Zwróć uwagę na budowę strofoidstrofoidastrofoid.

Wiersz składa się z 12 strofoidstrofoidastrofoid, 10 z nich ma charakter rozrachunku. Strofoidy - poza dwiema ostatnimi – mają podobną budowę. Powtarzalność budowy w pewien sposób odtwarza powtarzalność błędów popełnianych przez ludzkość. Podkreśla też rezygnację podmiotu lirycznego. Dwie ostatnie strofoidy różnią się budową i nastrojem – widać zmianę perspektywy z ogólnej na jednostkową, emocje stają się bardziej dramatyczne, skraca się dystans podmiotu lirycznego.

Zastanów się nad składnią, doborem środków leksykalnych, wykorzystaniem środków artystycznego wyrazu.

Sprawdź, czy w twoich odpowiedziach zostały uwzględnione następujące kwestie: podmiot liryczny posługuje się prostym, momentami skonwencjonalizowanym językiem; wykorzystuje także skonwencjonalizowane obrazy – nadziei jako młodej dziewczyny i wieku jako starca; poprzez zastosowanie rymów dokładnych w niektórych miejscach wiersza pojawia się nawiązanie do pieśni kościelnej, a wykorzystanie utartych zwrotów językowych podkreśla rezygnację wynikającą z powtarzalności i niezmienności.

Możesz skorzystać ze Słownika terminów literackich.

Efekt ironii uzyskuje Szymborska, wykorzystując możliwości języka. Można odnieść wrażenie, że o rzeczach tragicznych mówi od niechcenia, używając takich konstrukcji jak „i tak dalej”, „między innymi”, „et cetera”. Pojawiają się też eufemizmy mające charakter ironiczny.

Zastanów się, przeciwko czemu jest wymierzony protest podmiotu lirycznego.

Schyłek wieku to jeden z tych wierszy Szymborskiej, w których widać dystans podmiotu lirycznego do opisywanej rzeczywistości. Wskazuje na to język, którym posługuje się poetka. Dystans jest jednak pozorny. Ostatnie dwie strofoidy wydają się dramatyczne, uwidaczniają emocje podmiotu, który szuka odpowiedzi na bolesne i trudne pytanie: jak żyć? Uznaje, że pytania naiwne są najważniejsze. Dwie strofoidy zmieniają optykę z szerokiego oglądu rzeczywistości na perspektywę jednostki, która za aksjologiczną konieczność uznaje pozostanie naiwną wobec nienaiwnego świata.

Zastanów się, o jakich pytaniach pisze Szymborska.

O filozofach zwykle myśli się jako o idealistach, marzycielach, którzy stawiają pytania, na które nie ma odpowiedzi, np. jak żyć, czym jest szczęście, kim jesteśmy, jak zbudować lepszy świat. Szymborska pisze, że „nie ma pytań pilniejszych / od pytań naiwnych”. Filozofia, zdolność abstrakcyjnego namysłu nad rzeczywistością, poszukiwanie odpowiedzi, których nie można znaleźć, stanowi o naszym człowieczeństwie, dlatego właśnie „nie ma pytań pilniejszych / od pytań naiwnych”.

Zastanów się nad funkcją czasownika „mieć”.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi zostały uwzględnione następujące kwestie:
– wiersz ma charakter rozrachunkowy,
– nastrój w wierszu jest pesymistyczny,
– wyczuwalne jest rozczarowanie i smutek związany z zawiedzionymi oczekiwaniami, także tymi dotyczącymi natury człowieka,
– ostatnie cztery wersy można interpretować na dwa sposoby - zarówno jako wyraz pewnej nadziei, jak i całkowitego rozczarowania.