Sprawdź się
Na lipę czarnoleskąWonna lipa czarnoleska
Gęsto niebem przetykana,
Pyszna w gwarze i królewska –
Oto lutnia mistrza Jana,
Lira, której miodu siła,
Na trzy wieki Polskę spiła.Z drzewa prostego ciosana,
Jak drzewo ssała u szczytu,
Z Bożego, pełnego dzbana
Wyniosłą mądrość błękitu,
By między życiem a śpiewem
Nie rozdzielać ziemi z niebem.Dzisiaj przed zgiełkiem i gwarem,
Pozwól skryć się, o lutnisto,
Pod owej pieśni konarem,
Jak pod lipą rozłożystą,
Gdzie ptak dzwoni w nocnym chłodzie,
Księżyc rogiem chmury bodzie.Tu pod niebo rosną wieńce,
Ponad wielką pustkę miasta,
Struna sama idzie w ręce,
A serce w serce nam wrasta –
Tu cień daje laur z drzewa,
A laur w cieniu dojrzewa.
Na lipęGościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,
Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie
Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.
Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,
Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają.
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły
Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły.
A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,
Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie.
Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie
Jako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadzie.
Określ, jaki typ liryki występuje w kolejnych strofach wiersza Na lipę czarnoleską oraz kto lub co jest adresatem bądź bohaterem lirycznym w tych strofach.
Sformułuj własnymi słowami temat wypowiedzi podmiotu lirycznego w kolejnych strofach wiersza Na lipę czarnoleską.
Odszukaj w wierszu Na lipę czarnoleską rekwizyty charakterystyczne dla tradycji antycznej i wyjaśnij, w jakim celu zostały one przywołane.
Wyjaśnij, w jaki sposób Jerzy Liebert nawiązuje do twórczości Jana Kochanowskiego. Rozszyfrowując aluzję literacka, weź pod uwagę wskazane elementy tekstu Na lipę czarnoleską.
Na podstawie słów Lira, której miodu siła, / Na trzy wieki Polskę spiła
wyjaśnij, jak Jerzy Liebert przedstawia wpływ poezji Jana Kochanowskiego na kulturę polską.
Na podstawie drugiej strofy wiersza Na lipę czarnoleską wypisz wartości, które zdaniem Jerzego Lieberta wniosła do kultury poezja Jana Kochanowskiego.
Na podstawie trzeciej i czwartej strofy wiersza Na lipę czarnoleską objaśnij, jakie funkcje pełni twórczość Jana Kochanowskiego w epoce nowoczesności.
Porównaj, jak twórczość Jana Kochanowskiego oddziałuje na czytelników według Jerzego Lieberta, a jak według Juliana Tuwima. Swoją odpowiedź zamknij w 10 zdaniach.
Rzecz CzarnoleskaRzecz Czarnoleska – przypływa, otacza,
Nawiedzonego niepokoi dziwem.
Słowo się z wolna w brzmieniu przeistacza,
Staje się tem prawdziwem.Z chaosu ład się tworzy. Ład, konieczność,
Jedyność chwili, gdy bezmiar tworzywa
Sam się układa w swoją ostateczność
I woła, jak się nazywa.Głuchy nierozum, ciemny sens człowieczy
Ostrym promieniem na wskroś prześwietlony,
Oddechem wielkiej Czarnoleskiej Rzeczy
Zbudzony i wyzwolony.