Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
Rj219eW8bXqD311
Ćwiczenie 1
Oceń prawdziwość zdań dotyczących powieści Tadeusza Konwickiego Mała apokalipsa. Zaznacz „Prawda”, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub „Fałsz” – jeśli jest fałszywe. 1. W Małej apokalipsie nie pojawia się gloryfikacja działaczy opozycji. Był to celowy zabieg Tadeusza Konwickiego, który starał się oddać w powieści stosunki panujące w ówczesnej Polsce. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 2. Kreacja świata przedstawionego w Małej apokalipsie Tadeusza Konwickiego wpłynęła na to, jaki obraz funkcjonowania ostatnich lat PRL utrwalił się w świadomości Polaków. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 3. Bezpośrednim impulsem do napisania Małej apokalipsy stała się dla Tadeusza Konwickiego wymiana zdań z opozycjonistą Jackiem Kuroniem. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 4. Tadeusz Konwicki, decydując się na wydanie Małej apokalipsy poza głównym obiegiem wydawniczym, naraził się na represje ze strony państwowej cenzury. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 5. Małą apokalipsę Tadeusza Konwickiego można traktować jako utwór o wymowie uniwersalnej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 6. Mała apokalipsa Tadeusza Konwickiego to powieść mająca stanowić wyraz moralnego sprzeciwu pisarza wobec rzeczywistości komunistycznego państwa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz.
R1CUuTHP8udp21
Ćwiczenie 2
Zestawienie pojawiających się w tytule powieści Tadeusza Konwickiego Mała apokalipsasłów to: Możliwe odpowiedzi: 1. kontrast., 2. antyteza., 3. hiperbola., 4. metonimia.
11
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z dwoma fragmentami tekstów dotyczących powieści Tadeusza Konwickiego Mała apokalipsa. Wyjaśnij, w jaki sposób oraz dlaczego zmieniła się recepcja powieści.

Cytat 1.

1
Anna Bikont, Joanna Szczęsna Nigdy nie byli tacy wolni, czyli o ,,Zapisie” i początkach opozycji demokratycznej

Dziś Mała apokalipsa jest lekturą w liceum. Ta broszurka żyje, bo nie jest poczciwa [...] Bo ja jestem zły Litwin ze złym okiem. Kto by się spodziewał, kiedy ja to pisałem, że doczekam czasów, kiedy patrioci z podziemia będą kraść na państwowych posadach państwowe pieniądze.

7 Źródło: Anna Bikont, Joanna Szczęsna, Nigdy nie byli tacy wolni, czyli o ,,Zapisie” i początkach opozycji demokratycznej, [w:] tychże, Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Warszawa 2006, s. 417.

Cytat 2.

1
Andrzej Kaczyński Troszkę sponiewierałem PRL

Zdaniem historyków schyłek dekady gierkowskiej, a nawet kilkanaście ostatnich lat PRL w dużej mierze zaczęliśmy postrzegać na wzór obrazów z Małej apokalipsy.

Po 35 latach znaczna część powieściowych realiów stała się mało czytelna i zwłaszcza dla młodych czytelników pożyteczny może być zabieg przeciwny – objaśnianie powieści za pomocą ówczesnych kontekstów historycznych. Może kiedyś ambitny wydawca, z pomocą historyków i socjologów, zaopatrzy Małą apokalipsę w przypisy – coś na kształt przewodnika po osobliwej rzeczywistości końca lat 70.

8 Źródło: Andrzej Kaczyński, Troszkę sponiewierałem PRL, „Newsweek” 2015, nr 16, s. 28.
RI5JpXaICzGiB
Cytat 1. (Uzupełnij) Cytat 2. (Uzupełnij).
Ri5tN6leA6Cs61
Ćwiczenie 4
Pojawiające się w wypowiedzi Tadeusza Konwickiego metaforyczne sformułowanie ,,Bo ja jestem zły Litwin ze złym okiem” oznacza, że pisarz: Możliwe odpowiedzi: 1. negatywnie podchodzi do swojego pochodzenia., 2. zwraca uwagę na krytycyzm w swoim podejściu do opisywanego świata oraz ludzi., 3. zwraca uwagę na niedoskonałość własnego oglądu sytuacji wynikającą z tego, że nie jest autochtonem., 4. podkreśla swoje pochodzenie, aby zwrócić uwagę słuchaczy na charakterystyczne cechy swojej twórczości.
21
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z przywołaną definicją terminu „literatura zaangażowania”. Odnosząc się do genezy powieści Tadeusza Konwickiego Mała apokalipsa, sformułuj dwa argumenty uzasadniające słuszność twierdzenia, że powieść tę można sytuować w obrębie tego typu tekstów.

1
Słownik języka polskiego PWN

literatura zaangażowania – literatura poruszająca tematykę ideologiczną oraz społeczną

9 Źródło: Słownik języka polskiego PWN, red. L. Drabik, A. Kubiak-Sokół, E. Sobol, Warszawa 2019, s. 219: literatura zaangażowania.
RHwzQsTsuXuxa
Argument pierwszy: (Uzupełnij) Argument drugi: (Uzupełnij).
R1xKfYV2CJdDP21
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z zamieszczonymi poniżej fragmentami artykułu dotyczącego Tadeusza Konwickiego. Przyporządkuj każdemu z nich określenie, które najlepiej koresponduje z opisaną postawą pisarza. Cytat 1: „Tadeusz Konwicki skupił się w rozmowie z nami na listach, których nie podpisał. Na przykład na tym w sprawie konstytucji, którego podpisać nie chciał, bo jego zdaniem reżim, który wpadł w rozpacz po pierwszych protestach, szybko się oswoił i nie robiły już na nim wrażenia - stały się formą towarzyskiego sznytu, on zaś do liturgii podpisywactwa nie zamierzał się włączać”. Anna Bikont, Joanna Szczęsna, Nigdy nie byli tacy wolni, czyli o „Zapisie” i początkach opozycji demokratycznej, [w:] tychże, Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Warszawa 2006, s. 415. Określenie: 1. serwilizm, 2. ironia, 3. koniunkturalizm, 4. dystans, 5. populizm, 6. krytycyzm, 7. Wrogość. Cytat 2: „Wcześniej, ale już za Gierka, byłem już na jakiejś naradzie filmowców, gdzie cały czas odwoływano się do klasy robotniczej. Zapytałem, czy ktoś poza mną jest pochodzenia robotniczego. Zgłosił się wiceminister Wojtczak. »Witam drugą osobę pochodzenia robotniczego« – powiedziałem i spytałem: »Kto z was, którzy plackiem padają przed robotnikiem, chowa syna na robotnika?«”. Anna Bikont, Joanna Szczęsna, Nigdy nie byli tacy wolni, czyli o „Zapisie” i początkach opozycji demokratycznej, [w:] tychże, Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Warszawa 2006, s. 415. Określenie: 1. serwilizm, 2. ironia, 3. koniunkturalizm, 4. dystans, 5. populizm, 6. krytycyzm, 7. Wrogość.
21
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z fragmentem artykułu Andrzeja Wernera poświęconego Małej apokalipsie. Wyjaśnij, na czym polegają opisywane przez autora różnice pomiędzy totalitarnymi antyutopiami a wizją świata pojawiającą się w powieści Konwickiego. Nie cytuj.
Zapoznaj się z fragmentem artykułu Andrzeja Wernera poświęconego Małej apokalipsie. Wyjaśnij, na czym polegają opisywane przez autora różnice pomiędzy totalitarnymi antyutopiami a wizją świata pojawiającą się w powieści Konwickiego. Nie cytuj.
1
Andrzej Werner Mała apokalipsa Tadeusza Konwickiego: takiej wiązki potężnych emocji proste sformułowania nie oddadzą

Antyutopie totalitarne wyobrażały sobie przyszłe losy sterroryzowanych społeczeństw jako rosnącą, wszechmocną kontrolę sięgającą coraz to głębiej i szerzej w życie społeczne, ale i najbardziej intymne życie, myśli, wyobrażenia wszystkich jednostek i każdej z osobna. Stosownie do rosnących możliwości technologicznych sprawowania władzy, kontroli, narzucania pożądanych idei, myśli, uczuć - jeśli te słowa jeszcze przystoją. Jako ewentualne rozwiązanie zagadki czasu w Małej apokalipsie gdzieś tam miga magiczna, orwellowska liczba 1984.

Konwicki, patrząc z perspektywy realsocjalizmu, widzi to inaczej. Mała apokalipsa to dekadencja socjalizmu, wielki zwrot od porządku do chaosu. Niemniej dotkliwego, a przecież trwalszego, jak wszystko, co pierwotne. Ten chaos jest nieodwracalny, jest ostatecznym spełnieniem katastrofy, brak bowiem jakiegokolwiek punktu oparcia, wiary, woli, nadziei, a nawet zainteresowania, by cokolwiek zmienić. Pozostaje tylko możliwość cudu.

10 Źródło: Andrzej Werner, Mała apokalipsa Tadeusza Konwickiego: takiej wiązki potężnych emocji proste sformułowania nie oddadzą, „Gazeta wyborcza” 2005, s. 18.
RKYvwQqHsTGEC
(Uzupełnij).
R1Qahqb1mGGMg31
Ćwiczenie 8
Oceń prawdziwość zdań dotyczących tekstu Andrzeja Wernera. Zaznacz „Prawda”, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub „Fałsz” - jeśli jest fałszywe. 1. Zaprezentowany fragment tekstu Andrzeja Wernera można uznać za typową recenzję. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 2. Pojawiające się w tekście Andrzeja Wernera sformułowanie „dekadencja socjalizmu” można zastąpić synonimicznym wyrażeniem „chylenie się ku upadkowi”. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 3. Andrzej Werner zwraca w swoim tekście uwagę na intertekstualność Małej apokalipsy Tadeusza Konwickiego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 4. W sformułowaniu: Stosownie do rosnących możliwości technologicznych sprawowania władzy, kontroli, narzucania pożądanych idei, myśli, uczuć - jeśli te słowa jeszcze przystoją został wyrażony negatywny stosunek autora tekstu do systemów totalitarnych. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz.
311
Ćwiczenie 9

Zapoznaj się z fragmentem Małej apokalipsy Tadeusza Konwickiego. Wyjaśnij sens umieszczonych w tabeli sformułowań. Nie cytuj.

1
Tadeusz Konwicki Mała apokalipsa

W moim kraju nie ma nędzy. Mało kto żebrze na rogach ulic, a jeśli to robi, to jakoś bez przekonania, bez tej siły wewnętrznej, bez tych praw moralnych właściwych prawdziwemu żebractwu. Nikt nie dzieli zapałek na cztery części i nikt nie liczy ziaren soli. Zresztą dzielić zapałek nie opłacałoby się w dzisiejszych czasach. Ledwie co trzecia daje się zapalić. Nasza nędza współczesna jest przezroczysta jak szkło i niewidzialna jak powietrze. Nasza nędza to kilometrowe ogonki, to nieustanny tłok łokci, to złośliwy urzędnik, to spóźniony bez powodu pociąg, to odcięta przez fatalne siły woda, czyli brak wody, to zamknięty nieoczekiwanie sklep, to rozwścieczony sąsiad i nienawistnik‑przyjaciel, to kłamliwa gazeta i wielogodzinne przemówienie w telewizji zamiast transmisji sportowej, to przymus należenia do partii, to zepsuta pralka sprzedana w państwowym magazynie, to specjalne sklepy, w których możesz sobie coś kupić za dolary, to monotonia życia bez żadnej nadziei, to rozpadające się miasta historyczne, to pustynniejące województwa i zatrute rzeki. Nasza nędza to łaska totalnego państwa, łaska, z której żyjemy.

11 Źródło: Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa, Warszawa 2007, s. 36–37.
RyOPh6fNR96zI
Cytat 1. „W moim kraju nie ma nędzy”. Sens: (Uzupełnij). Cytat 2. „Nasza nędza współczesna jest przezroczysta jak szkło i niewidzialna jak powietrze”. Sens: (Uzupełnij). Cytat 3. „Nasza nędza to łaska totalnego państwa, łaska, z której żyjemy”. Sens: (Uzupełnij).
Praca domowa

Powieść Tadeusza Konwickiego Mała apokalipsa stała się ważnym głosem na temat wypaczeń systemu komunistycznego w Polsce. Wskaż przykłady dwóch innych tekstów kultury, w których pojawia się podobna problematyka, oraz omów sposób prezentacji tematu.

Prezentacja multimedialna
Dla nauczyciela