Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z fragmentem ballady Upiór. Opisz Umarłego i wskaż powody, dla których przybywa on do świata żywych. 
Zapoznaj się z fragmentem ballady Upiór. Opisz Umarłego i wskaż powody, dla których przybywa on do świata żywych. 
Rqggwt2wF2ZAW
(Uzupełnij).

Tekst do ćwiczenia 2.

Zofia Stefanowska Posłowie

Brakujących ogniw cyklu i rozwiązania jego zagadek poszukiwano w balladzie pod manifestacyjnie romantycznym tytułem Upiór, którą poeta umieścił na wstępie Dziadów. Bohater jej popełnił samobójstwo z miłości; za pokutę co roku na dzień zaduszny opuścić musi mogiłę, wrócić między ludzi i raz jeszcze przeżyć nieszczęśliwy romans, raz jeszcze skończyć śmiercią samobójczą. Historia Upiora w niejednym analogiczna jest do losu bohatera dramatycznych części Dziadów, próbowano też odczytać ją jako rodzaj streszczenia i objaśnienia dziejów Gustawa.

Stefanowska Źródło: Zofia Stefanowska, Posłowie, [w:] Adam Mickiewicz, Dziady. Część II, IV i I, Warszawa 1973, s. 154.
11
Ćwiczenie 2

Na podstawie wyników z pierwszego ćwiczenia oraz przywołanego cytatu z posłowia do Dziadów Zofii Stefanowskiej sformułuj odpowiedź na pytanie: dlaczego odczytywano balladę „jako rodzaj streszczenia i objaśnienia dziejów Gustawa”? Swoją odpowiedź poprzyj cytatami z fragmentu ballady.

RCl1UZix9X5Tw
(Uzupełnij).

Tekst do ćwiczenia 3.

Zofia Stefanowska Posłowie

Na obrzędzie pojawia się milczące Widmo. Ta sama postać zapuka w wieczór zaduszny na plebanię i w wielkim wybuchu rozpaczy przedstawi dzieje zawiedzionej miłości i swoje racje — racje człowieka nieszczęśliwego — obróci w żarliwą obronę obrzędu. Pojawienie się Gustawa w kaplicy podnosi powagę i wymowę ideową uroczystości. Ale i dla niego udział w dziadach jest istotnym momentem biografii wewnętrznej, próbą znalezienia takiej filozofii życiowej, w której elementy ludowej wiary weszłyby w system przekonań człowieka wykształconego. A przecież bohater, który z taką pokorą poddaje się autorytetowi gminnej mądrości, nie jest naiwnym adeptem ludowej magii ani jednopłaszczyznowym schematem literackim. To jednostka wyposażona w bogate życie wewnętrzne. Tak wszechstronnej i głębokiej kreacji psychologicznej nie było dotąd w literaturze polskiej. Romantyczny indywidualizm, którego wyrazem jest biografia bohatera, i romantyczne »czucie i wiara« złożyły się na powstanie tego niezwykłego utworu [...].

Dopiero pojawienie się milczącego Widma zakłóca ustalony rytuał. Widmo nie podlega władzy Guślarza, nie odpowiada na pytania, nie słucha zaklęć. Dziwny jego wygląd, tajemnicze związki z Pasterką w żałobie, milcząca obecność, od której uciec nie może gromada, wszystko to budzi prawdziwą grozę, jaka nie towarzyszyła pojawieniu się poprzednich duchów. One mieściły się w rytuale obrzędowym, należały do jego tradycyjnego przebiegu. To Widmo jest w obrzędzie elementem nieoczekiwanym, dla zgromadzonych w kaplicy — irracjonalnym. »To jest nad rozum człowieczy!« — woła Guślarz. Poprzednie duchy były do pojęcia, milczące Widmo nie należy do świata ludowych wierzeń, zachowanie jego nie da się wytłumaczyć taką wiedzą o zjawiskach nadprzyrodzonych, jaką posiada Guślarz i gromada. W atmosferze grozy i napięcia kończy się obrzędowa część dramatu.

Stefanowska2 Źródło: Zofia Stefanowska, Posłowie, [w:] Adam Mickiewicz, Dziady. Część II, IV i I, Warszawa 1973, s. 141–145.
11
Ćwiczenie 3
Przypomnij sobie II część Dziadów, a szczególnie końcową scenę dramatu.   Zapoznaj się z kolejnym fragmentem posłowia Zofii Stefanowskiej. Następnie odpowiedz na pytania:
Przypomnij sobie II część Dziadów, a szczególnie końcową scenę dramatu.   Zapoznaj się z kolejnym fragmentem posłowia Zofii Stefanowskiej. Następnie odpowiedz na pytania:
R3X2MoG4RmKAm
1. Jak reagowały duchy na zaklęcie Guślarza, a jak zachowuje się milczące Widmo, które pojawia się na zakończenie obrzędu? (Uzupełnij) 2. Jak rozumiesz pojęcie „biografii wewnętrznej” bohatera? Wyjaśnij własnymi słowami. (Uzupełnij) 3. Dlaczego i w jaki sposób Widmo „zakłóca ustalony rytuał”? (Uzupełnij).

Tekst do ćwiczenia 4.

Zofia Stefanowska Posłowie

Stan duszy, w jakim Gustaw przybywa na plebanię, jest wszystkim, tylko nie spokojem. Cierpienie jego nie ma nic z rezygnacji, to wytężona walka, bunt przeciw własnemu losowi i stale żywy niepokój sumienia. »Wiele cierpię! ach! bo też wielkie moje grzechy!« — woła z męką. Prawda, że za moment zaprzeczy: »Grzechy? i proszę, jakież moje grzechy? Czyliż niewinna miłość wiecznej godna męki?«, ale poczucie winy powraca w jego wyznaniach znowu i znowu. Powołany był do wielkich zadań, pokładano w nim niemałe nadzieje. A teraz? Zmarnował się, zdradził ideały młodości, odstąpił przyjaciół, stał się odludkiem, pustelnikiem, szaleńcem, widmem. Ze swoim samotnym cierpieniem znalazł się poza obrębem społeczeństwa, złamał ludzką solidarność. A więc romantyczny indywidualista, ale taki indywidualista, który swoją samotność przeżywa bardzo tragicznie, przeżywa jako grzech.

Przychodzi w zaduszny wieczór na plebanię w poszukiwaniu zrozumienia, miejsca wśród ludzi. Indywidualiści romantyczni zwierzenia swoje wypowiadali zazwyczaj w samotności, co najwyżej powierzali je naturze [...].

Stefanowska3 Źródło: Zofia Stefanowska, Posłowie, [w:] Adam Mickiewicz, Dziady. Część II, IV i I, Warszawa 1973, s. 147–148.
11
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z powyższym fragmentem oraz cytatem z 
IV części Dziadów przywołanym w lekcji. Odpowiedz na pytania:  
Zapoznaj się z powyższym fragmentem oraz cytatem z 
IV części Dziadów przywołanym w lekcji. Odpowiedz na pytania:  
RkA0twUMBKmut
1. Dlaczego Gustaw tak usilnie zabiega o przywrócenie święta dziadów? (Uzupełnij) 2. Co charakteryzuje romantycznego indywidualistę? (Uzupełnij) 3. Czym Gustaw różni się od indywidualistów epoki romantyzmu? (Uzupełnij).

Tekst do ćwiczenia 5.

Maria Cieśla-Korytowska Wstęp

Scena przemiany Gustawa w Konrada, tak ważna z punktu widzenia dramaturgii, jest właściwie zabiegiem formalnym, gdyż właściwa zmiana już nastąpiła. Jest ona tylko potwierdzeniem stanu faktycznego, za pomocą symboliki religijnej (zmiana imienia) obrazującym śmierć starego, a narodzenie się nowego człowieka (znamienne — 1 listopada 1823 roku!). Do więzienia dostał się »kochanek Maryli«, który przeżył w nim próbę, powodującą zmianę postawy i zainteresowań — odejście od egotycznego, na sposób romantyków, zainteresowania sobą i zwrot ku światu zewnętrznemu.

W przeciwieństwie do rozpaczającego Gustawa z części IV Konrad jest niewątpliwie człowiekiem dojrzalszym; ma niezwykłą zdolność oddziaływania na innych (zarówno bezpośrednio, w sposób wytłumaczalny, na współwięźniów, jak i pośrednio — na Rollisona); uważa się za godnego rozmowy z Bogiem. Nie zmienił się jednak całkowicie; zasadnicze cechy jego osobowości i stosunku do świata nie zmieniły się. Kieruje się uczuciem (kochał kobietę – kocha naród), od innych się dystansuje (znamienne, że przyjmując uwielbienie otoczenia, sam ludźmi gardzi: »głupcy«, »mędrcy przeklęci«, »depcę was«, »gardzę wami« - to słowa tak z IV, jak i z III części). Jest rozdarty między gwałtownym uczuciem miłości do ogółu i nieumiejętnością kochania konkretnego, niedoskonałego człowieka (nawet przyjaciół!), zwłaszcza jeśli ten mu się nie podporządkuje.

Cieśla Źródło: Maria Cieśla-Korytowska, Wstęp, [w:] Adam Mickiewicz, Dziady, Kraków 1998, s. 7–8.
11
Ćwiczenie 5
1. Zapoznaj się z:
a. dołączonym do ćwiczenia fragmentem wstępu do Dziadów Marii Cieśli‑Korytkowskiej;
b. fragmentem III części Dziadów przedstawiającym Konrada oraz przypomnij sobie prolog do tej części dramatu.
2. Sformułuj odpowiedzi na pytania:
1. Zapoznaj się z:
a. dołączonym do ćwiczenia fragmentem wstępu do Dziadów Marii Cieśli‑Korytkowskiej;
b. fragmentem III części Dziadów przedstawiającym Konrada oraz przypomnij sobie prolog do tej części dramatu.
2. Sformułuj odpowiedzi na pytania:
R1ctYPXFYjAXD
1. W którym momencie życia (i kiedy w dramacie) zachodzi największa zmiana w bohaterze? (Uzupełnij) 2. Jaką postawę przyjmuje Konrad w III części dramatu? (Uzupełnij) 3. Czym według ciebie Konrad zyskał szacunek i estymę wśród współwięźniów? Dlaczego został wybrany spośród wielu (Będziesz w wielkich, bogatych i rozumnych tłumie)? (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6

Przywołaj akcję II i IV części Dziadów oraz scharakteryzuj postacie milczącego Widma i Pustelnika. Na podstawie ich wypowiedzi stwórz mapę myśli przedstawiającą bohatera romantycznego.

RUHTU7za4L7PY
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RrAEaB6QRMTsb
(Uzupełnij).
1
211
Ćwiczenie 7
R1WWvhjlcrPsD1
Pamiętając, że postaci Upiora, Widma, Pustelnika, Gustawa i Konrada łączą poszczególne części Dziadów, poszukaj związku między ich kreacjami. Wpisz do „góry lodowej” cechy danej postaci. Propozycje Upiór, Widmo, Pustelnik - Gustaw, Więzień - Gustaw - Konrad
Źródło: vvstudio, dostępny w internecie: Freepik.com, tylko do użytku edukacyjnego.
21
Ćwiczenie 7
Rnh3tZ5gpKVbh
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Przypomnij sobie, czym był moralitet średniowieczny i jaką rolę pełniła w nim postać Everymana (Każdego). Wyjaśnij, w czym sytuacja Konrada w prologu
III części Dziadów jest podobna do sytuacji średniowiecznego bohatera moralitetu?

R16EqP15CQjaJ
(Uzupełnij).
Praca domowa

Z jakim światopoglądem polemizuje bohater Dziadów (Widmo – Pustelnik – Gustaw – Konrad) i jaką chce przekazać prawdę o świecie? Sformułuj wypowiedź o objętości 100 słów.

antycypacja