Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
RI9TwJQWM3VgC1
Ćwiczenie 1
W poniższych pytaniach wskaż partykuły pytajne. Kto zabił Janosika? Gdzie mieszka ciocia? Dokąd płynie Dunajec? Jaki polski naukowiec karmił ryby? O której kobiecie mówi ta wspaniała piosenka? Od kiedy i jaki dziennikarz może tak szkalować prawdziwego męża stanu?
1
Ćwiczenie 1

W poniższych pytaniach wskaż partykuły pytajne.

Kto zabił Janosika?

Gdzie mieszka ciocia?

Dokąd płynie Dunajec?

Jaki polski naukowiec karmił ryby?

O której kobiecie mówi ta wspaniała piosenka?

Od kiedy i jaki dziennikarz może tak szkalować prawdziwego męża stanu?

R12AFGg8DbulU11
Ćwiczenie 2
Uzupełnij tekst wybierając właściwe pojęcia z listy poniżej “Wybór formy pytania do rozstrzygnięcia czy formy pytania do uzupełnienia zależy od tego, do jakich celów zmierzamy, stawiając 1. pojedyncze, 2. dwuczłonowe, 3. wyjaśnienia, 4. rozkaz, 5. skonkretyzowanie, 6. pytanie, 7. subiektywne odczuwanie, 8. rozstrzygnięcia. Jeśli np. układamy jakąś ankietę i stawiamy w niej pytania do 1. pojedyncze, 2. dwuczłonowe, 3. wyjaśnienia, 4. rozkaz, 5. skonkretyzowanie, 6. pytanie, 7. subiektywne odczuwanie, 8. rozstrzygnięcia, to łatwo nam będzie zrobić zestawienie odpowiedzi, zliczając po prostu odpowiedzi wybrane przez odpowiadających na takie pytanie. Ale osoby, które odpowiadają na tak sformułowane pytanie, mogą mieć nieraz istotne kłopoty z dokonaniem wyboru odpowiedzi. Jeśli np. postawimy pytanie „Czy jesteś zwolennikiem przymusowego leczenia alkoholików?”, to – zważywszy na niedostateczne 1. pojedyncze, 2. dwuczłonowe, 3. wyjaśnienia, 4. rozkaz, 5. skonkretyzowanie, 6. pytanie, 7. subiektywne odczuwanie, 8. rozstrzygnięcia tego pytania – wielu ludzi nie będzie mogło zdecydować się, czy odpowiedzieć twierdząco, czy przecząco. Wielu bowiem uważa, że leczenie takie byłoby w określonych warunkach wskazane, a w innych warunkach byłoby niewskazane. Przy tym, jeśli ktoś odpowiada „nie” na postawione mu 1. pojedyncze, 2. dwuczłonowe, 3. wyjaśnienia, 4. rozkaz, 5. skonkretyzowanie, 6. pytanie, 7. subiektywne odczuwanie, 8. rozstrzygnięcia pytanie do rozstrzygnięcia, to w niektórych przypadkach może być niejasne, czemu w szczególności zaprzecza. Jeśli sędzia zapytuje: „Czy oskarżony przyznaje się do tego, że dnia 21. IX. 1982 r. około godz. 14 w Poznaniu naruszył nietykalność cielesną Piotra Nowaka, oblewając go kubłem brudnej wody?” - to oskarżony może odpowiedzieć „nie” wtedy nawet, gdy za chwilę zamierza się przyznać, że owszem, oblał Piotra Nowaka, ale czystą wodą. Jest to powiem w istocie pytanie złożone z wielu pytań składowych.”
Z. Ziembiński, Logika praktyczna, Warszawa 1984, s. 120‑121.
RIva7Mrl7HcM11
Ćwiczenie 3
Spośród poniższych pytań wskaż te, na które nie powinno się odpowiadać krótko „tak” lub „nie” z powodu złożoności zagadnienia, którego dotyczą. Możliwe odpowiedzi: 1. Czy chcesz na obiad zjeść kotleta schabowego?, 2. Czy Wojtek usiadł na mokrej ziemi?, 3. Czy sprawcy gwałtów powinni otrzymywać maksymalny wymiar kary?, 4. Czy kobiety po rozwodzie powinny mieć większe prawa rodzicielskie?, 5. Czy śnieg oznacza nadejście zimy?, 6. Czy obowiązkowe szczepienia niosą ze sobą zagrożenia dla zdrowia osób szczepionych?
211
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z poniższym fragmentem Procesu Franza Kafki i ułóż trzy pytania do rozstrzygnięcia i trzy pytania do uzupełnienia, ale takie, do których tekst prowokuje, a nie na które odpowiada.
Zapoznaj się z poniższym fragmentem Procesu Franza Kafki i ułóż trzy pytania do rozstrzygnięcia i trzy pytania do uzupełnienia, ale takie, do których tekst prowokuje, a nie na które odpowiada.
1
Franz Kafka Proces

Ktoś musiał zrobić doniesienie na Józefa K., bo mimo że nic złego nie popełnił, został pewnego ranka po prostu aresztowany. Kucharka pani Grubach, jego gospodyni, przynosząca mu śniadanie codziennie około ósmej godziny rano, tym razem nie przyszła. To się dotychczas nigdy nie zdarzyło. K. czekał jeszcze chwilę, widział ze swego łóżka starą kobietę z przeciwka, która obserwowała go z niezwykłą ciekawością, potem jednak głodny i zdziwiony zadzwonił. Natychmiast ktoś zapukał i wszedł mężczyzna, którego jeszcze nigdy w tym mieszkaniu nie widział. Był wysmukły, a jednak silnie zbudowany, miał na sobie czarne obcisłe ubranie podobne do stroju podróżnego, zaopatrzone w różne kieszenie, fałdy, guziki i sprzączki oraz pasek, tak że wyglądało nadzwyczaj praktycznie, mimo iż nie było jasne, do czego by mogło służyć.

1 Źródło: Franz Kafka, Proces, tłum. Bruno Schulz, Białobrzegi 2014.
RsrHn1ARhTJUB
Pytania do uzupełnienia 1. (Uzupełnij) 2. (Uzupełnij) 3. (Uzupełnij) Pytania do rozstrzygnięcia 1. (Uzupełnij) 2. (Uzupełnij) 3. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Do poniższych fragmentów wierszy zadaj pytania, na które stanowią one odpowiedzi.

RuYHFjfsfN3RR
Kamil Ildefons Gałczyński Rozmowa liryczna Kocham cię w słońcu. I przy blasku świec. Kocham cię w kapeluszu i w berecie. W wielkim wietrze na szosie, i na koncercie. W bzach i w brzozach, i w malinach, i w klonach. I gdy śpisz. I gdy pracujesz skupiona. I gdy jajko roztłukujesz ładnie - nawet wtedy, gdy ci łyżka spadnie. W taksówce. I w samochodzie. Bez wyjątku. I na końcu ulicy. I na początku. I gdy włosy grzebieniem rozdzielisz. W niebezpieczeństwie. I na karuzeli. W morzu. W górach. W kaloszach. I boso. Dzisiaj. Wczoraj. I jutro. Dniem i nocą. I wiosną, kiedy jaskółka przylata. (Uzupełnij) Zbigniew Herbert Tren Fortynbrasa Tak czy owak musiałeś zginąć Hamlecie nie byłeś do życia wierzyłeś w kryształowe pojęcia a nie glinę ludzką żyłeś ciągłymi skurczami jak we śnie łowiłeś chimery łapczywie gryzłeś powietrze i natychmiast wymiotowałeś nie umiałeś żadnej ludzkiej rzeczy nawet oddychać nie umiałeś (Uzupełnij) Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Listopad i listonosz Już nie przyjdzie ni we dnie, ni w nocy, złote płatki zawiały mu oczy, wiatr mu torbę otworzył przemocą, list za listem po drodze się toczy! (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Sformułuj trzy pytania o charakterze mocno perswazyjnym, które dotyczą kwestii finansowych, ale zarazem mają na celu:

RrYb9LT4iNv8P
Wzbudzić poczucie wstydu. (Uzupełnij) Wzbudzić poczucie zagrożenia. (Uzupełnij) Wzbudzić poczucie straty. (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z poniższym fragmentem artykułu naukowego, a następnie:
Zapoznaj się z poniższym fragmentem artykułu naukowego, a następnie:
Rnez2zs1NMKFT
Wymień wskazane w tekście niebezpieczeństwa związane z nauczycielską praktyką stawiania pytań uczniom. (Uzupełnij) Odpowiedz na pytanie: Jak często Twoim nauczycielom zdarza się wadliwie stawiać pytania? (Uzupełnij).
1
Maria Kostyszak, Katarzyna Kuczyńska Filozoficzne i edukacyjne implikacje logicznej teorii pytań Tadeusza Kubińskiego

Można zaryzykować tezę, że pytanie stanowi epicentrum działań edukacyjnych. Do najczęściej stawianych przez nauczycieli pytań należą przede wszystkim zamknięte pytania nieproblemowe. Stanowią nieodzowny element edukacji, kształtując istotne momenty procesu nauczania: skupiają uwagę, ćwiczą pamięć, utrwalają przerobiony materiał, ukazują związek nowego tematu z wiedzą już przez ucznia posiadaną, umożliwiają połączenie materiału szkolnego z doświadczeniem pozaszkolnym, wzbudzają zainteresowanie wprowadzaną problematyką, uczą kojarzenia i porządkowania faktów i włączania ich do większych całości (rozumienia) itd. Z kolei zamknięte pytania problemowe prowokują do pewnego typu namysłu, wnioskowania, kojarzenia, zgadywania rozwiązań. W przypadku obu rodzajów pytań poprawna odpowiedź na nie już istnieje i dzieci mają ją tylko odtworzyć. (…). Dzięki czemu uczniowie zdobywają wiadomości i pewne umiejętności. Przy pytaniach zamkniętych szczególnie istotne jest, ażeby podążanie za nauczycielem nie sprowadziło się do konieczności odkrywania przez ucznia meandrów myśli i przeżyć nauczyciela. Innymi słowy: nauczyciel stawiający pytania zamknięte występuje w roli funkcjonariusza zobiektywizowanej wiedzy. Im większe błędy popełnia w stawianych pytaniach, tym bardziej paraliżuje procesy poznawcze ucznia (wzmacniając być może umiejętność odgadywania cudzych stanów ducha). W przypadku pytań źle postawionych prawdopodobieństwo niepojawienia się oczekiwanej, „poprawnej”, odpowiedzi wzrasta. Podobnie ma się sytuacja z pytaniami wieloznacznymi (posiadających wiele schematów pytajnych). Udzielenie odpowiedzi na pytanie wieloznaczne staje się możliwe dopiero po przyjęciu jego określonej interpretacji. Dysonans pomiędzy „niepewnością” sensu pytania a „jednoznacznością” gratyfikowanej odpowiedzi może być dla ucznia istotną przeszkodą w motywowaniu się do pracy, na pewno nie wzmacnia poczucia pewności i kontroli nad własnymi procesami poznawczymi, nierzadko implikując obraz poznawanych dziedzin naukowych jako enigmatycznych, nie podlegających przejrzystym procedurom. Tym samym od umiejętności precyzyjnego i trafnego formułowania pytań przez nauczyciela, może zależeć nie tylko skuteczność zdobywania wiedzy przez ucznia, ale także w ogóle nawyk jej poszukiwania. Wykluczenie poznawcze może, i nierzadko prowadzi, do wykluczenia społecznego, gdy mechanizmy stratyfikacji społecznej w sporej mierze zależą od wyników szeregu egzaminów zewnętrznych, którym w toku obowiązkowej edukacji jest poddawany uczeń.

2 Źródło: Maria Kostyszak, Katarzyna Kuczyńska, Filozoficzne i edukacyjne implikacje logicznej teorii pytań Tadeusza Kubińskiego, [w:] Filozofia we Wrocławiu: dzieje - postacie - problemy, t. 1, red. Leon Miodoński, Wrocław 2013.
31
Ćwiczenie 8
Wybierz trzy reklamy i omów występujące tam pytania o wyraźnym charakterze perswazyjnym (co najmniej po jednym pytaniu do każdej reklamy) lub zaproponuj pytanie perswazyjne do reklamy, w której występują treści perswazyjne w postaci zdań twierdzących lub rozkazów. Wskaż, jakie są założenia tych pytań i jak mogą oddziaływać na odbiorców.
Wybierz trzy reklamy i omów występujące tam pytania o wyraźnym charakterze perswazyjnym (co najmniej po jednym pytaniu do każdej reklamy) lub zaproponuj pytanie perswazyjne do reklamy, w której występują treści perswazyjne w postaci zdań twierdzących lub rozkazów. Wskaż, jakie są założenia tych pytań i jak mogą oddziaływać na odbiorców.
R1Duv8dkGiEC9
(Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij).