Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R9GyJhAyL3pNm11
Ćwiczenie 1
Ułóż cytaty z biografii Oktawiana Augusta pióra rzymskiego historyka Swetoniusza w kolejności chronologicznej: Elementy do uszeregowania: 1. Przymierze z M. Antoniuszem, zawsze wątpliwe i niepewne, (...) wreszcie zerwał zupełnie. Pragnąc dobitniej udowodnić, że Antoniusz sprzeniewierzył się obyczajowości obywatelskiej, kazał ujawnić i odczytać na zgromadzeniu publicznym testament pozostawiony przez Antoniusza w Rzymie, a włączający między spadkobierców również dzieci zrodzone z Kleopatry. Jednak gdy uzyskał na Antoniuszu wyrok potępiający do jako wroga państwa, odesłał mu wszystkich członków rodziny i przyjaciół, między innymi G. Sozjusza i T. Domicjusza, wtedy urzędujących jeszcze konsulów., 2. Gdy [Gajusz Oktawiusz] otrzymał wiadomość o morderstwie Cezara i o wyznaczeniu siebie jako spadkobiercy, wahał się długo, czy nie wezwać na pomoc najbliższych legionów (...). Zaniechał tego zamiaru jako zbyt gwałtownego i przedwczesnego. Lecz po powrocie do Rzymu objął dziedzictwo mimo wątpliwości matki i silnego sprzeciwu ojczyma, Marcjusza Filipa, byłego konsula., 3. Wkrótce odniósł przewagę w bitwie morskiej pod Akcjum, lecz że walka przeciągnęła się zbyt długo, zwycięzca musiał spędzić noc na okręcie. Spod Akcjum popłynął na Samos na leża zimowe. Zaniepokojony jednak pogłoskami o buncie żołnierzy (...) powraca do Italii (...). Antoniusz usiłował, niestety za późno, zawrzeć pokój. Oktawian zmusił go do samobójstwa i potem osobiście obejrzał jego zwłoki. Kleopatrę gorąco pragnął zachować żywą na swój triumf, a nawet wezwał Psyllów [lud afrykański słynący z leczenia jadowitych ukąszeń], aby wyssali truciznę i jad z rany, ponieważ mniemano, że umarła wskutek ukąszenia żmii., 4. Uważając za swój pierwszy obowiązek pomścić zabójstwo swego dziada wujecznego i utrzymać w mocy jego zarządzenia, wnet po powrocie z Apolonii usiłował niespodzianie i przemocą dostać w swe ręce Brutusa i Kasjusza, lecz ponieważ przewidzieli niebezpieczeństwo i w porę umknęli, postanowił ich ścigać prawnie i mimo nieobecności pozwać przed sąd jako winnych zabójstwa. Sam zaś wydał igrzyska na cześć zwycięstw Cezara, gdyż urzędnicy do tego zobowiązani nie mieli odwagi ich urządzić., 5. Po zawarciu ścisłego porozumienia z Antoniuszem i Lepidusem w dwu bitwach skończył także wojnę filipińską, chociaż osłabiony i chory. W czasie pierwszej bitwy wyparty z obozu ledwo uszedł cało, ratując się ucieczką na skrzydło Antoniusza. Nie zachował umiarkowania po zwycięstwie. Oto głowę Brutusa wysłał do Rzymu z poleceniem, aby ją rzucono u stóp posągu Cezara. Okazał się okrutny wobec najznamienitszych jeńców, nie szczędząc im przy tym słów obelżywych.
Źródło: Gajus Swetoniusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, Księga II, dostęp: biblioteka.kijowski.pl.
1
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z fragmentem dzieła literackiego Williama Szekspira, a następnie wybierz właściwe dokończenie zdania.

William Shakespeare Juliusz Cezar

Jak blade światło! Ha, kto się tu zbliża?

To tylko słabych oczu mych złudzenie

Straszne to stawia przede mną widziadło.

Coraz się zbliża. Czy to rzeczywistość?

Czy to bóg jaki, czy anioł, czy szatan

Krew moją mrozi, włos na głowie jeży?

Ktoś jest? odpowiedz! 

DUCH

Twój zły duch, Brutusie. 

BRUTUS

Po co przychodzisz? 

DUCH

Aby ci powiedzieć,

Że się zobaczym znowu pod Filippi. 

3 Źródło: William Shakespeare, Juliusz Cezar, tłum. Leon Ulrich, dostępny w internecie: wolnelektury.pl.
R1NPRHRcYyzgn
Groźba wyrażona w dziele literackim przez postać Ducha zainspirowana została prawdziwymi wydarzeniami w wyniku których: Możliwe odpowiedzi: 1. Brutus nagle śmiertelnie zachorował szukając schronienia w miejscowości Filippi, najprawdopodobniej otruty na polecenie Oktawiana Augusta., 2. Wojska Oktawiana Augusta pokonały pod Filippi Brutusa, który został oślepiony oraz wtrącony do lochu, gdzie po kilku miesiącach zmarł na skutek zakażenia., 3. Armia Brutusa doznała ogromnej klęski w bitwie pod Filippi, zaś sam Brutus został zamordowany., 4. Podczas bitwy pod Filippi sojusznik Brutusa i uczestnik zamachu na Cezara - Kasjusz, zdradził go, w wyniku czego Brutus poniósł sromotną klęskę
111
Ćwiczenie 3

Czy źródło A odnosi się do tego samego wydarzenia co fragment dramatu Szekspira z poprzedniego zadania?

Źródło A

Tutaj, wiodący Italów do walki,

Augustus Cezar, z ojcami i ludem,

I z penatami, wielkimi bogami,

Stoi na rufie wysokiej.

4 Cytat za: Fragment Eneidy Wergiliusza; Artykuł Sztuka a polityka w czasach Oktawiana Augusta A. Ładziński, 2015, histmag.org.
REY1ON5F9UEgd
(Wybierz: Tak , Nie) Uzasadnienie (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 4

Historiografia senatorska to określenie dzieł historyków starożytnych, którzy pisząc o sporach między cesarzami a senatem, popierają stanowisko senatu, a krytykują cesarzy.

Źródło A

Z całą pewnością możemy stwierdzić, że dzieło Swetoniusza należy do nurtu tak zwanej historiografii senatorskiej, dalekiej od naukowego obiektywizmu (którego antycznym wzorem może być Tukidydes). W sporze pomiędzy kolejnymi Cezarami a senatem ów nurt publikacji zawsze reprezentuje stanowisko tego drugiego.

1 Cytat za: Artykuł Kaligula – czy na pewno szalony imperator, Jan. M. Długosz, 2011, Polityka.pl.

Źródło B

Tacyt Roczniki

Kiedy po gwałtownej śmierci Brutusa i Kasjusza zabrakło już armii państwowej, kiedy Pompejusza zgnieciono koło Sycylii, a po rozbrojeniu Lepidusa i śmierci Antoniusza nawet partii juliańskiej nie pozostał inny przywódca prócz Cezara Oktawiana, złożył on tytuł triumwira, chcąc tylko za konsula być uważany i za takiego, któremu do obrony praw ludu władza trybuńska wystarcza. Lecz skoro żołnierzy przynęcił darami, lud rozdawnictwem zboża, a wszystkich słodyczą pokoju, powoli począł się wzbijać i zagarniać w swe ręce przywileje senatu, urzędników i praw. Nikt mu w tym nie stawiał oporu, gdyż najbutniejsi padli w bojach albo wskutek proskrypcji, a z pozostałej szlachty im bardziej kto był gotowy do służalstwa, tym więcej wyróżniano go bogactwami i zaszczytami; wyniesieni więc przez zmianę stosunków, woleli bezpieczną teraźniejszość niż niebezpieczną przeszłość. Także prowincje temu stanowi rzeczy nie były przeciwne: wszak podejrzliwie patrzyły one na rządy senatu i ludu z powodu sporów możnowładców i chciwości urzędników, a bezskuteczna była im pomoc praw, które mąciła przemoc, zabiegi, wreszcie przekupstwo.

2 Źródło: Tacyt, Roczniki, s. 3–4. Cytat za: Publius Cornelius Tacitus, Roczniki, Księga I, dostęp: biblioteka.kijowski.pl.
R5hnm8he2LSIk
Odpowiedzi uzasadnij (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 5

Przeanalizuj poniższe materiały źródłowe i odpowiedz na pytanie. Dlaczego w stwierdzeniu przypisywanym św. Augustynowi (źródło A) autor zaznacza, że August wprowadził na świecie pokój?

Źródło A

Jeszcze w V w. święty Augustyn w następujący sposób opisywał czas przyjścia na świat Chrystusa:

kiedy w Judei panował Herod, a u Rzymian już po obaleniu ustroju republikańskiego rządy sprawował August, który wprowadził w świecie pokój.

5 Cytat za: Artykuł Ideologiczne podstawy legitymizacji władzy cesarskiej w Rzymie, M. Śrama, Racjonalista.pl.

Źródło B

R98rfAJ6jW8dh
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., Stentor, licencja: CC BY-SA 3.0.
R7U9QGZhcRbsU
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 5
R1XMAwYMOajOZ
Wymień główne zalety oraz wady funkcjonowania republiki jako ustroju politycznego na przykładzie cesarstwa rzymskiego. (Uzupełnij).
RqYnw91yVL5y221
Ćwiczenie 6
Wypełnij luki w tekście wstawiając słowa oznaczające różne instytucje funkcjonujące w starożytnym Rzymie: Po zakończeniu wojny domowej w 29 r. Oktawian August jako Tu uzupełnij ułożył listę senatu, na której znaleźli się tylko jego stronnicy. Jako pierwszy na liście (Tu uzupełnij) figurował sam Cezar Oktawian. Ten jego nieoficjalny tytuł stał się podstawą do określenia ustroju wczesnego cesarstwa, (Tu uzupełnij). Sprawowanie od 31 do 23 r.p.n.e. funkcji tradycyjnego zwierzchnika rzymskich sił zbrojnych - (Tu uzupełnij )dawało mu pełne zwierzchnictwo nad około stupięćdziesięciotysięczną rzeszą zaprawionych w bojach legionistów. Dodatkowo władza (Tu uzupełnij) gwarantowała mu osobistą nietykalność, możliwość zgłaszania wniosków oraz prawo weta. Jako (Tu uzupełnij ) (pontifex maximus) Oktawian August uzyskał religijną sankcję dla swoich nadzwyczajnych uprawnień oraz dokonywał ważnych w praktyce życia publicznego Rzymian interpretacji wróżb.
311
Ćwiczenie 7
RSjx0yEVf5YAD
Źródło: Contentplus.sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

Na podstawie drzewa genealogicznego dynastii julijsko‑klaudyjskiej uzupełnij luki w tekście.

R1OPfHG6TSk081
„Po raz pierwszy przyszły cesarz ożenił się w wieku 23 lat, w 40 roku p.n.e., gdy był triumwirem. Jego wybranka (Tu uzupełnij) , była już dwukrotnie rozwiedziona, a małżeństwu przyświecały głównie cele polityczne. W rok później przyszła na świat córka (Tu uzupełnij) – i Oktawian rozwiódł się ze (Tu uzupełnij), oświadczając, że nie może znieść przewrotności jej obyczajów. Ale wkrótce dał dowód własnej przewrotności, poślubiając w styczniu 39 roku p.n.e. piękną (Tu uzupełnij […]); [która] była wtedy mężatką od roku, wyszła bowiem za mąż, gdy miała 16 lat – rzecz wówczas normalna. Jej mąż, senator (Tu uzupełnij) , przed kilku laty dowodził flotą Cezara, kiedy ten oblegany był wraz z Kleopatrą w pałacu królewskim w Aleksandrii. Ale po zamordowaniu dyktatora w 44 roku p.n.e. tenże sam (Tu uzupełnij )postawił w senacie wniosek, by zabójców nagrodzić jako zbawców i wyzwolicieli Rzeczpospolitej! 16 listopada 42 roku p.n.e. […] (Tu uzupełnij) urodziła syna, który otrzymał pełne nazwisko ojca […]. W 39 roku p.n.e. […] Oktawian poznał, pokochał i rozwiódł (Tu uzupełnij). Poślubił ją, choć była już w szóstym miesiącu ciąży. Podczas ceremonii osobę nieżyjącego ojca panny młodej zastępował jej były – od niedawna – mąż, a zarazem ojciec dziecka, które nosiła w łonie. Po trzech miesiącach urodził się chłopiec, któremu dano na imię (Tu uzupełnij). Wychowywał się pod opieką ojca rzeczywistego wraz ze starszym bratem, (Tu uzupełnij), przez sześć lat, to jest do śmierci ojca w 31 roku p.n.e.”.
Źródło: A. Krawczuk, Poczet cesarzy rzymskich, Warszawa 1986, s. 28 - 29.
RzMpH6mYHt2xi
Wymień głównych przedstawicieli dynastii Julijsko‑klaudyjskiej którzy władali cesarstwem rzymskim. (Uzupełnij).

Wyjaśnij, dlaczego dynastię zapoczątkowaną przez Oktawiana Augusta nazywamy julijsko‑klaudyjską.

R1YNiafDMA38X1
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 8

Rozstrzygnij, czy przedstawiony na fotografii posąg Augusta można uznać za ilustrację rządów pryncypatu. W odpowiedzi odwołaj się do co najmniej dwóch elementów rzeźby.

RWleVGnXtnnxm
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RiDUxEj8u8Q6r
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
3
Ćwiczenie 8

RbzVtaV1fe1Zq
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.