R1ORSaf0tf8qA1

Ważne daty

1567‑1643 – daty życia Claudia Monteverdiego

ok. 1590‑1649 – daty życia Adama Jarzębskiego

1632‑1687 – daty życia Jean‑Baptiste’a Lully’ego

1653‑1713 – daty życia Arcangela Corellego

1658‑1709 – daty życia Giuseppe Torellego

1665‑1734 – daty życia Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego

1678‑1741 – daty życia Antonia Vivaldiego

1681‑1767 – daty życia Georga Philippa Telemanna

1683‑1764 – daty życia Jeana‑Philippe’a Rameau

1685‑1750 – daty życia Jana Sebastiana Bacha

1685‑1759 – daty życia Georga Friedricha Händla

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R18YiBRsoDHZ0

Pobierz załącznik

Scenariusz zajęć do pobrania.

Plik PDF o rozmiarze 74.24 KB w języku polskim

I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.

5. Barok. Uczeń:

1) charakteryzuje muzykę barokową w kontekście estetyki epoki, uwzględniając:

b) działalność Cameraty florenckiej i narodziny opery,

c) szczyt rozwoju polifonii związany z twórczością J.S. Bacha,

d) powstanie systemu dur‑moll i nowego rodzaju akompaniamentu (basso continuo),

e) concerto – powszechne muzykowanie i związane z nim formy (concerto grosso, muzyka plenerowa);

2) omawia cechy wybranych form muzycznych (fuga, preludium, toccata, suita i partita, tańce: menuet, gawot; koncert, concerto grosso, sonata barokowa, uwertura, operaOperaopera, oratoriumOratoriumoratorium, pasja, kantata);

3) wymienia i klasyfikuje barokowe instrumenty muzyczne (klawesyn, organy, skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas, obój, waltornia, fortepian, flet poprzeczny);

4) wymienia i charakteryzuje twórczość kompozytorów (Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Haendel, Antonio Vivaldi, Arcangelo Corelli, klawesyniści francuscy: Jean Philippe Rameau, François Couperin);

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

2) nazywa i porządkuje główne nurty, gatunki i style muzyczne, wskazuje formy wypowiedzi artystycznej spoza tradycyjnej klasyfikacji uzasadniając swoją wypowiedź;

3) zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki;

5) rozpoznaje cechy stylistyczne utworu reprezentującego określoną epokę muzyczną;

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

3) interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne;

4) formułuje logiczną wypowiedź na temat dzieł, form, gatunków, stylów, technik i twórców muzycznych, uwzględniając zależności między nimi w kontekście: genezy, przeobrażeń, porównań.

Nauczysz się

wymieniać nazwiska i wskazać daty życia wybranych kompozytorów barokowych;

przedstawić ciekawostki i anegdoty na temat kompozytorów barokowych (Jean‑Baptiste Lully, Georg Philipp Telemann, Jean‑Philippe Rameau, Georg Friedrich Händel, Jan Sebastian Bach);

charakteryzować typowy instrument barokowy - klawesyn;

rozwiązywać różnego rodzaju zadania sprawdzające wiedzę z epoki baroku, przyswojoną podczas wcześniejszych zajęć.

Wprowadzenie

RuSvmq2QavgOZ1

Ilustracja przedstawia obraz pt. "Portret rodzinny Jana Miense Molenaer" autorstwa Jana Miense Molenaera. Na portrecie znajdują się dwie kobiety, sześciu mężczyzn oraz dwoje dzieci, które stoją po prawej stronie portretu rodzinnego. Postacie ubrane są w stroje zgodne z epoką, maja białe żaboty. Kobiety ubrane w długie, bufiaste suknie. Dzieci słodko uśmiechają się do malarza. Siedzące postaci na pierwszym planie grają na instrumentach takich jak na przykład skrzypce, wiolonczela. W tle na ścianie wiszą portrety w czarnych ramach. — Jan Miense Molenaer, „Portret rodzinny Jana Miense Molenaera”, ok. 1635, Muzeum Fransa Halsa, Holandia, wikimedia.org, domena publiczna

W treści dzisiejszych zajęć odnajdziecie ciekawostki i anegdoty na temat niektórych kompozytorów epoki baroku. Przeczytajcie je uważnie – być może będą one stanowiły zakres sprawdzianowych pytań.

Jean‑Baptiste Lully

R1HfBUwS0WA2t

Jean-Louis Roullet, „Portret Jeana-Baptiste Lully”, XVII w., Pałac w Wersalu, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

Podczas wykonania w kaplicy Miserere Jean‑Baptiste’a Lully’ego król Ludwik XIV słuchał utworu klęcząc, w czym musieli go oczywiście naśladować wszyscy obecni. Po wysłuchaniu kompozycji władca zwrócił się do jednego z hrabiów z pytaniem o opinię na temat dzieła. Arystokrata miał odpowiedzieć: Ta muzyka jest cudownie miękka dla uszu, Wasza Wysokość, ale bardzo twarda dla kolan.
Jean‑Baptiste Lully zakończył życie w nietuzinkowy sposób. Na koncercie dworskim w obecności króla Ludwika XIV, podczas dyrygowania jednym ze swoich utworów, uderzył batutą w nogę. Batuta ta miała półtora metra długości, a kompozytor wystukiwał nią puls uderzając o podłogę. Lully skaleczył się do krwi i zmarł kilka dni później w wyniku wdania się zakażenia.

Georg Philipp Telemann

R1QeZbbpwcMPT

Valentin Daniel Preisler, „Portret Georga Philippa Telemanna”, 1750, miejsce przechowywania nieznane, wikimedia.org, domena publiczna

Georg Philipp Telemann, jako książęcy kapelmistrz, w Żarach na Śląsku miał okazję zaznajomić się z muzyką polską. Podczas pobytu w Krakowie i Pszczynie z wielkim zainteresowaniem słuchał polskich pieśni i tańców ludowych, których motywy wykorzystał w niektórych swoich utworach (przede wszystkim w SonatachSonataSonatach polskich).

Jean‑Philippe Rameau

RAPOC7DTwefV7

Jacques-André-Joseph Aved, „Portret Jeana-Philippa Rameau”, 1728, Musée des Beaux-Arts de Dijon, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

Jean‑Philippe Rameau był śmiertelnie chory. Gdy ksiądz udzielał mu ostatniego namaszczenia, zaintonował pieśńPieśńpieśń żałobną. Rameau otworzył oczy i ostatkiem sił powiedział: Ależ proszę księdza, jak można tak fałszować! Były to ostatnie słowa kompozytora.

Georg Friedrich Händel

RhIVhhyO3qr8V

Balthasar Denner, „Portret Georga Friedricha Händela”, 1727, miejsce przechowywania nieznane, wikimedia.org, domena publiczna

Georg Friedrich Händel został zaproszony na angielski dwór. Jako smakosza win poczęstowano go tam doskonałym trunkiem z królewskich zapasów. Jeden z arystokratów zapytał kompozytora: Czy nie sądzi pan, że to wino jest równie cudowne, jak pańskie oratoriumOratoriumoratorium? Händel miał odpowiedzieć, że owszem, ale jego zdaniem wino to za cienko śpiewa. Zdumiony szlachcic odparł: Jeśli panu nie smakuje, możemy wybrać jakieś inne. Mamy tokaj, porto, burgunda, reńskie... Angielski kompozytor odrzekł: Skoro tak, to proszę kazać przynieść je wszystkie. Nie ma wszak oratorium bez chóru.
Georg Friedrich Händel popadł w zażarty konflikt z jedną ze śpiewaczek po tym, jak odmówiła ona wystąpienia w jego operzeOperaoperze. Wściekły kompozytor miał powiedzieć: Wiem, że jest pani wcieloną diablicą, ale ja pani pokażę, że jestem Belzebubem! Największym z szatanów! Uniósł śpiewaczkę, postawił przed otwartym oknem i przysiągł, że zaraz ją przez nie wyrzuci. Artystka, nie mając wyboru, zgodziła się wziąć udział w sztuce.

Jan Sebastian Bach

R9IwVu26SpVqt

Elias Gottlob Haussmann, „Portret Jana Sebastiana Bacha”, 1746, Bach-Archiv Leipzig, Lipsk, wikimedia.org, domena publiczna

Jan Sebastian Bach nie był szczególnie zaradny życiowo, we wszystkich możliwych sprawach opierał się na pomocy żony (Marii Barbary). Gdy zmarła ona niespodziewanie w roku 1720 kompozytor zalał się łzami, niezdolny do działania. Jeden z jego przyjaciół obiecał wziąć na siebie organizację pogrzebu, potrzebował jednak na to środków finansowych. Wtedy Bach miał powiedzieć: Zwróć się w tej sprawie do mojej żony.
Ludwig van Beethoven miał powiedzieć o lipskim kantorze, odnosząc się do jego nazwiska (słowo Bach oznacza po niemiecku strumień): Nie strumieniem, lecz morzem zwać się powinien.

Klawesyn – typowy instrument muzyczny epoki baroku

RcN7VqbFaIXsF1

Źródło: online skills.

Polecenie 1

Na zakończenie wysłuchajcie uważnie ośmiu zamieszczonych fragmentów kompozycji barokowych.

R1KAW3OWdcJaN1

Georg Friedrich Händel, „Every valley” z oratorium „Mesjasz”, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Georg Friedrich Händel, „Every valley” z oratorium „Mesjasz”, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Georg Friedrich Händel, „Every valley” z oratorium „Mesjasz”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się żywiołowym, wesołym charakterem.

R156QkLdwWfYt1

Jan Sebastian Bach, 3 partita skrzypcowa E-dur BWV 1006 - „Preludium”, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Jan Sebastian Bach, 3 partita skrzypcowa E-dur BWV 1006 - „Preludium”, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Jan Sebastian Bach - 3 partita skrzypcowa E-dur BWV 1006 - „Preludium”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem.

RYCQfNfVAYCS81

Claudio Monteverdi, „Lasciatemi morire”, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Claudio Monteverdi, „Lasciatemi morire”, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Claudio Monteverdi, „Lasciatemi morire”. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

RxOMjOoOeqWft1

Antonio Vivaldi, „Cztery pory roku - Wiosna” cz. I, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Antonio Vivaldi, „Cztery pory roku - Wiosna” cz. I, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Antonio Vivaldi - „Cztery pory roku - Wiosna” cz. I. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się żywiołowym, miłosnym, wesołym charakterem.

RmaGE9L737OQQ1

Henry Purcell, „When I am laid in Earth”, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Henry Purcell, „When I am laid in Earth”, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Henry Purcell - „When I am laid in Earth”. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

R1IwJaJOLzQlN1

Arcangelo Corelli, „La folia”, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Arcangelo Corelli, „La folia”, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Arcangelo Corelli, „La folia”. Kompozycja posiada zróżnicowane tempo zmieniające się w trakcie utworu. Cechuje się spokojnym charakterem.

RPnMKUjcJ8zK11

Claudio Monteverdi, „Possente spirto”, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Claudio Monteverdi, „Possente spirto”, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Claudio Monteverdi, „Possente spirto”. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym, sentymentalnym charakterem.

R1VqssZGHdAZN1

Jan Sebastian Bach, „Passacaglia c-moll BWV 582”, AMFN, CC BY 3.0

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl

Jan Sebastian Bach, „Passacaglia c-moll BWV 582”, AMFN, CC BY 3.0

Utwór: Jan Sebastian Bach, „Passacaglia c-moll BWV 582”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się religijnym, hymnicznym charakterem.

Zadania

Polecenie 2

Wskaż trzy istotne wydarzenia w dziejach muzyki, które miały miejsce około 1600 r.

RYxS2T4xApJYe

RgyiUNlwgfZ2Z

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj kompozytorom barokowym daty ich życia:

1685-1750, 1678-1741, 1567-1643, 1632-1687, 1685-1759, 1681-1767

Jan Sebastian Bach
Claudio Monteverdi
Jean-Bapiste Lully
Antonio Vivaldi
Georg Philipp Telemann
Georg Friedrich Händel

R1X78aoND1Llu1

Ćwiczenie 2

Przyporządkuj kompozytorom barokowym właściwe opisy. Jan Sebastian Bach Możliwe odpowiedzi: 1. Włoski kompozytor, twórca muzyki wokalno-instrumentalnej. Przyczynił się do rozwoju barokowej opery. Był także autorem licznych madrygałów, zapisanych w dziewięciu księgach., 2. Włoski kompozytor, zwany rudym księdzem. Komponował przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza skrzypcową. Napisał kilkaset koncertów instrumentalnych, w tym ponad sto na skrzypce. Jego najbardziej znany utwór to cykl koncertów, w których muzyka ma oddawać klimat zmieniających się pór roku., 3. Kompozytor niemiecki, równolatek Jana Sebastiana Bacha. Przez większość życia działał w Anglii. Znany jest przede wszystkim ze swoich licznych oratoriów oraz suit komponowanych na uroczystości dworskie., 4. Kompozytor włoski, zwany archaniołem muzyki. Twórca muzyki instrumentalnej, przede wszystkim skrzypcowej. Uznaje się go za twórcę gatunku concerto grosso., 5. Kompozytor niemiecki, organista i kantor kościele św. Tomasza w Lipsku. Mistrz sztuki polifonicznej, twórca muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej – fug, kantat, pasji, koncertów i suit. Georg Friedrich Händel Możliwe odpowiedzi: 1. Włoski kompozytor, twórca muzyki wokalno-instrumentalnej. Przyczynił się do rozwoju barokowej opery. Był także autorem licznych madrygałów, zapisanych w dziewięciu księgach., 2. Włoski kompozytor, zwany rudym księdzem. Komponował przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza skrzypcową. Napisał kilkaset koncertów instrumentalnych, w tym ponad sto na skrzypce. Jego najbardziej znany utwór to cykl koncertów, w których muzyka ma oddawać klimat zmieniających się pór roku., 3. Kompozytor niemiecki, równolatek Jana Sebastiana Bacha. Przez większość życia działał w Anglii. Znany jest przede wszystkim ze swoich licznych oratoriów oraz suit komponowanych na uroczystości dworskie., 4. Kompozytor włoski, zwany archaniołem muzyki. Twórca muzyki instrumentalnej, przede wszystkim skrzypcowej. Uznaje się go za twórcę gatunku concerto grosso., 5. Kompozytor niemiecki, organista i kantor kościele św. Tomasza w Lipsku. Mistrz sztuki polifonicznej, twórca muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej – fug, kantat, pasji, koncertów i suit. Claudio Monteverdi Możliwe odpowiedzi: 1. Włoski kompozytor, twórca muzyki wokalno-instrumentalnej. Przyczynił się do rozwoju barokowej opery. Był także autorem licznych madrygałów, zapisanych w dziewięciu księgach., 2. Włoski kompozytor, zwany rudym księdzem. Komponował przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza skrzypcową. Napisał kilkaset koncertów instrumentalnych, w tym ponad sto na skrzypce. Jego najbardziej znany utwór to cykl koncertów, w których muzyka ma oddawać klimat zmieniających się pór roku., 3. Kompozytor niemiecki, równolatek Jana Sebastiana Bacha. Przez większość życia działał w Anglii. Znany jest przede wszystkim ze swoich licznych oratoriów oraz suit komponowanych na uroczystości dworskie., 4. Kompozytor włoski, zwany archaniołem muzyki. Twórca muzyki instrumentalnej, przede wszystkim skrzypcowej. Uznaje się go za twórcę gatunku concerto grosso., 5. Kompozytor niemiecki, organista i kantor kościele św. Tomasza w Lipsku. Mistrz sztuki polifonicznej, twórca muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej – fug, kantat, pasji, koncertów i suit. Antonio Vivaldi Możliwe odpowiedzi: 1. Włoski kompozytor, twórca muzyki wokalno-instrumentalnej. Przyczynił się do rozwoju barokowej opery. Był także autorem licznych madrygałów, zapisanych w dziewięciu księgach., 2. Włoski kompozytor, zwany rudym księdzem. Komponował przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza skrzypcową. Napisał kilkaset koncertów instrumentalnych, w tym ponad sto na skrzypce. Jego najbardziej znany utwór to cykl koncertów, w których muzyka ma oddawać klimat zmieniających się pór roku., 3. Kompozytor niemiecki, równolatek Jana Sebastiana Bacha. Przez większość życia działał w Anglii. Znany jest przede wszystkim ze swoich licznych oratoriów oraz suit komponowanych na uroczystości dworskie., 4. Kompozytor włoski, zwany archaniołem muzyki. Twórca muzyki instrumentalnej, przede wszystkim skrzypcowej. Uznaje się go za twórcę gatunku concerto grosso., 5. Kompozytor niemiecki, organista i kantor kościele św. Tomasza w Lipsku. Mistrz sztuki polifonicznej, twórca muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej – fug, kantat, pasji, koncertów i suit. Arcangelo Corelli Możliwe odpowiedzi: 1. Włoski kompozytor, twórca muzyki wokalno-instrumentalnej. Przyczynił się do rozwoju barokowej opery. Był także autorem licznych madrygałów, zapisanych w dziewięciu księgach., 2. Włoski kompozytor, zwany rudym księdzem. Komponował przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza skrzypcową. Napisał kilkaset koncertów instrumentalnych, w tym ponad sto na skrzypce. Jego najbardziej znany utwór to cykl koncertów, w których muzyka ma oddawać klimat zmieniających się pór roku., 3. Kompozytor niemiecki, równolatek Jana Sebastiana Bacha. Przez większość życia działał w Anglii. Znany jest przede wszystkim ze swoich licznych oratoriów oraz suit komponowanych na uroczystości dworskie., 4. Kompozytor włoski, zwany archaniołem muzyki. Twórca muzyki instrumentalnej, przede wszystkim skrzypcowej. Uznaje się go za twórcę gatunku concerto grosso., 5. Kompozytor niemiecki, organista i kantor kościele św. Tomasza w Lipsku. Mistrz sztuki polifonicznej, twórca muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej – fug, kantat, pasji, koncertów i suit.

Przyporządkuj kompozytorom barokowym właściwe opisy.

Kompozytor niemiecki, organista i kantor kościele św. Tomasza w Lipsku. Mistrz sztuki polifonicznej, twórca muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej – fug, kantat, pasji, koncertów i suit., Kompozytor włoski, zwany <i>archaniołem muzyki</i>. Twórca muzyki instrumentalnej, przede wszystkim skrzypcowej. Uznaje się go za twórcę gatunku concerto grosso., Włoski kompozytor, twórca muzyki wokalno-instrumentalnej. Przyczynił się do rozwoju barokowej opery. Był także autorem licznych madrygałów, zapisanych w dziewięciu księgach., Kompozytor niemiecki, równolatek Jana Sebastiana Bacha. Przez większość życia działał w Anglii. Znany jest przede wszystkim ze swoich licznych oratoriów oraz suit komponowanych na uroczystości dworskie., Włoski kompozytor, zwany <i>rudym księdzem</i>. Komponował przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza skrzypcową. Napisał kilkaset koncertów instrumentalnych, w tym ponad sto na skrzypce. Jego najbardziej znany utwór to cykl koncertów, w których muzyka ma oddawać klimat zmieniających się pór roku.

Jan Sebastian Bach
Georg Friedrich Händel
Claudio Monteverdi
Antonio Vivaldi
Arcangelo Corelli

RiUHJU9cHx0ZW

Ćwiczenie 3

R1QCyPdDkqWpV

Ćwiczenie 4

Przyporządkuj kompozytorom barokowym charakterystyczne dla nich gatunki muzyczne.

concerto grosso, oratorium, opera, fuga, koncert solowy, semiopera, tragédie lyrique

Jan Sebastian Bach
Claudio Monteverdi
Jean-Bapiste Lully
Georg Friedrich Händel
Arcangelo Corelli
Giuseppe Torelli
Henry Purcell

Polecenie 3

Wymień nazwiska trzech polskich kompozytorów baroku.

R1HIVeWS2qKV1

Polecenie 4

Zapisz anegdotę o dowolnym kompozytorze barokowym.

R1JEvr6t3MGfb

R89VaRdykH7L11

Ćwiczenie 5

Polecenie 5

Wyjaśnij poniższe pojęcia. Poprawność wykonania zadania oceni nauczyciel.
a) polifonia;
b) monodia akompaniowana;
c) retoryka muzyczna;
d) basso continuo.

RuF0l7FWH8Qaa

R17OmKVrjkKS9

Ćwiczenie 6

Dopasuj pojęcia do opisów. 1. Concerto grosso, 2. Oratorium, 3. Madrygał, 4. Suita, 5. Opera, 6. Sonata, 7. Fuga - gatunek wokalno-instrumentalny, dramatyczny, przeznaczony do wykonywania na scenie, w całości śpiewany. Do elementów tego gatunku należą arie, recytatywy, duety, tercety, kwartety itp., chóry i fragmenty czysto instrumentalne (uwertura, intermezzo, antrakt).
1. Concerto grosso, 2. Oratorium, 3. Madrygał, 4. Suita, 5. Opera, 6. Sonata, 7. Fuga - cykliczny gatunek instrumentalny najczęściej na jeden lub dwa instrumenty solowe. W baroku wykształciły się dwa rodzaje tej formy: świecka (złożona z tańców) i religijna (złożona z części nietanecznych).
1. Concerto grosso, 2. Oratorium, 3. Madrygał, 4. Suita, 5. Opera, 6. Sonata, 7. Fuga - gatunek wokalno-instrumentalny pozbawiony akcji scenicznej, wykonywany na estradzie koncertowej. Posiada elementy takie jak arie, duety, chóry, fragmenty instrumentalne; zaznacza się też obecność narratora.
1. Concerto grosso, 2. Oratorium, 3. Madrygał, 4. Suita, 5. Opera, 6. Sonata, 7. Fuga - jeden z najbardziej kunsztownych gatunków muzycznych. Wykorzystuje fakturę polifoniczną i opera się na imitacji. Najważniejszy element tej formy to temat, który przeprowadzany jest we wszystkich głosach w niezmienionej postaci lub w swoich wariantach, przechodząc przez różnorodne tonacje.
1. Concerto grosso, 2. Oratorium, 3. Madrygał, 4. Suita, 5. Opera, 6. Sonata, 7. Fuga - wokalny utwór wielogłosowy, zwykle o tematyce świeckiej, popularny od XIV do początku XVII wieku. W baroku obfitował w chromatykę i cechował się niezwykłym dramatyzmem.
1. Concerto grosso, 2. Oratorium, 3. Madrygał, 4. Suita, 5. Opera, 6. Sonata, 7. Fuga - utwór cykliczny złożony z różnorodnych tańców i części nietanecznych. Podstawowy szkielet formy stanowią tańce: Allemande, Courante, Sarabanda i Gigue.
1. Concerto grosso, 2. Oratorium, 3. Madrygał, 4. Suita, 5. Opera, 6. Sonata, 7. Fuga - barokowy gatunek instrumentalny, którego istotą jest rywalizacja między mniejszą grupą wykonawców (concertino), wykonującą trudniejszy repertuar a większą grupą (ripieni), grającą partię prostszą.

Dopasuj pojęcia do opisów.

Oratorium, Concerto grosso, Madrygał, Suita, Opera, Sonata, Fuga

.............................. - gatunek wokalno-instrumentalny, dramatyczny, przeznaczony do wykonywania na scenie, w całości śpiewany. Do elementów tego gatunku należą arie, recytatywy, duety, tercety, kwartety itp., chóry i fragmenty czysto instrumentalne (uwertura, intermezzo, antrakt).
.............................. - cykliczny gatunek instrumentalny najczęściej na jeden lub dwa instrumenty solowe. W baroku wykształciły się dwa rodzaje tej formy: świecka (złożona z tańców) i religijna (złożona z części nietanecznych).
.............................. - gatunek wokalno-instrumentalny pozbawiony akcji scenicznej, wykonywany na estradzie koncertowej. Posiada elementy takie jak arie, duety, chóry, fragmenty instrumentalne; zaznacza się też obecność narratora.
.............................. - jeden z najbardziej kunsztownych gatunków muzycznych. Wykorzystuje fakturę polifoniczną i opera się na imitacji. Najważniejszy element tej formy to temat, który przeprowadzany jest we wszystkich głosach w niezmienionej postaci lub w swoich wariantach, przechodząc przez różnorodne tonacje.
.............................. - wokalny utwór wielogłosowy, zwykle o tematyce świeckiej, popularny od XIV do początku XVII wieku. W baroku obfitował w chromatykę i cechował się niezwykłym dramatyzmem.
.............................. - utwór cykliczny złożony z różnorodnych tańców i części nietanecznych. Podstawowy szkielet formy stanowią tańce: Allemande, Courante, Sarabanda i Gigue.
.............................. - barokowy gatunek instrumentalny, którego istotą jest rywalizacja między mniejszą grupą wykonawców (concertino), wykonującą trudniejszy repertuar a większą grupą (ripieni), grającą partię prostszą.

R1TmPFr80dXS8

Ćwiczenie 7

Przyporządkuj tytuły barokowych kompozycji do ich autorów.

Antonio Vivaldi, Claudio Monteverdi, Jean-Baptiste Lully, Arcangelo Corelli, Henry Purcell, Mikołaj Zieleński, Georg Friedrich Händel, Jan Sebastian Bach

Mieszczanin szlachcicem
Muzyka ogni sztucznych
Offertoria i Comunniones totius anni
Die Kunst der Fuge
L'Estro Armonico
Koronacja Poppei
Concerto grosso op. 6 nr 8 Boże Narodzenie
Dydona i Eneasz

RTpNsF9pLZkCO

Ćwiczenie 8

Podaj autora i tytuł kompozycji barokowej, którą po latach odkrył i przedstawił Feliks Mendelssohn w berlińskiej Singakademie w 1829 roku.

Oratorium Judyta triumfująca Antonio Vivaldiego
Pasja wg św. Mateusza Jana Sebastiana Bacha
Pasja wg św. Jana Jana Sebastiana Bacha

RzP0QquevdJaj

Ćwiczenie 9

Wskaż autora barokowego Traktatu o harmonii.

Claudio Monteverdi
Jan Sebastian Bach
Jean-Philippe Rameau

Polecenie 6

Wysłuchaj zamieszczonych na końcu lekcji przykładów muzycznych. Zapisz tytuły i autorów kompozycji.

R1WZyxIVGT3hB

Słownik pojęć

Opera

gatunek wokalno‑instrumentalny, dramatyczny, przeznaczony do wykonywania na scenie, którego libretto (scenariusz) jest w całości śpiewane. Do elementów opery należą arie, recytatywy, duety, tercety, kwartety itp., chóry i fragmenty czysto instrumentalne (uwertura, intermezzo, antrakt). Opera podzielona jest na akty, sceny i odsłony.

Oratorium

gatunek wokalno‑instrumentalny zbliżony do opery, lecz pozbawiony akcji scenicznej, wykonywany na estradzie koncertowej. W oratorium wydzielane są takie same elementy jak w operze (arie, duety, chóry, fragmenty instrumentalne), zaznacza się jednak obecność narratora recytującego fragmenty epickie.

Pieśń

utwór wokalny na ogół do tekstu lirycznego, wykonywany solowo lub chóralnie, z towarzyszeniem instrumentu (najczęściej fortepianu) bądź a cappella. Z uwagi na budowę pieśń może być zwrotkowa, zwrotkowo‑refrenowa, zwrotkowo‑wariacyjna lub przekomponowana.

Sonata

gatunek instrumentalny najczęściej na jeden lub dwa instrumenty, cykliczny. W baroku wykształciły się dwa rodzaje sonaty: świecka (złożona z tańców) i religijna (złożona z części nietanecznych).

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

m94c28ffd8a1aad96_0000000000321