Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z krótkimi informacjami dotyczącymi powstania i rozwoju NSDAP oraz genezy nazizmu. Zidentyfikuj, o jakie wydarzenia chodzi, a następnie ułóż fragmenty w odpowiednim porządku chronologicznym.

Rfsc1O7nzXA99
Ustalona przez państwa alianckie ogólna suma reparacji, którą mieli zapłacić Niemcy, przerosła ich możliwości finansowe. Chcą wywrzeć presję na rząd Republiki Weimarskiej i zmusić go do uregulowania zaległości, Francja i Belgia wysłały swoich żołnierzy, by przejęli większość zakładów przemysłowych w zachodniej części Niemiec. Możliwe odpowiedzi: 1. 1925, układ w Locarno, 2. 1933, mianowanie Hitlera kanclerzem i utworzenie rządu nazistowskiego, 3. III 1923, okupacja Zagłębia Ruhry, 4. XI 1923, pucz monachijski, 5. 1929, wielki kryzys ekonomiczny Była to pierwsza próba przejęcia przez Hitlera władzy w Republice Weimarskiej, zakończyła się niepowodzeniem. Jej konsekwencją były delegalizacja partii nazistowskiej oraz skazanie jej przywódcy na pięć lat więzienia. Możliwe odpowiedzi: 1. 1925, układ w Locarno, 2. 1933, mianowanie Hitlera kanclerzem i utworzenie rządu nazistowskiego, 3. III 1923, okupacja Zagłębia Ruhry, 4. XI 1923, pucz monachijski, 5. 1929, wielki kryzys ekonomiczny Układ, w wyniku którego doszło do zmiany stosunków między mocarstwami zachodnimi a Republiką Weimarską. Zapoczątkował on tzw. epokę odprężenia między niedawnymi wrogami oraz gwarantował przebieg granicy zachodniej państwa niemieckiego. Możliwe odpowiedzi: 1. 1925, układ w Locarno, 2. 1933, mianowanie Hitlera kanclerzem i utworzenie rządu nazistowskiego, 3. III 1923, okupacja Zagłębia Ruhry, 4. XI 1923, pucz monachijski, 5. 1929, wielki kryzys ekonomiczny Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wzrosła do 6 mln, co oznaczało, że właściwie co trzeci Niemiec nie miał pracy. Tysiące małych firm zbankrutowało, a wielu przedsiębiorców ogłosiło upadłość. Pojawiały się na nowo choroby, które uważano za wygasłe, takie jak gruźlica. Wzrosła śmiertelność wśród dzieci do 1 roku życia. Możliwe odpowiedzi: 1. 1925, układ w Locarno, 2. 1933, mianowanie Hitlera kanclerzem i utworzenie rządu nazistowskiego, 3. III 1923, okupacja Zagłębia Ruhry, 4. XI 1923, pucz monachijski, 5. 1929, wielki kryzys ekonomiczny Przywódca partii narodowosocjalistycznej otrzymał misję sformowania gabinetu. Zaprosił do niego trzech działaczy związanych ze jego partią oraz dziewięciu wywodzących się z innych ugrupowań konserwatywnych. Możliwe odpowiedzi: 1. 1925, układ w Locarno, 2. 1933, mianowanie Hitlera kanclerzem i utworzenie rządu nazistowskiego, 3. III 1923, okupacja Zagłębia Ruhry, 4. XI 1923, pucz monachijski, 5. 1929, wielki kryzys ekonomiczny
RewI8b0Kh1zoO
Elementy do uszeregowania: 1. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wzrosła do 6 mln, co oznaczało, że właściwie co trzeci Niemiec nie miał pracy. Tysiące małych firm zbankrutowało, a wielu przedsiębiorców ogłosiło upadłość. Pojawiały się na nowo choroby, które uważano za wygasłe, takie jak gruźlica. Wzrosła śmiertelność wśród dzieci do 1 roku życia., 2. Układ, w wyniku którego doszło do zmiany stosunków między mocarstwami zachodnimi a Republiką Weimarską. Zapoczątkował on tzw. epokę odprężenia między niedawnymi wrogami oraz gwarantował przebieg granicy zachodniej państwa niemieckiego., 3. Ustalona przez państwa alianckie ogólna suma reparacji, którą mieli zapłacić Niemcy, przerosła ich możliwości finansowe. Chcą wywrzeć presję na rząd Republiki Weimarskiej i zmusić go do uregulowania zaległości, Francja i Belgia wysłały swoich żołnierzy, by przejęli większość zakładów przemysłowych w zachodniej części Niemiec., 4. Była to pierwsza próba przejęcia przez Hitlera władzy w Republice Weimarskiej, zakończyła się niepowodzeniem. Jej konsekwencją były delegalizacja partii nazistowskiej oraz skazanie jej przywódcy na pięć lat więzienia., 5. Przywódca partii narodowosocjalistycznej otrzymał misję sformowania gabinetu. Zaprosił do niego trzech działaczy związanych ze jego partią oraz dziewięciu wywodzących się z innych ugrupowań konserwatywnych.
11
Ćwiczenie 2

Przeanalizuj program Niemieckiej Partii Robotniczej (DAP) (w 1921 r. została ona przemianowana na NSDAP), uchwalony w Monachium 24 lutego 1920 r. Następnie określ, które zdania w zamieszczonej niżej tabeli są prawdziwe, a które fałszywe.

1

1. Domagamy się skupienia wszystkich Niemców w jednych Wielkich Niemczech na zasadzie prawa narodów do samostanowienia.

2. Domagamy się równouprawnienia narodu niemieckiego w stosunku do innych narodów […].

3. Domagamy się ziemi i gleby (kolonii) dla wyżywienia naszego narodu i osiedlenia nadwyżki naszej ludności.

4. Obywatelem państwa (Staatburger) może być tylko ten, kto jest Volksgenosse. Volksgenosse może być tylko ten, kto ma krew niemiecką […]. Żaden Żyd nie może zatem być Volksgenosse. […]

9. Wszyscy obywatele państwa muszą posiadać równe prawa i obowiązki. […]

14. Domagamy się udziału w zyskach już uspołecznionych.

15. Domagamy się zakrojonych na szeroką skalę zabezpieczeń na starość.

16. Domagamy się stworzenia zdrowego stanu średniego i jego zachowania, natychmiastowego oddania pod zarząd komunalny wielkich domów towarowych i wynajęcia ich po niskich cenach drobnym przedsiębiorcom […].

17. Domagamy się przeprowadzenia reformy rolnej odpowiadającej naszym potrzebom narodowym, ustanowienia prawa o konfiskacie bez odszkodowania w stosunku do ziemi, przeznaczonej na cele publiczne. […]

21. Państwo winno troszczyć się o podniesienie stanu zdrowia poprzez opiekę nad matką i dzieckiem przez zakazanie pracy młodocianym […].

24. Domagamy się wolności w państwie dla wszystkich wyznań religijnych, o ile nie zagrażają one jego istnieniu i nie są wymierzone przeciwko uczuciom moralnym i obyczajowym rasy germańskiej. […]

25. Dla zrealizowania tego wszystkiego domagamy się:

Stworzenia silnej władzy centralnej Rzeszy.

Bezwzględnego panowania centralnego parlamentu politycznego nad całą Rzeszą i w ogóle nad wszystkimi jej organizacjami.

A Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1998, s. 88–89.
R1WNwv6XEbQIE
Program DAP stał w sprzeczności z postanowieniami traktatu wersalskiego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Program DAP miał charakter socjalny, ponieważ postulował uzyskanie więcej ziemi pod osadnictwo niemieckie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Program DAP odpowiadał interesom bogatych przedsiębiorców i elicie finansowej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
1
Ćwiczenie 3

Przeanalizuj tekst, a następnie wskaż właściwe dokończenie zamieszczonego niżej zdania, wybierając spośród podanych możliwości odpowiedź na pytanie, dlaczego Niemcy zdecydowali się poprzeć Hitlera.

1
Martin Kitchen Historia Europy 1919–1939

Sukces Hitlera nie był wynikiem patologicznego antysemityzmu, gdyż Niemcy nie były wcale bardziej antysemickie niż jakikolwiek inny kraj w Europie. Podobnie i jego druga obsesja, Lebensraum, nie okazała się zbyt atrakcyjna dla wyborców, gdyż Niemcy nie były wtedy w nastroju, by planować wojną zaborczą […]. Wyborcy pospieszyli pod sztandary Hitlera z powodu jego gwałtownego antymarksizmu oraz ciągłego nawracania do sprawy odrodzenia narodowego. Antymarksizm skierowany był przede wszystkim przeciwko SPD, tym samym przeciwko Republice Weimarskiej, jak również samej zasadzie rządów parlamentarnych. Było aż nazbyt oczywiste, że system ten nie funkcjonował, a Hitler oferował to, co wyborcom wydawało się praktyczną wizją. Jego partia była młoda, dynamiczna, mobilna, idealistyczna i należało dać jej szansę. […] Młodzież nieuchronnie garnęła się w jej [NSDAP] szeregi, gdyż występowała przeciwko dawnym sztywnym monarchistom i imperialistom w starym stylu. Poza tym nie cierpiała wręcz republiki, która zdawała się nie mieć jej nic do zaoferowania, nawet pracy. Naziści zaś głosili wyzwolenie z psychologicznego obciążenia Wersalu, znacznie większego od niedostatku materialnego […].

B Źródło: Martin Kitchen, Historia Europy 1919–1939, tłum. T. Rybowski, Ossolineum, Wrocław 1988, s. 195.
R7wIBdu5hl7rp
Niemcy zdecydowali się poprzeć Hitlera, ponieważ… Możliwe odpowiedzi: 1. atrakcyjna wydawała im się rasistowska ideologia głoszona przez NSDAP., 2. rządy republikańskie nie były w stanie zagwarantować obywatelom odpowiednich warunków do życia., 3. wielu obywateli obawiało się wzrostu znaczenia komunizmu., 4. nawiązywał do ideałów monarchicznych i imperialistycznych., 5. obiecywał rewizję powojennego ładu.
21
Ćwiczenie 4

Poniższe źródła dają wyraz temu, w jaki sposób odbierano Hitlera podczas jego pierwszych wystąpień w monachijskiej piwiarni. Przeanalizuj je, a następnie wskaż, które źródło twoim zdaniem daje bardziej wiarygodny przekaz. Uzasadnij swój wybór.

Źródło A

R11W9gABtKl1z
Hermann Otto Hoyer, Na początku było słowo, 1937 r. Hitler w monachijskiej piwiarni.
Źródło: US Army Center of Military History, tylko do użytku edukacyjnego.

Źródło B

1

Pan Karr mówił przez godzinę. A potem był jakiś ruch przy wejściu, tak jakby ludzie chcieli zrobić przejście… Wreszcie pojawiły się stalowe hełmy. Od tego momentu, widok z mojego miejsca siedzenia nie był zbyt wyraźny. Ludzie stali na krzesłach, więc nie widziałem Hitlera aż do momentu, kiedy pojawiał się przy głównym przejściu; ledwie przed tym, jak wszedł na główną platformę, zobaczyłem go idącego między dwoma uzbrojonymi żołnierzami w stalowych hełmach, którzy nieśli ponad swoimi głowami pistolety wymierzone w sufit. Skierowali się na platformę. Hitler wskoczył na krzesło po mojej lewej stronie. Sala wciąż była niespokojna, a potem Hitler zrobił ruch ręką po swojej prawej stronie, którą wycelował w sufit. Po tym Hitler zawołał (nie mogę sobie przypomnieć jego dokładnych słów): Rewolucja narodowa upadła. Sala jest otoczona. Może on wspomniał dokładną liczbę, ale nie jestem pewien.

C Cytat za: Alison Kitson, Germany 1858–1990: Hope, Terror, and Revival, s. 119.
RRCJLAM41jD0X
(Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 5

Przeanalizuj plakaty i wskaż spośród nich te, które mogłyby być nazistowskimi plakatami wyborczymi z 1932 r. Uzasadnij, dlaczego wybrałeś/wybrałaś ten, a inne odrzuciłeś/odrzuciłaś.

R15u7m4pyB8u0
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Źródło: Ilustracje: lic. CC BY 3.0, Deutsche Digitale Bibliothek; domena publiczna, Wikimedia Commons; domena publiczna, wikiwand.com.
RVLe8ysZPfKHG
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 5
R1CpKLhD63UT4
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Nazistowska ideologia opierała się na czterech filarach: idei wspólnoty ludzkiej, idei rasy aryjskiej jako rasy panów, nacjonalizmie (rozumianym jako ekspansja i zdobycie nowej przestrzeni dla Niemców) i antyparlamentaryzmie. Przeanalizuj poniższe fragmenty Mein Kampf Adolfa Hitlera i dopasuj je do odpowiednich kategorii – w zależności od tego, do jakiej idei głoszonej przez Hitlera się odnoszą. Zwróć uwagę, że nie do wszystkich kategorii pasuje tylko jeden tekst.

Tekst 1

1

Jak mało natura życzy sobie kojarzenia jednostek słabych z silnymi, tak mniej jeszcze – stapiania się wyższej rasy z niższą, bowiem w tym wypadku pogrzebana zostałaby za jednym zamachem jej cała dawniejsza, być może, setki lat trwająca praca nad wyższym rozwojem życia.

Doświadczenie dziejowe dostarcza na to niezliczonych dowodów. Wykazuje ono z przerażającą wyrazistością, że przy każdym zmieszaniu krwi aryjskiej z krwią niższych narodów następstwem byłby koniec rasy wyższej jako pioniera kultury […].

Tekst 2

1

Obowiązkiem państwa jest pamiętać, że cokolwiek robi, musi być ukierunkowane na jeden cel i tylko jeden, nie można pozwolić na sprowadzenie jej na manowce przez tak zwaną „wolność prasy” albo nakłaniać ją do zaniedbywania swoich obowiązków i odmawiania strawy, której naród potrzebuje, aby być zdrowym. Państwo musi zdecydowanie kontrolować ten instrument edukacji narodu i umieścić go w służbie państwa i narodu. […] Parlament podejmuje decyzję, jej konsekwencje są fatalne – nikt nie ponosi odpowiedzialności, nikt nie ma obowiązku wytłumaczyć się z tego. Czy parlament bierze odpowiedzialność za rząd, który wyrządził! wszelkie szkody i po prostu ustępuje z urzędu? Albo czy parlament się rozwiązuje, kiedy zmienia się koalicja? Czy w ogóle większość może być za cokolwiek odpowiedzialna? Czyż każda koncepcja odpowiedzialności nie jest związana z jednostką? A czy w praktyce jest możliwe oskarżenie jakiejś osobistości z rządu o machinacje?

Tekst 3

1

[…] on [Żyd] nigdy nie był nomadem, był pasożytem na ciele innych narodów. Zdarzało się, że opuszczał dotychczasową sferę swego życia, nie dla własnych zamiarów, ale w konsekwencji wydalenia go przez narody, których gościnności nadużywał. Jego rozmnożenie na całym świecie jest typowe dla pasożytów! On zawsze poszukuje nowych żerowisk dla swojej rasy […]. Żyd, stosując przemoc, pozbywa się na tym polu wszystkich konkurentów. Przy pomocy wrodzonej brutalnej chciwości stawia związki zawodowe na poziomie brutalnej siły. Każdego, kto ma wystarczającą inteligencję do oparcia się żydowskim powabom, łamie się przez zastraszenie, jakkolwiek nie byłby zdecydowany i inteligentny. Te metody są niezwykle skuteczne. Za pośrednictwem związków zawodowych, które powinny ochraniać naród, Żyd niszczy teraz podstawy narodowej gospodarki.

Tekst 4

1

NSDAP nie jest organizacją, która wyróżnia proletariuszy, burżuazję, farmerów czy robotników; zamiast tego jest to organizacja obejmująca wszystkie regiony Niemiec i uwzględniająca wszystkie klasy społeczne. Jeśli zapytasz jednego z nas: „Młody człowieku, kim Ty jesteś? Pochodzisz z burżuazji? Z proletariatu?”. On się uśmiechnie i odpowie: „Jestem Niemcem” […]. My nie aspirujemy, żeby być kimś innym, my walczymy o przyszłość dla ludzi. My wszyscy jesteśmy równi.

Tekst 5

1

Obowiązkiem polityki zagranicznej narodowego socjalizmu państwa jest zapewnienie optymalnych warunków istnienia narodu poprzez utrzymanie naturalnej i zdrowej proporcji między liczebnością i przyrostem narodu a rozmiarami i jakością obszaru, który zamieszkują. Tylko odpowiednia przestrzeń życiowa na ziemi zapewnia wolność egzystencji narodowi […].

Żaden naród na ziemi nie posiada kwadratowego jardu terenu na podstawie prawa wywodzącego się z nieba. Granice są tworzone i zmieniane tylko przez działanie ludzkie […].

My, narodowi socjaliści, […] powstrzymujemy germański potok skierowany na południe i na zachód Europy i zwracamy nasze oczy w kierunku wschodnim. Skończyliśmy z przedwojenną polityką kolonii i handlu i przechodzimy do polityki terytorialnej przyszłości.

Indeks dolny Źródło tekstów: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczyciela historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1997, s. 98–100. Indeks dolny koniec

R1ZBbapRvPN3I
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
R5PR4zSi9yXCl
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem. wspólnota ludzka Możliwe odpowiedzi: 1. tekst 2, 2. tekst 5, 3. tekst 1 i 3, 4. tekst 4 rasizm Możliwe odpowiedzi: 1. tekst 2, 2. tekst 5, 3. tekst 1 i 3, 4. tekst 4 nacjonalizm Możliwe odpowiedzi: 1. tekst 2, 2. tekst 5, 3. tekst 1 i 3, 4. tekst 4 antyparlamentaryzm Możliwe odpowiedzi: 1. tekst 2, 2. tekst 5, 3. tekst 1 i 3, 4. tekst 4
31
Ćwiczenie 7

Przeanalizuj poniższy diagram dotyczący wyników wyborów w Republice Weimarskiej w latach 1919–1932, a następnie uzupełnij luki w podanym poniżej tekście, wpisując skróty od nazw odpowiednich partii.

RzO0N5MTAJvzv
Wyniki wyborów do Reichstagu w Republice Weimarskiej w latach 1919–1932.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie Voskos, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
RCPNlqADcplC9
Partia, która w latach 30. była drugą pod względem liczby zdobytych głosów, to Tu uzupełnij. Naziści za swojego głównego wroga uważali jednak Tu uzupełnij, m.in. dlatego, że od czasów wielkiego kryzysu ekonomicznego partia ta zanotowała zwiększenie popularności w społeczeństwie niemieckim. Wzrost znaczenia nazistów nastąpił kosztem spadku znaczenia partii o charakterze konserwatywnym i nacjonalistycznym, które w okresie początkowym republiki odgrywały ważną rolę – Tu uzupełnij i Tu uzupełnij.
31
Ćwiczenie 8

Sukces nazistów w wyborach parlamentarnych nie byłby możliwy bez poparcia społecznego. Wyobraź sobie, że jest rok 1932 i jesteś drobnym właścicielem zakładu fryzjerskiego zlokalizowanego na przedmieściach Berlina. Piszesz list do swojego znajomego, który w latach 20., w okresie największych trudności ekonomicznych Republiki Weimarskiej, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. W liście przedstawisz swój stosunek do ruchu nazistowskiego i jego przywódcy.

R1GtmGfHEWrxR
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9

Upadek Republiki Weimarskiej i przejęcie władzy przez Hitlera były wynikiem wielu różnych przyczyn o charakterze politycznym, społecznym i gospodarczym. Wypisz je z podziałem na odpowiednie kategorie. Jaka twoim zdaniem była najważniejsza przyczyna?

RJGhdwwBFTBYp
Przyczyny polityczne (Uzupełnij). Przyczyny społeczne (Uzupełnij). Przyczyny gospodarcze (Uzupełnij). Inne przyczyny (Uzupełnij).