Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1Cr7YbxSwHcW1
Ćwiczenie 1
Wskaż, jaką częścią mowy jest słowo wyrosłszy, pojawiające się w szóstej strofie wiersza Juliusza Słowackiego. Możliwe odpowiedzi: 1. czasownikiem, 2. imiesłowem przymiotnikowym, 3. imiesłowem przysłówkowym uprzednim, 4. imiesłowem przysłówkowym współczesnym
11
Ćwiczenie 2

Przeanalizuj znaczenie zdania: Tak że muszę na ołtarzu/ Oprzeć się, a następnie zastąp frazę „tak że” innym, odpowiadającym jej spójnikiem.

RMwRJaHZfr2Gw
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 3

Wypisz z wiersza Juliusza Słowackiego sformułowania odnoszące się do wieku i wyglądu generała Sowińskiego. Czemu one służą?

RSPXH7IFIL1Qg
(Uzupełnij).
111
Ćwiczenie 4

Zapisz w formie mapy myśli wyznaczniki etosu żołnierza. Zgromadź jak najwięcej słownictwa. Zastanów się, w jaki sposób postawa generała Sowińskiego, którą opisuje w wierszu Juliusz Słowacki, wpisuje się w etos żołnierski.

RT8xixDNJRI3S
Etos żołnierza (Uzupełnij).
RBvDdC2wTXBs3
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Każdą ze strof wiersza Sowiński w okopach Woli zatytułuj za pomocą równoważników zdań, tworząc w ten sposób plan wydarzeń opisanych przez Juliusza Słowackiego.

RMWqiybQFgKvF
strofa I: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa II: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa III: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa IV: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa V: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa VI: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa VII: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa VIII: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa IX: tytuł w równoważniku (Uzupełnij). strofa X: tytuł w równoważniku (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6

Podaj przykłady środków stylistycznych zastosowanych w wierszu Sowiński w okopach Woli oraz określ, jakie pełnią funkcje.

RMo8Pv4Bvj0Zk
Środek stylistyczny. Przykład. Funkcja. epitet. (Uzupełnij). (Uzupełnij). wykrzyknienie. (Uzupełnij). (Uzupełnij). wyliczenie. (Uzupełnij). (Uzupełnij). antonomazja. (Uzupełnij). (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z fragmentem tekstu Ireneusza Opackiego, a następnie wyjaśnij, czemu służy oszczędność środków stylistycznych zastosowanych w wierszu przez Juliusza Słowackiego.
Zapoznaj się z fragmentem tekstu Ireneusza Opackiego, a następnie wyjaśnij, czemu służy oszczędność środków stylistycznych zastosowanych w wierszu przez Juliusza Słowackiego.
Ireneusz Opacki Ewolucja balladowej opowieści. Zagadnienie narratora i narracji w balladzie lat 1822—1920

Metaforykę — w tym wierszu nie ma ani jednej metafory! — zastąpiła językowa bezradność narratora, wyrazista bardziej niż najmocniejsze figury poetyckie. Dekorację chrzęstu zbroi, blaku i mocy bitwy wymienił zgrzebny obrus na ołtarzu i strzaskane armaty. Jest w tym wierszu jedna wielka rozpacz — tym mocniejsza, że to rozpacz narratora. Prosta, zgrzebna, prymitywna. Nie ma tu rozważań, nie ma uogólnień słownych. Jest tylko wyraz. Wyraz — ekstrakt liryki.

cw Źródło: Ireneusz Opacki, Ewolucja balladowej opowieści. Zagadnienie narratora i narracji w balladzie lat 1822—1920, Lublin 1961, s. 52.
R1BZGmAJx748K
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 8

Wyjaśnij symbolikę drewnianej nogi i ołtarza, którą Juliusz Słowacki wykorzystuje w kreacji tytułowego bohatera wiersza.

R1ACu57QHtBW5
Symbol. Znaczenie. drewniana noga. (Uzupełnij). ołtarz. (Uzupełnij).
R1H9fhn0k3FRA31
Ćwiczenie 9
Zapoznaj się ze sformułowaniami dotyczącymi sposobów ukazania śmierci generała Sowińskiego w wierszu Juliusza Słowackiego, a następnie dopasuj zdania do ilustrujących je cytatów z utworu. Generał Sowiński tuż przed śmiercią zdecydował się na gest militarnie pozbawiony większego znaczenia. Możliwe odpowiedzi: 1. W starym kościołku na Woli/Został jenerał Sowiński,/Starzec o drewnianej nodze,/I wrogom się broni szpadą…/A wokoło leżą wodze/Batalionów— i żołnierze,/I potrzaskane harmaty,/I gwery: wszystko stracone!, 2. Adiutanty me, fircyki,/Że byli na zdrowych nogach,/Toteż usłużyli sobie/W potrzebie — tymi nogami,/Tak że muszę na ołtarzu/Oprzeć się, człek kulawy,/Więc śmierci szukać nie mogę,/Ale jej tu… dobrze czekam., 3. «Jenerale,/Poddaj się… nie giń tak marnie», 4. Choćby nie było na świecie/Jednego już nawet Polaka,/To ja jeszcze zginąć muszę/Za miłą moją Ojczyznę,/I za ojców moich duszę/Muszę zginąć… na okopach,/Broniąc się do śmierci szpadą/Przeciwko… wrogom Ojczyzny… Śmierć generała Sowińskiego jest przesłaniem, w którym Juliusz Słowacki nawiązuje do mesjanizmu Adama Mickiewicza. Możliwe odpowiedzi: 1. W starym kościołku na Woli/Został jenerał Sowiński,/Starzec o drewnianej nodze,/I wrogom się broni szpadą…/A wokoło leżą wodze/Batalionów— i żołnierze,/I potrzaskane harmaty,/I gwery: wszystko stracone!, 2. Adiutanty me, fircyki,/Że byli na zdrowych nogach,/Toteż usłużyli sobie/W potrzebie — tymi nogami,/Tak że muszę na ołtarzu/Oprzeć się, człek kulawy,/Więc śmierci szukać nie mogę,/Ale jej tu… dobrze czekam., 3. «Jenerale,/Poddaj się… nie giń tak marnie», 4. Choćby nie było na świecie/Jednego już nawet Polaka,/To ja jeszcze zginąć muszę/Za miłą moją Ojczyznę,/I za ojców moich duszę/Muszę zginąć… na okopach,/Broniąc się do śmierci szpadą/Przeciwko… wrogom Ojczyzny… Śmierć generała Sowińskiego nie jest symbolem postawy wszystkich obrońców reduty na Woli. Możliwe odpowiedzi: 1. W starym kościołku na Woli/Został jenerał Sowiński,/Starzec o drewnianej nodze,/I wrogom się broni szpadą…/A wokoło leżą wodze/Batalionów— i żołnierze,/I potrzaskane harmaty,/I gwery: wszystko stracone!, 2. Adiutanty me, fircyki,/Że byli na zdrowych nogach,/Toteż usłużyli sobie/W potrzebie — tymi nogami,/Tak że muszę na ołtarzu/Oprzeć się, człek kulawy,/Więc śmierci szukać nie mogę,/Ale jej tu… dobrze czekam., 3. «Jenerale,/Poddaj się… nie giń tak marnie», 4. Choćby nie było na świecie/Jednego już nawet Polaka,/To ja jeszcze zginąć muszę/Za miłą moją Ojczyznę,/I za ojców moich duszę/Muszę zginąć… na okopach,/Broniąc się do śmierci szpadą/Przeciwko… wrogom Ojczyzny… Rosyjscy żołnierze proponowali generałowi Sowińskiemu przed śmiercią honorowe warunki kapitulacji. Możliwe odpowiedzi: 1. W starym kościołku na Woli/Został jenerał Sowiński,/Starzec o drewnianej nodze,/I wrogom się broni szpadą…/A wokoło leżą wodze/Batalionów— i żołnierze,/I potrzaskane harmaty,/I gwery: wszystko stracone!, 2. Adiutanty me, fircyki,/Że byli na zdrowych nogach,/Toteż usłużyli sobie/W potrzebie — tymi nogami,/Tak że muszę na ołtarzu/Oprzeć się, człek kulawy,/Więc śmierci szukać nie mogę,/Ale jej tu… dobrze czekam., 3. «Jenerale,/Poddaj się… nie giń tak marnie», 4. Choćby nie było na świecie/Jednego już nawet Polaka,/To ja jeszcze zginąć muszę/Za miłą moją Ojczyznę,/I za ojców moich duszę/Muszę zginąć… na okopach,/Broniąc się do śmierci szpadą/Przeciwko… wrogom Ojczyzny…
teofania
sacrum
31
Ćwiczenie 10
Zapoznaj się z opinią Zbigniewa Sudolskiego na temat wiersza Sowiński w okopach Woli, a następnie zgromadź w tabeli po trzy argumenty potwierdzające oraz obalające tezę postawioną przez badacza literatury romantyzmu.
Zapoznaj się z opinią Zbigniewa Sudolskiego na temat wiersza Sowiński w okopach Woli, a następnie zgromadź w tabeli po trzy argumenty potwierdzające oraz obalające tezę postawioną przez badacza literatury romantyzmu.
Zbigniew Sudolski Słowacki. Opowieść biograficzna

W balladowej narracji tworzył [Słowacki] hagiograficzną legendę o romantycznym świętym. Historia dzięki niezwykłym jednostkom jawiła się jako teofaniateofaniateofania, ojczyzna jako sacrumsacrumsacrum. A wszystko to wypowiedziane zostało w sposób „prosty i żołnierski”, bez metafizyki i rymów; poezja naiwna przekazywała wspaniałą opowieść o czynie żołnierskim zrównanym z ofiarą Golgoty.

zby1 Źródło: Zbigniew Sudolski, Słowacki. Opowieść biograficzna, Warszawa 1996, s. 246.
RFKFwECnUCmgE
Argumenty. Kontrargumenty. (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 11

Zadanie dla poziomu rozszerzonego

Porównaj sposoby kreacji bohaterów powstania listopadowego w wierszach Juliusza Słowackiego Sowiński w okopach Woli oraz Zbigniewa Herberta Wąwóz Małachowskiego. Korzystając z dowolnych źródeł informacji, sprawdź, kim był generał Kazimierz Małachowski.

Zbigniew Herbert Wąwóz Małachowskiego

Prowadzi żołnierz Juliusz Hrabia wąwozem cienistym, prowadzi pod górę. Jest błękitny, amarantowy, a wąs złoty jego. Pod górę prowadzi wśród grabów i kwietniowych ptaków.
Aż tu ciżba Moskali, las w lesie, mrowie. Juliusz Hrabia podnosi oczy, szuka słońca glorii. Pochmurno. Unosi się w strzemieniu, wyciąga szyję, chce wypruć z nieba jeden promień. Raptem czernieją jego akselbanty. Już nie przypomni sobie łacińskiego zdania.
Teraz, gdzie kończy się wąwóz – szary kamień i Anioł Pański.

herb Źródło: Zbigniew Herbert, Wąwóz Małachowskiego, [w:] tegoż, Napis , Wrocław 1996, s. 35.
R15V73oD7LZs3
(Uzupełnij).
Praca domowa

Dokonaj analizy SWOT sytuacji, w której znalazł się generał Sowiński. Określ jego mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia wynikające z konfrontacji z wrogiem.

RT0xsW2kRhhf9
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RL6LtiKQHCRp4
(Uzupełnij).