Anna Królikowska Dzieci nauczycielami swoich rodziców: socjalizacja odwrotna we współczesnej rodzinie

Terminem „socjalizacja odwrotna” zwykło się określać zjawisko wdrażania starszego pokolenia przez młodsze w nowe warunki kulturowe (np. styl życia, moda, twórczość artystyczna). Ma ono miejsce w chwili szybkiej zmiany kulturowej. (...) Proces socjalizacji nie jest wyłącznie jednokierunkowy, ale ma charakter relacji wzajemnych (...). Socjalizacja jest najpierw procesem jednokierunkowym (od rodzica do dziecka) i dokonuje się w dzieciństwie. Dwukierunkową staje się później. Socjalizacja odwrotna – pojęcie wprowadzone przez Scotta Warda w 1974 roku – stanowi zatem fazę wpływu międzygeneracyjnego, która ma swój początek w okresie adolescencji, ale może trwać przez całe życie.

krolikowska Źródło: Anna Królikowska, Dzieci nauczycielami swoich rodziców: socjalizacja odwrotna we współczesnej rodzinie, „Wychowanie w Rodzinie”, nr 11/2015, s. 127–142.

Aleksandra Kubala-Kulpińska Peer learning, czyli nauka przez wymianę wiedzy

Wykorzystywanie procesu nauczania innych do przyswojenia sobie wiedzy jest elementem metody nazywanej peer learning (ang. peer – rówieśnik, learn – uczyć się), czyli – w wolnym tłumaczeniu – edukacja rówieśnicza. Metoda ta zaistniała dzięki pomysłowi Marka Zuckerberga (założyciela Facebooka), który będąc studentem Harvard University, nie miał zbyt wiele czasu na naukę do egzaminu semestralnego z historii sztuki, dlatego wymyślił rozwiązanie tej sytuacji. Pomocna w uzyskaniu wiedzy do egzaminu miała stać się założona przez niego specjalna witryna internetowa, na której umieścił ilustracje dzieł sztuki, a następnie zaprosił innych studentów do dyskusji. Dzięki temu, że goście zamieszczali istotne informacje, witryna w ciągu kilku godzin stała się ogromnym zasobem materiałów edukacyjnych znacznie wykraczających poza ramy podręcznika. Zuckerberg odniósł sukces na egzaminie i w efekcie nieświadomie stał się twórcą nowej metody nauczania.

kubala Źródło: Aleksandra Kubala-Kulpińska, Peer learning, czyli nauka przez wymianę wiedzy, 25.08.2017 r., dostępny w internecie: glospedagogiczny.pl [dostęp 17.04.2020 r.].

Witold Gombrowicz Ferdydurke

– Hm... Hm... A zatem dlaczego Słowacki wzbudza w nas zachwyt i miłość? Dlaczego płaczemy z poetą, czytając ten cudny, harfowy poemat W Szwajcarii? Dlaczego, gdy słuchamy heroicznych, spiżowych strof Króla Ducha, wzbiera w nas poryw? I dlaczego nie możemy oderwać się od cudów i czarów Balladyny, a kiedy znowu skargi Lili Wenedy zadźwięczą, serce rozdziera się nam na kawały? I gotowiśmy lecieć, pędzić na ratunek nieszczęsnemu królowi? Hm... dlaczego? Dlatego, panowie, że Słowacki wielkim poetą był! (...) Proszę zapisać sobie temat wypracowania domowego: „Dlaczego w poezjach wielkiego poety, Juliusza Słowackiego, mieszka nieśmiertelne piękno, które zachwyt wzbudza?”

W tym miejscu wykładu jeden z uczniów zakręcił się nerwowo i zajęczał:

– Ale kiedy ja się wcale nie zachwycam! Wcale się nie zachwycam! Nie zajmuje mnie! Nie mogę wyczytać więcej jak dwie strofy, a i to mnie nie zajmuje. Boże, ratuj, jak to mnie zachwyca, kiedy mnie nie zachwyca? - Wytrzeszczył oczy i usiadł, grążąc się w jakieś bezdenne przepaście. Naiwnym tym wyznaniem aż zakrztusił się nauczyciel.

– Ciszej, na Boga! – syknął. – Gałkiewiczowi stawiam pałkę. Gałkiewicz zgubić mnie chce! Gałkiewicz chyba nie zdaje sobie sprawy, co powiedział?

GAŁKIEWICZ

Ale ja nie mogę zrozumieć! Nie mogę zrozumieć, jak zachwyca, jeśli nie zachwyca.

NAUCZYCIEL

Jak to nie zachwyca Gałkiewicza, jeśli tysiąc razy tłumaczyłem Gałkiewiczowi, że go zachwyca.

GAŁKIEWICZ

A mnie nie zachwyca.

NAUCZYCIEL

To prywatna sprawa Gałkiewicza. Jak widać, Gałkiewicz nie jest inteligentny. Innych zachwyca.

GAŁKIEWICZ

Ale, słowo honoru, nikogo nie zachwyca. Jak może zachwycać, jeśli nikt nie czyta oprócz nas, którzy jesteśmy w wieku szkolnym, i to tylko dlatego, że nas zmuszają siłą...

NAUCZYCIEL

Ciszej, na Boga! (...)

NAUCZYCIEL

Gałkiewicz, ja mam żonę i dziecko! Niech Gałkiewicz przynajmniej nad dzieckiem się ulituje! Gałkiewicz, nie ulega kwestii, że wielka poezja powinna nas zachwycać, a przecież Słowacki był wielkim poetą... (...)

Nauczycielowi pot kroplisty zrosił czoło, wyjął z pugilaresu fotografię żony i dziecka i próbował wzruszyć nimi Gałkiewicza, lecz ten powtarzał tylko w kółko swoje: „Nie mogę, nie mogę” (...).

Nieszczęsny Bladaczka poczuł, że jemu także grozić zaczyna niemożność.

– Pylaszczkiewicz! – krzyknął. – Niech Pylaszczkiewicz natychmiast wykaże mnie, Gałkiewiczowi i wszystkim w ogóle piękności którego z celniejszych ustępów! (...) Jeżeli kto piśnie, zarządzę ćwiczenie klasowe! (...)

Pylaszczkiewicz podniósł się i zaczął recytować ustęp z poematu.

fer Źródło: Witold Gombrowicz, Ferdydurke, Kraków 1987, s. 42–45.