Sprawdź się
Czy wszyscy spośród niżej wymienionych mogli uczestniczyć w obradach sejmu radomskiego w 1505 r., w czasie którego uchwalono konstytucję nihil novi? Wskaż osoby, które nie mogły wziąć w nim udziału.
Przyporządkuj czynniki kształtowania się polskiego sejmu do określonych kategorii: przyczyny polityczne, ekonomiczne, społeczne.
Przeanalizuj dwie ryciny ukazujące sejm polski (źródła A i B). Przeciągnij podpisy w odpowiednie miejsca na ilustracjach, a następnie określ, z czego może wynikać różnica między dwoma źródłami w przedstawieniu posłów.
Przeanalizuj dwie ryciny ukazujące sejm polski (źródła A i B). Określ, z czego może wynikać różnica między dwoma źródłami w przedstawieniu posłów.
Zapoznaj się z tekstem przywileju, a następnie dopasuj go do jednego z trzech etapów kształtowania się polskiego sejmu. Uzasadnij swoje zdanie.
Początki sejmuPonieważ prawa ogólne i ustawy publiczne dotyczą nie pojedynczego człowieka, ale ogółu narodu, przeto na walnym sejmie radomskim wraz z wszystkimi królestwa naszego prałatami, radami i posłami ziemskimi za słuszne i sprawiedliwe uznaliśmy, jakoż postanowiliśmy, iż odtąd na potomne czasy nic nowego (nihil novi) stanowionym być nie ma przez nas i naszych następców, bez wspólnego zezwolenia senatorów i posłów ziemskich, co by było ujmą i ku uciążeniu Rzeczypospolitej, oraz jej ze szkodą i krzywdą czyjąśkolwiek, tudzież zamierzało ku zmianie prawa ogólnego i wolności publicznej.
Źródło: Juliusz Bardach, Początki sejmu, [w:] Historia sejmu polskiego, Od schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, t. 1, red. J. Michalski, Warszawa 1984, s. 62–63.
Statuty Łaskiego były pierwszą kodyfikacją przywilejów i statutów stanowiących fundament ustroju polskiego. Ich zebrania dokonał kanclerz wielki koronny Jan Łaski na polecenie króla, a w 1506 r. wręczył egzemplarz władcy na sejmie. Przeanalizuj drzeworyt pochodzący ze Statutów Jana Łaskiego, następnie odwołując się do drzewa genealogicznego, określ, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Uzasadnij swój wybór.
Zaznacz stwierdzenia, które odnoszą się do sejmu z 1493 r. Wykorzystaj informacje z drzewa genealogicznego Jagiellonów z poprzedniego ćwiczenia.
Przeanalizuj chronologię sejmów polskich w latach 1493–1510, a następnie sformułuj wniosek dotyczący czasu ich trwania i częstotliwości zwoływania.
Chronologia sejmów polskich 1493–1793
Sejm walny w Piotrkowie I—II 1493
Zwołany w X lub XI 1492
Sejmiki 23 XII—11 I 1493. generał korczyński 15 I
Początek 18 I; zatwierdzenie przywilejów 14 II, konstytucje 27 II, uniwersał o poborze 2 IIISejm w Radomiu IX 1494, nie doszedł do skutku
Zwołany ok. VII
Sejmiki ok. VIIISejm w Piotrkowie 13 III—25 V 1496
Zwołany 18 I
Sejmiki ok. 1 II
Konstytucje Vol. Leg. I 246—281Sejm w Piotrkowie 18 I—17 II 1498
Zwołany w. XI 1497
Sejmiki ok. 15 XII
Uniwersał o czopowem 17 IISejm w Krakowie III—V 1499
Zwołany w XII 1498 na 24 II
Sejmiki w I
Uchwały o czopowem i la nowe m, oraz o unii i inkorporacji Litwy 6 VSejm w Sandomierzu 1500
Zwołany w VIII na 16 X
Sejmiki ziemskie i generały IX
Konstytucyj nie ma
Pawiński Sejmiki ziemskie 198, 215; Papee Jan Olbracht nie potwierdza faktu odbycia tego sejmuSejm w Piotrkowie pocz. II—pocz. III 1501
Zwołany ok. XI na 25 I Sejmiki ok. 1 I 1501 Konstytucyj nie maSejm elekcyjny w Piotrkowie IX—4 X 1501
Sejm koronacyjny w Krakowie I—II 1502
Zwołany ok. 4 X 1501
Sejmiki w XI—XII 1501
Uchwały w Acta Alexandri 53Sejm w Piotrkowie 12 III—2 IV 1503
Zwołany w końcu I; uniwersał na zjazd kolski w połowie II
Sejmiki w II
Uchwały w Acta Alexandri 258Sejm w Piotrkowie 21 I—13 III 1504
Zwołany w XI; uniwersał na zjazd kolski ok. 20 XII; poselstwo do Mazowsza 20‑28 XI
Sejmiki w połowie XII
Konstytucje w Vol. Legum I 294—299Sejm w Radomiu 30 III—31 V 1505
Zwołany 23 XII 1504 na 9 II
Sejmiki ok. 1 II; 25 II zaproszenie z Brześcia Lit. do Litwy
Potwierdzenie przywilejów 3 i 7 V; uniwersały poborowe 29 V i 4 VI w Acta Alexandri 474
Konstytucje w Vol. Legum I 299—357Sejm w Lublinie I—18 III 1506
Zwołany ok. 24 XI na 6 I, ale zaczęty później
Sejmiki w XII
Ustawy wojskowe 2 III w Acta Alexandri 522Sejm elekcyjny w Piotrkowie 30 XI—8 XII 1506
Zwołany w końcu VIII
Sejmiki główne w Korczynie i w Kole 24—26 IX
Decretum electionis w C. J. P. III 10—14; przed nim 20 X nastąpiło w Wilnie wyniesienie Zygmunta na W. Ks. Litewskie; 20 XII sejm litewski w MielnikuSejm koronacyjny w Krakowie 24 I—8 III 1507
Zwołany w XII
Sejmiki były we wszystkich ziemiach, data dokładna nieznana
Uniwersał o czopowem 2 III; uniw. o pospol. ruszeniu 23 III
Statuta perpetua w C. J. P. III 17, inne uchwały i akta tamże 36 - 50Sejm w Krakowie 25 I—22 II 1508
Zwołany 20 XI 1507 na 18 I
Sejmiki: proszowski 21 XII, główny małopolski w Korczynie 1 I 1508
Odpowiedź na petita szlachty 18 II, uniwersał poborowy 22 II w C. J. P. III 81Sejm w Piotrkowie 11 III—16 IV 1509
Zwołany 23 XI na 4 III
Sejmik proszowski 1 II, generał korczyński 4 II, kolski 28 II Konstytucje C. J. P. III 86—93Sejm w Piotrkowie 5 II—2 III 1510
Zwołany 13 XI na 21 I
Sejmik średzki II I, generał kolski 15 I
Konstytucje C. J. P. III 104—131Źródło: Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948, s. 132–133.
Wskaż różnice między współczesnym sejmem polskim a sejmem w XV w. Weź pod uwagę m.in. kompetencje, uczestników, w jaki sposób byli wybierani, częstotliwość zwoływania.