Sprawdź się
Przeanalizuj dane statystyczne zamieszczone w tabeli i na ich podstawie przedstaw zmiany w strukturze własnościowej handlu hurtowego i detalicznego, które zaszły w latach 1947–1949.
Dział: Handel
Tabela: Liczba zakładów handlowych według branż
Grupy branżowe | HurtIndeks górny aa | Detal | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
państwowy | spółdzielczy | prywatny | państwowy | spółdzielczy | prywatnyIndeks górny bb | |
Ogółem 1947 | 1239 | 392 | 3307 | 940 | 21 503 | 131 218 |
Ogółem 1948 | 1998 | 692 | 1735 | 1357 | 25 692 | 111 624 |
Ogółem 1949 | 1834 | 1 168 | 1128 | 4131 | 41 451Indeks górny cc | 76 728 |
SpożywczaIndeks górny dd | 563 | 255 | 653 | 2022 | 15 467 | 34 196 |
Włókienniczo–odzieżowaIndeks górny ee | 537 | – | 99 | 744 | 1918 | 11 620 |
Skórzana | 16 | – | 14 | 386 | 701 | 4587 |
Wyrobów ceramicznych i artykułów gospodarstwa domowego | 41 | – | 24 | 17 | 212 | 1778 |
Meblarska | 17 | – | 3 | 60 | 41 | 369 |
Artykułów metalowych i motoryzac. | 88 | – | 45 | 119 | 648 | 2043 |
Artykułów chemicznych i farmac. | 197 | – | 119 | 532 | 169 | 4362 |
Eletrotechniczna | 32 | – | 4 | 74 | 24 | 471 |
Papierniczo- księgarska | 74 | 581 | 42 | 6 | 1234 | 2368 |
Materiałów budowlanych i opałowych | 260 | – | 34 | – | 3360 | 1305 |
Inne | 9 | 10 | 83 | 56 | 110 | 5192 |
Zakłady wielobranżowe | – | 317 | 8 | 94 | 15 953 | 1533 |
Zakłady gastronomiczne | – | – | – | 21 | 1543 | 6904 |
Indeks górny aa Hurtownie podległe Centrali Rolniczej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, Centrali Spółdzielni Pracy, Centrali Spółdzielni Wytwórczych „Solidarność” zaliczano do zakładów wielobranżowych.
Indeks górny bb Łącznie z zakładami hurtowo‑detalicznymi i handlem okrężnym.
Indeks górny cc W tym 71 sklepów Centrali Inwalidów niepodanych w rozbiciu branżowym.
Indeks górny dd Łącznie z zakładami prowadzącymi obok artykułów branży spożywczej, niektóre artykuły innych branż.
Indeks górny ee Łącznie z zakładami branży włókienniczo‑odzieżowo‑skórzanej.
Indeks dolny Źródło: Sprawozdania central handlu uspołecznionego oraz deklaracje na nabycie karty rejestracyjnej, „Rocznik Statystyczny 1950”, s. 69. Indeks dolny koniecŹródło: Sprawozdania central handlu uspołecznionego oraz deklaracje na nabycie karty rejestracyjnej, „Rocznik Statystyczny 1950”, s. 69.
Wyciągi z miesięcznych sprawozdań Narodowego Banku Polskiego o sytuacji gospodarczej w niektórych ośrodkach przemysłowych kraju, przesyłane do Ministerstwa Przemysłu, lipiec 1945Katowice
Hutnictwo. Pocieszającym objawem jest wzrastająca co miesiąc produkcja, nie można jednak zapominać, że rezultaty obecnej produkcji nie wytrzymują żadnego porównania w stosunku do naszych potrzeb. Za drugi kwartał br. hutnictwo wyprodukowało surówki ca 23 500 ton, co w stosunku rocznym wynosiłoby 94 000 ton, podczas gdy nasza produkcja w tym zakresie za r. 1938 wyraża się liczbą ca 89 000 ton, co rocznie dawałoby 356 000 ton, tj. ok. 24,6% produkcji przedwojennej. Skala naszych potrzeb natomiast wzrosła niepomiernie w stosunku do okresu przedwojennego. Mamy do odbudowy Warszawę, nasze porty morskie, zdewastowane kolejnictwo, zburzone mosty i zrujnowane miasta z ich fabrykami. Odbudowa tego wszystkiego będzie wymagała nie lada wysiłku ze strony naszego hutnictwa i olbrzymich ilości ton stali, wyrobów walcowanych i gotowych konstrukcji. Nawet w ramach osiągnięć przedwojennych w produkcji, zagadnienie odbudowy naszych zniszczeń wojennych byłoby nie do rozwiązania. Na odbytym z końcem lipca pierwszym ogólnopolskim zjeździe hutników został wysunięty postulat uczterokrotnienia naszej przedwojennej produkcji hutniczej. Chodzi bowiem nie tylko o odbudowę kraju, ale także o eksport za granicę, aby nim pokryć koszty niezbędnych maszyn, urządzeń i surowców.
Źródło: Wyciągi z miesięcznych sprawozdań Narodowego Banku Polskiego o sytuacji gospodarczej w niektórych ośrodkach przemysłowych kraju, przesyłane do Ministerstwa Przemysłu, lipiec 1945, [w:] Polska w latach 1945–1956. Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, oprac. E. Grzędziński, Z. Kozik, Warszawa 1987, s. 240.
Źródło A
Relacja Pawła Szewczuka, byłego pełnomocnika PKWN do spraw reformy rolnej w pow. hrubieszowskim woj. lubelskiegoZadanie przeprowadzenia reformy rolnej w powiecie hrubieszowskim było sprawą dość trudną. Początkowo chłopi nie bardzo wierzyli w prawdziwość reformy rolnej i, z drugiej strony, byli zastraszeni przez bandy. Bandy rozrzucały ulotki, w których pisali: chłopi, nie sięgajcie po czyjąś własność, bo swoją stracicie, właściciele wrócą, politruki uciekną, a wy za swoją głupotę będziecie cierpieć. To odstraszało chłopów, jednak mimo tych trudności pracowałem z uporem.
Źródło: Relacja Pawła Szewczuka, byłego pełnomocnika PKWN do spraw reformy rolnej w pow. hrubieszowskim woj. lubelskiego, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Wyzwolenie Polski i budowa Państwa Ludowego 1944–1945, t. 61, oprac. W. Góra, R. Halaba, N. Kołomiejczyk, Warszawa 1959, s. 21–22.
Źródło B
Zarys historii gospodarczej PolskiPolityka władz w stosunku do rolnictwa w latach czterdziestych była niekonsekwentna i pełna sprzeczności. […] Reforma rolna PKWN zlikwidowała wprawdzie wielką własność ziemską, ale dała ziemię chłopom (prawie za darmo) i w ten sposób umocniła sektor gospodarki drobnotowarowej. W tej sytuacji trudno było wysuwać postulaty dotyczące kolektywizacji rolnictwa. Starano się nawet wspomagać rolników indywidualnych. Do sektora wiejskiego skierowano znaczne środki finansowe (kredyty) oraz materialne. Władze podjęły cały szereg posunięć korzystnych dla rolników indywidualnych. Zorganizowano mianowicie system kontraktacji płodów rolnych, utworzono spółdzielcze ośrodki maszynowe (wspomagały gospodarstwa chłopskie) oraz przystąpiono do realizacji programu elektryfikacji wsi.
Źródło: Janusz Skodlarski, Zarys historii gospodarczej Polski, Warszawa 2000, s. 372–373.
Najnowsza historia Polski 1945-1980, t. IIParcelacja tylko nieznacznie wzmocniła pozycję ekonomiczną chłopstwa. Przeciętny nadział ziemi wyniósł 3 ha, dla robotników rolnych zaś 4,5 ha. Choć ziemię dawano chłopom wolną od długów, spłata w wysokości jednego plonu rocznego, stanowiący nadzwyczajny dochód państwa, była niejednokrotnie dużym ciężarem, a wysokie podatki i obowiązkowe dostawy dla państwa po niskich cenach niweczyły niemal resztę korzyści. Reforma nie rozwiązała też do końca kwestii przeludnienia wsi, a zwłaszcza rozdrobnienia gospodarstw. Przeciętna powierzchnia gospodarstwa chłopskiego wzrosła bowiem zaledwie z 5,0 ha w 1938 r. do 5,2 ha w 1950 r. […]
Widząc we wsi główny rezerwuar siły nabywczej, a jednocześnie oporu społecznego „władza ludowa” drenowała rolników wysokimi podatkami, narzutami i opłatami.Źródło: Wojciech Roszkowski, Najnowsza historia Polski 1945-1980, t. II, Warszawa 2003, s. 83–84.