Sprawdź się
Źródło A
Źródło B
Zaznacz informacje, których prawdziwość można zweryfikować na podstawie poniższego źródła (wszystkie zdania są prawdziwe).
- 25 czerwca 1682 r. odbyła się koronacja dwóch carów Rosji: Iwana V i Piotra I. Ze względu na ich małoletniość regentką została córka Aleksego I, Zofia.
- Zofia Romanowa, córka Aleksego I i regentka w latach 1682–1689, była przyrodnią siostrą Piotra I.
- Gdy umarł ojciec Piotra I, miał on zaledwie sześć lat.
- W traktacie moskiewskim (21 kwietnia 1686 r.) Rzeczpospolita odstąpiła Rosji, w zamian za jej udział w koalicji antytureckiej, Kijów oraz szerokie przestrzenie zajmowane przez Kozaków zaporoskich i ziemie smoleńskie aż po Dniepr.
- Piotr I miał 13 zstępnych, przy czym 11 umarło przed nim.
- W dniu narodzin Piotra I pytani o jego horoskop astrologowie przepowiedzieli mu świetlaną przyszłość. Jego gwiazda pojawiła się w bliskości Marsa, a ponadto w tym dniu armia Ludwika XIV przygotowywała się do przekroczenia Renu. Według „specjalistów” oznaczało to, że przed nowo narodzonym otwiera się droga do wojennej chwały.
- Tylko dwie córki Piotra I, z drugiego małżeństwa, mogły być świadkami jego śmierci.
- W wieku dorosłym Piotr I miał 203 cm wzrostu.
- Po śmierci Piotra I, przez dwa lata rządy w Rosji sprawowała jego żona Katarzyna I.
Uroczystości z okazji podpisania pokoju w Nystad, 1721, Hrabia Gołowkin, kanclerz rosyjski, Mowa skierowana do cara Piotra I w obecności rosyjskich elit
| Autor tekstu | |
| Rodzaj (typ) dokumentu | |
| Data powstania źródła | |
| Okoliczności powstania źródła |
fragmenty, w których mowa o dokonaniach Piotra I fragmenty, w których mowa o formie podziękowania władcy ze strony Senatu
Najjaśniejszy, najpotężniejszy nasz monarcho, najmiłościwszy nasz samowładco. Dzięki sławnym i walecznym czynom wojskowym i politycznym waszej cesarskiej wysokości, […] my, wasi wierni poddani, zostaliśmy z mroku niewiedzy wprowadzeni na arenę sławy całego świata, tak powiedziawszy, i z niebytu w byt i do społeczności narodów politycznych włączeni, co jest wiadome nie tylko nam, lecz i całemu światu. I wobec tego, jak my, w słabości swej, możemy wyrazić słowa wdzięczności za to wszystko i za obecne uzyskanie tak sławnego i korzystnego dla waszego państwa pokoju wieczystego z koroną szwedzką, pokoju […] będącego owocem pracy rąk waszych. […] ośmielamy się, my Senat, przez waszą wysokość ustanowiony, najpokorniej błagać […], abyście na znak naszego skromnego uznania […] przyjąć od nas zechcieli tytuły OJCA OJCZYZNY, PIOTRA WIELKGO, imperatora wszechrosyjskiego […].
Wskaż opis dotyczący skutków III wojny północnej, którą zakończył pokój w Nystad (1721).
- Suwerenność Prus; utrata przez Danię posiadłości nad Sundem, wolność żeglugi przez Sund; spustoszenie Rzeczpospolitej.
- Złamanie potęgi Turcji; całe Węgry we władaniu Habsburgów; przyłączenie wschodniej Dalmacji i Peloponezu do Wenecji oraz (w osobnym traktacie) Azowa do Rosji; koniec wojen polsko-tureckich.
- Złamanie potęgi Szwecji, która utraciła prowincje na południowych wybrzeżach Bałtyku; przejęcie przez Rosję Inflant; przyłączenie Pomorza Szczecińskiego do Prus; spustoszenie Rzeczpospolitej i pogłębienie jej politycznej niesamodzielności.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| W wyniku III wojny północnej Rosja uzyskała bezpośredni dostęp do Morza Bałtyckiego. | □ | □ |
| Połtawa leży współcześnie w Rosji. | □ | □ |
| W okresie panowania Piotra I Śląsk znajdował się we władaniu Habsburgów. | □ | □ |
| Na początku XVIII w. znaczna część mieszkańców Rzeczpospolitej miała styczność z wojskami rosyjskimi lub szwedzkimi, a jeśli nie, to przynajmniej słyszała o ich przemarszach. | □ | □ |
| Mapa przedstawia wszystkie kraje, które odwiedził Piotr I w czasie swojej wielkiej wyprawy na zachód Europy. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenia.
Relacja dyplomaty francuskiego o reformach Piotra IWładca ten przyniósł na świat całe barbarzyństwo i dzikość, właściwe temu krajowi, w którym wielkość monarchy mierzy się raczej złem, jakie może on zadać, aniżeli dobrem, które zdolny jest przysporzyć: zarazem jednak natura obdarzyła go geniuszem, który dał mu odczuć wady swego wykształcenia i usposobienia i natchnął gorącym pragnieniem złagodzenia ich i naprawienia […]. W tym celu obrał drogę, która wydała się dziwaczna ludziom, kroczącym utartą drogą: to, co winno być uważane za dzieło jego potężnego geniuszu, uchodziło za szaleństwo […]. Gdyby car został cieślą, majtkiem, doboszem [członek orkiestry wojskowej, grający na bębnie], żołnierzem, powodując się tylko śmiesznym upodobaniem dla tych zajęć, nie byłoby dlań usprawiedliwienia: jednakowoż poświęcił on się im w widokach godnych wielkiego monarchy. Jeśli uczył się ciesielki, to w celu budowania i zbrojenia licznych flot; został marynarzem, by nauczyć się samemu je prowadzić. […]
Zanim powziął on zamiar podróżowania, Moskale byli najbardziej nieokrzesanym i ciemnym narodem w Europie: nie posiadali najmniejszych wiadomości z zakresu sztuk i nauk, wojnę prowadzili bez metody i licho […]. Car poznał w trakcie swych podróży, że władał ludem stworzonym na podobieństwo innych i tylko od niego zależy zrobić z niego ten sam użytek: przeto postanowił zmienić wszystkie zasady swych poprzedników, by dojść do zmiany obyczajów swego ludu. […]
Największą trudnością, jaką przyszło mu przezwyciężyć, było lenistwo ludu i pycha możnych, którzy usunięci z urzędów wojskowych na skutek polityki jego poprzedników, wyobrazili sobie, że są one poniżej ich godności. By wywieść ich z błędu, car rozpoczął służbę od rangi dobosza i przez sześć miesięcy, w ciągu których pełnił tę funkcję, utrzymywał się tylko z żołdu dobosza i sypiał w jego namiocie przy kompanii, w której służył. Okazawszy swym przykładem, że nie ma nic ubliżającego w urzędach wojskowych, zmusił całą szlachtę swego państwa, zdolną do noszenia broni, tak kniaziów [książęta ruscy, potomkowie Rurykowiczów], jak bojarów [możni zasiadający w Dumie, radzie przy carze], do zaciągnięcia się w charakterze prostych żołnierzy i dragonów […]. Ściągnąwszy w ten sposób do szeregów głównych panów swego carstwa, postanowił podnieść swą armię na stopę innych krajów europejskich. W tym celu ściągnął zewsząd zagranicznych oficerów […]. Otaczając taką uwagą armię lądową, nie mniejszą poświęcił car powiększeniu sił morskich. Postępując zawsze wedle tej samej metody i dając swym poddanym przykład do naśladowania, korzystał równocześnie z ich pracowitości dla zaszczepienia w swym kraju sztuk i rękodzieł […]. Starania podjęte przez cara w tym kierunku odniosły takie powodzenie, że kapelusze, sukno, broń i w ogóle wszystkie rzeczy potrzebne armii, które w początkach zmuszony był sprowadzać z zagranicy, obecnie wyrabia się w Moskwie […].
Źródło: Relacja dyplomaty francuskiego o reformach Piotra I, [w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 379–380.
Francuz (pozytywnie / negatywnie) ocenił działania Piotra I i w (pozytywnym / negatywnym) świetle przedstawił jego poddanych.
Wniosek:
Francuz {#pozytywnie} / {negatywnie} ocenił działania Piotra I i w {pozytywnym} / {#negatywnym} świetle przedstawił jego poddanych.
Na podstawie e‑materiału stwórz biogram Piotra I, który mógłby trafić do vademecum maturalnego lub tablic historycznych.
Przeciągnij podpisy w odpowiednie miejsca na ilustracji.
Na podstawie postumentu, duży przy kopytach konia widoczny jest 1. Wąż, 2. placu Senackim, 3. Piotra Wielkiego, 4. Kamieniem Grzmotu, 5. wrogów, 6. rosyjskim symbolizujący zło, zdradę najprawdopodobniej 1. Wąż, 2. placu Senackim, 3. Piotra Wielkiego, 4. Kamieniem Grzmotu, 5. wrogów, 6. rosyjskim Piotra I i jego reform.
Postument wykonany z granitowego głazu narzutowego, nazywanego 1. Wąż, 2. placu Senackim, 3. Piotra Wielkiego, 4. Kamieniem Grzmotu, 5. wrogów, 6. rosyjskim. Nazwę zawdzięcza legendzie, według której grzmot spowodował jego pęknięcie. Znaleziono go ok. 6 km od Petersburga i Katarzyna II nakazała przeciągnąć głaz do miasta, zanim zostanie poddany obróbce. Robotnicy, głównie chłopi pańszczyźniani, ciągnęli głaz zimą na specjalnych metalowych saniach.
Wstaw podane sformułowania we właściwe miejsca w takeście.
Piotra Wielkiego, rosyjskim, Wąż, placu Senackim, wrogów, Kamieniem Grzmotu
Postument Cara .................................. znajduje się przed Gmachem Senatu Rządzącego na .................................. w Petersburgu. Zaprojektowany został z założeniem, by rzeźba skierowana była w stronę rzeki Newy. Inskrypcja na postumencie jest w języku .................................. i oznacza: „Piotrowi I Katarzyna II, 1782”.
Na podstawie postumentu, duży przy kopytach konia widoczny jest .................................. symbolizujący zło, zdradę najprawdopodobniej .................................. Piotra I i jego reform.
Postument wykonany z granitowego głazu narzutowego, nazywanego ................................... Nazwę zawdzięcza legendzie, według której grzmot spowodował jego pęknięcie. Znaleziono go ok. 6 km od Petersburga i Katarzyna II nakazała przeciągnąć głaz do miasta, zanim zostanie poddany obróbce. Robotnicy, głównie chłopi pańszczyźniani, ciągnęli głaz zimą na specjalnych metalowych saniach.