Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Juliusz Słowacki Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…

Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony,
Gdzie w cieniu, Bożym strzeżone napisemBożym strzeżone napisemBożym strzeżone napisem,
Stoją ciche szaletyszaletszalety, wiązane cyprysemcypryscyprysem;
Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony;
Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,
Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony ‒ 
Tam byli razem ‒ kiedyś ‒ i tam się rozstali…

A po latach… wróconym ojczyźnie pielgrzymom
Bławatkami gwiaździste kłaniały się żytaBławatkami gwiaździste kłaniały się żytaBławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.
Jechali ‒ chat wieśniaczych błogosławiąc dymom.
Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita 
Synów, braci, przyjaciół. – Są wszyscy! są wszyscy!
Przy jednym siedzą stole, przy czarach nalanych.
A wczoraj tak dalecy – a dzisiaj tak bliscy
I nikogo nie braknie ‒ oprócz zapomnianych.

Młoda Maria do tańcu każe stroić lutnie,
I usiadła – spoczywa. ‒ Nagle do sąsiada
Rzekła: „Ach! kogoś braknie?” Tu podkówka utnie
W takt mazurkamazurekmazurka. „On umarł!” – sąsiad odpowiada.
‒ „Cichoż na jego grobie?” –

– „Słowików gromada
Śpiewa na srebrnej brzozie cmentarza tak smutnie,
Że brzoza płacze” –

q4 Źródło: Juliusz Słowacki, Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…, [w:] tegoż, Wiersze. Nowe wydanie krytyczne, oprac. Jacek Brzozowski, Zbigniew Przychodniak, Poznań 2005, s. 93–94.
wiszeń 
Bożym strzeżone napisem
szalet
cyprys
Bławatkami gwiaździste kłaniały się żyta
mazurek
1
Pokaż ćwiczenia:
RPyZlSkowkVFQ1
Ćwiczenie 1
Wskaż, jaki rodzaj zdania złożonego występuje w wypowiedzeniu Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony. Możliwe odpowiedzi: 1. Zdanie współrzędne przeciwstawne., 2. Zdanie współrzędne synonimiczne., 3. Zdanie podrzędne okolicznikowe., 4. Zdanie podrzędne dopełnieniowe., 5. Zdanie podrzędne przydawkowe.
11
Ćwiczenie 2
Jak Słowacki przedstawiał pejzaże górskie? Podaj co najmniej dwa przykłady utworów, w których poeta je opisywał i wskaż co wyróżniało te opisy.
Jak Słowacki przedstawiał pejzaże górskie? Podaj co najmniej dwa przykłady utworów, w których poeta je opisywał i wskaż co wyróżniało te opisy.
R6vuoXvlVjUCk
Heinrich Rieter, Kaskada w Giessbach (1751‒1818)
Źródło: domena publiczna.
RBwF1tGfBQpre
(Uzupełnij).
R1YfPxhaHtKxJ1
Ćwiczenie 3
W pierwszej strofie wiersza Juliusza Słowackiego wskaż wszystkie epitety. Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, Gdzie w cieniu wiszeń, Bożym strzeżone napisem, Stoją ciche szalety, wiązane cyprysem; Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali, Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony ‒ Tam byli razem ‒ kiedyś ‒ i tam się rozstali…
1
Ćwiczenie 3
RkDsSGtd23iIv
Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, Gdzie w cieniu wiszeń, Bożym strzeżone napisem, Stoją ciche szalety, wiązane cyprysem; Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali, Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony ‒ Tam byli razem ‒ kiedyś ‒ i tam się rozstali…. (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4

Policz w wierszu strofy, wersy i epitety. Jaka jest proporcja między tymi elementami wiersza? Zwróć uwagę na to, co określają epitety, i na tej podstawie sformułuj wniosek. Zapisz swoje spostrzeżenia.

RN5zTKhzH6jjk
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 4
R1aFEc87TiqpQ
(Uzupełnij).
R1QPrURUccW4l21
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj nazwy środków stylistycznych do odpowiednich cytatów z wiersza Juliusza Słowackiego Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony… anafora Możliwe odpowiedzi: 1. „Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony”, 2. „Bławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.”, 3. „Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita Synów, braci, przyjaciół.”, 4. „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, […] Tam byli razem – kiedyś – i tam się rozstali…”, 5. „Są wszyscy! są wszyscy!” przerzutnia Możliwe odpowiedzi: 1. „Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony”, 2. „Bławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.”, 3. „Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita Synów, braci, przyjaciół.”, 4. „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, […] Tam byli razem – kiedyś – i tam się rozstali…”, 5. „Są wszyscy! są wszyscy!” paralelizm składniowy Możliwe odpowiedzi: 1. „Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony”, 2. „Bławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.”, 3. „Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita Synów, braci, przyjaciół.”, 4. „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, […] Tam byli razem – kiedyś – i tam się rozstali…”, 5. „Są wszyscy! są wszyscy!” inwersja Możliwe odpowiedzi: 1. „Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony”, 2. „Bławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.”, 3. „Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita Synów, braci, przyjaciół.”, 4. „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, […] Tam byli razem – kiedyś – i tam się rozstali…”, 5. „Są wszyscy! są wszyscy!” wykrzyknienie (eksklamacja) Możliwe odpowiedzi: 1. „Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony”, 2. „Bławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.”, 3. „Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita Synów, braci, przyjaciół.”, 4. „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, […] Tam byli razem – kiedyś – i tam się rozstali…”, 5. „Są wszyscy! są wszyscy!”
1
211
Ćwiczenie 6
RbstTbGxj1SSk1
Wyjaśnij znaczenie metafor pojawiających się w pierwszej strofie wiersza Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony: 1. „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony”, 2. „Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali”.
2
Ćwiczenie 6
R1Ca8g8ZRSkxx
1. Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony. 2. Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 7

Obejrzyj galerię rysunków malarza szwajcarskich krajobrazów – Charles’a Louisa Guigona (1807‒1882), a następnie wyjaśnij, dlaczego Juliusz Słowacki w wierszu [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] odwołuje się do konwencji sentymentalnej. W swojej odpowiedzi użyj sformułowania „topos arkadyjski”.

Zapoznaj się z opisami obrazów z galerii rysunków malarza szwajcarskich krajobrazów – Obejrzyj galerię rysunków malarza szwajcarskich krajobrazów –  Charles’a Louisa Guigona (1807‒1882), a następnie wyjaśnij, dlaczego Juliusz Słowacki w wierszu [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] odwołuje się do konwencji sentymentalnej. W swojej odpowiedzi użyj sformułowania „topos arkadyjski”.

RxSz4emmUUQw7
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
Uzasadnij, że  utworze [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] Juliusz Słowacki oddał dynamikę piętrzących się zdarzeń. Wskaż wersy, które potwierdzają twoją odpowiedź.
Uzasadnij, że  utworze [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] Juliusz Słowacki oddał dynamikę piętrzących się zdarzeń. Wskaż wersy, które potwierdzają twoją odpowiedź.
RID7CR45kAIPI
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9

Wyjaśnij, czy zgadzasz się z opinią Wiesława Pusza, który pisał, że:

Wiesław Pusz Sztambuchowe arcydzieło Słowackiego,

Cisza i majestat gór mają wiele wspólnego z ciszą i dostojeństwem cmentarza.

q5 Źródło: Wiesław Pusz, Sztambuchowe arcydzieło Słowackiego,, „Studia Polonistyczne” 1997, nr 52, s. 25.

W swojej odpowiedzi uwzględnij znane ci cechy romantycznego przeżywania oraz ostatnią strofę wiersza dedykowanego Marii Wodzińskiej.

RUcHhOMmisoGt
(Uzupełnij).
Praca domowa

Jaką rolę w życiu człowieka mogą odgrywać wspomnienia? Odpowiedz na pytanie na podstawie wiersza Juliusza Słowackiego [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] oraz wbranych tekstów kultury.