Sprawdź się
Totalną rewolucję miały przeprowadzić… Możliwe odpowiedzi: 1. uciskany proletariat., 2. marksiści., 3. właściciele instytucji prywatnych., 4. inteligencja.
Materiał źródłowy do ćwiczeń 3–4.
Demokracje europejskieChociaż przewidywania Marksa o ubożeniu klasy robotniczej okazały się nieścisłe z powodu zdumiewającej wydajności produkcyjnej kapitalizmu, to dokonany przezeń opis zasadniczego podziału na płatną pracę i kapitał jest wciąż aktualny w stosunku do znacznej części społeczeństwa.
Społeczny podział pracy automatycznie spowodował podział polityczny bez względu na zasady wolności, proceduralną sprawiedliwość, jednakowy dostęp do urzędów. Przedsiębiorstwo produkcyjne to krwiobieg społeczeństwa; ci, którzy nim prawnie rządzą i posiadają siłę, by je uruchomić, domagają się również specjalnych względów od rządzącej elity, choćby jej członkowie sami nie byli kapitalistami ani nawet moralnymi sympatykami prywatnego kapitału. Ludzie, którzy są zbędni, nie dysponują w ogóle takim wpływem.
Źródło: Jürg Steiner, Demokracje europejskie, tłum. Ewa Gawron, Rzeszów 1993, s. 31.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Encyklopedia PWNMarks Karol
Urodził się 5 V 1818 w Trewirze w zasymilowanej rodzinie żydowskiej o poglądach liberalnych. Studiował prawo, a następnie filozofię na uniwersytetach w Bonn i Berlinie (…). W 1841 uzyskał doktorat z filozofii na uniwersytecie w Jenie na podstawie pracy o filozofii przyrody Demokryta i Epikura. (…) Mieszkał w Paryżu, Brukseli, a w końcu w Londynie, gdzie osiadł na stałe.
Źródło: Encyklopedia PWN: Marks Karol.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Marksowski materializm historyczny – koncepcja związku między bazą a nadbudową oraz prymatu czynników ekonomicznychW społecznym wytwarzaniu swego życia ludzie wchodzą w określone, konieczne, niezależne od ich woli stosunki, w stosunki produkcji, które odpowiadają określonemu szczeblowi rozwoju ich materialnych sił wytwórczych. Całokształt tych stosunków produkcji stanowi (…) strukturę społeczeństwa, realną podstawę, na której wznosi się nadbudowa prawna i polityczna i której odpowiadają określone formy świadomości społecznej. Sposób produkcji życia materialnego warunkuje społeczny, polityczny i duchowy proces życia w ogóle.
Źródło: Michał Cichoracki, Marksowski materializm historyczny – koncepcja związku między bazą a nadbudową oraz prymatu czynników ekonomicznych, dostępny w internecie: researchgate.net [dostęp 13.05.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Anty-DühringNowe siły wytwórcze przerosły już burżuazyjną formę ich użytkowania; ten konflikt między siłami wytwórczymi a sposobem produkcji nie jest bynajmniej konfliktem zrodzonym w głowach ludzkich, jak konflikt grzechu pierworodnego człowieka ze sprawiedliwością boską, lecz tkwi w samych faktach, zachodzi obiektywnie, poza nami, niezależnie od woli lub postępowania nawet tych ludzi, którzy go wywołali.
Źródło: Friedrich Engels, Anty-Dühring, dostępny w internecie: marxists.org [dostęp 13.05.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Skąd tyle kontrowersji wokół Karola MarksaGareth Stedman Jones konkluduje (…), że Marks nie był teoretykiem rewolucji rozumianej jako wydarzenie, które można opowiedzieć w podręcznikach przez takie obrazy, jak zburzenie Bastylii czy szturm na Pałac Zimowy. Rewolucja dla niego to kształtowany przez polityczny podmiot proces dziejący się w konkretnych warunkach historycznych określonych przez współoddziaływanie wielu sił.
Źródło: Edwin Benedykt, Skąd tyle kontrowersji wokół Karola Marksa, 6.06.2017 r., dostępny w internecie: polityka.pl [dostęp 31.01.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Zasady socjalizmu i zadania socjalnej demokracjiWinniśmy liczyć się z dłuższym żywotem i większą elastycznością obecnego ustroju społecznego, niż to dawniej przypuszczano. Skoro zaś rozwój gospodarczy od kapitalizmu do socjalizmu zabierze więcej czasu, niż przypuszczano, to i formy, które to przejście przybierze, będą też inne, niż je przewidywano. Formami tymi będą formy demokracji politycznej. Im bardziej bowiem urządzenia państwowe narodów nowoczesnych ulegają demokratyzacji, tym bardziej zmniejszają się też konieczności i możliwości wielkich katastrof politycznych.
Źródło: Edward Bernstein, Zasady socjalizmu i zadania socjalnej demokracji, dostępny w internecie: rcin.org.pl [dostęp 13.05.2020 r.].