Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Opierając się na fragmentach Romea i Julii, HamletaMakbeta, odpowiedz na trzy pytania:

1. Czego Hamlet mógłby się nauczyć od Romea?

2. Przed czym Ofelia mogłaby ostrzec Julię?

3. Czy Julia mogłaby coś doradzić Lady Makbet?

R8OsaENIhhPqQ
111
Ćwiczenie 2

Porównaj trzy sceny rozmów bohaterów tragedii. Uzupełnij tabelę. Poniżej zapisz wnioski wynikające z porównania.

Rgci00DHF4EX1
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
R1K6kXnEsPrR9
WNIOSKI (Uzupełnij).
Rw6I44kOX66G9
Pytania: O czym ze sobą rozmawiają wskazane postacie? Czego oczekuje on? Czego oczekuje ona? Jaką relację tworzą? 1. Romeo i Julia 2. Makbet i Lady Makbet 3. Hamlet i Ofelia. (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się z fragmentem posłowia do tragedii Romeo i Julia, a następnie, wykonując polecenia, przygotuj się do dyskusji na temat związku miłosnego bohaterów.
Zapoznaj się z fragmentem posłowia do tragedii Romeo i Julia, a następnie, wykonując polecenia, przygotuj się do dyskusji na temat związku miłosnego bohaterów.
John E. Hankins Posłowie

Istotnie, najznakomitszym osiągnięciem Shakespeare’a w tej sztuce jest fakt, że udało mu się sportretować namiętną miłość fizyczną w kategoriach czystości i niewinności. Zachęcające mrugnięcia i obleśne spojrzenia odnajdziemy, owszem, w grubych żartach piastunki Marty i dwuznacznych aluzjach Merkucja, ale służą one jedynie jako kontrastowe tło dla uczuć, jakie nurtują Romea i Julię. Gdy Julia w monologu daje wyraz niecierpliwości, z jaką oczekuje nocy poślubnej, nie robi to na nas wrażenia czegoś nieskromnego, ale raczej niewinnego w najlepszym sensie tego słowa. Namiętność do Romea uszlachetnia Julię i to samo można powiedzieć o miłości Romea do niej. Całkowitość ich wzajemnego oddania prowadzi, paradoksalnie, do przedwczesnej śmierci obojga zakochanych; jednakże nie odczuwamy jej wyłącznie jako ich klęski, miłość ich bowiem wzięła górę w zmaganiach z burzami zewnętrznych okoliczności. Jak to określił holenderski szekspirolog van Kranendonk, autor „oświetlił tę wiosnę uczuć tak intensywnym blaskiem poezji, że jego poświata roztacza się jeszcze nawet nad mrocznym zakończeniem. Gdy słyszymy imiona Romea i Julii, nie przychodzi nam na myśl w pierwszej kolejności (tak jak to się dzieje w wypadku Otella i Desdemony) ich ból, nieszczęście i straszliwa zguba, ale ich przeżyte wspólnie szczęście”.

7 Źródło: John E. Hankins, Posłowie, [w:] William Shakespeare, Romeo i Julia, tłum. S. Barańczak, Kraków 2001, s. 179–180.
William Shakespeare Romeo i Julia (akt I, scena 4)

MERKUCJO
Dobrze, że ciebie przygniotło,
A nie odwrotnie; bo odwzajemniony
W swoich zapędach, sam byś – jak znam życie –
Przygniótł panienkę bez opamiętania.
W miłości trzeba powoli, z wyczuciem

8 Źródło: William Shakespeare, Romeo i Julia (akt I, scena 4), tłum. S. Barańczak, Kraków 2001, s. 38.
William Shakespeare Romeo i Julia (akt I, scena 3)

MARTA
Znajdź, dziecko, szczęście – tak w nocy, jak we dnie!

9 Źródło: William Shakespeare, Romeo i Julia (akt I, scena 3), tłum. S. Barańczak, Kraków 2001, s. 35.
R1DTcXuBiNMY8
1. Jaką rolę, według Hankinsa, odgrywają w tekście „grube żarty piastunki Marty i dwuznaczne aluzje Merkucja”? (Uzupełnij) 2. Na czym polega „całkowitość wzajemnego oddania” Romea i Julii? (Uzupełnij) 3. Dlaczego, mimo tragicznego finału, miłość młodych kochanków nie jest nieszczęśliwa? (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z ostatnią wypowiedzią Julii i odpowiedz na pytania pod cytatem.
Zapoznaj się z ostatnią wypowiedzią Julii i odpowiedz na pytania pod cytatem.
William Shakespeare Romeo i Julia (akt V, scena 3)

JULIA
Idź z Bogiem, ojcze; ja tutaj zostanę.

Ojciec Laurenty wychodzi.

Co trzymasz, miły, w zaciśniętej dłoni?
Ach, więc trucizna jest winna twej śmierci?
Niedobry, wszystko wypiłeś, a dla mnie
Ani kropelki, abym mogła pójść
Za tobą? Daj mi choć usta – spróbuję
Scałować z nich truciznę; to nas złączy:
Ten pocałunek i ta wspólna śmierć.

Całuje Romea.

Usta masz jeszcze ciepłe...

10 Źródło: William Shakespeare, Romeo i Julia (akt V, scena 3), tłum. S. Barańczak, Kraków 2001, s. 170.
RIYYSgi2Xk2ua
1. Na czym polega tragizm tej sceny? (Uzupełnij) 2. W czym dostrzegasz ironię tragiczną? (Uzupełnij) 3. Na czym polega ta ironia? (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5
Zapoznaj się z fragmentem posłowia do tragedii Makbet, a następnie, wykonując polecenia, przygotuj się do dyskusji na temat związku miłosnego bohaterów.  
Zapoznaj się z fragmentem posłowia do tragedii Makbet, a następnie, wykonując polecenia, przygotuj się do dyskusji na temat związku miłosnego bohaterów.  
Alfred Harbage Posłowie

Niemniej, choć przepowiednie ani nie wyjaśniają, ani nie usprawiedliwiają zbrodni Makbeta, odbieramy je jako złagodzenie winy: do czynu popychają go potężne i przebiegłe siły. Wpływ bardziej z tego świata, a mianowicie namowy małżonki, robi na nas podobne wrażenie. Co więcej, namowy te dostarczają również Makbetowi okazji do zademonstrowania odrazy wobec tego, co ma wkrótce uczynić, i przekształcenia zbrodni, przynajmniej do pewnego stopnia, z postępku służącego jego własnym interesom w ofiarę poniesioną dla żony. Zachowanie Lady Makbet nie powoduje bynajmniej jednoznacznej niechęci widza. Na swój wynaturzony sposób czyni ona to, czego się oczekuje po każdej lojalnej żonie: nakłania usilnie męża, aby postąpił w sposób dla niego – jej zdaniem – korzystny; w tym momencie, podobnie jak w następującym później okresie zagrożenia, trzeba jej w każdym razie przyznać, że jest mężowi całkowicie oddana. Jednym z cudów, jakich dokonuje ta sztuka, jest właśnie fakt, że to budzące grozę wspólne knucie zbrodni toczy się w atmosferze rodzinnych cnót, bez wywoływania efektu ironicznego kontrastu. Jeśli zło jest wielkie – jest również ograniczone, nawet w odniesieniu do złoczyńców. Po załamaniu się Lady Makbet jej początkowa zawziętość każe się wspominać jako coś obcego jej naturze, a troskliwe starania jej mądrego i dobrotliwego lekarza nie wydają się nam czymś nie na miejscu.

11 Źródło: Alfred Harbage, Posłowie, [w:] William Shakespeare, Makbet, tłum. S. Barańczak, Kraków 2000, s. 157.
RXjAakQ3HfNe7
1. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem krytyka: „Na swój wynaturzony sposób czyni ona to, czego się oczekuje po każdej lojalnej żonie: nakłania usilnie męża, aby postąpił w sposób dla niego – jej zdaniem – korzystny”? (Uzupełnij) 2. Jak oceniasz więzy uczuciowe pomiędzy Makbetem i jego żoną? Na jakich wartościach się opierają? Swoją wypowiedź uzasadnij, podając przykłady z tragedii. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Przeanalizuj scenę i odpowiedz na pytania.

William Shakespeare Makbet (akt V, scena 5)

SEYTON
Panie, królowa nie żyje.
MAKBET
Umarła... teraz? Trzeba było znaleźć
Czas, w którym miałoby sens słowo „umrzeć”. –
Jutro – i jutro – i jutro – i jutro:
Tak życie pełznie z dnia w następny dzień
Aż do ostatniej zgłoski w księdze czasu;
A każde „wczoraj” zostaje za nami
Niby ogarek, co przyświecał głupcom
W drodze ku prochom śmierci. Zgaśnij, zgaśnij,
Nietrwała świeczko! Życie jest jedynie
Przelotnym cieniem; żałosnym aktorem,
Co przez godzinę puszy się i miota
Na scenie, po czym znika; opowieścią
Idioty, pełną wrzasku i wściekłości,
A nie znaczącą nic.

12 Źródło: William Shakespeare, Makbet (akt V, scena 5), tłum. S. Barańczak, Kraków 2000, s. 143.
RTtgDQPJtk3hi
1. Jaką refleksję na temat życia wypowiada Makbet? (Uzupełnij) 2. Do jakiego toposu literackiego się odwołuje? (Uzupełnij) 3. Dlaczego można powiedzieć, że w scenie dominuje patos lub że jest patetyczna? (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z fragmentem posłowia do tragedii Hamlet, a następnie, wykonując polecenia, przygotuj się do dyskusji na temat związku miłosnego bohaterów. 
Zapoznaj się z fragmentem posłowia do tragedii Hamlet, a następnie, wykonując polecenia, przygotuj się do dyskusji na temat związku miłosnego bohaterów. 
Willard Farnham Posłowie

Zadziwiające, że Hamlet potrafi wpędzić w takie rozterki umysł, a jednocześnie tak bardzo oszczędzić niepewności sercu. Jest to sztuka, która jak żadna inna potrafi sprawić, że oddając się pod jej rozkazy, zapominamy o naszych pytaniach. U samego Shakespeare’a nie ma zapewne ani jednego tragicznego bohatera, który dorównałby Hamletowi umiejętnością budzenia w obserwatorze najgłębszej litości – uczucia, w którym w gruncie rzeczy jest tyleż podziwu, ile litości, i które objawia tragizm w stanie czystym, albowiem nie ma w nim ani śladu protekcjonalnego poczucia wyższości wobec bohatera. Wydaje się niemożliwe, aby ktoś mógł nie wybaczyć Hamletowi jego brutalnych postępków względem Ofelii […]
Tym, co nasza litość wyczuwa zapewne najsilniej, jest straszliwa samotność Hamleta. Idealizm, który popycha go do walki na śmierć i życie z osaczającym go złem, jest zjawiskiem tak złożonym, posuwającym się aż do połączenia farsowej błazenady z najgłębszą powagą […]. Miłość, jakiej Hamlet pragnie, pozostaje zawsze poza jego zasięgiem – miłość do ojca, do matki, do Ofelii. Otaczająca go aura poezji nie pozwala nam zapomnieć, że Książę Danii kroczy poprzez ciemność i jałowość przerażająco bezludnych obszarów.

13 Źródło: Willard Farnham, Posłowie, [w:] William Shakespeare, Hamlet, tłum. S. Barańczak, Kraków 1997, s. 224–225.
Rs2gLuipKmuFw
1. Wyjaśnij wypowiedź autora posłowia: „Wydaje się niemożliwe, aby ktoś mógł nie wybaczyć Hamletowi jego brutalnych postępków względem Ofelii”. (Uzupełnij) 2. Dlaczego Hamlet rezygnuje z osobistego szczęścia – miłości do Ofelii? (Uzupełnij) 3. W czym przejawia się ironia tragiczna w odniesieniu do relacji Hamleta i Ofelii? (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się dokładnie z opisem śmierci Ofelii, a następnie odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się dokładnie z opisem śmierci Ofelii, a następnie odpowiedz na pytania.
William Shakespeare Hamlet (akt IV, scena 7)

KRÓLOWA
Jest jedna wierzba na brzegu strumienia –
Jej siwe liście drżą w zwierciadle wody.
Tam się to stało. Ofelia splatała
Dziwne girlandy z pokrzyw i stokrotek,
Z jaskrów i długich szkarłatnych storczyków –
Tych, które zwą się tak nieprzyzwoicie
W mowie pastuchów, a którym dziewczęta
Dają skromniejsze imię: „palec trupa”.
Kiedy się wspięła na poziomy konar,
Aby zawiesić na nim taki wieniec
Z chwastów – zdradliwa gałąź nagle pęka,
A ona, razem z naręczami kwiecia,
Spada w płaczący nurt. Jej rozpostarta
Na wodzie suknia, jak ogon syreny,
Utrzymywała ją jeszcze przez jakiś
Czas na powierzchni, a ona nuciła
Urywki starych piosenek, jak gdyby
Nie czuła grozy swego położenia,
Lub jakby woda była jej żywiołem.
Lecz wreszcie suknia, nasiąkła wilgocią,
Ucina słodki śpiew, ciągnąc nieszczęsną
Na dno, w mulistą śmierć.
LAERTES
Więc utonęła?
KRÓLOWA
Niestety!

14 Źródło: William Shakespeare, Hamlet (akt IV, scena 7), tłum. S. Barańczak, Kraków 1997, s. 177.
RHnGA2RD7uvFB
1. W jakim stanie umysłu znalazła się dziewczyna? (Uzupełnij) 2. Co było przyczyną jej szaleństwa? (Uzupełnij) 3. Dlaczego Hamlet udawał obłąkanie? (Uzupełnij) 4. Jakie znaczenie w akcji całej tragedii ma szaleństwo? (Uzupełnij).
Praca domowa

Napisz list miłosny do ukochanej osoby, stosując cytaty z dramatów lub parafrazy przywołanych fragmentów (Romeo i Julia, MakbetHamlet).