Sprawdź się
wiem, że nic nie wiem, 2. korzyść, 3. bezwzględne wartości etyczne, 4. przyjemności, 5. obiektywne dobro, 6. względność wartości, 7. cnota, 8. relatywizm sofiści Możliwe odpowiedzi: 1.
wiem, że nic nie wiem, 2. korzyść, 3. bezwzględne wartości etyczne, 4. przyjemności, 5. obiektywne dobro, 6. względność wartości, 7. cnota, 8. relatywizm
Przyporządkuj odpowiednie pojęcia do nauczania Sokratesa i sofistów.
<em><q>wiem, że nic nie wiem</q></em>, relatywizm, względność wartości, cnota, bezwzględne wartości etyczne, przyjemności, obiektywne dobro, korzyść
Sokrates | |
---|---|
sofiści |
Przyporządkuj zabiegom literackim ich funkcje.
zaskoczenie odbiorcy i przyciągnięcie uwagi do wypowiadanych treści, przedstawienie sfery metafizycznej za pomocą zjawisk materialnych, przekaz treści trudnych, niejednoznacznych, ośmieszenie praktyk i poglądów edukacyjnych sofistów
satyryczność przedstawienia | |
personifikacja elementów natury | |
alegoryczność przedstawienia | |
symboliczność postaci |
Zastąp przykład występujący w cytowanym fragmencie Chmur innym przykładem zjawisk przyrodniczych, które mogą obrazować powstawanie burzy. Rozpocznij tak samo, jak w cytacie:
ChmuryNa przykład gdy zupą na Panathenajach napełnisz brzuch aż po gardło, /Czy potem burzyć się ona nie zacznie w tobie i wiercić, i burczeć?
Chmury są nie tylko świadectwem sporu o dobrą edukację, lecz także sporu między poezją a filozofią. Przeczytaj fragment książki Leo Straussa Sokrates i Arystofanes i odpowiedz na pytanie, dlaczego komediopisarz wybrał Sokratesa na adwersarza i o co oskarża filozofów.
Sokrates i ArystofanesBiorąc za punkt wyjścia sztukę Chmury, zwracaliśmy się kolejno ku innym komediom Arystofanesa, ponieważ na podstawie samego tekstu wspomnianej sztuki nie sposób wywnioskować, jak dalece Arystofanes przemyślał konsekwencje własnego osądu nad Sokratesem – osądu nad jego postacią i jego naukami – zwłaszcza zaś jego naukami na temat bogów. Ani przez chwilę nie zakładaliśmy, że osąd ten będzie w pełni tożsamy z opinią Arystofanesa dotyczącą sofistów czy filozofów w ogóle. Arystofanes powziął postanowienie, że wybierze do roli bohatera swej komedii któregoś z ateńskich filozofów‑sofistów. Najwybitniejszym z nich był Sokrates, posiadający charakterystyczne cechy cielesne i umysłowe, odróżniające go od pozostałych filozofów‑sofistów, Ateńczyków oraz cudzoziemców – na przykład od Prodikosa. Mimo to (czy może raczej: właśnie dlatego) obraz Sokratesa naszkicowany piórem Arystofanesa jest najważniejszym z dostępnych nam świadectw dotyczących starożytnego sporu i konfliktu poezji z filozofią – owych dwóch form mądrości, z których każda aspiruje do wyższości nad rywalką – ujętego z perspektywy poezji.
Inne komedie Arystofanesa potwierdzają pogląd, że góruje on – we własnym przekonaniu – nad najpoważniejszym ze swych antagonistów pod względem roztropności (phronesis), jak również samowiedzy. Sokrates jest całkowicie obojętny wobec miasta – swojego karmiciela – podczas gdy Arystofanes wydaje się wielce zatroskany losem polis. Sokrates nie szanuje najbardziej fundamentalnych praw (czy też nie zamierza im się podporządkować), natomiast Arystofanes czyni to z ochotą. Tego rodzaju mądrość, którą kultywuje Sokrates i która, każąc studiującemu zapomnieć o bożym świecie, sprowadza się do badania spraw niebiańskich oraz ich konsekwencji, nie potrafi obronić się przed wrogami, ponieważ niezdolna jest wywrzeć wpływu na miasto ani je uczłowieczyć, przyczyniając się zarazem do wykształcenia się „osowatości” u jego mieszkańców; jest zaś do tego niezdolna, ponieważ nie rozpoznaje konieczności wykształcenia się owej cechy. (...)
Drugą cechą, która według Arystofanesa odróżnia Sokratesa od poetów, jest nietrafność jego ocen dotyczących ludzi oraz nieumiejętność obcowania z nimi. Ktoś, kto nade wszystko troszczy się o sprawy niebiańskie, posiada nieadekwatną znajomość ludzkich spraw i ludzkich charakterów. Z niebiańskich wyżyn ludzie nie jawią się takimi, jakimi są w rzeczywistości. Dlatego to właśnie poeta, nie zaś filozof‑sofista, jest w stanie udzielić odpowiedzi na pytanie, którego sam Sokrates nigdy nie zadaje (nie mogąc również na nie odpowiedzieć) i które dotyczy dobroci bogów. Sokrates, można powiedzieć, jest przywódcą dusz (czy też duchów), nie będąc wszelako ich znawcą.
Sformułuj wniosek dotyczący wymowy sztuki Arystofanesa. Czy ośmiesza ona tradycyjny model edukacji, czy sofistów i ich edukacyjne działania? Uzasadnij swoją odpowiedź.