Sprawdź się
Zaznacz dwie najważniejsze przyczyny wybuchu wielkiej wojny z zakonem krzyżackim.
Zaznacz na osi czasu podane wydarzenia.
Połącz wydarzenia z datami
1408,
1226,
1398,
1343,
1401,
1409,
1190,
1308–1309
| powstanie zakonu krzyżackiego | |
| sprowadzenie zakonu krzyżackiego do Polski | |
| utrata przez Polskę Pomorza Gdańskiego | |
| zawarcie pokoju kaliskiego | |
| pokój na wyspie Salin | |
| Witold dożywotnim księciem litewskim | |
| sprzedaż Nowej Marchii zakonowi krzyżackiemu | |
| wypowiedzenie wojny |
1. 1343, 2. 1408, 3. 1401, 4. 1226, 5. 1398, 6. 1308–1309, 7. 1190, 8. 1409 sprowadzenie zakonu krzyżackiego do Polski
1. 1343, 2. 1408, 3. 1401, 4. 1226, 5. 1398, 6. 1308–1309, 7. 1190, 8. 1409 utrata przez Polskę Pomorza Gdańskiego
1. 1343, 2. 1408, 3. 1401, 4. 1226, 5. 1398, 6. 1308–1309, 7. 1190, 8. 1409 zawarcie pokoju kaliskiego
1. 1343, 2. 1408, 3. 1401, 4. 1226, 5. 1398, 6. 1308–1309, 7. 1190, 8. 1409 pokój na wyspie Salin
1. 1343, 2. 1408, 3. 1401, 4. 1226, 5. 1398, 6. 1308–1309, 7. 1190, 8. 1409 Witold dożywotnim księciem litewskim
1. 1343, 2. 1408, 3. 1401, 4. 1226, 5. 1398, 6. 1308–1309, 7. 1190, 8. 1409 sprzedaż Nowej Marchii zakonowi krzyżackiemu
1. 1343, 2. 1408, 3. 1401, 4. 1226, 5. 1398, 6. 1308–1309, 7. 1190, 8. 1409 wypowiedzenie wojny
Połącz opis z odpowiednią osobą lub nazwą ziemi.
wrotami do Królestwai składające od XIV w. hołd lenny Koronie Polskiej, następnie przeszło pod zwierzchność lenną zakonu krzyżackiego., 3. Stanął na czele zakonu krzyżackiego w 1407 r., dążył do zbrojnej rozprawy z Litwą, zginął w bitwie pod Grunwaldem., 4. Jeden z najsławniejszych rycerzy polskich, służący na dworze Zygmunta Luksemburczyka; na wieść o szykującej się wojnie z zakonem powrócił do kraju i brał udział w bitwie pod Grunwaldem. Ulrich von Jungingen Możliwe odpowiedzi: 1. Król węgierski, szwagier Jadwigi Andegaweńskiej, w sojuszu z Krzyżakami; popierał zakon w konflikcie z Polską., 2. Miasto zwane
wrotami do Królestwai składające od XIV w. hołd lenny Koronie Polskiej, następnie przeszło pod zwierzchność lenną zakonu krzyżackiego., 3. Stanął na czele zakonu krzyżackiego w 1407 r., dążył do zbrojnej rozprawy z Litwą, zginął w bitwie pod Grunwaldem., 4. Jeden z najsławniejszych rycerzy polskich, służący na dworze Zygmunta Luksemburczyka; na wieść o szykującej się wojnie z zakonem powrócił do kraju i brał udział w bitwie pod Grunwaldem. Zawisza z Grabowa Możliwe odpowiedzi: 1. Król węgierski, szwagier Jadwigi Andegaweńskiej, w sojuszu z Krzyżakami; popierał zakon w konflikcie z Polską., 2. Miasto zwane
wrotami do Królestwai składające od XIV w. hołd lenny Koronie Polskiej, następnie przeszło pod zwierzchność lenną zakonu krzyżackiego., 3. Stanął na czele zakonu krzyżackiego w 1407 r., dążył do zbrojnej rozprawy z Litwą, zginął w bitwie pod Grunwaldem., 4. Jeden z najsławniejszych rycerzy polskich, służący na dworze Zygmunta Luksemburczyka; na wieść o szykującej się wojnie z zakonem powrócił do kraju i brał udział w bitwie pod Grunwaldem. Drezdenko Możliwe odpowiedzi: 1. Król węgierski, szwagier Jadwigi Andegaweńskiej, w sojuszu z Krzyżakami; popierał zakon w konflikcie z Polską., 2. Miasto zwane
wrotami do Królestwai składające od XIV w. hołd lenny Koronie Polskiej, następnie przeszło pod zwierzchność lenną zakonu krzyżackiego., 3. Stanął na czele zakonu krzyżackiego w 1407 r., dążył do zbrojnej rozprawy z Litwą, zginął w bitwie pod Grunwaldem., 4. Jeden z najsławniejszych rycerzy polskich, służący na dworze Zygmunta Luksemburczyka; na wieść o szykującej się wojnie z zakonem powrócił do kraju i brał udział w bitwie pod Grunwaldem.
Król węgierski, szwagier Jadwigi Andegaweńskiej, w sojuszu z Krzyżakami; popierał zakon w konflikcie z Polską., Miasto zwane <q>wrotami do Królestwa</q> i składające od XIV w. hołd lenny Koronie Polskiej, następnie przeszło pod zwierzchność lenną zakonu krzyżackiego., Jeden z najsławniejszych rycerzy polskich, służący na dworze Zygmunta Luksemburczyka; na wieść o szykującej się wojnie z zakonem powrócił do kraju i brał udział w bitwie pod Grunwaldem., Stanął na czele zakonu krzyżackiego w 1407 r., dążył do zbrojnej rozprawy z Litwą, zginął w bitwie pod Grunwaldem.
| Zygmunt Luksemburczyk | |
| Ulrich von Jungingen | |
| Zawisza z Grabowa | |
| Drezdenko |
Tereny których współczesnych państw zajmowały wskazane na mapie plemiona bałtyjskie?
Wyobraź sobie, że przysłuchujesz się rozmowie, która toczy się w 1445 r. (tuż przed wybuchem kolejnego konfliktu z zakonem krzyżackim) między wielkim mistrzem krzyżackim Paulem Bellitzerem von Russdorffem, dworzaninem króla Władysława Jagiełły Spytkiem IV z Melsztyna oraz Michałem Bolesławem Zygmuntowiczem, bratankiem Witolda. Dopasuj do każdej z osób fragmenty wypowiedzi odnoszących się do genezy wielkiej wojny z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411.
Cała ziemia była zniszczona, nie było żadnych miast, ludzie bali się tam osiedlać., Musieliśmy płacić wysokie cła za transport zboża., Pogaństwo trzeba było wyplenić; nawet jak przyjęli chrzest, kto nam mógł zagwarantować, że w głębi ducha nie pozostali oni wierni wierze swoich przodków?, Nie chcieliśmy, by Krzyżacy mieszali się w nasze sprawy wewnętrzne i popierali pretendentów do władzy., Trzeba było przeciwdziałać próbom rozerwania naszego związku i podsycania konfliktów wewnętrznych., Czyniono nam trudności w podróżowaniu do Mitawy.
| Paul Bellitzer von Russdorff | |
|---|---|
| Spytko IV z Melsztyna | |
| Michał Bolesław Zygmuntowicz |
Wyjaśnij przesłanie satyry, interpretując jej treść. W jaki sposób zostali przedstawieni Krzyżacy?
Na Zakon KrzyżackiWiadomo, że trzy krzyże są i o trzech barwach.
Różne; tych, co je noszą, też rodzaje trzy:
Jest czerwony, ten słusznie zwie się Jezusowym,
Albowiem tak Jezusa zabarwił się krwią.
Jest biały, odpowiedni zbójcy z prawej strony,
Którego zbrodnie kilka odkupiło słów.
Jest w końcu czarny, zbója z strony lewej;
ten to Zdradziecki Zakon uznał – jak słusznie! – za swój.Źródło: Andrzej Krzycki, Na Zakon Krzyżacki.
Na podstawie mapy znajdującej się we wcześniejszej części materiału przyporządkuj elementy w tabeli, a następnie odpowiedz na pytania.
Pomorze Gdańskie, połączenie z księstwami Rzeszy, dostęp Litwy do morza, uniemożliwienie połączenia posiadłości zakonów krzyżackiego i kawalerów mieczowych
| Terytorium | Znaczenie dla zakonu krzyżackiego | Znaczenie dla Polski i Litwy |
|---|---|---|
| Pomorze Gdańskie | ||
| połączenie z księstwami Rzeszy | ||
| dostęp Litwy do morza, uniemożliwienie połączenia posiadłości zakonów krzyżackiego i kawalerów mieczowych |
Zapytaj członków swojej rodziny, znajomych, jakie mają wyobrażenie o Krzyżakach i co wiedzą na ich temat (możesz zadać pytania dotyczące zarówno wiedzy ogólnej, jak i bardziej szczegółowej). Sformułuj wniosek. Czy potwierdza on opinię przedstawioną przez Henryka Samsonowicza?
KrzyżacyRównolegle strona polska […] rozwijała czarną legendę Krzyżaków. Nie chodziło już tu o sprawy zaboru Pomorza Gdańskiego pół tysiąca lat temu, zapomnieniu uległy urazy i kompleksy z XIV wieku. Krzyżacy stali się symbolem parcia niemieckiego na wschód […] dotyczącego wydarzeń jak najbardziej współczesnych. […] Wraz z rozwojem świadomości narodowej wzrastało znaczenie wielkiej przeszłości. Krzyżacy stanowili dobry przykład historyczny ekspansji niemieckiej, którą udało się skutecznie powstrzymać. […] Dzieje konfliktów polsko‑krzyżackich były punktem wyjścia do ukazania dobrych, łatwowiernych Słowian, złych, przebiegłych Germanów, walki zdradzieckiej i początkowych klęsk, zakończonych jednak tryumfalnym zwycięstwem słusznej sprawy.
Źródło: Henryk Samsonowicz, Krzyżacy, oprac. Agencja Omnipress, Warszawa 1988, s. 1.
Przyjrzyj się rysunkowi autorstwa XIX‑wiecznego malarza Wojciecha Gersona Branka krzyżacka i odpowiedz, czy potwierdza on obraz Krzyżaków przedstawiony w tekście źródłowym z ćwiczenia 8.
