Ważne daty

Muzyka w XX wieku

Muzyka w XX wieku zaczęła rozwijać się w wielu kierunkach, co zaowocowało powstaniem nowych nurtów i gatunków muzycznych. Jednym z podstawowych, ściśle związanych z rozwojem mediów, był nurt muzyki młodzieżowej. Źródeł jej powstania szukać możemy przede wszystkim w muzyce bluesowej, jazzowej i  folkowej, a początki jej sięgają II połowy XX wieku.

To właśnie wtedy w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, takie gatunki jak: rhythm and blues, rock and roll i country, podbijały serca publiczności. Nowe prądy artystyczne szybko przedostały się na kontynent europejski. Zmieszanie się kultur (amerykańskiej,  europejskiej i z innych zakątków świata) spowodowało rozwijanie się nowych stylów muzycznych, związanych z konkretnym odbiorcą – młodzieżą.

Obecnie wyróżnić możemy kilka najpopularniejszych stylów muzyki:

• rock;

• pop;

• reggae;

• disco;

• rap;

• muzyka elektroniczna.

RT9HVLTRp9R9n1

Ilustracja przedstawia koncert rockowy. Widocznych jest dwóch mężczyzn, grających na gitarach. W tle widoczna jest perkusja oraz głośniki.

RnVibnN9yICZP1

Ilustracja przedstawia koncert muzyki pop. Ukazana jest amerykańska piosenkarka Miley Cyrus. Kobieta ubrana jest w czerwony, cekinowy kostium.

R19Liyn6fXdb71

Ilustracja przedstawia koncert reggae. Widoczny jest mężczyzna z dredami. W tle znajduje się pozostała część zespołu.

R1JA8s8qR9B5D1

Ilustracja przedstawia koncert muzyki disco. Na pierwszym planie mężczyzna z mikrofonem. Piosenkarz ma dłuższe, sięgające za ucho włosy. Ubrany jest w jasne spodnie i bardzo błyszczącą, krótką kurtkę. W tle mężczyzna grający na instrumentach klawiszowych. Ze sceny widać laserowe wiązki światła. Przed sceną grupka młodzieży.

R1TV6m19GDxrv1

Ilustracja przedstawia koncert muzyki rap. Widoczny jest śpiewający mężczyzna oraz widownia, która się bawi w rytm muzyki

RSD3eNfExEHPX1

Ilustracja przedstawia koncert muzyki elektronicznej. Ukazany jest mężczyzna za konsolą. W tle widoczne są fajerwerki i efekty dymne.

Każdy z nich dzieli się na różne gatunki, których w sumie jest kilkaset. Proces rozwoju nie jest zamknięty, bowiem każdego roku artyści tworzą nowe rodzaje muzyki rozrywkowej, najczęściej będące mieszanką różnych gatunków.

Muzyka rockowa

Rozwój muzyki rockowej przypada na II połowę XX wieku w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Jest to najpopularniejszy styl muzyki rozrywkowej. Określenie rock wywodzi się od nazwy rock and rollrock and rollrock and roll (ang.), czyli kołysz się i kręć.

Muzyka rockowa jest muzyką wokalno – instrumentalną, wywodzącą się z rhythm and bluesa, amerykańskiego folkloru muzycznego (country, western music, ballady kowbojskie) i jazzu.

Wyrosła ona na fali buntu kolejnych młodych pokoleń wobec świata dorosłych. Rock stał się symbolem rewolucji obyczajowej II połowy XX wieku. Teksty wykonawców rockowych mówią, m.in. o wolności, miłości, niesprawiedliwości społecznej.

Utwory rockowe utrzymane są w rytmie parzystym; rytm jest silnie akcentowany (na słabych częściach taktu) i motoryczny. Opierają się na harmonii dur‑moll, rzadko sięgają do innych skal (np. orientalnych).

Podstawową formą jest piosenka zwrotkowa, do rzadkości należą utwory instrumentalne lub wokalne a cappellaA cappellaa cappella.

Brzmienie rockowe opiera się na różnego rodzaju gitarach (elektryczne, basowe) i perkusji. Do tego dołącza śpiew, a czasami również inne instrumenty (klawiszowe, dęte). Częstym zabiegiem stosowanym w utworach rockowych jest, wywodząca się z jazzu, wolna improwizacja wyznaczonych instrumentów, zazwyczaj w środkowej części utworu.

Muzyka rockowa tworzona jest zespołowo, często w trakcie wykonywania utworu. Zatem kompozytor i wykonawca - to zazwyczaj ta sama osoba lub grupa osób.

Klasyczny skład zespołu rockowego to kwartet (osoba grająca na jednym z instrumentów - jest również prowadzącym wokalem):

Prezentacja instrumentalna w gatunku rock.

Często możemy również spotkać rozbudowane zespoły:

• sekcja rytmiczna – gitara basowa, instrumenty perkusyjne;

• sekcja melodyczna – 2 gitary elektryczne (w tym jedna prowadząca, która ma za zadanie utrzymać melodię, grać intraIntrointra, partie soloweSolówkapartie solowe oraz tzw. riffyRiffriffy), instrument klawiszowy, instrumenty dęte ( np.: trąbka, puzon, saksofon).

Umownym utworem, rozpoczynającym erę rocka, był przebój Billy Haleya z zespołem The Comets (We’re Gonna) Rock Around The Clock (1955).

Gatunki muzyki rockowej to m.in.: hard rock, metal, punk rock, rock and roll, bigbit, rock symfoniczny.

Artyści lat 50‑tych to m.in.: Elvis Presley, Johnny Cash, Chuck Berry.

Artyści lat 60‑tych to m.in.: The Beatles, The Rolling Stones, The Animals.

W Polsce to m.in.: Czerwone Gitary, Trubadurzy, Niebiesko‑Czarni.

Artyści lat 70‑tych to m.in.: Black Sabath, Led Zeppelin, Pink Floyd, Jimmy Hendrix, Bob Dylan.

W Polsce to m.in.: Czesław Niemen, Breakout, Stan Borys.

Artyści lat 80‑tych to m.in.: Queen, Dire Straits, The Police, Rod Steward.

W Polsce to m.in.: Maanam, Tsa, Lady Pank, Republika, Armia.

Artyści lat 90‑tych to m.in.: Nirvana, Gun’s’Roses, Oasis, Red Hot Chilli Peppers

W Polsce to m.in.: Kult, Róże Europy, T.love, O.N.A.

XXI wiek to m.in.: Coldplay, Metalicca, Iron Maden, M,use

W Polsce to m.in.: Pidżama Porno, Myslivitz, Haappysad

Festiwale w Polsce: Festiwal Legend Rocka, Open’er Festival.

Muzyka pop

Termin muzyka pop oznacza popularną muzykę rozrywkową. Zazwyczaj związany jest z utworami bardziej łagodnymi, melodyjnymi, o prostym tekście, nieprzekazującym głębszych wartości, nieskomplikowanej rytmice, często będącymi subtelniejszą odmianą innych, mocniejszych stylów. Muzyka pop nastawiona jest na masowego odbiorcę, zatem dąży do zachowania modnych brzmień i kieruje się gustami odbiorców. Często ma charakter taneczny, tonacje durowe. Tworzona jest w celach komercyjnych, dla czystej przyjemności słuchania i zabawy. Nie można jej jednak odmówić profesjonalizmu tworzenia, bowiem w powstawanie utworów muzyki pop zaangażowani są specjaliści z różnych dziedzin: kompozytorzy, tekściarze, muzycy sesyjni i choreografowie. Promowaniem zajmują się całe sztaby specjalistów we wszystkich mediach.

Największy rozkwit muzyki pop przypadł na lata 80‑te i 90‑te XX wieku. Producenci poszukiwali wówczas młodych ludzi na specjalnie organizowanych castingach. Niejednokrotnie tworzyli z nich grupy perfekcyjnie przygotowane pod względem muzycznym, choreograficznym i wizerunkowym.

W związku z rozwojem muzyki pop powstało wiele zjawisk, które są jej uosobieniem i stanowią kulturę muzyki popularnej:

• przebój (hit);

• boysbandBoysbandboysband;

• girlsbandGirlsbandgirlsband;

Instrumentarium w muzyce pop:

• wokalista;

• instrumenty klawiszowe;

• gitara elektryczna;

• gitara basowa;

• perkusja.

Często powyższe instrumenty zastępowane są przez brzmienia syntezatorowe.

Prezentacja instrumentalna w gatunku pop:

Gatunki muzyki pop to m.in.: pop‑rock, synth‑pop, dance‑pop, pop‑folk.

Artyści lat 80‑tych to m.in.: Michael Jackson, Madonna, George Michael, Whitney Houston.

Artyści lat 90‑tych to m.in.: Spicegirls, Backstreet Boys, Britney Spears, Cher, Christina Aquilera, Ricky Martin,

W Polsce to m.in.: Edyta Górniak, Kayah, Andrzej Piaseczny, Varius Manx, Natalia Kukulska, Kombi.

XXI wiek to m.in.: Rihanna, Justin Timberlike, Beyonce, Lady Gaga, Enrique Iglesias, Adele, Pink, Ed Sheeran.

W Polsce to m.in.: Feel, Kombi, Budka Suflera, Pectus, Ich Troje, Ania Dąbrowska, Ewa Farna, Sylwia Grzeszczak, Rafał Brzozowski.

Festiwale muzyki pop w Polsce to m.in.: Sopot Festival, Top Trendy w Sopocie, Krajowy Festiwal Piosenki Poskiej w Opolu, Hity Na Czasie.

Muzyka reggae

Styl muzyki reggae powstał pod koniec lat 60‑ty XX wieku na Jamajce. Istnieje kilka hipotez, związanych z pochodzeniem nazwy tego stylu:

• w latach 60‑tych pojawiło się jako określenie słów gałgany, szmaty lub kłótnia, sprzeczka;

• niektórzy jamajscy rastafanie twierdza, że pochodzi od nazwy plemienia regga;

• Bob Marley uważał, że słowo pochodzi z języka hiszpańskiego i oznacza króla muzyki.

Zespołem, który jako pierwszy użył określenia „reaggae” był zespół Toots and The Maytals.

Początki muzyki reggea sięgają drugiej połowy XIX wieku. Gatunek ten czerpał z kultury afrykańskich plemion, kultury hiszpańskiej, angielskiej szkockiej, holenderskiej i francuskiej. W muzyce tej łączone są elementy, pochodzące z tradycji chrześcijańskiej, jak i afrykańskiej magii.

Do wybijanych rytmów doszedł następnie amerykański rhythm and blues, muzyczne tradycje lokalne Jamajki ( ska, rocksteady) – i tak narodziła się muzyka reggae.

Bob Marley mówił, że reggae jest rzeką miłości i jest dla tych, którzy wiedzą, czym naprawdę jest miłość.

Muzyka reggae oparta jest, przede wszystkim na parzystym metrum 4/4, tempo spokojne, miarowy, pulsujący rytm, wyrazista linia basu.

Utwory wokalne najczęściej śpiewane są w języku patois lub jamajskim języku angielskim. Wokalistom towarzyszą chórki lub występuje formuła tria wokalnego. Tematyka jest różnorodna i zależy od gatunku reggae: od opowieści o rozrywkowym stylu życia, przez relacje damsko – męskie, aż do tekstów tyczących niesprawiedliwości społecznej czy duchowości.

Instrumentarium w muzyce reggae

Instrumentarium w muzyce reggae:

• gitara – sposób gry skank – powtarzające się akordy na dwa i cztery, urywane, tłumione;

• gitara basowa – wyrazista , pulsująca linia tworząca wraz z beatem perkusyjnym podstawę riddimu. Mogą to być wywodzące się z jazzu pochody zwane walking bass;

• perkusja – tradycyjny zestaw perkusyjny oraz bongosy, kongi, djembe, klawesy, marakasy;

• instrumenty klawiszowe – fortepian, Organy Hammonda lub keyboard;

• instrumenty dęte – sekcja dęta – saksofon, puzon, trąbka – zazwyczaj wstęp do utworu oraz solowe wejścia.

Prezentacja instrumentalna w gatunku reggae:

Gatunki muzyki reggae to m.in.: early reggae, roots reggae, lovers rock, dancehall.

Najpopularniejsi wykonawcy muzyki reggae: Bob Marley, Bob Marley and The Wailers, The Skatalites, Matisyahu, Manu Chao, Toots and The Maytals, Gentelman, UB 40, Shaggy, Sean Paul.

Najpopularniejsi polscy wykonawcy to m.in.: Daab, Izrael, Ras Luta, Bas Tajpan, Mesajah, Jamal, Kamil Bednarek.

Festiwale w Polsce, m.in.: Ostróda Reggae Festival, One Love Sound Festival.

Zadania

R1b6gQa9TCJTY

Ćwiczenie 1

Wymień poznane na lekcji style muzyki rozrywkowej.

Wymień poznane na lekcji style muzyki rozrywkowej.

Połącz w pary style z grafikami je obrazującymi.

Muzyka reggae, Koncert muzyki pop, Muzyka rockowa

.................

.................

.................

R17Ndb3UF86ry

Ćwiczenie 2

Wskaż okres największego rozkwitu muzyki popularnej. Możliwe odpowiedzi: A. lata dwudzieste XX wieku, B. Lata czterdzieste XX wieku, C. lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte XX wieku.

Wskaż okres największego rozkwitu muzyki popularnej. Możliwe odpowiedzi: A. lata dwudzieste XX wieku, B. Lata czterdzieste XX wieku, C. lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte XX wieku.

Poniżej znajduje się zdjęcie Michaela Jacksona. Wskaż okres największego rozkwitu muzyki popularnej.

• Lata czterdzieste XX wieku
• Lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte XX wieku
• Lata dwudzieste XX wieku

R1LwVe9uyKvKp

Ćwiczenie 8

Podaj nazwiska lub pseudonimy przynajmniej dwóch polskich artystów tworzących muzykę reggae.

Podaj nazwiska lub pseudonimy przynajmniej dwóch polskich artystów tworzących muzykę reggae.

Poniżej znajduje się ilustracja. Jakiego polskiego artystę należącego do nurtu muzyki reggae przedstawia poniższe zdjęcie?

• Rafał Brzozowski
• Piotr Kupicha
• Kamil Bednarek

Słownik pojęć

Słownik pojęć opracowano na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Biblioteka muzyczna

Bibliografia

Encyklopedia muzyki pod red. A. Chodkowskiego, PWN, Warszawa 2001.

W. Górka, Alfabet muzyczny: od Abby do Zucchero, Olé - Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2014.