Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
21
Ćwiczenie 1
RXuruVe7E2htQ
Oceń, jaki jest status prawny posła w Rzeczypospolitej Polskiej. (Uzupełnij).
Rrm3PI80ETHSP21
Ćwiczenie 2
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Immunitet materialny oznacza, że poseł może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność będącą konsekwencją sprawowania mandatu parlamentarnego w czasie jego trwania i po jego wygaśnięciu. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nietykalność oznacza, że parlamentarzysta nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody właściwej izby parlamentu. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Immunitet formalny (procesowy) obowiązuje od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Po rozpatrzeniu sprawozdania sejm rozstrzyga większością co najmniej ⅔ głosów w obecności co najmniej ¼ ogólnej liczby posłów o wyrażeniu zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności za przestępstwa lub wykroczenia albo aresztowanie bądź zatrzymanie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz.
RxiGP16WAAx411
Ćwiczenie 3
Połącz cechy mandatów poselskich i senatorskich z wyjaśnieniami, które ich dotyczą. mandat generalny Możliwe odpowiedzi: 1. Posłowie i senatorowie są przedstawicielami całego narodu., 2. To nie jest cecha mandatu poselskiego i senatorskiego., 3. Parlamentarzystów nie wiążą instrukcje wyborców., 4. Wyborcy nie mają prawa cofnąć udzielonego parlamentarzyście pełnomocnictwa. mandat nieodwołalny Możliwe odpowiedzi: 1. Posłowie i senatorowie są przedstawicielami całego narodu., 2. To nie jest cecha mandatu poselskiego i senatorskiego., 3. Parlamentarzystów nie wiążą instrukcje wyborców., 4. Wyborcy nie mają prawa cofnąć udzielonego parlamentarzyście pełnomocnictwa. mandat niezależny Możliwe odpowiedzi: 1. Posłowie i senatorowie są przedstawicielami całego narodu., 2. To nie jest cecha mandatu poselskiego i senatorskiego., 3. Parlamentarzystów nie wiążą instrukcje wyborców., 4. Wyborcy nie mają prawa cofnąć udzielonego parlamentarzyście pełnomocnictwa. mandat niezawisły Możliwe odpowiedzi: 1. Posłowie i senatorowie są przedstawicielami całego narodu., 2. To nie jest cecha mandatu poselskiego i senatorskiego., 3. Parlamentarzystów nie wiążą instrukcje wyborców., 4. Wyborcy nie mają prawa cofnąć udzielonego parlamentarzyście pełnomocnictwa.
31
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj ćwiczenie.
R1XVJ2bINP3WW
Joanna Jureczko-Wilk, Nietykalni?, „Gość Niedzielny”, 12.04.2007, gosc.pl [online, dostęp: 19.08.2020].
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego.
R1eCqlurJhMLc
Rozstrzygnij, dlaczego posłów przedstawionych na ilustracji chroni parasol. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 5
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
1
Bronisław Tumiłowicz Czy są granice nietykalności poselskiej?

Prof. Stanisław Gebethner, prawo konstytucyjne

Nietykalność poselska oznacza, że poseł nie może być bez zgody Sejmu lub marszałka Sejmu zatrzymany ani aresztowany przez policję czy decyzją sądu po popełnieniu przestępstwa. W Sejmie natomiast podlega władzy marszałka. Nietykalność nie jest absolutna. Marszałek odpowiada za ład i porządek w Sejmie. Z regulaminu wynika, iż może użyć przymusu, straży marszałkowskiej. Nie oceniam zasadności działania wobec posła Janowskiego, tylko stwierdzam, iż usuwała go straż marszałkowska, nie policja.

Maciej Graniecki, b. szef Kancelarii Sejmu, szef Biura Trybunału Konstytucyjnego

Tą sprawą zajmowała się pod koniec poprzedniej kadencji Sejmu Komisja Regulaminowa. Jej opinia w tej sprawie jest bardzo precyzyjna i stała się wykładnią w stosunku do środowiska poselskiego. Granicą nietykalności jest ewidentne złamanie prawa, wówczas władza publiczna musi działać i przywracać porządek nawet pod przymusem. Tak też postąpiono przy wyprowadzaniu posła Janowskiego z Ministerstwa Skarbu. Granicą nietykalności są sytuacje ekstremalne, bo nie jest to wartość absolutna.

Prof. Adam Zieliński, prawnik, b. rzecznik praw obywatelskich

Granicą jest z całą pewnością naruszenie prawa. Poseł ma zagwarantowaną nietykalność do momentu, gdy zostanie przyłapany na gorącym uczynku naruszenia prawa, przestępstwa. Istnieje problem, w którym momencie rozpoczyna się przestępstwo, bo np. manifestacja niezagrażająca nikomu nie będzie przestępstwem, lecz zajęcie lokalu państwowego i uniemożliwienie normalnego funkcjonowania już nim jest. Rozmawiamy tutaj o dość niejasno zarysowanych granicach nietykalności, ale one istnieją. Gdy zostaje zastosowany przymus wobec posła złapanego na gorącym uczynku, nie może on powoływać się na zasadę nietykalności.

bronislaw Źródło: Bronisław Tumiłowicz, Czy są granice nietykalności poselskiej?, 21.10.2002 r., dostępny w internecie: tygodnikprzeglad.pl [dostęp 1.11.2019 r.].
R14kHnMivNiyO
Przedstaw poglądy na temat granicy nietykalności poselskiej. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z tekstem i wypełnij polecenie.
Zapoznaj się z tekstem i wypełnij polecenie.
1
Wybory parlamentarne 2019: Jak wybieramy posłów i senatorów? Sprawdź zasady obowiązujące w ordynacji wyborczej 2019

Zasady wybierania posłów na Sejm 2019

Wybory parlamentarne do Sejmu 2019 odbywają się w 41 okręgach wyborczych. Z każdego z nich wybranych będzie od 7 do 20 posłów, zależnie od liczby mieszkańców na danym obszarze.

W wyborach do Sejmu obowiązuje system proporcjonalny. Co to oznacza?

Dany komitet czy partia musi najpierw przekroczyć próg wyborczy – czyli osiągnąć minimum 5 procent głosów, zaś komitet koalicyjny, czyli składający się z kilku partii czy podmiotów – minimum 8 procent (warunek ten nie dotyczy komitetów zarejestrowanych przez mniejszości narodowe).

Po policzeniu, które komitety przekroczyły próg wyborczy, następuje podział mandatów metodą d'Hondta. Jest to matematyczna metoda przydziału mandatów polegająca na wyliczeniu ilorazów wyborczych – najprościej mówiąc, liczbę oddanych głosów dzieli się przez kolejne liczby naturalne, wyłaniając w ten sposób ostateczny podział miejsc w Sejmie. Mandat otrzymują osoby, na które oddano najwięcej głosów.

A co się stanie, jeśli kilku kandydatów otrzyma taką samą liczbę głosów? Wyjścia są dwa. Jeśli jest to możliwe, do Sejmu dostaje się kandydat z okręgu, w którym jest więcej obwodów głosowania. A jeśli również w tym przypadku liczba jest równa, przewodniczący okręgowej komisji wyborczej może przeprowadzić losowanie.

Zasady wybierania senatorów

W przypadku wyborów do Senatu Polska podzielona jest na sto okręgów. Z każdego z nich wybrany zostanie jeden senator. Mandat otrzyma w każdym okręgu kandydat, który otrzyma największą liczbę głosów.

Podobnie jak w przypadku wyboru posłów, jeśli dwie osoby otrzymają taką samą liczbę głosów, wygrywa ta, która zwyciężyła w większej liczbie obwodów lub w losowaniu przeprowadzonym przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej.

wybory Źródło: Wybory parlamentarne 2019: Jak wybieramy posłów i senatorów? Sprawdź zasady obowiązujące w ordynacji wyborczej 2019, 11.10.2019 r., dostępny w internecie: dziennikzachodni.pl [dostęp 1.11.2019 r.].
R1aPt2rinQVqe
Wyjaśnij, skąd się bierze różnica w przypadku konieczności obsady zwolnionego mandatu poselskiego i senatorskiego w Polsce. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
PAP Sejm nie zgodził się na uchylenie immunitetu posłowi Borkowskiemu z PSL

Sejm nie zgodził się na uchylenie immunitetu posłowi PSL Krzysztofowi Borkowskiemu. Z wnioskiem w tej sprawie wystąpiła do Sejmu Prokuratura Okręgowa w Lublinie, która chce posłowi postawić zarzuty fałszowania oświadczeń majątkowych.

Sprawa dotyczy oświadczeń majątkowych, które obecny poseł PSL składał w latach 2009, 2010 i 2011 jako parlamentarzysta oraz wcześniej jako radny województwa mazowieckiego. Za uchyleniem immunitetu posłowi PSL głosowało 162 posłów, 222 było przeciw; 38 wstrzymało się od głosu. Do uchylenia immunitetu konieczna jest bezwzględna większość 231 głosów.

Z uchyleniem immunitetu politykowi PSL opowiedziała się w połowie marca Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich.

nowe ćw. 7 Źródło: PAP, Sejm nie zgodził się na uchylenie immunitetu posłowi Borkowskiemu z PSL, 4.04.2014 r., dostępny w internecie: farmer.pl [dostęp 18.08.2021 r.].
R1WGKNfUnyk0g
Podaj rodzaj immunitetu, którego dotyczyło opisane w tekście głosowanie sejmowe. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
1
Po co parlamentarzyście immunitet? Gwarancja niezależności

Geneza immunitetu

Jak przypomina politolog z Uniwersytetu Warszawskiego prof. Tomasz Słomka, geneza immunitetu parlamentarnego sięga średniowiecznej Anglii. Pojawianie się tej instytucji wiązało się z obawą parlamentarzystów przed represjami ze strony władzy monarszej za działania podjęte na forum ciał prawodawczych.

Ostatecznie Karta Praw z 1689 r. wprowadziła zasadę, że wolność parlamentarnej debaty nie może być badana lub podważana przez sąd lub jakikolwiek inny ośrodek poza samym parlamentem. Również we Francji po rewolucyjnym przełomie roku 1789 została wprowadzona zasada, że parlamentarzysta nie odpowiada za swoje opinie i działania w ramach pełnienia mandatu przedstawicielskiego – powiedział prof. Słomka.

W Polsce pierwsza regulacja dotycząca immunitetu pojawiła się w dekrecie Tymczasowego Naczelnika Państwa z 7 lutego 1919 r. w przedmiocie nietykalności członków Sejmu Ustawodawczego, który wybrany został w styczniu 1919 r.

Immunitet parlamentarny rozumiany jest jako forma gwarancji niezależności posła i senatora w sprawowaniu wolnego mandatu przedstawicielskiego. Eksperci wskazują, że w dzisiejszych warunkach ma on oznaczać ochronę parlamentarzysty przed różnego rodzaju naciskami zewnętrznymi, które uniemożliwiałyby mu podejmowanie działań przedstawicielskich w warunkach ustrojowej swobody.

Według prof. Słomki, z tego punktu widzenia istnienie immunitetu – szczególnie o charakterze materialnym – jest uzasadnione. „Ustały co prawda obawy, że egzekutywa mogłaby w jakiś szczególny sposób represjonować deputowanego za jego czynności w ramach mandatu (np. w średniowiecznej Anglii zdarzały się przypadki pozbawiania głowy), ale w skomplikowanych mechanizmach współczesnego systemu politycznego istnieje szereg zagrożeń dla wolności mandatu przedstawicielskiego” – przekonuje politolog.

parl Źródło: Po co parlamentarzyście immunitet? Gwarancja niezależności, dostępny w internecie: wnp.pl [dostęp 1.11.2019 r.].
R4JnobQWRfOOS
Wskaż argumenty potwierdzające słuszność utworzenia immunitetu parlamentarnego w wypowiedzi profesora Tomasza Słomki. (Uzupełnij).