Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1

Dowódców AK przypisz do działań, którymi kierowali, lub do funkcji, które sprawowali.

RW1Gx9QtdMNJs
dowódca 27 Wołyńskiej Dywizji AK Możliwe odpowiedzi: 1. ppłk Aleksander Krzyżanowski, 2. płk Władysław Filipkowski, 3. ppłk Jan Kiwerski dowódca operacji „Ostra Brama” Możliwe odpowiedzi: 1. ppłk Aleksander Krzyżanowski, 2. płk Władysław Filipkowski, 3. ppłk Jan Kiwerski dowódca Obszaru Lwowskiego AK Możliwe odpowiedzi: 1. ppłk Aleksander Krzyżanowski, 2. płk Władysław Filipkowski, 3. ppłk Jan Kiwerski
11
Ćwiczenie 2

Przeczytaj tekst źródłowy i na jego podstawie wskaż zdania prawdziwe i fałszywe.

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na jego podstawie wskaż zdania prawdziwe i fałszywe.

1
Rozkaz Komendanta Głównego AK z 20 XI 1943 r.

Załącznik nr l do 2100 „P. Z. P, 1300/III, dnia 20 XI 43.

Gwałtowny rozwój działań na wschodzie zwiększa prawdopodobieństwo bliskiego załamania się Niemiec, a szczególnie frontu wschodniego. Związana z tym możliwość głębokiego odwrotu wojsk niemieckich może już w niedługim czasie wytworzyć na ziemiach naszych położenie, w którym Armia Krajowa wzmoże swe działania z bronią, co będzie wymagać od dowódców wszystkich szczebli stanowczych i jasnych decyzji, jednolitości postępowania, inicjatywy i poświęcenia. W związku z powyższym, na podstawie instrukcji Rządu dla kraju, przesłanej mi przez Naczelnego Wodza, rozkazuję:

I. Wszystkie nasze przygotowania wojenne zmierzają do działań zbrojnych przeciw Niemcom. W żadnym wypadku nie może dojść do działań zbrojnych przeciw Rosjanom wkraczającym na ziemie nasze w ślad za ustępującymi pod ich naporem Niemcami, poza koniecznymi aktami samoobrony, co jest naturalnym prawem każdego człowieka.

II. Działania zbrojne przeciw Niemcom mogą mieć formę:

a) powszechnego i równoczesnego powstania na bazie z osłoną na wschodzie albo

b) „wzmożonej akcji dywersyjnej” na wszystkich ziemiach Rzplitej.

Jedna z tych dwu form działań obronnych będzie zrealizowana.

[…]

IV. Zarządzenia do „wzmożonej akcji dywersyjnej” wydaję następujące:

1) „Wzmożona akcja dywersyjna” otrzymuje kryptonim „Burza”.

2) Cel i zadania Burzy: podkreślenie naszej woli bicia Niemców, i to nawet w wypadku niekorzystnego dla nas stosunku sił, czyli wśród okoliczności nie zezwalających na podjęcie powstania powszechnego, oraz samoobrona przed wyniszczeniem nas przez wycofujących się Niemców.

3) Wykonanie Burzy.

Działania będą polegały na zaciętym nękaniu cofających się straży tylnych niemieckich (ew. oddziałów tylnych straży tylnej), na silnej dywersji na całej głębokości terenu, w szczególności na komunikacje.

[…]

9 Źródło: Rozkaz Komendanta Głównego AK z 20 XI 1943 r., [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Armia Krajowa, t. 3, Londyn 1950, s. 557–559.
R1NdvdL0lt9mg
Komendant Główny dopuszczał możliwość podjęcia walki przez AK z Armią Czerwoną. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Zadaniem oddziałów AK było podjęcie walki z wycofującymi się oddziałami regularnej armii niemieckiej w celu uniemożliwienia im odwrotu. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Akcja „Burza” była realizacją planów powszechnego powstania. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
RJwcM0IO9VQ0B1
Ćwiczenie 3
Wymienione wydarzenia ułóż w kolejności chronologicznej: Elementy do uszeregowania: 1. Wyzwolenie Chełma, 2. Operacja „Ostra Brama”, 3. Śmierć ppłk Kiwerskiego, 4. Wyzwolenie Lwowa
21
Ćwiczenie 4

Przeczytaj tekst źródłowy i na jego podstawie oceń, jaki stosunek do planu „Burza” na obszarach zabużańskich miał Winston Churchill. Zaznacz właściwą odpowiedź.

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na jego podstawie oceń, jaki stosunek do planu „Burza” na obszarach zabużańskich miał Winston Churchill. Zaznacz właściwą odpowiedź.

1
Depesza ministra obrony narodowej Mariana Kukiela do Naczelnego Wodza gen. Sosnkowskiego z 21 lipca 1944 r.

Wódz Naczelny

Donoszą co do położenia politycznego:

l. Nota protestacyjna rządu doręczona wczoraj obu rządom anglosaskim.

2. W sprawie Armii Krajowej na Wileńszczyźnie premier interweniował u Churchilla wieczór 18 lipca. Czytałem protokół rozmowy.

Do wyłącznej wiadomości Pana Generała co następuje:

Churchill wzburzony atakował nas za walki na Wileńszczyźnie i na Wołyniu. Po staremu powstawał na nasze pretensje do Wilna; krytykował, że zamiast wycofywać się na zachód, pchamy się tam po to tylko, by zaznaczyć swą obecność. Premier odpowiedział rzeczowo i bardzo mocno stwierdzając, że tam jesteśmy, czy to się komu podoba czy nie. Churchill chciał skręcić rozmowę na porozumienie polityczne z Sowietami zaczynając od zmiany rządu i następcy prezydenta. Mikołajczyk nie podjął dyskusji ostro domagając się interwencji w sprawie losów Wilna. Churchill zaczął się użalać na kłopoty w stosunkach z Sowietami, ich nieustępliwość i unikanie odpowiedzi na interwencje. Afiszował bezradność. Stanęło na tym, że Eden będzie interweniował u Gusiewa. Koniec rozmowy w zmienionym tonie, serdeczność i podziw dla AK.

10 Źródło: Depesza ministra obrony narodowej Mariana Kukiela do Naczelnego Wodza gen. Sosnkowskiego z 21 lipca 1944 r., [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Armia Krajowa, t. 3, Londyn 1950.
RKcWRkuORNht1
Winston Churchill miał do planu „Burza” stosunek (tu wybierz) negatywny / pozytywny.
R14icJABmZQtK
Na podstawie tekstu oraz własnej wiedzy, wskaż poprawną odpowiedź, która wyjaśnia przyczyny postawy Winstona Churchilla. Możliwe odpowiedzi: 1. Churchill negatywnie odniósł się do polskiej akcji zbrojnej na przedwojennych polskich Kresach Wschodnich, ponieważ obawiał się, że akcja AK jest z góry skazana na niepowodzenie. Sądził, że nie obejdzie się bez licznych strat w ludziach, a tego chciał uniknąć. Dodatkowo nie chciał, by akcja „Burza” rozjuszyła Stalina, sojusznika Wielkiej Brytanii. Churchill był przekonany, że inne państwa i narody nie powinny poświęcać swoich narodowych interesów w imię nadrzędnych interesów koalicji, ale w przypływie szczerości przyznał się do bezradności (w tekście ją „afiszował”) wobec działań i żądań Stalina., 2. Churchill negatywnie odniósł się do polskiej akcji zbrojnej na przedwojennych polskich Kresach Wschodnich. Miał odmienne oczekiwania względem działań oddziałów polskich – uważał, że powinny wycofywać się na zachód. Akcję AK postrzegał przede wszystkim jako czynnik komplikujący relacje ze Stalinem. W jego postawie wyraźnie przebija swoista megalomania, przejawiająca się w przekonaniu, że inne państwa i narody powinny poświęcić swoje narodowe interesy w imię nadrzędnych interesów koalicji. W przypływie szczerości przyznał się do bezradności (w tekście ją „afiszował”) wobec działań i żądań Stalina.
211
Ćwiczenie 5

Przeczytaj tekst źródłowy, a następnie, korzystając z wiedzy własnej oraz tekstu źródłowego Rozkaz Komendanta Głównego AK z 20 XI 1943 r. (ćw. 2), określ znaczenie przedstawionej oceny sytuacji dla dalszych działań AK.

Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie, korzystając z wiedzy własnej oraz tekstu źródłowego Rozkaz Komendanta Głównego AK z 20 XI 1943 r. (ćw. 2), określ znaczenie przedstawionej oceny sytuacji dla dalszych działań AK.

1
Depesza Komendanta Głównego Armii Krajowej do Naczelnego Wodza z 21 lipca

Oceniam, że na froncie wschodnim Niemcy ponieśli klęskę. Trzy armie frontu środkowego zostały rozbite, a na ich miejsce OKW nie wprowadziło świeżych sił w ilości wystarczającej dla zatrzymania armii sowieckiej. Zwolnienie tempa posuwania się Sowietów na tym odcinku spowodowane jest prawdopodobnie nie wzmożoną siłą obronną Niemców, lecz chwilowym zmęczeniem sił sowieckich. Przewiduję, że gdy tylko zmęczenie to zostanie pokonane, ruch sowiecki na tym kierunku stanie się szybszy.

Rozpoczęta przed tygodniem ofensywa sowiecka na południe od Prypeci wybiła sobie szerokie wrota dla dalszego ruchu na zachód. Niemcy nie posiadali dostatecznych odwodów ani też przygotowanych pozycji obronnych dla zatrzymania ruchu sowieckiego. Przewiduję, że ruch sowiecki na zachód na tym odcinku będzie szybki i dojdzie bez większych skutecznych przeciwdziałań niemieckich do Wisły i przejdzie Wisłę w dalszym ruchu na zachód.

Trzymanie się północnego frontu niemieckiego nie kryje w sobie głębszej myśli przeciwdziałań operacyjnych z ich strony, jest raczej położeniem przymusowym, które narzuciła Niemcom ofensywa sowiecka na środkowym froncie.

Ogólnie wydaje się pewne, że na froncie wschodnim Niemcy nie są już w stanie odebrać inicjatywy z rąk sowieckich ani też przeciwstawić się im skutecznie. W ostatnim czasie coraz częściej widzimy objawy wewnętrznego rozkładania się armii niemieckiej, która jest bardzo zmęczona i bez chęci do walki.

Ostatni fakt zamachu na Hitlera łącznie z położeniem wojennym Niemiec doprowadzić może do ich załamania się w każdej chwili.

11 Źródło: Depesza Komendanta Głównego Armii Krajowej do Naczelnego Wodza z 21 lipca, [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Tom III Armia Krajowa, Londyn 1950, s. 656–657.
RccFZ4ExGQGw3
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 6

Na podstawie poniższego tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy oceń, czy stosunek ZSRS do AK na ziemiach, które w planach ZSRS miały po wojnie przynależeć do Polski, był inny niż na ziemiach zabużańskich, które miały należeć do ZSRS.

1
Depesza dowódcy Okręgu Radom do dowódcy AK z 10 VIII 1944 r.

Dowódca I baonu 72 p. p. kpt. „Tadeusz” dnia 6 VIII współdziałał z wojskami ZSRR w opanowaniu przeprawy na Wiśle między Pilicą a Radomką. Po wykonaniu zadania został ściągnięty na badanie do sztabu 121 d. p. im. Stalina, a następnie do sztabu dywizji Studzianki, i tam kazano mu ściągnąć cały oddział dla rozbrojenia i odesłania do zapasowego baonu oddziałów Berlinga w Lublinie. Podczas badania zadawano mu obraźliwe pytania dla naszych władz wojskowych, a głównie gen. Sosnkowskiego. Szef sztabu dywizji oświadczył mu, że legalnym jest tylko rząd Morawskiego, zaś rząd w Londynie jest faszystowski i nielegalny.

Dzięki temu, że podczas badania rozpoczął się nalot na m. p. dowództwa, kpt. „Tadeusz” wraz z paroma ludźmi uciekł i uniknął niewoli, następnie przedostał się do swego oddziału. W związku z tym wypadkiem i podobnymi wiadomościami z innych terenów, nakazałem ujawnianie się tylko w dużych zgrupowaniach i zabroniłem jeżdżenia na konferencje niższym dowódcom. Proszę o wytyczne w tej sprawie. Mieczysław.

13 Źródło: Depesza dowódcy Okręgu Radom do dowódcy AK z 10 VIII 1944 r., [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Armia Krajowa, t. 3, Londyn 1950, s. 635.
RH99ChqWgDpUK
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z mapą oznaczoną jako źródło A oraz tekstem źródłowym oznaczonym jako źródło B. Oceń, czy źródła te dotyczą tych samych działań bojowych. Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do treści obu źródeł.

Źródło A

RHoNrkve60r9Y
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie: Roman Korab-Żebryk, Operacja Wileńska AK, Warszawa 1985, licencja: CC BY-SA 3.0.

Źródło B

Relacja dowódcy 14 pułku ułanów mjr Draża

Miasto zajęły polskie oddziały powstańcze, radzieckie jednostki pancerne tylko na to czekały. Na wszystkich budynkach widać było tylko biało‑czerwone flagi. Generał Filipkowski, komendant obszaru, w pełnym umundurowaniu znajdował się ze swoim sztabem przy ul. Kochanowskiej 23. Płk Czerwiński dowódca okręgu, był komendantem miasta. Porządek utrzymywała policja AK […].

14 Źródło: Relacja dowódcy 14 pułku ułanów mjr Draża, [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Armia Krajowa, t. 3, Londyn 1950, s. 618.
R1WaDa6Z435iK
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 8

Przeczytaj teksty źródłowe A, B i C, a następnie porównaj ocenę sytuacji Wodza Naczelnego zaprezentowaną w źródle B z oceną rządu emigracyjnego zaprezentowaną w źródle C. Na podstawie własnej wiedzy określ, która z nich okazała się trafna.

Zapoznaj się z tekstami źródłowymi A, B i C, a następnie porównaj ocenę sytuacji Wodza Naczelnego zaprezentowaną w źródle B z oceną rządu emigracyjnego zaprezentowaną w źródle C. Na podstawie własnej wiedzy określ, która z nich okazała się trafna.

Źródło A

1
Depesza dowódcy AK do Londynu z 4 IV 1944 r.

Otrzymałem następujący meldunek komendanta okręgu Wołyń: „Dnia 26 III rozmawiałem, z dowódcą armii sowieckiej, działającej na kierunku Kowel, generałem. Siergiejewem, i pułkownikiem Charytonowem. Dowództwo sowieckie po porozumieniu się z władzami centralnymi chce współpracować z naszą dywizją i stawia następujące warunki:

1) Całkowite podporządkowanie się bojowe dowództwu sowieckiemu tu i za Bugiem.

2) Uznają, że jesteśmy dywizją polską, która ma swoje władze w Warszawie i Londynie.

3) Dywizja może bez ograniczenia utrzymywać łączność ze swymi władzami.

4) Mamy się przeorganizować z partyzantki na normalną dywizje wojskową. […]

6) W zamian otrzymamy pełne wyposażenie należne dywizji w broń, amunicję, artylerię, sprzęt motorowy i zaopatrzenie.

15 Źródło: Depesza dowódcy AK do Londynu z 4 IV 1944 r., [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Armia Krajowa, t. 3, Londyn 1950, s. 590–591.

Źródło B

1
Odpowiedź Wodza Naczelnego na depeszę Komendanta Głównego AK

Wątpię, czy obietnice dowództwa sowieckiego będą dotrzymane […], nawet i w tym wypadku nie wierzę w pomyślny wynik eksperymentu, a podległość dywizji wam i mnie będzie najprawdopodobniej zupełnie iluzoryczna. Będzie dobrze, jeśli na drodze obranej uda się wam uzyskać pewną ilość uzbrojenia oraz uratować choćby część tych ludzi i oddziałów, które – jak donosicie – są zupełnie ujawnione. Przewiduję, że w pewnym momencie nastąpią próby wcielenia dywizji do armii Berlinga lub będą zastosowane represje. Liczę, że dowódca okręgu jest człowiekiem pewnym i dostatecznie wyrobionym. Cała jego umiejętność polegać będzie na tym, by w razie zagrożenia umieć w czas się oderwać od wojsk sowieckich i przejść do działań samodzielnych przeciwko Niemcom, celem przebicia się na obszar znajdujący się pod waszymi bezpośrednimi rozkazami.

16 Źródło: Odpowiedź Wodza Naczelnego na depeszę Komendanta Głównego AK, [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Armia Krajowa, t. 3, Londyn 1950, s. 592–593.

Źródło C

1
Depesza premiera Mikołajczyka, będąca odpowiedzią na depeszę Komendanta Głównego AK

Rząd polski w dniu 6 kwietnia 1944 r. zaakceptował całkowicie bardzo słuszne dyspozycje, jakie zostały wydane przez dowódcę Armii Krajowej w porozumieniu z panem komendantem odcinka wołyńskiego w odpowiedzi na propozycje sowieckie. Natychmiast to zdyskontowaliśmy politycznie w notach do rządów – brytyjskiego i amerykańskiego, wysuwając równocześnie wykorzystanie momentu dla uaktywnienia ich polityki i żądanie wysłania misji alianckich.

Bez względu na to, co jutro zrobią Sowiety – propozycje przez nich zrobione raz – gdyby je zmienili lub nie dotrzymali, będą i pozostaną ważnym argumentem politycznym.

W tej chwili wzmożenie aktywności bojowej na Wileńszczyźnie oraz spotkanie się i nawiązanie współpracy w walce z Niemcami oddziałów Armii Krajowej na Wołyniu – są niesłychanie ważnym argumentem politycznym, wykazującym fałsz zarzutu współpracy z Niemcami, lojalność do władz państwowych i obalenie w Moskwie przeświadczenia, opartego na artykułach prasy podziemnej, że Polacy dążą do walki zbrojnej z wkraczającymi wojskami sowieckimi.

W imieniu Rządu ślę podziękowanie Panu i Komendantowi za tak mądre decyzje i uznanie dla oddziałów Armii Krajowej

17 Źródło: Depesza premiera Mikołajczyka, będąca odpowiedzią na depeszę Komendanta Głównego AK, [w:] Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej. Armia Krajowa, t. 3, Londyn 1950, s. 593.
R1LjI5WQ1sjOs
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).