Sprawdź się
Przeczytaj tekst autorstwa Jana Długosza na temat zasad funkcjonowania urzędów w dawnej Polsce, a następnie wykonaj polecenia.
Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa PolskiegoRoczną koleją zmieniać przełożonych i urzędników jest zbawienną dla ogółu i walną zasadą Rzplitej. Powaga panującego staje się groźniejszą i tem większe uzyskuje posłuszeństwo i uszanowanie, gdy urzędnik zmianie podlegać może. [...] Przybyszów obcych i ludzi cudzych rzadko Polacy przypuszczają do rządu i urzędów, chociażby nawet celowali dowcipem lub obyczajami; a jeżeli to się trafi, to chyba po długim czasie i nigdy bez zawiści.
Przeanalizuj mapę przedstawiającą podział administracyjny Rzeczypospolitej na początku XVII w. (źródło 1), a następnie herby znajdujące się na pieczęci Kazimierza Jagiellończyka (źródło 2). Jakiej części państwa polsko‑litewskiego dotyczą herby szczegółowe (oprócz godła Polski i Litwy u góry) zawarte na pieczęci?
Źródło 1
Źródło 2
Przeczytaj tekst źródłowy i zakładając, że struktura sądownictwa dawnej Rzeczypospolitej pozostawała zasadniczo niezmienna, określ, któremu sądowi będzie podlegać opisana sprawa. Uzasadnij swoje zdanie.
Przemoc między szlachtą sieradzką w XVII wiekuW 1609 r. Barbara Cieszkowska, wdowa po Janie Świeżyńskim w Świeżynach, skarżyła się na Adama Walewskiego, skarbnika sieradzkiego i jego pomocników, iż naszli jej dwór, gwałtownie okna do izby trzy, a czwarte do komnaty wysiekli i niektórzy weszli do izby oknami, „po całym domu tumult czynili”, szukali jej syna Wawrzyńca, „komory zamknione gwałtem odbijali, zawiasy przy nich będące poodrywali, połamali”. Ją samą Walewski „słowy nieuczciwymi obraził, szablą kilkakroć uderzył”, potem „bydło wszystkie tej skarżącej się z pola jej własnego kazał zagnać do swojego dwora we wsi Pstrokonie będącego i one przez czas niemały u siebie morzył.
Zapoznaj się z notką biograficzną Spytka z Melsztyna. Określ, w jaki sposób król wynagradzał swoich stronników. Jak oceniasz ten sposób z punktu widzenia interesów państwa?
Spytko II z MelsztynaSpytko II z Melsztyna (1364–1399) – wojewoda krakowski od 1384, jeden z sygnatariuszy unii w Krewie, kasztelan krakowski od 1389.
Był synem Jana, wnukiem Spycimira herbu Leliwa. Był rzecznikiem następstwa na tronie polskim Jadwigi i jej małżeństwa z Władysławem Jagiełłą, należał do głównych zwolenników unii Litwy z Koroną. W 1385 r. wraz ze swoimi braćmi stryjecznymi Janem z Tarnowa i Spytkiem z Tarnowa wynegocjował i podpisał jako reprezentant Polski pierwszą unię Polski i Litwy zawartą w miejscowości Krewo oraz wydanie królowej Jadwigi za mąż za wielkiego księcia Litwy Władysława Jagiełłę. Był bliskim współpracownikiem króla.
Jego siostra Jadwiga była matką chrzestną Jagiełły. Jego żoną była jedna z dwórek królowej Jadwigi – Węgierka Elżbieta, córka Emeryka Lackfi (chorw. Mirko Lacković), wielkorządcy Siedmiogrodu. [...] W 1395 otrzymał Podole jako lenno. W czasie kryzysu związku polsko‑litewskiego, po okrzyknięciu Witolda królem, Spytek z Melsztyna wraz z biskupem wileńskim Andrzejem Jastrzębcem zabiegał o kontynuowanie unii polsko‑litewskiej. Był sceptykiem co do powodzenia wojny z siłami Złotej Ordy dowodzonymi przez Timur‑Kutłuka, dowodził polskimi posiłkami w bitwie nad Worsklą, w której poległ.
Miał trzy córki: Dorotę, Jadwigę i Katarzynę (zamężną z Januszem Mazowieckim) oraz dwóch synów: Spytka III i Jana.
Przeanalizuj drzewo genealogiczne rodu Szydłowieckich, a następnie rozstrzygnij, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.