Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Zaznacz poprawną odpowiedź.

RLqSHIzvY1ylH

Nazwa kwasu acetylowego pochodzi od występującej w strukturze:

grupy acetylowej
grupy aldehydowej
grupy karboksylowej

Ćwiczenie 2

Zaznacz poprawne odpowiedzi.

R16QlToCYjJiS

Nazwa systematyczna kwasu acetylosalicylowego to kwas 2‑acetoksybenzoesowy, który jest potocznie nazywany:

aspiryną
polopiryną
ASA
paracetmolem

Ćwiczenie 3

Stała dysocjacji kwasowej kwasu salicylowego wynosi 1,3·10Indeks górny -3, natomiast stała dysocjacji kwasowej aspiryny wynosi 3,3·10Indeks górny -4. Oceń, który z nich jest silniejszym kwasem?

R1JbPif9tOHTb

Odpowiedź:

Ćwiczenie 4

ROqOWrq3KCSn4

RXKZU1bdkFsp3

Odpowiedź:

Jeżeli chociaż jeden atom węgla posiada hybrydyzację $s p^{3}$ , to struktura nie jest płaska.

Struktura nie jest płaska, ponieważ jeden atom węgla posiada hybrydyzację $s p^{3}$ (tetraedryczne otoczenie atomu węgla).

Ćwiczenie 4

R1XaG1YIqvnQI

Ćwiczenie 5

Kwas acetylosalicylowy krystalizuje w postaci białych lśniących igieł. Jaką maksymalną masę aspiryny można uzyskać w reakcji jej syntezy z kwasu salicylowego i bezwodnika octowego, jeżeli odważono 5 g kwasu acetylosalicylowego i dodano stechiometryczną ilość bezwodnika kwasowego, zakładając, że wydajność wyniesie 85%? Wynik zaokrąglij do dwóch miejsc po przecinku.

RhOjUIt5fwZ16

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R9FIRCFoKurD7

Przykład poprawnej odpowiedzi:

138 g kwasu salicylowego - 180 g aspiryny

5 g - x

x = 6,52 g

6,52 g - 100 %

y - 75 %

y = 4,89 g

Ćwiczenie 6

Poniżej przedstawiono fragment wzoru strukturalnego grupy acylowej, występującej m.in. w aspirynie.

Zapoznaj się z opisem fragmentu wzoru strukturalnego grupy acylowej, występującej m.in. w aspirynie.

RWRxnzfHa77rg

Na ilustracji jest fragment wzoru strukturalnego grupy acylowej. Wzór układa się w trójkąt równoboczny. Atom węgla położony centralnie łączy się u góry wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, a na dole po lewej stronie z grupą R. Po prawej stronie jest wiązaniem pojedyncze, ale brak podstawnika. Pomiędzy wiązaniami narysowano strzałki skierowane w dwie strony, które tworzą kształt okręgu. Przy atomie tlenu zaznaczono δ − , przy atomie węgla δ + . — Fragment wzoru strukturalnego grupy acylowej
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przyjrzyj się geometrii tego fragmentu i odpowiedz na pytania, jakiej hybrydyzacji uległ atom węgla grupy acylowej oraz jaki kształt przyjmuje ta grupa? Czy jest to struktura płaska, czy przestrzenna?

Przemyśl geometrię tego fragmentu i odpowiedz na pytania, jakiej hybrydyzacji uległ atom węgla grupy acylowej oraz jaki kształt przyjmuje ta grupa? Czy jest to struktura płaska, czy przestrzenna?

R1PldmWghigtI

Odpowiedź:

Atom węgla grupy acylowej uległ hybrydyzcji $s p^{2}$ . Grupa ta ma kształt trójkąta równobocznego. Jest to struktura płaska.

Ćwiczenie 7

Aspiryna jest pochodną kwasu salicylowego o wzorze:

RWrBAeNlvPZ4H

Na ilustracji znajduje się wzór: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się po prawej stronie u góry z atomem węgla. Ten z kolei łączy się na górze wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, a na dole po prawej stronie z grupą OH. Pierścień na dole po prawej stronie łączy się z grupą OH. — Wzór strukturalny kwasu salicylowego
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zapisz równanie reakcji kwasu salicylowego z wodorotlenkiem sodu.

RDO3nCGOfvfY41

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1Jc9L9HbPYkz

Ćwiczenie 8

Aspiryna, tak jak pozostałe estry, ulega reakcji hydrolizy zarówno w środowisku kwasowym, jak i zasadowym. Zapisz równania obu reakcji.

R1Wceedz5EyEv

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1VODfcoScKvd

hydroliza w środowisku zasadowym:

REcxYIgfixCWX

Na ilustracji jest równanie reakcji. Pierwszy substrat ma wzór: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się u góry po prawej stronie z atomem węgla. Ten z kolei łączy się u góry wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, a na dole po prawej stronie z grupą OH. Pierścień na dole po prawej stronie łączy się z atomem tlenu (zaznaczono na niebiesko). Atom tlenu łączy się po prawej stronie z atomem węgla, który na dole łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, a po prawej stronie z grupą metylową. Drugim substratem jest cząsteczka wodorotlenku sodu. W obecności cząsteczki wody powstaje cząsteczka o wzorze: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się po prawej stronie u góry z atomem węgla. Ten z kolei łączy się na górze wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, a na dole po prawej stronie z grupą OH. Pierścień na dole po prawej stronie łączy się z grupą OH (O zaznaczono na niebiesko). Drugim produktem jest cząsteczka o wzorze: atom węgla łączy się na górze wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, na dole po lewej stronie z grupą metylową, a po prawej stronie z grupą ONa. — Hydroliza aspiryny w środowisku zasadowym
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

hydroliza w środowisku kwasowym:

R5iCiEkBbmvbm

Ćwiczenie 9

W suchej kolbie okrągłodennej student umieścił 3 g kwasu salicylowego i, niechcący, duży nadmiar bezwodnika octowego – około 10 ${cm}^{3}$ . Następnie dodał dwie krople stężonego kwasu siarkowego(VI) i przystąpił do syntezy. Otrzymane kryształy przemył wodą, wysuszył i zważył. Okazało się, że otrzymał 3,19 g produktu. Czy student zaliczył ćwiczenia laboratoryjne, jeżeli doświadczenie chemiczne należy przeprowadzić z minimum 60% wydajnością?

RYjDnKaN1ycgv

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RJyh1VOjnzjwR

Przykładowe rozwiązanie:

138 g (kwasu salicylowego) - 180 g (aspiryny)

3 g - x

x = 3,91 g

3,91 g - 100 %

3,19 g - y

y = 81,6 %

Ćwiczenie 10

Jedna tabletka musująca zawiera, jako substancję czynną, 500 mg kwasu acetylosalicylowego oraz substancje pomocnicze. Jednorazowo dorośli mogą przyjąć maksymalnie dwie tabletki dziennie. Jakie jest stężenie molowe aspiryny, jeżeli rozpuszczono tabletkę w szklance o pojemności 250 ${cm}^{3}$ (zakładając, że objętość się nie zmienia)? Ile tabletek musiałby rozpuścić i wypić człowiek, aby przekroczyć pięciokrotnie dozwoloną dzienną dawkę spożycia leku?

RvsP9bRWpzTOA

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1YuTPgqF0NoO

Przykładowe rozwiązanie:

1 mol - 180 g

x - 0,5 g

x = 2,78 \cdot 10^{- 3} mol

C_{m} = \frac{n}{V} = \frac{2,78 \cdot 10^{- 3} mol}{0,25 {dm}^{3}} = 0,01 \frac{mol}{{dm}^{3}}

2 tabletki \cdot 5 = 10 tabletek

Stężenie molowe wynosi 0,01 $\frac{mol}{{dm}^{3}}$ . Człowiek musiałby rozpuścić i wypić 10 tabletek dziennie, żeby przekroczyć pięciokrotnie zalecaną dawkę.

Grafika interaktywna

Dla nauczyciela