Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R3fJoDPCY43uP1

Ćwiczenie 1

Prądy morskie wpływają na różnorodność biologiczną na wiele sposobów. Spośród podanych stwierdzeń wybierz wszystkie odnoszące się do tego wpływu. Możliwe odpowiedzi: 1. Prądy morskie mogą przenosić nasiona, zwierzęta, ich jajeczka i larwy na duże odległości, co sprzyja zwiększaniu zasięgu gatunków., 2. Prądy morskie wpływają na klimat, który warunkuje skład biocenoz., 3. Dzięki prądom morskim możliwy jest rozwój ekosystemów szelfowych poprzez dostarczanie substancji mineralnych z głębin pod powierzchnię wody., 4. Prądy morskie ułatwiają żerowanie ławicom ryb i w ten sposób sprzyjają rybołówstwu., 5. Kierunek przepływu prądów morskich sprzyja rozwojowi stad pingwinów w Arktyce.

R15eLODvxwI8n1

Ćwiczenie 2

Odpowiedz na pytanie. Od czego zależy globalny pas transmisyjny? Możliwe odpowiedzi: 1. Od zasolenia, temperatury wody morskiej i wiatrów powierzchniowych., 2. Jedynie od stężenia soli w wodzie morskiej., 3. Jedynie od temperatury wody morskiej., 4. Wyłącznie od wiatrów powierzchniowych.

Re3ckT1RBYwOJ1

Ćwiczenie 3

Oceń prawdziwość następujących stwierdzeń. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. 1. Niektóre zwierzęta i ich larwy odnoszą korzyści z występowania prądów w oceanach. 2. Sezonowe zmiany globalnego wzorca wiatrów mogą wywołać podnoszenie się zimnych wód ku powierzchni (upwelling). 3. Dzięki fitoplanktonowi, zależnemu od substancji mineralnych z głębin, rozwijają się zróżnicowane zależności pokarmowe wśród konsumentów. 4. Im dalej w głąb oceanu woda staje się coraz zimniejsza i mniej słona.

Ćwiczenie 4

Spowolnienie przepływu Golfsztromu w ostatnich latach skutkuje w Europie obniżeniem temperatur w zimie i falami upałów w lecie.

RvQnapUn5ZEUE

Uzasadnij, że zmiana prędkości przepływu prądu morskiego ma wpływ na ekosystemy lądowe. (Uzupełnij).

Przypomnij sobie elementy ekosystemów i sposób, w jaki są ze sobą powiązane.

Zmiany temperatur w zimie i w lecie przyczyniają się do ginięcia gatunków, które nie są do nich przystosowane, oraz rozwój gatunków, które tolerują takie zmiany. Wiąże się to ze zmianami zależności pokarmowych w ekosystemach.

Ćwiczenie 5

Węgorz europejski żyje w wodach śródlądowych (samice) i przy ujściu rzek (samce). Po osiągnięciu dojrzałości płciowej ryby płyną do obszaru zwanego Morzem Sargassowym na Atlantyku. Ich larwy po 2–3 latach wpływają do rzek.

RkKQDaRMBYrew

Wykaż związek pomiędzy rozrodem węgorza a prądami morskimi. (Uzupełnij).

Sprawdź, jaki prąd płynie z Atlantyku w stronę Europy.

Larwy węgorzy (leptocefale) płyną z miejsca wylęgu (Morza Sargassowego) do Europy z Prądem Zatokowym (Golfstromem).

Ćwiczenie 6

Lodoicja seszelska (Lodoicea maldivica) to gatunek palmy, której owoce roznoszone przez prądy morskie znajdowane są u wybrzeży Malediwów, Indonezji, a nawet Indii. Rośnie tylko na dwóch wyspach archipelagu Seszeli. Jest rośliną dwupienną o długim (do 20 lat) okresie dojrzewania, zapylaną przez zwierzęta (owady lub jaszczurki – naukowcy nie mają pewności). Owoc o wadze 10–25 kg dojrzewa na drzewie przez 5–7 lat, a po spadnięciu kiełkuje przez 1–3 lata w cieniu macierzystego drzewa, zależnie od substancji mineralnych spływających z liści. Lodoicja jest na Seszelach objęta ochroną gatunkową.

RkgiMTYAl7HNY

1. Wyjaśnij, dlaczego pomimo transportu nasion przez morskie prądy lodoicja nie występuje poza Seszelami. (Uzupełnij).

RcW5t9d49N5KB

2. Uzasadnij potrzebę objęcia lodoicji ochroną. Podaj dwa argumenty związane z rozmnażaniem tej palmy. (Uzupełnij).

Zwróć uwagę na zawarte w tekście informacje dotyczące nasion.

Siewki lodoicji są przystosowane do kiełkowania w cieniu osobników dorosłych. Ponadto są zależne od dostępu do substancji mineralnych dostarczanych z liści. W innych regionach nie występują takie warunki: nasiona są wyrzucane na morski brzeg.
Możliwe argumenty:

Ograniczony zasięg występowania (do dwóch wysp).
Lodoicja to roślina dwupienna (występują osobniki męskie i żeńskie), więc warunkiem zapylenia i wydania owoców jest obecność roślin obu płci.
Lodoicja jest rośliną zapylaną przez zwierzęta, więc muszą one występować w pobliżu palm.
Palmy te zaczynają się rozmnażać po długim okresie dojrzewania.

Ćwiczenie 7

Na podstawie ilustracji odpowiedz na pytanie i wykonaj polecenia.

Na podstawie opisu ilustracji odpowiedz na pytanie i wykonaj polecenia.

RNrpknvZ5zNYU

Ilustracja przedstawia głębię wód. Od lewej strony ilustracji jest Morze Arktyczne, następnie Morze Grenlandzkie, Islandzkie, Atlantyk. Za pomocą strzałek zaprezentowano opadanie mas wód powierzchniowych ku głębinom Morza Grenlandzkiego, Islandzkiego oraz Atlantyku. Od głębin Morza Grenlandzkiego prąd zmierza w kierunku Morza Arktycznego, a powyżej tego prądu niego biegnie prąd w kierunku Morza Grenlandzkiego. Nad powierzchnią mórz i Oceanu Atlantyckiego są dwie żółte strzałki skierowane w górę. — Źródło: Joanna Kośmider, Wikimedia Commons.

RlB8UdTFmvuzh

Jakie zjawisko przedstawia powyższa ilustracja? Możliwe odpowiedzi: 1. downwelling, 2. upwelling, 3. prąd pływowy, 4. prąd równikowy

RbLFh5mRno4Rs

1. Wyjaśnij, jakie znaczenie ma to zjawisko dla organizmów żyjących na dnie Atlantyku. (Uzupełnij).

R1COjNthO1jVO

2. Wyjaśnij, co oznaczają żółte strzałki na schemacie i jaki mają związek z pokazanym zjawiskiem. (Uzupełnij).

Jeśli wybrana została odpowiedź „downwelling”, to przypomnij sobie, jaką temperaturę mają opadające wody.
Jakie procesy zachodzą na dnie oceanu?

Żółte strzałki oznaczają oddawanie ciepła przez ciepły prąd (Prąd Zatokowy) do powietrza. Ochłodzona woda opada (downwelling) na dno Atlantyku i dalej płynie jako zimny prąd głębinowy.
Na dno oceanu opada masa organiczna: szczątki i odchody. Reducenci rozkładają je z użyciem tlenu. Opadająca woda jest zasobna w tlen; przy jego braku efektem rozkładu byłby trujący siarkowodór.

Ćwiczenie 8

Ilustracja przedstawia związek pomiędzy ciepłym Prądem Południowoafrykańskim (Agulhas) a średnią koncentracją chlorofilu A (mg ChlA/mIndeks górny 3) w wodzie, pośrednio wskazującą produktywność ekosystemu.

R7i6VmEdWaviW

Na mapie ukazano południową część Afryki. Po lewej stronie zaznaczono Ocean Atlantycki, po prawej Ocean Indyjski. Zaznaczono koncentrację chlorofilu, która jest największa wokół zachodniego wybrzeża południowej części kontynentu. Koncentracja jest także widoczna wzdłuż zachodniego wybrzeża Madagaskaru. Na oceanie na południe od Afryki zaznaczono ciepły Prąd Południowoafrykański. Biegnie on powyżej Antarktydy, zbliża się do południowego wybrzeża Czarnego Lądu i biegnie wzdłuż wschodniego wybrzeża południowej Afryki, na mapie dochodzi do wysokości połowy Madagaskaru. — Legenda: AC, ARC, AF – składowe prądu Agulhas; STC, STF – składowe cyrkulacji antarktycznej
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R65PgPoiZ1krO

1. Wyjaśnij związek pomiędzy prądem Agulhas a dużą ilością fitoplanktonu zawierającego chlorofil A. (Uzupełnij).

R1NnAFpuuXpK8

2. Określ, z jakimi konsekwencjami wiąże się duża produktywność w tej strefie oceanu. (Uzupełnij).

Co jest potrzebne producentom do sprawnego przebiegu fotosyntezy?
Produktywość to ogólnie produkcja biomasy ekosystemu.

Ciepły prąd, płynąc w stronę Antarktydy, ochładza się i opada, co wywołuje zjawisko unoszenia (upwellingu) zasobnych zimnych wód. Nasila to rozwój fitoplanktonu, który do fotosyntezy i wzrostu potrzebuje soli mineralnych i światła słonecznego – w Antarktyce latem słońce świeci przez cały czas, wzmagając fotosyntezę.
Duża masa producentów jest bazą pokarmową dla konsumentów, m.in. skorupiaków, ryb, fok, pingwinów – tworzy się zatem bogata sieć zależności pokarmowych w tym ekosystemie.

Grafika interaktywna

Dla nauczyciela

Sprawdź się