Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Słowo utopia ma kilka znaczeń. Do którego z nich nawiązuje w swoim wierszu Wisława Szymborska?

R1SyRXbDAkYgi
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.
RTeOFjAUpBjTH1
Ćwiczenie 2
Wskaż wszystkie wyrazy i wyrażenia odnoszące się do rozumu, intelektu, operacji myślowych. Znajdź elementy związane z topografią i przyrodą. Dwa wyrażenia mogą być zinterpretowane dwuznacznie. Potrafisz je rozpoznać? Tekst: Wyspa na której wszystko się wyjaśnia. Tu można stanąć na gruncie dowodów. Nie ma dróg innych oprócz drogi dojścia. Krzaki aż uginają się od odpowiedzi. Rośnie tu drzewo Słusznego Domysłu o rozwikłanych wiecznie gałęziach. Olśniewająco proste drzewo Zrozumienia przy źródle, co się zwie Ach Więc To Tak. Im dalej w las, tym szerzej się otwiera Dolina Oczywistości. Jeśli jakieś zwątpienie, to wiatr je rozwiewa. Echo bez wywołania głos zabiera i wyjaśnia ochoczo tajemnice światów. W prawo jaskinia, w której leży sens. W lewo jezioro Głębokiego Przekonania. Z dna odrywa się prawda i lekko na wierzch wypływa. Góruje nad doliną Pewność Niewzruszona. Ze szczytu jej roztacza się Istota Rzeczy. Mimo powabów wyspa jest bezludna, a widoczne po brzegach drobne ślady stóp bez wyjątku zwrócone są w kierunku morza. Jak gdyby tylko odchodzono stąd i bezpowrotnie zanurzano się w topieli. W życiu nie do pojęcia.

Zaznacz w tekście wiersza na niebiesko wszystkie wyrazy i wyrażenia odnoszące się do rozumu, intelektu, operacji myślowych, a na czerwono elementy związane z topografią i przyrodą. Dwa wyrażenia mogą być zinterpretowane dwuznacznie. Oznacz je na żółto.

{czerwony}Wyspa{/czerwony} na której wszystko się {niebieski}wyjaśnia{/niebieski}.
Tu można stanąć na gruncie {niebieski}dowodów{/niebieski}.
Nie ma {zolty}dróg{/zolty} innych oprócz {zolty}drogi dojścia{/zolty}.
{czerwony}Krzaki{/czerwony} aż uginają się od {niebieski}odpowiedzi{/niebieski}.

Rośnie tu {czerwony}drzewo{/czerwony} {niebieski}Słusznego Domysłu{/niebieski}
o {niebieski}rozwikłanych{/niebieski} wiecznie {czerwony}gałęziach{/czerwony}.

Olśniewająco proste {czerwony}drzewo{/czerwony} {niebieski}Zrozumienia{/niebieski}
przy {zolty}źródle{/zolty}, co się zwie {niebieski}Ach Więc To Tak{/niebieski}.

Im dalej w {czerwony}las{/czerwony}, tym szerzej się otwiera
{niebieski}Dolina Oczywistości{/niebieski}.

Jeśli jakieś {niebieski}zwątpienie{/niebieski}, to {czerwony}wiatr{/czerwony} je rozwiewa.

{czerwony}Echo{/czerwony} bez wywołania głos zabiera
i {niebieski}wyjaśnia{/niebieski} ochoczo tajemnice światów.
W prawo {czerwony}jaskinia{/czerwony}, w której leży {niebieski}sens{/niebieski}.

W lewo {czerwony}jezioro{/czerwony} {niebieski}Głębokiego Przekonania{/niebieski}.
Z {czerwony}dna{/czerwony} odrywa się {niebieski}prawda{/niebieski} i lekko na wierzch wypływa.

Góruje nad {czerwony}doliną{/czerwony} {niebieski}Pewność Niewzruszona{/niebieski}.
Ze {czerwony}szczytu{/czerwony} jej roztacza się {niebieski}Istota Rzeczy{/niebieski}.

Mimo powabów {czerwony}wyspa{/czerwony} jest bezludna,
a widoczne po {czerwony}brzegach{/czerwony} drobne ślady stóp
bez wyjątku zwrócone są w kierunku {czerwony}morza{/czerwony}.
Jak gdyby tylko odchodzono stąd
i bezpowrotnie zanurzano się w {czerwony}topieli{/czerwony}.

W życiu {niebieski}nie do pojęcia{/niebieski}.

1
Ćwiczenie 2
R1cvGYJlloKBa
Wyspa na której wszystko się wyjaśnia. Tu można stanąć na gruncie dowodów. Nie ma dróg innych oprócz drogi dojścia. Krzaki aż uginają się od odpowiedzi. Rośnie tu drzewo Słusznego Domysłu o rozwikłanych wiecznie gałęziach. Olśniewająco proste drzewo Zrozumienia przy źródle, co się zwie Ach Więc To Tak. Im dalej w las, tym szerzej się otwiera Dolina Oczywistości. Jeśli jakieś zwątpienie, to wiatr je rozwiewa. Echo bez wywołania głos zabiera i wyjaśnia ochoczo tajemnice światów. W prawo jaskinia, w której leży sens. W lewo jezioro Głębokiego Przekonania. Z dna odrywa się prawda i lekko na wierzch wypływa. Góruje nad doliną Pewność Niewzruszona. Ze szczytu jej roztacza się Istota Rzeczy. Mimo powabów wyspa jest bezludna, a widoczne po brzegach drobne ślady stóp bez wyjątku zwrócone są w kierunku morza. Jak gdyby tylko odchodzono stąd i bezpowrotnie zanurzano się w topieli. W życiu nie do pojęcia.
11
Ćwiczenie 3
RK2TYOG2qFZX2
(Uzupełnij) (Uzupełnij) (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4

Wyszukaj siedem nazw topograficznych w wierszu i podaj ich źródło (tekst kultury lub wyrażenie językowe).

RQ0uzOQpYhlQc
(Uzupełnij).
RLRIFwABxSM0h21
Ćwiczenie 5
Wybierz poprawną opcję. Utopia Wisławy Szymborskiej reprezentuje typ liryki pośredniej bezpośredniej.

Podmiot liryczny ujawnia się nie ujawnia się.

Afirmuje Pozornie afirmuje sytuację panującą na wyspie.

Jego uczucia i myśli skrywają się za sytuacją liryczną są wyrażone wprost.

Taka kreacja podmiotu lirycznego domaga się analizy intelektualnego dyskursu podmiotu lirycznego skupienia się na rekonstrukcji stanów emocjonalnych.

Opis Utopii jest statyczny dynamiczny.

Przeważają rzeczowniki czasowniki.

Poetka wprowadza do wiersza innowacje frazeologiczne związki frazeologiczne.

Taki zabieg jest typowy nietypowy dla jej twórczości.
RrdUUvy8LNMow21
Ćwiczenie 6
Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. Bezludność wyspy spowodowana jest niedoskonałością człowieka. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Motyw jaskini w wierszu pochodzi z Biblii. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Według poetki wyspa, na której nie ma miejsca na wątpliwości, jest nieludzka. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Tytuł wiersza można rozumieć na różne sposoby, np. jako krainę, gatunek literacki i jako mrzonkę. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wiersz jest polemiką z systemem panującym w Polsce w latach 50. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Jednym z przesłań wiersza jest przekonanie o tym, że istotą człowieczeństwa są wątpliwości. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Przejawem ironii jest zarówno hiperbolizacja zalet wyspy, jak i niejednorodność stylistyczna. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
RvSmlCcxkPeVh21
Ćwiczenie 7
Uzupełnij tekst. Tytuł wiersza Szymborskiej jest 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi.
Według Szymborskiej Utopia jest 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi.
Podmiot liryczny 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi.
Podmiot liryczny 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi, dlaczego wyspa jest bezludna.
Wiersz jest polemiką z ideałami 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi.
Utwór można podzielić na 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi części ze względu na zawartość semantyczną (znaczeniową).
Wiersz 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi od poetyki typowej dla Szymborskiej.
Szymborska, opisując doskonałość wyspy, 1. oświeceniowymi, 2. odbiega, 3. możliwa, 4. nie wyjaśnia, 5. afirmuje tę krainę, 6. dwie, 7. ironizuje, 8. niemożliwa, 9. nie ujawnia się, 10. nie odbiega, 11. jednoznaczny, 12. trzy, 13. ujawnia się, 14. wieloznaczny, 15. wyjaśnia, 16. romantycznymi.
311
Ćwiczenie 8

Dokończ zdania, które pomogą ci sformułować tezę interpretacyjną. Twoje odpowiedzi mogą różnić się od zaproponowanych, o ile udowodnisz je w kolejnych częściach pracy.

RW8qdmmVk9VQI
Wiersz Wisławy Szymborskiej pt. Utopia traktuje o... (Uzupełnij) Poetka wykorzystuje popularny w literaturze motyw utopii w celu... (Uzupełnij) By wydobyć sensy wiersza, konieczne jest wzięcie pod uwagę sytuacji politycznej w Polsce lat 70., kiedy po raz pierwszy go opublikowano. Wpływ sytuacji politycznej jest czytelny... (Uzupełnij).
Konstanty Ildefons Gałczyński Prośba o wyspy szczęśliwe

A ty mnie na wyspy szczęśliwe zawieź,
wiatrem łagodnym włosy jak kwiaty rozwiej, zacałuj,
ty mnie ukołysz i uśpij, snem muzykalnym zasyp, otumań,
we śnie na wyspach szczęśliwych nie przebudź ze snu.

Pokaż mi wody ogromne i wody ciche,
rozmowy gwiazd na gałęziach pozwól mi słyszeć zielonych,
dużo motyli mi pokaż, serca motyli przybliż i przytul,
myśli spokojne ponad wodami pochyl miłością.

gałcz Źródło: Konstanty Ildefons Gałczyński, Prośba o wyspy szczęśliwe, [w:] tegoż, Warszawa 1968, s. 25.
31
Ćwiczenie 9
Na podstawie powyższego wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego porównaj wykreowany przez poetę obraz wyspy z Utopią z utworu Wisławy Szymborskiej.
Na podstawie powyższego wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego porównaj wykreowany przez poetę obraz wyspy z Utopią z utworu Wisławy Szymborskiej.
RLRVDTtM7L0KR
Wyspa w utworze Szymborskiej (Uzupełnij). Wyspy w utworze Gałczyńskiego (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 10
Ironia to właściwość stylu polegająca głównie na sprzeczności między dosłownym a właściwym znaczeniem wypowiedzi. Wymowa tekstu zgodna z intencją autora jest często głęboko ukryta i trudna do natychmiastowego rozpoznania przez czytelnika. Pamiętając o tych cechach ironii, zastanów się, jakie zabiegi wykorzystała w swoim wierszu Wisława Szymborska. Na czym polega sprzeczność w obrazie Utopii? Szukając odpowiedzi na pytanie, najpierw znajdź wszystkie określenia idealnego, pomocnego ludziom obrazu wyspy, a następnie wskaż fragment, w którym został ukryty inny sposób myślenia.
Ironia to właściwość stylu polegająca głównie na sprzeczności między dosłownym a właściwym znaczeniem wypowiedzi. Wymowa tekstu zgodna z intencją autora jest często głęboko ukryta i trudna do natychmiastowego rozpoznania przez czytelnika. Pamiętając o tych cechach ironii, zastanów się, jakie zabiegi wykorzystała w swoim wierszu Wisława Szymborska. Na czym polega sprzeczność w obrazie Utopii? Szukając odpowiedzi na pytanie, najpierw znajdź wszystkie określenia idealnego, pomocnego ludziom obrazu wyspy, a następnie wskaż fragment, w którym został ukryty inny sposób myślenia.
Rwtle293bLuOy
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.
Praca domowa
Jeszcze raz zapoznaj się dokładnie z tekstem wiersza Wisławy Szymborskiej oraz fragmenty Utopii Tomasza Morusa. Porównaj je, biorąc pod uwagę: czas powstania obu utworów, rodzaje i gatunki literackie, do których możemy je zaliczyć, przeznaczenie obu tekstów i ich potencjalnych odbiorców, ton obu wypowiedzi, opisy wyspy, dwie inne wymyślone przez ciebie kategorie. Czy twoim zdaniem utopia rozumiana jako „wyspa szczęśliwa” jest możliwa?
Jeszcze raz zapoznaj się dokładnie z tekstem wiersza Wisławy Szymborskiej oraz fragmenty Utopii Tomasza Morusa. Porównaj je, biorąc pod uwagę: czas powstania obu utworów, rodzaje i gatunki literackie, do których możemy je zaliczyć, przeznaczenie obu tekstów i ich potencjalnych odbiorców, ton obu wypowiedzi, opisy wyspy, dwie inne wymyślone przez ciebie kategorie. Czy twoim zdaniem utopia rozumiana jako „wyspa szczęśliwa” jest możliwa?
Animacja
Dla nauczyciela