Ważne daty
ok. 1500 p.n.e. – 500 p.n.e. – powstanie księgi Wedy
VI w. p.n.e – powstanie teatru greckiego
425 r. p.n.e. - 338/326 r. p.n.e. – powstanie teatru, który mógł pomieścić maksymalnie 30000 osób (Ateny), Starożytna Grecja
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
2. Starożytność (Egipt, Grecja, Rzym i in.). Uczeń:
3) wymienia i klasyfikuje starożytne instrumenty muzyczne (…);
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1) zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
3) zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki;
5) rozpoznaje cechy stylistyczne utworu reprezentującego określoną epokę muzyczną;
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
1) wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata itp.) i/lub pisemnej (np. esej, referat itp.) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię;
3) interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne;
formułuje logiczną wypowiedź na temat dzieł, form, gatunków, stylów, technik i twórców muzycznych, uwzględniając zależności między nimi w kontekście: genezy, przeobrażeń, porównań.
Sprawdzian wiedzy
Wysłuchaj brzmienia instrumentów ukazanych na ilustracjach. Napisz, z której starożytnej cywilizacji pochodzą oraz dokonaj ich klasyfikacji.
Wyjaśnij, czym jest pentatonika oraz scharakteryzuj muzykę, w której była wykorzystywana.
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi. Porównaj Panatenaje i Wielkie Dionizja.
Panatenaje były świętowane przez całą ludność Aten i otaczającej je krainy - Attyki - co roku w okresie letnim, natomiast szczególną odmianę tych uroczystości, zwaną Wielkimi Panatenajami, odprawiano co cztery lata. Z tej okazji tkano nową szatę przeznaczoną dla starożytnego posągu Ateny, znajdującego się w dawnej świątyni, której ruiny nadal widoczne są na Akropolu (część jej fundamentów przykrytych jest przez Erechtejon). Podczas corocznych celebracji formowała się dostojna procesja, która wyruszała spod ateńskich murów granicznych. Przy akompaniamencie muzyków i tancerzy kroczyła przez całe miasto. Jej trasa wiodła poprzez rynek - Agorę, po czym wspinała się zboczem Akropolu.
Źródło: Landenls John, Muzyka starożytnej Grecji, Kraków 2003, s. 18
Innym, ważniejszym świętem ateńskim, podczas którego muzyka odgrywała rolę jeszcze bardziej doniosłą były Wielkie Dionizje, odprawiane w końcu marca lub na początku kwietnia. Był to czas, gdy po zimowych sztormach morze stawało się znów żeglowne, czas, gdy wszystko „otwierało się” na nowo. Uroczystości trwały kilka dni i zawierały szereg wydarzeń muzycznych. Najważniejszym z rytuałów było procesyjne przeniesienie starożytnego posągu boga Dionizosa do granic terytorium Aten i ponowne jego „przywitanie”. Był to gest przeprosin, zadośćuczynienia za niezbyt przychylne przyjęcie, jakie zgotowało mu miasto, gdy przybył doń po raz pierwszy. Następnie posąg niesiono z powrotem do świątyni w Atenach znajdującej się na tyłach zabudowań scenicznych teatru. Wędrówce tej towarzyszyły sprośne pieśni nawiązujące do płodnościowego charakteru rytuału. Muzyka rozległa się na wszystkich wymienionych etapach. Gdy procesja powracała do centrum miasta, odbywały się tam liczne wydarzenia o charakterze muzycznym - zawody w grze na aulosie i kitarze oraz w śpiewie.
Źródło: Landenls John, Muzyka starożytnej Grecji, Kraków 2003, s. 19
RzGhMnUnAk7rE
Opisz formę muzyczną, w której używano poniższego instrumentu.
Opisz pentatonikę i jej rolę w muzyce starożytnej.
Na podstawie nagrania fragmentu ragi opisz teorię muzyki starożytnych Indii.
Scharakteryzuj muzykę starożytnych Indii.
Pogrupuj instrumenty starożytne według kategorii, do której należą.
kitara, lutnia, lira, harfa, aulos, sistrum, fletnia Pana, Wina/Vina
Instrumenty dęte | |
---|---|
Strunowe | |
Perkusyjne |
Słownik pojęć
ozdobnik melodyczny złożony z co najmniej dwóch dźwięków, wykonywanych na jednej sylabie tekstu.
podstawowy schemat określający czas trwania nut oraz układ akcentów w obrębie taktu w utworze muzycznym.
odległość między dwoma dźwiękami równa 12 półtonom.
nieme widowisko sceniczne, w którym treść przekazywana jest przez aktorów wyłącznie za pomocą gestów, mimiki i tańca.
wstęp instrumentalny do jakiegoś większego utworu.
układ dźwięków uszeregowanych według wysokości, o ustalonych odległościach między poszczególnymi stopniami, właściwy muzyce jakiejś epoki lub kultury.
stopień szybkości wykonywania utworu muzycznego.
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
Anna Czekanowska, Kultury muzyczne Azji, Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1981.
Gurt Sachs, Muzyka w świecie starożytnym, Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1988.