Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1
R6IIuqCdUehTD
Ułóż podane wydarzenia w odpowiedniej kolejności chronologicznej. Elementy do uszeregowania: 1. bitwa pod Issos, 2. bitwa nad Granikiem, 3. wyprawa armii Aleksandra do Indii, 4. zdobycie przez Aleksandra Persepolis, 5. bitwa pod Gaugamelą
1
Ćwiczenie 2
RarzPTHk53Aj3
Zaznacz, które z poniższych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe. Aleksander Wielki przegrał tylko jedną bitwę. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dariusz III ani razu nie uciekł z pola bitwy. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Aleksander zawsze traktował z pogardą pobitych Persów. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Aleksander wymagał proskynesis wyłącznie od poddanych perskich. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Aleksander, aby uzupełnić braki w wojsku, szkolił Persów na modłę macedońską. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Aleksander wprowadził całkiem nowy sposób zarządzania terenami, które przed podbojem były pod wodzą Dariusza III. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
11
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z fragmentami tekstów źródłowych, a następnie wykonaj polecenie.

Tekst A

1
Plutarch Aleksander

Aleksander […] udawał, że robi to ze względu na swoich sprzymierzeńców, czyniąc zadość skargom, jakie przeciw Tebom zanosili od niego mieszkańcy Fokidy i Platejczycy. Ludność całą, łącznie około 30 tysięcy, sprzedał w niewolę, z wyjątkiem kapłanów i wszystkich związanych z Macedończykami […], a nadto z wyjątkiem potomków Pindara [wielkiego poety] oraz ludzi, którzy sprzeciwili się uchwale o zerwaniu związków z Macedonią. Zabitych było ponad sześć tysięcy.

A Źródło: Plutarch, Aleksander, tłum. M. Brożek, rozdz. 12.

Tekst B

1
Arrian Flawiusz Wyprawa Aleksandra Wielkiego

Aleksander pozwolił sprzymierzeńcom [ze Związku Korynckiego], którzy uczestniczyli w walce, rozstrzygnąć losy Teb. Postanowili więc […] kobiety i dzieci, i pozostałych przy życiu mężczyzn tebańskich oprócz kapłanów i kapłanek i prócz tych, co reprezentowali sprawy Filipa czy Aleksandra, czy też byli orędownikami Macedończyków, postanowili sprzedać w niewolę. Dom poety Pindara i jego potomków kazał rzekomo Aleksander zachować, gdyż wysoko cenił poetę.

B Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. I, rozdz. 9.
R1RCSsjni5YBk
Powyższe fragmenty mówią o losie Teb, które zbuntowały się w 335 r. p.n.e., na początku panowania Aleksandra Wielkiego. Na podstawie analizy źródeł wskaż różnicę między nimi i wyjaśnij jej istotę. Następnie odpowiedz, dlaczego Teby potraktowano tak brutalnie. Odwołaj się do wiedzy na temat planów Aleksandra u progu jego panowania. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z opisem ilustracji oraz notatkami i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji oraz notatkami i wykonaj polecenie.

Źródło A

RiTmwIeHhk0fO
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Źródło B

1
Encyklopedia PWN

Issos, gr. Issós, łac. Issus, starożytna miejscowość w Azji Mniejszej, w Cylicji (obecnie Dörtyol w Turcji, nad zatoką İskenderun); w jej pobliżu XI 333 p.n.e. Aleksander III Wielki odniósł zwycięstwo nad armią perską pod wodzą Dariusza III Kodomanusa; prawe skrzydło perskie zostało rozbite przez jazdę tesalską, a następnie sam Aleksander Wielki rozbił skrzydło lewe; duża część armii perskiej zdołała się jednak wycofać; według niektórych autorów późnoantycznych Issos przemianowano po bitwie na Nikopolis.

C Źródło: Encyklopedia PWN.

Źródło C

1
Encyklopedia PWN

Gaugamela, m. w starożytnej Asyrii, na północny zachód od Arbeli; obecnie miejscowość Gumal w północnym Iraku; 1 X 331 p.n.e. Aleksander III Wielki zadał tu klęskę królowi perskiemu Dariuszowi III Kodomanusowi, która zadecydowała o ostatecznym upadku królestwa Achemenidów.

C Źródło: Encyklopedia PWN.
RjJ509bYlUr8U
Powyższa ilustracja przedstawia mozaikę odnalezioną w jednym z domostw w Pompejach, które zniszczył wybuch Wezuwiusza w 62 r. p.n.e. Jest ona kopią obrazu zamówionego przez Kassandra, jednego z wodzów Aleksandra, a po jego śmierci króla Macedonii. Przedstawia Aleksandra i Dariusza w trakcie bitwy. Na podstawie analizy ilustracji i poniższych notatek o bitwach rozstrzygnij, którą bitwę przedstawia mozaika. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do elementu ukazanego na mozaice. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie wykonaj polecenie.

1
Arrian Flawiusz Wyprawa Aleksandra Wielkiego

A Dariusz, gdy tylko ujrzał, że jego lewe skrzydło zostało rozbite […], natychmiast tak, jak stał, uciekł na swym wozie jako jeden z pierwszych. Dopóki podczas ucieczki mknął po równinach, ratował się na wozie. Gdy jednak natknął się na wąwozy i inne przeszkody terenowe, zostawił wóz i tarczę, i swą wierzchnią szatę i porzucił nawet łuk na wozie, i uciekał dalej na koniu.

D Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. II, rozdz. 10–11.
RU2TvEkzihL1I
Na podstawie analizy ilustracji z poprzedniego ćwiczenia i powyższego tekstu źródłowego wyjaśnij, na czym polega sprzeczność między przekazem źródłowym pisanym a ikonograficznym. Następnie odpowiedz, jakie powody mogły stać za tym, że autor tekstu źródłowego mógł mijać się z prawdą. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z tekstami, a następnie wykonaj polecenie.

Tekst A

1
Arrian Flawiusz Wyprawa Aleksandra Wielkiego

Odesłał [Aleksander] do Aten trzysta kompletnych zbroic perskich jako dar dla bogini Ateny, opiekunki miasta. Do tego kazał dołączyć taki napis: «Aleksander, syn Filipa, i Grecy, oprócz Spartan, od barbarzyńców zamieszkujących Azję».

E Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. I, rozdz. 16.

Tekst B

1
Ewa Wipszycka, Benedetto Bravo Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny

W zdaniu tym [które przesłał Aleksander jako komentarz do daru] zawarta została podstawowa myśl propagandy stosowanej przez Macedończyka na użytek świata greckiego.

F Źródło: Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka, Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny, t. 3, Warszawa 2010, s. 47.
R9RdoMdiFbOtB
Na podstawie analizy tekstu źródłowego (tekst A) podaj argument za tezą przedstawioną w opracowaniu historycznym (tekst B). (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 7
R8I365nVGTnR8
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R11E8ezq8TOC8
Uzasadnij decyzję o kolejnych przyporządkowaniach, odwołując się do treści ukazanych na ilustracjach. (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 7
RQHnvXKi0EOcH
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstami, a następnie wykonaj polecenie.

Tekst A

1
Plutarch Aleksander

W ten sposób Aleksander przebył wreszcie tę pustynię i dotarł do celu wędrówki. Tutaj miejscowy kapłan‑prorok Ammona [utożsamianego przez Greków z Zeusem] powitał go pozdrowieniem od boga jako ojca. Na to Aleksander spytał, czy któryś z winnych śmierci ojca uszedł kary. Kapłan jednak kazał mu nie wypowiadać słów złowieszczych, ponieważ ojcem jego nie jest żaden śmiertelnik! Wtedy Aleksander zmieniając wyrażenie zapytał o morderców Filipa: czy wszystkich już ukarał. Następnie pytał o władzę, czy mu dane będzie zostać panem wszystkich ludzi. W odpowiedzi bóg przepowiedział, że i to osiągnie, i Filip zostanie w pełni pomszczony. Złożył więc bogu wspaniałe dary, a ludzi obdarował pieniędzmi. Tak pisze o tych wydarzeniach boga część pisarzy. Aleksander w liście do matki donosi jednak, że otrzymał tajne wyrocznie, które po powrocie opowie jedynie jej samej.

G Źródło: Plutarch, Aleksander, tłum. M. Brożek, rozdz. 27.

Tekst B

1
Ewa Wipszycka, Benedetto Bravo Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny

Można podejrzewać, że wiadomości owe [o tym, co miał usłyszeć Aleksander od wyroczni] są w większości efektem pisarskiej fantazji.

H Źródło: Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka, Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny, t. 3, Warszawa 2010, s. 99.
RmygsLKcYmezg
Po bitwie pod Issos Aleksander udał się do słynnej wyroczni Ammona w Siwa w Egipcie. Powyższy tekst źródłowy (tekst A) dotyczy tego, co miało się w niej wydarzyć. Na podstawie analizy tekstu źródłowego wskaż jego fragment, który pozwolił autorce opracowania historycznego (tekst B) postawić przytaczaną tezę. Wyjaśnij, dlaczego Ewa Wipszycka tak twierdzi. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9
Zapoznaj się z opisem ilustracji oraz tekstem, a następnie wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji oraz tekstem, a następnie wykonaj polecenie.

Źródło A

RGksBjmTUiqMy
Źródło: World Imaging, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Źródło B

1
Ryszard Kulesza Aleksander Wielki

Baran był świętym zwierzęciem Ammona.

I Źródło: Ryszard Kulesza, Aleksander Wielki, Warszawa 2010, s. 100.
R1eGq8gmIDJU5
Powyższa ilustracja przedstawia Aleksandra (widzisz kameę z ok. 325 r. p.n.e., rodzaj szlachetnego kamienia z płaskorzeźbą). Odwołując się do tekstu źródłowego z poprzedniego ćwiczenia oraz do powyższego fragmentu opracowania, wyjaśnij propagandowy sens przedstawienia. (Uzupełnij).