Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
REC8TFpgSo40O1
Łączenie par. Zaznacz, które ze stwierdzeń zawiera informacje prawdziwe, a które fałszywe.. Krzyżacy nie byli zadowoleni z wyniku wielkiej wojny i dążyli do odzyskania ziemi dobrzyńskiej.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Król polski odwołał się do soboru w sprawie rozstrzygnięcia konfliktu z Krzyżakami, ponieważ zakon podlegał pod względem prawnym papieżowi i cesarzowi, a działania wojenne nie przyniosły zakończenia sporu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Satyra Jana Falkenberga na króla polskiego spotkałą się z przychylnym przyjęciem wśród członków soboru w Konstancji.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
211
Ćwiczenie 2

Rozwiąż krzyżówkę, a następnie wyjaśnij hasło.

RISznA91R41wP
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Powszechny zjazd duchowieństwa, organizowany celem podjęcia decyzji odnoszących się do dziejów całego Kościoła., 2. Stolica państwa zakonu krzyżackiego., 3. Charakter związku pomiędzy Polską a Litwą., 4. Nazwa instytucji naukowej ufundowanej przez Kazimierza Wielkiego i następnie odnowionej przez Władysława Jagiełłę., 5. Zawierany na określony czas, zwykle przed rozpoczęciem rokowań pokojowych, oznacza zaprzestanie działań wojennych., 6. Miejscowość, w której został zawarty pierwszy układ między Koroną Polską a Wielkim Księstwem Litewskim., 7. Miasto, w którym doszło do podpisania pokoju kończącego działania wielkiej wojny z zakonem krzyżackim., 8. Imię pierwszej żony Władysława Jagiełły., 9. Nazwisko kronikarza polskiego, który opisał bitwę pod Grunwaldem., 10. Część Wielkiego Księstwa Litewskiego, najdłużej zachowująca wierność religii pogańskiej, od XIII w. narażona na najazdy krzyżackie., 11. Imię króla rzymskiego, z inicjatywy którego został zwołany zjazd duchowieństwa w Konstancji w 1414 r.
ROsnlfsg2LaXM
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 3

Wskaż poprawną odpowiedź.

R1IZZxraXNmEI
Konsekwencją wielkiej wojny z zakonem krzyżackim było: Możliwe odpowiedzi: 1. osłabienie zakonu krzyżackiego., 2. rozerwanie sojuszu polsko-litewskiego., 3. wieczyste odzyskanie Żmudzi.
RcaYXtZ2jUVtI
Przyczyną braku rozstrzygnięcia w tzw. wojnie głodowej było: Możliwe odpowiedzi: 1. zakończone niepowodzeniem oblężenie przez armię polską zamków krzyżackich., 2. zakończona remisem bitwa pod Koronowem., 3. uzyskanie przewagi przez armię polską w bitwach.
RXaNl8wn65kIz
Konsekwencją soboru w Konstancji odnoszącą się do sporu polsko-krzyżackiego było: Możliwe odpowiedzi: 1. odzyskanie ziemi michałowskiej., 2. osłabienie pozycji Zakonu jako misjonarza Wschodu i podważenie stosowanych przez niego metod chrystianizacji., 3. potwierdzenie przez papieża, że Pomorze Gdańskie powinno należeć do Polski.
2
Ćwiczenie 4
R19wFrepAnXhB
Pogrupuj poniższe wydarzenia według tego, jakiego sposobu rozwiązywania sporów międzynarodowych one dotyczą. Droga militarna Możliwe odpowiedzi: 1. wojna głodowa, 2. zjazd w Wyszehradzie, 3. kampania grunwaldzka, 4. sobór w Konstancji, 5. sąd papieski w Warszawie Droga dyplomatyczna Możliwe odpowiedzi: 1. wojna głodowa, 2. zjazd w Wyszehradzie, 3. kampania grunwaldzka, 4. sobór w Konstancji, 5. sąd papieski w Warszawie
311
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z trzema fragmentami, a następnie wykonaj polecenia.

Źródło 1: opis bitwy pod Grunwaldem (fragment)

Kronika konfliktu Władysława króla polskiego z Krzyżakami [...]

Gdy skończył, wszyscy zgodnie zaczęli śpiewać „Bogurodzica” i ruszyli do bitwy [...]. Na prawym skrzydle wystąpił do boju książę Witold ze swym ludem, z chorągwią świętego Jerzego i chorągwią przedniej straży. [...] Rozgorzał wówczas bardzo srogi bój [...].
Trwała zasię bitwa przez sześć godzin i wówczas dopiero Krzyżacy zwrócili się do odwrotu. Tym razem uszli aż do swoich obozów.
Zebrawszy tedy na powrót siły, mistrz ze swym pozostałym ludem, mając ze sobą piętnaście lub więcej chorągwi, [wysuwając się] z pewnego małego lasku, zapragnął obrócić swoje hufce przeciw osobie króla; i już kopie i włócznie zdjęte z ramion złożyli na tarczach i stali w miejscu, pragnąc rozeznać, gdzie okaże się łatwiejsze i korzystniejsze starcie z wrogiem.

Kronika konfliktu Źródło: Kronika konfliktu Władysława króla polskiego z Krzyżakami [...], [w:] Krzysztof Baczkowski, Wielka Historia Polski, tom 3, Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370–1506), Kraków 1999, s. 96.

Źródło 2: opis wojny z roku 1422 (fragment)

Jan Długosz Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. XI

Król polski Władysław ruszywszy zatem zbrojnie z Wolborza zatrzymywał się niemal w tych samych miejscach, przez które przemaszerowano na wielką wojnę.
[...] oblężenie miasta Brodnicy przeciągało się cały miesiąc, mimo że robiono różnego rodzaju wysiłki celem jego zdobycia [...] z długotrwałego przebywania w jednym miejscu wdarło się inne nieszczęście do jego [króla Władysława] obozu. Wojsko królewskie mając pod dostatkiem wszelkich środków żywności [...] cierpiało jednak dotkliwie na całkowity brak chleba. Powstała z tego powodu biegunka osłabiła lub przyprawiła o śmierć wielu ludzi. Z powodu braku chleba, który dał się odczuć w krótkim czasie, wyprawa ta została nazwana przez Polaków głodową. Z wylewu krwi powstała też podsycana brakiem chleba zaraza. Ogarnęła ona cały obóz królewski [...].

Roczniki Źródło: Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. XI, Warszawa 2009, s. 42.

Źródło 3: wystąpienie Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji (fragment)

Anna Paner, Jan Iluk Na tabliczce, papirusie i pergaminie

Nie należy niepokoić ani osób, ani majątków niewiernych, którzy chcą spokojnie żyć między chrześcijanami [...]. Grzeszy więc władca, który ich pozbawia majątków bez przyczyny [...]. Niewiernym wolno bez popełniania grzechu władać posiadłościami i majątkami oraz dzierżyć władzę, gdyż wszystkie te rzeczy stworzone zostały nie tylko dla wiernych [chrześcijan], ale dla wszystkich istot rozumnych [ludzi] [...]. Z tego płynie wniosek, że nie wolno niewiernym odbierać ich posiadłości i majątków ani też ich władzy, gdyż rzeczami tymi władają bez popełnienia grzechu i z woli Boskiej.

Na tabliczce Źródło: Jan Iluk, Anna Paner, Na tabliczce, papirusie i pergaminie, Koszalin 1997, s. 254–255.
R18qaaT2GQq4W
Wyjaśnij, dlaczego wydarzenia opisane w źródle 2 i 3 mogą stanowić konsekwencję wydarzeń opisanych w źródle 1. (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 6

Przeczytaj dwa teksty źródłowe: wystąpienie Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji oraz odpowiedź Jana Falkenberga, a następnie wykonaj polecenia.

Zapoznaj się z dwoma tekstami źródłowymi: wystąpienie Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji oraz odpowiedź Jana Falkenberga, a następnie wykonaj polecenia.

Saevientibus

Nie należy niepokoić ani osób ani majątków niewiernych, którzy chcą spokojnie żyć między chrześcijanami [...]. Grzeszy więc władca, który ich pozbawia majątków bez przyczyny [...]. Niewiernym wolno bez popełniania grzechu władać posiadłościami i majątkami oraz dzierżyć władzę, gdyż wszystkie te rzeczy stworzone zostały nie tylko dla wiernych [chrześcijan], ale dla wszystkich istot rozumnych [ludzi]. [...] Z tego płynie wniosek, że nie wolno niewiernym odbierać ich posiadłości i majątków ani też ich władzy, gdyż rzeczami tymi władają bez popełnienia grzechu i z woli Boskiej. [...] Zachodzi pytanie, czy wolno zajmować majątki schizmatyków i heretyków. Chyba nie, tak jak nie wolno zajmować majątków należących do niewiernych [...]. Przywileje cesarskie, zezwalające Krzyżakom na zajmowanie ziem, należących do niewiernych nie dają im żadnej podstawy prawnej do tego [...]. Tego rodzaju napad na niewiernych, zwłaszcza przedsięwzięty bez słusznej przyczyny, jest zaprzeczeniem miłości bliźniego [...]. Bliźnimi zaś naszymi [...] są zarówno chrześcijanie, jak i niewierni bez różnicy [...]. Nie wolno niewiernych przymuszać do przyjmowania wiary chrześcijańskiej zbrojnie lub opresją, gdyż ten sposób jest krzywda dla bliźnich, a także i dlatego, że nie należy robić rzeczy złych w celu osiągnięcia rzeczy dobrych [...]. NIkogo do wiary zmuszać nie należy, gdyż wiara nie może wynikać z przymusu, a wymuszone modlitwy nie są miłe Bogu [...]. Kto działa inaczej, widocznie raczej swojej, a nie Boskiej sprawie służy [...].

Saevientibus Źródło: Saevientibus, [w:] Paweł Włodkowic, Pisma wybrane Pawła Włodkowica, t. 1, oprac. L. Ehrlich, Warszawa 1968, s. 13–58.
Jan Falkenberg Księga o doktrynie władzy cesarza i papieża

Pragnę wszystkim wyraźnie przedstawić błędy, które na korzyść pogan z nienawiści ku chrześcijanom wygłasza Paweł [Włodkowic] [...].
Polacy i król ich są fałszywymi chrześcijanami [...], obrońcami i wspólnikami niewiernych. Przeto zakon krzyżacki walczyć przeciw nim może z równym prawem jak przeciw niewiernym [...]. Król polski ani nie jest katolikiem, ani też wierzyć nie można, by katolicką miał wiarę [...], bo [...] po fałszywym nawróceniu wrócił do pogaństwa i bez porównania srożej niż przedtem pustoszy Kościół z pomocą niewiernych i jego jest prześladowcą. [...] Król udaje tylko wiarę chrześcijańską, nie pragnąc jej, tylko korzyści ziemskich, a mianowicie Królestwa Polskiego [...]. Litwini więc i inni poganie, którzy mu ulegają, kiedy tylko jemu królowi Polski się spodoba, obmywają się wodą, i to nie zawsze świętą wodą chrztu, lecz wodą z bagna lub rzeki, gromadami, jak bydło, nie wiedząc nic o wierze [...]. A Paweł [Włodkowic] nieuczciwie oskarża zakon krzyżacki, że neofitów okrutnie tępi i pali ich nowe kościoły. Czyż, pytam, godne nazwy są chaty, które wznoszą pod nazwą kościołów na to, by podstępnie oszukiwać chrześcijan, gdy sam ten lud nie zasługuje na oznaczenie go nazwą chrześcijan [...].
Polacy, ich król i książęta winni utracić koronę i królestwo, a pozbawieni pasa rycerskiego pójść w stan wiecznej niewoli. Ponieważ zaś dopomagali i dostarczali uzbrojenia wszelkim poganom i kształcili ich, aby byli silniejszymi przeciw chrześcijanom, zasłużyli przez to nie tylko na utratę królestwa, lecz także wszystkich dóbr [...]. Witold, którego dziad był szewcem, w nadziei zwycięstwa bezbożnie mówił, że konia swego w Renie napoi.

Ksiega Źródło: Jan Falkenberg, Księga o doktrynie władzy cesarza i papieża, [w:] Krzysztof Baczkowski, Wielka Historia Polski, tom 3, Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370-1506), Kraków 1999, s. 112.
RimUztUaelqGy
Na podstawie traktatu Pawła Włodkowica scharakteryzuj ganione i zalecane przez niego sposoby postępowania wobec pogan. (Uzupełnij). Określ, jaki był cel wystąpienia Włodkowica na soborze. (Uzupełnij). Omów, jakie oskarżenia wobec Jagiełły, Witolda i Polaków wysuwa w swoim traktacie Jan Falkenberg. (Uzupełnij). Scharakteryzuj, jakie kar dla Jagiełły i Witolda domagał się Falkenberg. (Uzupełnij). Oceń poglądy Pawła Włodkowica i Jana Falkenberga zaprezentowane na soborze w Konstancji. (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 7

Paweł Włodkowic w swoich wystąpieniach podczas obrad soboru w Konstancji na temat wojny sprawiedliwej inspirował się kazaniami Stanisława ze Skarbimierza, rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zapoznaj się z fragmentem jednego z jego kazań pt. O wojnach sprawiedliwych i zestaw dwa argumenty, które stanowiły inspirację dla Pawła Włodkowica.

Stanisław ze Skarbimierza O wojnach sprawiedliwych

[III. PRZYMIERZA Z POGANAMI]
[a. postawienie sprawy]
art. 27 Ale ktoś by powiedział nie przystoi monarsze katolickiemu mieć związek (przymierze) z niewiernymi. […]

[c. Argumenty za dopuszczalnością]
[aa. Pomoc w uzyskaniu pokoju]
art. 29. A właśnie, jak wiadomo, tak bardzo piękny jest pokój, że wszystko, co jest dobre, lepiej się urządza w czasie pokoju i bardziej czczony jest sprawca pokoju. […] A jeśli może wskutek mocy przeciwników samo przez się (królestwo) nie jest w stanie odzyskać pokoju, któż przy zdrowych zmysłach chciałby brać za złe, że przybrawszy sobie wtedy do pomocy nawet niewiernych, jeśli inaczej nie zdoła dać rady. […]

[a. Wolno poganom mieć państwa]
art. 39 Stąd więc jest widoczne, że według Innocentego państwa i posiadłości oraz władza godziwie, bez grzechu, mogą być przy niewiernych, dlatego że – jak powiada – stworzone zostało nie tylko dla wiernych, ale dla każdej rozumnej istoty. […]

[b. Nie wolno im państw zabierać]
art. 40 Widoczne też jest ponadto, że nie wolno papieżowi czy wiernym zabierać niewiernym państw czy władzy, ponieważ posiadają je bez grzechu i prawnie. […]

O_wojnach Źródło: Stanisław ze Skarbimierza, O wojnach sprawiedliwych.
R35qLJ5DSKaAR
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 8

Przedstaw polskie osiągnięcia na soborze w Konstancji. Uwzględnij skutki krótko- i długoterminowe. W tym celu zapoznaj sie z fragmentem wypowiedzi Jana Pawła II na temat soboru w Konstancji.

Wróciłbym jeszcze do Pawła Włodkowica, rektora krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w XV w., który głosił, iż trzeba zabezpieczyć następujące prawa narodów: do istnienia, do wolności, do niepodległości, do własnej kultury, do godziwego rozwoju. „Gdzie mocniej działa siła, niż miłość – pisze Włodkowic – tam szuka się tego, co stanowi własny interes, a nie Jezusa Chrystusa, i stąd łatwo odstępuje się od reguły prawa Bożego. (...) Wszelkie jednak prawo potępia tych, którzy napadają na pragnących żyć w pokoju: tak prawo naturalne, które głosi: Czyń drugiemu to, czego sam pragniesz!, jak i prawo Boskie, które potępia wszelką grabież zakazem: Nie kradnij!, a zabrania przemocy przykazaniem: Nie zabijaj!”

JanPaweł Cytat za: Jan Paweł II, Gaude Mater Polonia: pierwsza pielgrzymka, Kraków 2010, s. 204.
RX29tmWtKqRQO
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).