Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
RaFr9GWJDi7xm11
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
11
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie zaznacz poprawną odpowiedź.

1

Rozwój ekonomiczny Francji w XVII–XVIII w. wzmocnił siłę burżuazji, ale stosunki feudalne hamowały nader skutecznie dalszy postęp społeczno‑gospodarczy. Na wsi utrzymywało się poddaństwo i wielość świadczeń chłopskich, co powodowało brak popytu na towary przemysłowe oraz nie sprzyjało odpływowi ze wsi siły roboczej. W tym zakresie stosunki we Francji były całkowitym przeciwieństwem sytuacji w Anglii. Przemysł i handel były krępowane przez feudalne ustawodawstwo i zwyczaje (reglamentacja, monopole państwowe, przymus cechowy). Burżuazja (stan trzeci) odczuwała niedosyt praw politycznych oraz krytycznie patrzyła na pasożytniczy tryb życia dworu i arystokracji.

Szpak Źródło: , [w:] Jan Szpak, [...], Warszawa 1997, s. 173.
R1YeiNB5FUqe4
Powyższy fragment opracowania historycznego pochodzi z publikacji z zakresu… Możliwe odpowiedzi: 1. historii gospodarczej., 2. historii kultury., 3. historii państwa i prawa.
Emmanuel Sieyès
21
Ćwiczenie 3

Przeanalizuj dwa źródła, a następnie wykonaj polecenia.

Źródło A

Emmanuel SieyèsEmmanuel SieyèsEmmanuel Sieyès o stanie trzecim we Francji w 1789 r.:

1
Wiek XVI–XVIII w źródłach

Plan niniejszej rozprawki jest dość prosty. Mamy sobie zadać trzy pytania:

  1. Czym jest stan trzeci? – Wszystkim.

  2. Czym był dotychczas w ustroju politycznym? – Niczym.

  3. Czego żąda? – Ażeby stał się czymś.

[…] spoczywa na jego barkach wszystko, co jest prawdziwie utrudzające, wszystkie wysiłki, które stan uprzywilejowany wzbrania się wykonywać. […]

Nie jestże aż nazbyt pewne, że stan szlachecki ma przywileje, ulgi, a nawet prawa oddzielne od praw wielkiego zespołu obywateli? Tym samym wyodrębnia się ze wspólnego ustroju, ze wspólnego prawa. W ten sposób jego przywileje prawne czynią już z niego osobne plemię w wielkim narodzie. […] Stan trzeci ogarnia przeto wszystko, co należy do narodu; a wszystko, co nie jest stanem trzecim, nie może się uważać za część narodu. Czym jest stan trzeci? Wszystkim.

źródłoA Źródło: Wiek XVI–XVIII w źródłach, tłum. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 488–489.

Źródło B

RUHbFqpnZ50qW
Na podstawie poniższego opisu ilustracji wskaż nazwy stanów, czyli warstw społecznych, do których należą przedstawione postacie. Opis: ilustracja przedstawia karykaturę. To trzy stany społeczne w XVIII wiecznej Francji. Najniższy stan (tak zwany stan trzeci) przedstawiony jest jako obdarty, zgarbiony mężczyzna, na którego plecach siedzi pulchny ksiądz oraz wystrojony szlachcic.
Trzy stany. Z kieszeni dwóch postaci wystają spisy przywilejów oraz powinności świadczonych przez chłopów. Podpis pod ilustracją: Trzeba mieć nadzieję, że gra wkrótce to zakończy.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ilustracja przedstawia karykaturę. To trzy stany społeczne w XVIII wiecznej Francji. Najniższy stan (tak zwany stan trzeci) przedstawiony jest jako obdarty, zgarbiony mężczyzna, na którego plecach siedzi pulchny ksiądz oraz wystrojony szlachcic.

ROYn4y0qhCy7f
Czy źródło B ma taką samą wymowę ideologiczną jak źródło A? Uzasadnij odpowiedź. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 4
Przeanalizuj opisy ilustracji i na ich podstawie odpowiedz na pytania.
Przeanalizuj opisy ilustracji i na ich podstawie odpowiedz na pytania.
R1e8NHTmhbcqr
Auguste Couder, Otwarcie zgromadzenia Stanów Generalnych 5 maja 1789, 1839 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RWrG4p221N7A0
Stany Generalne – liczebność delegacji poszczególnych stanów.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RnwLwUsrGHhWx
W jaki sposób stosunki społeczne we Francji zostały odzwierciedlone na powyższym obrazie? (Uzupełnij) Dlaczego przedstawicielom stanu trzeciego zależało, żeby głosowanie stanami (w którym każdy stan miał jeden głos) zastąpić głosowaniem indywidualnym? (Uzupełnij).
R1JUq1njJyHCT2
Ćwiczenie 5
Wskaż w tekście opis wydarzeń, które autor relacjonuje jako naoczny świadek, oraz te, w których nie brał udziału. Był wtorek, cały ranek przeszedł na zbrojeniu się. Gdy zaopatrzono się w broń, ruszono na Bastylię. Komendant zaskoczony widokiem 100 000 muszkietów w ręku Paryżan i nie wiedząc czy ta broń spadła z nieba, musiał być bardzo zaniepokojony. […] wywiesza flagę, spuszcza most zwodzony, a gdy tłumy wpadły, podnosi go i zaczyna strzelać kartaczami. Lecz tymczasem armata gwardii francuskiej zrobiła wyłom w murze. Pewien rytownik wspina się pierwszy, lecz go zrzucono i połamano mu nogi. Szczęśliwy gwardzista francuski postępuje za nim, odbiera lont kanonierowi, broni się – i za pół godziny twierdza szturmem została wzięta.Przybiegłem na pierwszy strzał armatni, lecz Bastylia była już zdobyta […]. Bastylia wzięta przez mieszczan, żołnierzy bez wodza, bez żadnego oficera! Ten sam gwardzista, który pierwszy skoczył do szturmu, ściga hr. de Launaya, chwyta go za włosy i bierze do niewoli. Jeńca prowadzą do ratusza, bijąc po drodze. Nieprzytomnego od uderzeń dobijają na placu de la Greve, a rzeźnik obcina mu głowę, która zatknięta została na ostrzu piki. […] Widziałem to na własne oczy […].
Camille Desmoulins o wybuchu rewolucji w Paryżu w liście do ojca z 16 lipca 1789 r.
Źródło: Źródła i materiały do nauczania historii, red. Stanisław Sierpowski, Warszawa 1999, s. 146.
2
Ćwiczenie 5
RBbeUrGnrftFh
Był wtorek, cały ranek przeszedł na zbrojeniu się. Gdy zaopatrzono się w broń, ruszono na Bastylię. Komendant zaskoczony widokiem 100 000 muszkietów w ręku Paryżan i nie wiedząc czy ta broń spadła z nieba, musiał być bardzo zaniepokojony. […] wywiesza flagę, spuszcza most zwodzony, a gdy tłumy wpadły, podnosi go i zaczyna strzelać kartaczami. Lecz tymczasem armata gwardii francuskiej zrobiła wyłom w murze. Pewien rytownik wspina się pierwszy, lecz go zrzucono i połamano mu nogi. Szczęśliwy gwardzista francuski postępuje za nim, odbiera lont kanonierowi, broni się – i za pół godziny twierdza szturmem została wzięta. Przybiegłem na pierwszy strzał armatni, lecz Bastylia była już zdobyta […]. Bastylia wzięta przez mieszczan, żołnierzy bez wodza, bez żadnego oficera! Ten sam gwardzista, który pierwszy skoczył do szturmu, ściga hrabiego de Launaya, chwyta go za włosy i bierze do niewoli. Jeńca prowadzą do ratusza, bijąc po drodze. Nieprzytomnego od uderzeń dobijają na placu de la Greve, a rzeźnik obcina mu głowę, która zatknięta została na ostrzu piki. […] Widziałem to na własne oczy […]. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 6
Na podstawie informacji zdobytych podczas lekcji oraz opisu poniższej ilustracji opowiedz, jakie znaczenie miało zburzenie Bastylii.
Na podstawie informacji zdobytych podczas lekcji oraz opisu poniższej ilustracji opowiedz, jakie znaczenie miało zburzenie Bastylii.
R1UYLGUBvXNtH
Burzenie Bastylii po zwycięstwie nad wrogami wolności 14 lipca 1789 r. Napis na sztandarze: Niech żyje wolność. Opis w prawym górnym rogu: Bastylia. Była to w zamierzchłych czasach nazwa wszystkich zamków obronnych; nie odnosiła się wyłącznie do tego w Paryżu […]. Karol V zlecił jego budowę w 1369 roku, żeby zatrzymać najazdy Anglików; ale już w 1383 roku […] została w niej zamknięta pierwsza osoba za przestępstwo religijne. W wydarzeniu zasługującym na upamiętnienie Flessel [...] i de Launay, [...] ponieśli śmierć w dniu 14 lipca 1789 roku, za zbrodnie na narodzie.
Źródło: gallica.bnf.fr, domena publiczna.
RJXIX1e0cN90R
Wyjaśnij, dlaczego zdobycie Bastylii stało się symbolem Wielkiej Rewolucji Francuskiej, a następnie świętem narodowym we Francji. (Uzupełnij).

2
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z fragmentem tekstu źródłowego i wskaż właściwe dokończenia zdań.
Zapoznaj się z fragmentem tekstu źródłowego i wskaż właściwe dokończenia zdań.
1

1. Zgromadzenie Narodowe znosi całkowicie stosunki feudalne i postanawia, że uprawnienia i zobowiązania, tak feudalne, jak i czynszowe, które dotyczą prawa „martwej ręki” rzeczowego czy też osobistego i poddaństwa osobistego, zostają zniesione bez odszkodowania […].

4. Wszystkie sądy senioralne zostają zniesione bez odszkodowania […].

1 Źródło: , [w:] Dekret o zniesieniu powinności feudalnych z 4-5 sierpnia 1789 r., w: Wiek XVI-XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Warszawa 1997, s. 487.
RAWYWyHyIJoS5
W myśl zapisów Dekretu… Możliwe odpowiedzi: 1. każdy mógł czynić zapisy testamentowe w odniesieniu do swoich dóbr., 2. każdy mógł dysponować swoim majątkiem pod warunkiem wniesienia jednorazowej opłaty., 3. Zgromadzenie Narodowe mogło przejąć majątek po śmierci jego właściciela.
R1CrAoMmmHsf1
Zniesienie sądów senioralnych oznaczało… Możliwe odpowiedzi: 1. rozwiązanie sądów, w których skład wchodzili feudałowie rozstrzygający w sprawach z udziałem podlegających im chłopów., 2. likwidację sądu najwyższego, od którego decyzji nie można było się odwołać., 3. zniesienie sądów orzekających w sprawach osób posiadających ziemie o powierzchni przekraczającej 100 ha.
311
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z fragmentem dwóch tekstów źródłowych i odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się z fragmentem dwóch tekstów źródłowych i odpowiedz na pytania.

Źródło A

1

Art. 1. Ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi z punktu widzenia prawa. […]

Art. 3. Źródło wszelkiego zwierzchnictwa spoczywa całkowicie w Narodzie. […]

Art. 6. […] Wszyscy obywatele są równi wobec prawa i mają równy dostęp do wszystkich godności, stanowisk i funkcji publicznych, zależnie od ich zdolności i z zachowaniem takich tylko różnic, które wynikają z ich cnoty i talentu.

Art. 9. Każdy człowiek jest uważany za niewinnego, dopóki nie został uznany za winnego. […]

Art. 10. Nikt nie może być niespokojny z powodu swoich przekonań, również religijnych, byle ich manifestowanie nie zakłócało porządku publicznego ustanowionego przez prawo.

Art. 11. Swobodna wymiana myśli i poglądów jest jednym z najcenniejszych praw człowieka. Każdy obywatel ma więc wolność słowa, pisma i druku […].

Art. 17. Własność jest prawem świętym i nietykalnym. Nikt nie może być go pozbawionym, z wyjątkiem wypadku, gdy tego wymaga w sposób oczywisty konieczność publiczna uznana przez prawo, wszelako pod warunkiem słusznego i z góry wypłaconego odszkodowania.

2 Źródło: , [w:] Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela z 26 sierpnia 1789 r. Wiek XVI-XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Warszawa 1997, s. 488–489.

Źródło B

1

Historycy słusznie krytykują niekompletność Deklaracji praw: nie jest ona pełnym katalogiem zasad demokracji. Przemilczenia Deklaracji są jednak pouczające. Lekko tylko dotknęła sprawy wolności sumienia; […] to się tłumaczy poważną rolą księży jako sojuszników burżuazji w Zgromadzeniu: nie chciano ich zrażać. W większości księża stali na stanowisku katolicyzmu jako religii państwowej.

3 Źródło: , [w:] Jan Baszkiewicz, Historia Francji, Zakład Narodowym im. Ossolińskich, Wrocław 1999, s. 327.
R17geRG8DyAJ9
Rozstrzygnij, które z oświeceniowych idei zostały uwzględnione w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, a które pominięto. Uwzględnij informacje z obu źródeł. (Uzupełnij). W 1791 r. francuska rewolucjonistka Olympe de Gouges wydała Deklarację praw kobiety i obywatelki, wzorując się na uchwalonej dwa lata wcześniej Deklaracji praw człowieka i obywatela. Jaki był cel pisarki? (Uzupełnij).