macrona.
Od referendum konstytucyjnego z 2000 r. prezydent Francji wybierany jest na 5‑letnią kadencję (wcześniej trwała 7 lat). Prezydent desygnuje premiera i przewodzi Radzie Ministrów. W jego rękach i w rękach Rady Ministrów znajduje się de facto inicjatywa ustawodawcza. Można by zatem pomyśleć, że w praktyce cała władza należy do głowy państwa. Komplikacją jest jednak fakt, że prezydent nominuje premiera spośród frakcji mającej w parlamencie większość. Jeśli więc jego ugrupowanie nie ma większości, musi nominować szefa rządu z kręgu własnej opozycji. A takie rozwiązanie znacząco umniejsza możliwości korzystania z prezydenckich uprawnień, gdyż wiele decyzji prezydenckich wymaga kontrasygnaty premiera.
Prezydent ma m.in. inicjatywę ustawodawczą, ma prawo wydawania dekretów, parafuje traktaty międzynarodowe, ma prawo kontrasygnowania ustaw oraz jest formalnym zwierzchnikiem sił zbrojnych. W wyjątkowych sytuacjach może przejąć pełnię władzy w państwie – jednak z wyłączeniem dwóch uprawnień – nie ma wtedy prawa rozwiązać Zgromadzenia ani zmienić konstytucji. Ponadto taka sytuacja zakłada, że prezydent dąży w tym okresie do przywrócenia normalnego sposobu funkcjonowania państwa.
Wyłącznymi kompetencjami prezydenta są: mianowanie premiera, odwołanie się do głosu obywateli w drodze referendum, w sprawach dotyczących władz publicznych, polityki ekonomiczno‑społecznej i ratyfikacji traktatów międzynarodowych, prawo rozwiązania Zgromadzenia Narodowego (najwcześniej rok po wyborach), kierowanie do Rady Konstytucyjnej zapytań o zgodność z konstytucją ustaw i traktatów międzynarodowych, a także decyzja o użyciu broni atomowej.
Wszystko zatem wskazuje na to, że wybory prezydenckie będę jedynie przygrywką do co najmniej równie ważnych w obecnej sytuacji wyborów parlamentarnych.
Źródło: Wojciech Teister, Na co może sobie pozwolić prezydent Francji?, 25.04.2017 r., dostępny w internecie: gosc.pl [dostęp 8.12.2019 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Impeachment Trumpa. Na czym polega procedura usunięcia prezydenta z urzędu?Impeachment – czyli usunięcie prezydenta z urzędu w Stanach Zjednoczonych – jest bardzo skomplikowaną i żmudną procedurą. Do tej pory w 200‑letniej historii USA przed sądem Kongresu stanęło jedynie dwóch prezydentów.
Impeachment. Jak wygląda procedura usunięcia prezydenta USA z urzędu?
Impeachment jest oskarżeniem wysokiego dostojnika państwowego, np. prezydenta, wiceprezydenta lub ministra, o popełnienie czynu zabronionego. W historii USA tylko dwaj prezydenci zostali oskarżeni na drodze impeachmentu. Byli to Andrew Johnson oraz Bill Clinton. Ostatecznie obaj zostali uniewinnieni i ukończyli swoje kadencje. Richard M. Nixon zrezygnował z prezydentury w 1974 roku, aby uniknąć oskarżenia. (…)
Liderka demokratów, Nancy Pelosi, ogłosiła we wtorek, 24 września wszczęcie procedury impeachmentu w sprawie Donalda Trumpa. Jednocześnie w ostatnich dniach coraz więcej członków tego stronnictwa opowiada się za poparciem jej wniosku. Chociaż wezwania do wszczęcia przez Kongres procedury impeachmentu rozlegają się od początku jego kadencji (styczeń 2017 – red.), dopiero teraz pojawiła się perspektywa jej faktycznego wdrożenia.
Procedura ta jest uruchamiana ze względu na podejrzenie wywierania nacisków przez administrację Trumpa na prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełeńskiego w celu zaszkodzenia politycznemu rywalowi Joe Bidenowi. Zgodnie z doniesieniami prezydent USA miał grozić Ukrainie odwołaniem pomocy wojskowej, jeżeli władze nie rozpoczną śledztwa wymierzonego wobec Bidena i jego syna, jako powód wskazując podejrzenia o korupcję.
Źródło: Jakub Stasiak, Impeachment Trumpa. Na czym polega procedura usunięcia prezydenta z urzędu?, 25.09.2019 r., dostępny w internecie: money.pl [dostęp 8.12.2019 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Francji z dnia 4 października 1958 r.Artykuł 8
Prezydent Republiki powołuje premiera. Decyzję o odwołaniu go z funkcji podejmuje w wyniku złożenia przez premiera dymisji rządu. Na wniosek premiera powołuje innych członków rządu i ich odwołuje.
Artykuł 9
Prezydent Republiki przewodniczy Radzie Ministrów.
Artykuł 21
Premier kieruje działalnością rządu. Ponosi odpowiedzialność za obronę narodową. Zapewnia wykonanie ustaw. Z zastrzeżeniem postanowień art. 13 sprawuje władzę reglamentacyjną i obsadza stanowiska cywilne i wojskowe.
Niektóre swoje uprawnienia może przekazać ministrom.
Zastępuje, w określonych przypadkach, prezydenta Republiki w przewodniczeniu radom i komitetom przewidzianym w art. 15.
W drodze wyjątku może przewodniczyć w zastępstwie prezydenta Republiki Radzie Ministrów, na podstawie wyraźnego upoważnienia i przy określonym porządku dziennym.
Źródło: Konstytucja Francji z dnia 4 października 1958 r., tłum. Wiesław Skrzydło, 2005 r., dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych AmerykiArtykuł II
§ 1. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki. Urząd swój pełni przez okres lat czterech, a wybierany jest wraz z obieranym na ten sam okres wiceprezydentem w następujący sposób. (…)
§ 2. Prezydent jest głównodowodzącym armii i floty Stanów Zjednoczonych, jak również milicji poszczególnych stanów, gdy zostaje powołana do służby czynnej Stanów Zjednoczonych. Może żądać od każdego kierownika resortu pisemnej opinii w jakiejkolwiek sprawie, związanej z zadaniami jego urzędu. Stosuje prawo łaski w sprawach o przestępstwa przeciwko Stanom Zjednoczonych, z wyłączeniem spraw wszczętych wskutek postawienia w stan oskarżenia przez Izbę Reprezentantów.
Za radą i zgodą Senatu, udzieloną większością dwu trzecich obecnych senatorów, może zawierać traktaty. Wyznacza, a za radą i zgodą Senatu mianuje ambasadorów, innych pełnomocnych przedstawicieli i konsulów, sędziów Sądu Najwyższego oraz wszystkich innych funkcjonariuszy Stanów Zjednoczonych na urzędy utworzone ustawą, chyba że konstytucja przewiduje inny tryb ich obsadzania. Kongres może jednak według swego uznania powierzyć w drodze ustawy prawo mianowania niższych funkcjonariuszy samemu prezydentowi, sądom albo kierownikom resortów. Prezydent ma prawo obsadzać wszystkie stanowiska, opróżnione w okresie między sesjami Senatu, powierzając je na czas do zakończenia najbliższej sesji.
§ 3. Prezydent powinien od czasu do czasu kierować do Kongresu orędzie o stanie państwa, przedstawiając do rozważenia środki, które uważa za potrzebne i właściwe. W razie nadzwyczajnych okoliczności może zwołać obie izby lub jedną z nich, a w przypadku gdy izby nie mogą uzgodnić czasu odroczenia obrad, może sam je odroczyć na czas, jaki uzna za stosowny. Prezydent przyjmuje ambasadorów i innych pełnomocnych przedstawicieli. Zapewnia ścisłe wykonanie ustaw. Do niego należy wystawianie aktów nominacyjnych wszystkim funkcjonariuszom Stanów Zjednoczonych.
Źródło: Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, tłum. Andrzej Pułło, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 7.08.2020 r.].