II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
10. określa funkcję dzieła i wskazuje jej wpływ na kształt dzieła;
13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:
c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;
14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;
15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;
16. rozpoznaje podstawowe motywy ikonograficzne, świętych chrześcijańskich, bogów greckich i alegorie wybranych pojęć na podstawie atrybutów;
17. analizuje dzieła pod względem ikonograficznym, z wykorzystaniem słowników symboli;
2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
7. rozróżnia podstawowe motywy ikonograficzne;
8. wymienia różne funkcje dzieł sztuki, takie jak: sakralna, sepulkralna, estetyczna i dekoracyjna, dydaktyczna, ekspresywna, użytkowa, reprezentacyjna, kommemoratywna, propagandowa, kompensacyjna, mieszkalna i rezydencjonalna, obronna, magiczna;
9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;
4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
6. porównuje dzieła różnych artystów tworzących w podobnym czasie;
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;
4. rozróżnia techniki sztuk plastycznych, jak:
a) w malarstwie: enkaustyka, mozaika, witraż, fresk, tempera, malarstwo olejne, pastel, malarstwo akwarelowe, akrylowe,
6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;
8. wiąże technikę wykonanego dzieła z jego funkcją (fresk, miniatura, malarstwo tablicowe, sztalugowe);
V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:
2. zna najistotniejszych fundatorów, mecenasów i marszandów, na których zlecenie powstawały wybitne dzieła sztuki;
3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje;
4. łączy dzieło z fundatorem, mecenasem lub marszandem, dla którego powstało.
m554bf92e688a25b9_0000000000026
Nauczysz się
określać wpływ malarstwa włoskiego na styl artystyczny szkoły w Fontaibleau;
wskazywać cechy malarstwa niderlandzkiego obecne w obrazach reprezentujących szkołę w Fontainebleau;
rozpoznawać obrazy manieryzmu francuskiego;
określać temat w dziele malarskim;
dokonywać porównania obrazów pod kątem tematyki.
m554bf92e688a25b9_0000000000053
Pierwsza szkoła Fontainebleau
W 1528 roku król Francji, Franciszek I rozpoczął przebudowę pałacu w Fontainebleau. W wyniku wielu architektonicznych zmian za sprawą projektu Gillesa le Bretona w miejscu dawnego zamku powstała reprezentacyjna rezydencja. Kierownictwo nad dekoracjami wnętrz król powierzył w 1530 roku Florentczykowi Rossowi Fiorentino (właśc. Giovanni Battista di Jacopo d’Rosso), który w latach 1533‑39 pracował nad Wielką Galerię Franciszka I, ozdabiając górną część wnętrza alegorycznymi malowidłami o tematyce mitologicznej oraz motywami związanymi z symboliką chrześcijańską. Dzieła poświęcone były postaci władcy i jego przymiotom. Prace pierwszej szkoły Fontainebleau charakteryzowały się szerokim wykorzystaniem sztukateriiSztukateriasztukaterii. Popularne były renesansowe motywy dekoracyjne: groteski i putta, a także nawiązania do erotyki. Postacie uzyskiwały eleganckie formy charakterystyczne dla dzieł Michała Anioła, Rafaela oraz artystów włoskiego manieryzmu, zwłaszcza Parmigianina.
R1bHfzEo4yunS1
Ilustracja interaktywna o kształcie kwadratu przedstawia fresk Fiorentina Rossa „Ukwiecony słoń”. Malowidło jest zamieszczone w prostokątnym obramieniu, na którego krawędziach znajdują się rzeźby dwóch aniołów oraz ornamenty rzeźbiarskie. Fresk przedstawia ukwieconego słonia w towarzystwie bociana oraz kilku osób. W tle, po lewej stronie znajdują się budynki, na których siedzą nagie postacie i przypatrują się scenie. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Słoń odzwierciedla mądrość i dostojność. 2. Bocian u stóp słonia reprezentuje synowskie oddanie, celebrując w ten sposób mądrość i cnotę Franciszka I. 3. Słoń wzbudza zainteresowanie postaci, które w większości swój wzrok kierują w jego stronę. 4. W sposobie oddania aktów widoczny jest wpływ Michała Anioła.
Ilustracja interaktywna o kształcie kwadratu przedstawia fresk Fiorentina Rossa „Ukwiecony słoń”. Malowidło jest zamieszczone w prostokątnym obramieniu, na którego krawędziach znajdują się rzeźby dwóch aniołów oraz ornamenty rzeźbiarskie. Fresk przedstawia ukwieconego słonia w towarzystwie bociana oraz kilku osób. W tle, po lewej stronie znajdują się budynki, na których siedzą nagie postacie i przypatrują się scenie. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Słoń odzwierciedla mądrość i dostojność. 2. Bocian u stóp słonia reprezentuje synowskie oddanie, celebrując w ten sposób mądrość i cnotę Franciszka I. 3. Słoń wzbudza zainteresowanie postaci, które w większości swój wzrok kierują w jego stronę. 4. W sposobie oddania aktów widoczny jest wpływ Michała Anioła.
Fiorentino Rosso, „Ukwiecony słoń”, lata 30. XVI w., pałac w Fontainebleau, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Z Rossem współpracował Francesco Primaticcio, który w 1540 roku przejął po nim kierownictwo nad pałacem w Fontainebleau. Podobnie jak poprzednik, artysta łączył swoje freski ze stiukowymi ornamentami. Wykonał dekoracje w Galerii Ulissesa, freskiFreskfreski w Komnacie Księżnej d'Etampes, Gabinecie króla oraz Sali Balowej. Malarz rozwinął styl, który charakteryzował się przesadnymi liniami, jaskrawymi kolorami i wydłużonymi figurami z niekiedy niezręcznymi pozami, często osadzonymi w klasycznych i mitologicznych pejzażach. Ponadto w jego pracach pojawiła się zmysłowość nagiej postaci, nieobecnej dotąd w sztuce francuskiej.
RZyEa35pcST6L1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia wnętrze sali balowej z dekoracjami malarskimi Francesca Primaticcia. Na fotografii ujęte jest wejście do pomieszczenia, nad którym znajduje się balkon. Nad nim widoczne są freski, zamieszczone w podłużnym polu, zwieńczonym półkolistym łukiem. Sufit dekorowany jest ośmiokątnymi kasetonami z obramieniem. Ściany boczne z łukami i filarami dekorują freski.
Sala Balowa z dekoracjami malarskimi Francesca Primaticcia, lata 40. XVI w., pałac w Fontainebleau, Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0
W 1552 roku Primaticcio zaangażował w prace Niccola dell’Abbate’a. Artysta miał ogromny wpływ na dekoracje dla Galerii Ulissesa i tzw. Galerii Henryka II. Jego malowidła charakteryzowały się nowatorskim ujęciem, witalnością rysunku i bogactwem kolorystycznym. Oprócz wielu rysunków wykonał także szkice do rycin, wydarzeń świątecznych i metaloplastyki. Jego formalny styl wpłynął na kolejne pokolenie artystów szkoły w Fontainebleau.
RV9GCAuvhQGld1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia rysunek Nicol’a dell' Abate „Studium Apolla”. Ukazuje boga w pozycji kontrapostu, stojącego na postumencie. W lewej dłoni trzyma łuk, oparty o podłoże. Prawą rękę ma zgiętą w łokciu i opartą na ramieniu; trzyma strzały. Ma na sobie spiętą pod szyją pelerynę. Jego biodra przepasane są upiętym na lewym boku materiałem. Głowę ma zwróconą w lewą stronę. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. O manierystycznych cechach świadczą: nienaturalne wygięcie ciała postaci, skręcenie ciała, poruszenie. 2. Pracę charakteryzuje precyzyjna delikatna i wyrafinowana kreska. 3. Artysta zadbał o delikatne podkreślenie muskulatury Apolla.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia rysunek Nicol’a dell' Abate „Studium Apolla”. Ukazuje boga w pozycji kontrapostu, stojącego na postumencie. W lewej dłoni trzyma łuk, oparty o podłoże. Prawą rękę ma zgiętą w łokciu i opartą na ramieniu; trzyma strzały. Ma na sobie spiętą pod szyją pelerynę. Jego biodra przepasane są upiętym na lewym boku materiałem. Głowę ma zwróconą w lewą stronę. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. O manierystycznych cechach świadczą: nienaturalne wygięcie ciała postaci, skręcenie ciała, poruszenie. 2. Pracę charakteryzuje precyzyjna delikatna i wyrafinowana kreska. 3. Artysta zadbał o delikatne podkreślenie muskulatury Apolla.
Niccolò dell’Abbate, „Studium Apolla”, 1550, Biblioteka i muzeum The Morgan, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, themorgan.org, CC BY 3.0
Na styl pierwszej szkoły Fontainebleau wpłynęło także wielu twórców anonimowych. Malarze ci tworzyli pod wpływem artystów włoskich, ale widoczne także sa wpływy malarstwa północnego. Italianizujące jest dzieło o mitologicznej tematyce Diana łowczyni, a rodzajowa tematyka obrazu Gabrielle d'Estrées ai jej siostra księżna de Villars w kąpieli przypomina dzieła mistrzów niderlandzkich. Obrazy te charakteryzuje lekkość i wdzięk, elegancja i wytworność, jednak pojawia się też odmienny realizm scen, stanowiący o nowatorstwie ich autorów.
R1RhXkG7G1Zth1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Luca Penniego „Diana łowczyni”. Ukazuje idącą kobietę, obok której biegnie pies. Postać jest naga, przez jej prawe ramię przewieszony jest tylko złoto-biały materiał zasłaniający łono. Na plecach niesie kołczan ze strzałami. W lewym ręku trzyma łuk, a w prawym, zgiętym i opartym na ramieniu – strzałę. W blond włosach znajduje się opaska w kształcie półksiężyca. Kobieta krocząca po skale ukazana jest na tle bujnych drzew. W nisko położonym tle rozciąga się widok na wzgórza, nad którymi góruje błękitne niebo. Dodatkowo na ilustracji zamieszczono informacje: 1. Umieszczenie Diany i psa w samym centrum obrazu eksponuje postacie. 2. Bogini ukazana jest w akcie oraz w lekkim skręcie ciała. Jej wytworność podkreśla delikatny obrót głowy w stronę widza i gest dłoni opartej na ramieniu i podtrzymującej pas z kołczanem. 3. Chart towarzyszący Dianie oddany jest z niezwykłą lekkością. 4. Głębię kompozycji podkreśla daleko pejzaż o obniżonej linii horyzontu.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Luca Penniego „Diana łowczyni”. Ukazuje idącą kobietę, obok której biegnie pies. Postać jest naga, przez jej prawe ramię przewieszony jest tylko złoto-biały materiał zasłaniający łono. Na plecach niesie kołczan ze strzałami. W lewym ręku trzyma łuk, a w prawym, zgiętym i opartym na ramieniu – strzałę. W blond włosach znajduje się opaska w kształcie półksiężyca. Kobieta krocząca po skale ukazana jest na tle bujnych drzew. W nisko położonym tle rozciąga się widok na wzgórza, nad którymi góruje błękitne niebo. Dodatkowo na ilustracji zamieszczono informacje: 1. Umieszczenie Diany i psa w samym centrum obrazu eksponuje postacie. 2. Bogini ukazana jest w akcie oraz w lekkim skręcie ciała. Jej wytworność podkreśla delikatny obrót głowy w stronę widza i gest dłoni opartej na ramieniu i podtrzymującej pas z kołczanem. 3. Chart towarzyszący Dianie oddany jest z niezwykłą lekkością. 4. Głębię kompozycji podkreśla daleko pejzaż o obniżonej linii horyzontu.
Luca Penni (domniemany autor), „Diana łowczyni”, po 1550 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RFt0MXtDKCQOm1
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz nieznanego autora „Gabriela d'estrées i jej siostra księżna de Villars w kąpieli”. W centrum widoczne są dwie nagie kobiety podczas kąpieli. Kobiety stoją w wannie wyłożonej materiałem. Postać z lewej strony dotyka piersi siostry. W tle znajduje się pomieszczenie z inną kobietą. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Teatralizację sceny podkreśla baldachim z rozsuniętymi zasłonami, między którymi znajduje się podwójny portret. 2. Na obrazie ukazane są: Gabrielle d’Estrées, kochanka króla francuskiego Henryka IV oraz jej siostra, Julienne d’Estrées, księżną de Villars lub Madame de Balagny. Obie kobiety cechuje formalny chłód. 3. W tle widoczny jest pokój z dużym kominkiem oraz kobieta zajęta szyciem. 4. Symboliczny gest księżnej, która dotyka piersi Gabrieli jest aluzją do płodności upragnionego ślubu z Henrykiem IV. 5. Poziomy układ podkreślony został brzegiem wanny, wyłożonym materiałem.
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz nieznanego autora „Gabriela d'estrées i jej siostra księżna de Villars w kąpieli”. W centrum widoczne są dwie nagie kobiety podczas kąpieli. Kobiety stoją w wannie wyłożonej materiałem. Postać z lewej strony dotyka piersi siostry. W tle znajduje się pomieszczenie z inną kobietą. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Teatralizację sceny podkreśla baldachim z rozsuniętymi zasłonami, między którymi znajduje się podwójny portret. 2. Na obrazie ukazane są: Gabrielle d’Estrées, kochanka króla francuskiego Henryka IV oraz jej siostra, Julienne d’Estrées, księżną de Villars lub Madame de Balagny. Obie kobiety cechuje formalny chłód. 3. W tle widoczny jest pokój z dużym kominkiem oraz kobieta zajęta szyciem. 4. Symboliczny gest księżnej, która dotyka piersi Gabrieli jest aluzją do płodności upragnionego ślubu z Henrykiem IV. 5. Poziomy układ podkreślony został brzegiem wanny, wyłożonym materiałem.
Autor nieznany, „Gabrielle d'Estrées ai jej siostra księżna de Villars w kąpieli”, 1594 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Wpływy włoskie i cechy szkół północnych pojawiają się także w twórczości dwóch innych malarzy francuskich: Jeana Cousina Starszego oraz Françoisa Cloueta. Dzieła tych artystów zapowiadają zupełnie odmienny styl, właściwy dla drugiej szkoły Fontainbleau. Obraz Jeana Cousina Starszego Eva Prima Pandora posiada odniesienia religijne i mitologiczne. Kobieta reprezentuje zarówno Ewę, pierwszą biblijną kobietę, jak i Pandorę. Podwójna, mitologiczna i religijna symbolika obrazu jest także oddana w symbolice: czaszce, owiniętym wokół ramienia wężu, gałęzi jabłoni, wazonie, nawiązującym do wazonu Pandory.
RwHxng9NN3omF1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Jeana Cousina Starszego „Eva Prima Pandora”. Kobieta swobodnie leży na boku, podpierając się prawą ręką o czaszkę. Lewa jej dłoń spoczywa na stojącym za nią dzbanie. Kobieta jest naga, przysłonięta jedynie delikatnym materiałem, zakrywającym jej łono. Ma długie jasne włosy upięte w kok. Ma głowę skierowaną w lewą stronę. Za nią znajdują się ruiny, pod którymi zawieszony jest napis z jej imieniem. Poniżej napisu stoi czerwony dzban. W tle widoczne są zabudowania, położone u stóp górzystego terenu.
Jean Cousin starszy, „Eva Prima Pandora”, ok. 1550, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Polecenie 1
Porównaj dwa przedstawienia aktu kobiecego: renesansowego obrazu Tycjana Wenus z Urbino z, z 1538 z manierystycznym dziełem Jean Cousin starszego Eva Prima Pandora. Podczas porównania zwróć uwagę na wskazane poniżej elementy.
R1K65dceJTA7N1
Ilustracja przedstawia obraz Tycjana „Wenus z Urbino”. Obraz przedstawia leżącą na łożu nagą kobietę. Kobieta ma długie, jasne włosy. W jednej dłoi trzyma owoce, a drugą zakrywa swoje sfery intymne. Obok niej leży biało-brązowy pies. Na drugim planie widoczna jest kobieta z dziewczynką, która zagląda do kuferka.
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Jeana Cousina Starszego „Eva Prima Pandora”. Kobieta swobodnie leży na boku, podpierając się prawą ręką o czaszkę. Lewa jej dłoń spoczywa na stojącym za nią dzbanie. Kobieta jest naga, przysłonięta jedynie delikatnym materiałem, zakrywającym jej łono. Ma długie jasne włosy upięte w kok. Ma głowę skierowaną w lewą stronę. Za nią znajdują się ruiny, pod którymi zawieszony jest napis z jej imieniem. Poniżej napisu stoi czerwony dzban. W tle widoczne są zabudowania, położone u stóp górzystego terenu.
Jean Cousin starszy, „Eva Prima Pandora”, ok. 1550, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Wskaż scenerię, w jakiej znajdują się kobiece akty.
RkzJZ6LY8zJWU
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Porównaj sposób ułożenia i wygląd postaci
RtYDaCQMDYZBT
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wymień elementy, które wypełniają tło, odczytaj ich znaczenie, korzystając ze słownika symboli.
RxHw6Z81fOYng
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Inna wersja zadania
Przypomnij sposób przedstawienia Wenus w dziełach renesansowych kolorystów: Giorgiona i Tycjana.
Kobieta w kąpieli Françoisa Cloueta jest domniemanym portretem Diany de Poitier, kochanki króla Francji Henryka II. Jednak Kobieta w akcie może także nawiązywać do przedstawień Wenus, prezentować idealne piękno, a nie konkretną osobę. Kontrast nagiej postaci o gładkiej cerze z misternie opracowanymi detalami: fakturą owoców, draperią i biżuterią, wskazuje na połączenie cech flamandzkich i włoskich, które charakteryzowały francuską sztukę dworską z XVI wieku.
W tym renesansowym portrecie Clouet przedstawia o nieznanej tożsamości nagą kobietę w wannie. Wanna jest wyłożona białym obrusem i obwieszona z obu stron królewskimi szkarłatnymi zasłonami. Lewa ręka kobiety odsłania imię artysty wpisane poniżej, podczas gdy jej prawa ręka spoczywa na desce, pokrytej martwą naturą. Nieco za kąpiącym się młody chłopak sięga po jakieś winogrona, a uśmiechnięta mokra pielęgniarka karmi dziecko. W tle widać pokojówkę z metalowym dzbankiem z wodą do kąpieli, gdy więcej wody ogrzewa się w kominku. Ta aluzja odnosi się do szczęśliwego, zdrowego domu.
R2Qjdg8vtrhF51
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Francoisa Cloueta „Kobieta w kąpieli”. Ukazuje nagą damę w wannie, ujętą w półpostaci podczas kąpieli. Za wanną, zza ciała kobiety wyłania się głowa dziecka. Po lewej stronie stoi inna kobieta karmiąca niemowlę. Na wannie, po lewej stronie, ustawiona jest martwa natura z owocami. W głębi ukazane jest pomieszczenie z dużym kominkiem, w którym kobieta stawia na stół dzban. Po lewej stronie za oknem widoczny jest pejzaż. Nad kobietami rozciąga się czerwona, upięta po bokach kotara. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Obraz przedstawia scenę rodzajową wewnątrz pomieszczenia. 2. Teatralizacja została osiągnięta dzięki zastosowaniu uchylonej kotary. 3. Na pierwszym planie znajduje się kobieta w akcie podczas kąpieli, jej ciało jest delikatne. 4. Wanna wyłożona jest białym materiałem, zwisającym po obu stronach. 5. Lewa ręka kobiety odsłania fragment wanny, na którym zostało zapisane imię artysty, prawa ręka spoczywa na desce. 6. Za kąpiąca się młodzieniec wyciąga rękę po winogrona będące częścią martwej natury, a uśmiechnięta kobieta karmi dziecko. 7. W tle widać pokojówkę z metalowym dzbanem na wodę do kąpieli.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Francoisa Cloueta „Kobieta w kąpieli”. Ukazuje nagą damę w wannie, ujętą w półpostaci podczas kąpieli. Za wanną, zza ciała kobiety wyłania się głowa dziecka. Po lewej stronie stoi inna kobieta karmiąca niemowlę. Na wannie, po lewej stronie, ustawiona jest martwa natura z owocami. W głębi ukazane jest pomieszczenie z dużym kominkiem, w którym kobieta stawia na stół dzban. Po lewej stronie za oknem widoczny jest pejzaż. Nad kobietami rozciąga się czerwona, upięta po bokach kotara. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Obraz przedstawia scenę rodzajową wewnątrz pomieszczenia. 2. Teatralizacja została osiągnięta dzięki zastosowaniu uchylonej kotary. 3. Na pierwszym planie znajduje się kobieta w akcie podczas kąpieli, jej ciało jest delikatne. 4. Wanna wyłożona jest białym materiałem, zwisającym po obu stronach. 5. Lewa ręka kobiety odsłania fragment wanny, na którym zostało zapisane imię artysty, prawa ręka spoczywa na desce. 6. Za kąpiąca się młodzieniec wyciąga rękę po winogrona będące częścią martwej natury, a uśmiechnięta kobieta karmi dziecko. 7. W tle widać pokojówkę z metalowym dzbanem na wodę do kąpieli.
François Clouet, „Kobieta w kąpieli”, ok. 1571, Narodowa Galeria Sztuki, Waszyngton, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
Druga szkoła Fontainebleau
Malarstwo tzw. drugiej szkoły z Fontaibleau, reprezentowane jest głównie przez artystów francuskich i flamandzkich. Toussaint Dubreuil uczestniczył w tworzeniu dekoracji Pawilonu Pieców (dziś niezachowany). Henryk IV powierzył mu dekorację także niezachowanej Galerii Jelenia. W Luwrze znajduje się obraz Hyante i Climène w swojej toalecie, będący częścią cyklu około sześćdziesięciu dzieł zamówionych przez Henryka IV w latach 1594‑1602 Hyante i Climène, dwie córki króla Krety, zakochane w tym bohaterze, zajęły się toaletą, aby go uwieść. Jest to nawiązanie do motywów istotnych dla pierwszej szkoły Fontainebleau, z energiczną stylizacją planów zaakcentowanych światłem i barwami.
R1a94N2dWxMrJ1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Toussainta Dubreuila „Hyante i Climene w swojej toalecie”. Ukazuje pomieszczenie, w którym znajduje się grupa osób. Po lewej stronie przedstawiona jest wstająca z łoża z czerwonym baldachimem, naga kobieta. Towarzyszą jej inne postacie, które pomagają jej przy toalecie. Te same czynności wykonują postacie po prawej, usługując siedzącej przed lustrem, stojącym na stoliku, przy którym stoją dwa dzbany. Po prawej stronie pomieszczenia znajduje się duże okno.
Toussaint Dubreuil, „Hyante i Climène w swojej toalecie”, ok.1594-1602, Luwr, Paryż, Francja, shopify.com, CC BY 3.0
Podczas gdy styl Dubreuila nawiązywał do elementów realizmu i klasycznej harmonii artystów reprezentujących pierwsza szkołę Fontainebleau, inny artysta, Ambroise Dubois podsumował w swej twórczości cechy późnego manieryzmu drugiej szkoły na obrazie Alegoria malarstwa i rzeźby. Artysta nadał alegorycznym postaciom cechy typowe dla manierystów włoskich, ich ciała są wydłużone, majestatyczne, figury przybierają lekko skręcone pozy, skomplikowane układy.
R4L41ThdY3ZQA1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Ambroise Duboisa „Alegoria malarstwa i rzeźby”. Ukazuje siedzącą na marmurowym cokole kobietę. Przedstawiona jest podczas rysowania. Jej prawa dłoń wykonuje pracę na podtrzymywanym przez dziecko kartonie. Jest obrócona w lewo, patrzy na pozujące przed nią dzieci trzymające rzeźbę. Po prawej stronie znajduje się kupidyn wykonujący rysunek w szkicowniku. W lewym górnym rogu na filarze stoi złota rzeźba kobiety z dzieckiem. W tle widoczne jest ciemne niebo.
Ambroise Dubois, „Alegoria malarstwa i rzeźby”, ok. 1605, Muzeum Narodowe Zamku Fontainebleau, Francja, online-skills, CC BY 3.0
W 1608 r. prace w kaplicy Fontainebleau król powierzył Martinowi Fréminetowi. W pięciu podziałach sufitu artysta wykonał Noego wchodzącego do Arki, Upadek aniołów, Pana w chwale, Anioła Gabriela i Stworzenie. Za ołtarzem namalował Zwiastowanie, a także wykonał inne freskiFreskfreski przedstawiające królów, proroków i sceny z życia Chrystusa. Jego styl nawiązywał do fresków Michała Anioła, skomplikowane, skręcone ciała przypominają postacie z Sądu Ostatecznego w Kaplicy Sykstyńskiej.
R1SFh2cwZPEtE1
Ilustracja o kształcie kwadratu przedstawia fresk Martina Fremineta „Upadek aniołów”. Ukazuje grupę aniołów, spadających z nieba o ciemnoniebieskim kolorze. Nad nimi znajduje się otoczony poświatą anioł, dokonujący wyroku boskiego. Malowidło otoczone jest dekoracyjną, srebrno-złotą ramą.
Martin Fréminet, „Upadek aniołów”, ok. 1608, kaplica w Fontainebleau, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1JIxUKsHoLH2
Ćwiczenie 1
Wymień dzieła, które reprezentują pierwszą szkołę Fontaibleau.
Wymień dzieła, które reprezentują pierwszą szkołę Fontaibleau.
Zaznacz dzieła, które reprezentują pierwszą szkołę Fontaibleau.
1
2
3
Ćwiczenie 2
Odczytaj symbolikę przypisaną zwierzętom w poniższym dziele. Wpisz ich nazwy obok podanych znaczeń.
R1DWQqXQD0xZc1
Ilustracja o kształcie kwadratu przedstawia fresk Fiorentina Rossa „Ukwiecony słoń”. Malowidło jest zamieszczone w prostokątnym obramieniu, na którego krawędziach znajdują się rzeźby dwóch aniołów oraz ornamenty rzeźbiarskie. Fresk przedstawia ukwieconego słonia w towarzystwie bociana oraz kilku osób. W tle, po lewej stronie znajdują się budynki, na których siedzą nagie postacie i przypatrują się scenie.
Fiorentino Rosso, „Ukwiecony słoń”, lata 30. XVI w., pałac w Fontainebleau, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1N9o1un8vJCB
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
Mądrość i dostojność: ............
Synowskie oddanie: ............
Inna wersja zadania
Przypomnij symbolikę zwierząt zamieszczonych we fresku Fiorentina Rossa, „Ukwiecony słoń”.
R18Btlqo2QMWU
Ćwiczenie 3
Wymień dwóch reprezentantów szkoły Fontaibleau.
Wymień dwóch reprezentantów szkoły Fontaibleau.
Rozpoznaj autorów obrazów. Wpisz ich nazwiska w pola pod dziełami, wybierając z poniższych: Cousin, Dubois, Tycjan, Clouet, Michał Anioł
.................
.................
Rq3Gx9anTH1Xw
Ćwiczenie 4
Podaj imiona trzech postaci mitologicznych z obrazów manierystycznych. Do każdego z nich dodaj tytuł i autora dzieła.
Podaj imiona trzech postaci mitologicznych z obrazów manierystycznych. Do każdego z nich dodaj tytuł i autora dzieła.
Rozpoznaj postacie przedstawione na fragmentach dzieł . Pod ilustracjami wpisz ich imiona.
.................
.................
.................
RmhbtwCrYUpZX
Ćwiczenie 5
Podaj autora fresków w Sali Balowej Pałacu w Fontainebleau.
Podaj autora fresków w Sali Balowej Pałacu w Fontainebleau.
Rozpoznaj techniki artystyczne. Wpisz odpowiednie nazwy w pola pod dziełami, wybierając z poniższych: miedzioryt, rysunek, drzeworyt, fresk, malarstwo tablicowe
.................
.................
.................
R1eJ3MxNEgLUr
Ćwiczenie 6
Do artystów dopisz mecenasów, wybierając z wymienionych: Juliusz II, Henryk IV, Ród Medici, Ludwik XV, Franciszek I. Artysta: Toussaint Dubreuil, Mecenas: Tu uzupełnij Artysta: Fiorentino Rosso, Mecenas: Tu uzupełnij. Artysta: Ambroise Dubois, Mecenas: Tu uzupełnij.
Do artystów dopisz mecenasów, wybierając z wymienionych: Juliusz II, Henryk IV, Ród Medici, Ludwik XV, Franciszek I. Artysta: Toussaint Dubreuil, Mecenas: Tu uzupełnij Artysta: Fiorentino Rosso, Mecenas: Tu uzupełnij. Artysta: Ambroise Dubois, Mecenas: Tu uzupełnij.
Do artystów dopisz mecenasów, wybierając z wymienionych: Juliusz II, Henryk IV, Ród Medici, Ludwik XV, Franciszek I.
W jakim muzeum znajduje się obraz „Gabriela d'estrées i jej siostra księżna de Villars w kąpieli”?
W jakim muzeum znajduje się obraz „Gabriela d'estrées i jej siostra księżna de Villars w kąpieli”?
Do dzieł dobierz miejsca ich przechowywania.
Luwr, Paryż, National Gallery of Art, Waszyngton, Biblioteka Narodowa Francji, Paryż
.................
.................
.................
Polecenie 2
Porównaj pejzaże w dwóch poniższych obrazach. Wypisz cechy każdego z nich i wyciągnij wnioski.
RmutabjMueVD61
Ilustracja przedstawia pracę Leonardo da Vinci, „Madonna w grocie skalnej”. Na obrazie widoczna jest klęcząca Madonna przebywająca z parą siedzących dzieci w grocie skalnej. Obok niej widoczna jest siedząca kobieta z czerwoną peleryną. Madonna ubrana jest na czarno.
Leonardo da Vinci, „Madonna w grocie skalnej”, 1483-1486, Luwr, Paryż, wikimedia.org, domena publiczna
RwHxng9NN3omF1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Jeana Cousina Starszego „Eva Prima Pandora”. Kobieta swobodnie leży na boku, podpierając się prawą ręką o czaszkę. Lewa jej dłoń spoczywa na stojącym za nią dzbanie. Kobieta jest naga, przysłonięta jedynie delikatnym materiałem, zakrywającym jej łono. Ma długie jasne włosy upięte w kok. Ma głowę skierowaną w lewą stronę. Za nią znajdują się ruiny, pod którymi zawieszony jest napis z jej imieniem. Poniżej napisu stoi czerwony dzban. W tle widoczne są zabudowania, położone u stóp górzystego terenu.
Jean Cousin starszy, „Eva Prima Pandora”, ok. 1550, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RsuLAAQenJove
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Inna wersja zadania
Określ, jaka rolę pełni pejzaż w dziełach malarzy z Fontaibleau. Przypomnij jego funkcje w obrazach renesansowych i wyciągnij wnioski na temat różnic w sprawowanej funkcji.
m554bf92e688a25b9_0000000000200
Słownik pojęć
Fresk
Fresk
alfresco, buon fresco: 1) technika malarstwa ściennego, polegająca na malowaniu na mokrym tynku, pokrytym kilku warstwami zaprawy (…), farbami z pigmentów odpornych na alkaliczne działanie wapna, rozprowadzonymi wodą deszczową; 2) malowidło wykonane tą techniką; spoiwem staje się tu samo podłoże na skutek przemiany wapna gaszonego pod wpływem dwutlenku węgla z powietrza w krystaliczny węglan wapnia, który wiąże cząsteczki farby.
Sztukateria
Sztukateria
stiuk, materiał zdobniczy nakładany na ściany i elementy arch. wnętrz (rzadziej elewacji)
m554bf92e688a25b9_0000000000236
Galeria dzieł sztuki
R1DWQqXQD0xZc1
Ilustracja o kształcie kwadratu przedstawia fresk Fiorentina Rossa „Ukwiecony słoń”. Malowidło jest zamieszczone w prostokątnym obramieniu, na którego krawędziach znajdują się rzeźby dwóch aniołów oraz ornamenty rzeźbiarskie. Fresk przedstawia ukwieconego słonia w towarzystwie bociana oraz kilku osób. W tle, po lewej stronie znajdują się budynki, na których siedzą nagie postacie i przypatrują się scenie.
Fiorentino Rosso, „Ukwiecony słoń”, lata 30. XVI w., pałac w Fontainebleau, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RZyEa35pcST6L1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia wnętrze sali balowej z dekoracjami malarskimi Francesca Primaticcia. Na fotografii ujęte jest wejście do pomieszczenia, nad którym znajduje się balkon. Nad nim widoczne są freski, zamieszczone w podłużnym polu, zwieńczonym półkolistym łukiem. Sufit dekorowany jest ośmiokątnymi kasetonami z obramieniem. Ściany boczne z łukami i filarami dekorują freski.
Sala Balowa z dekoracjami malarskimi Francesca Primaticcia, lata 40. XVI w., pałac w Fontainebleau, Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0
RhxKK5bjBrPmz1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia rysunek Nicol’a dell' Abate „Studium Apolla”. Ukazuje boga w pozycji kontrapostu, stojącego na postumencie. W lewej dłoni trzyma łuk, oparty o podłoże. Prawą rękę ma zgiętą w łokciu i opartą na ramieniu; trzyma strzały. Ma na sobie spiętą pod szyją pelerynę. Jego biodra przepasane są upiętym na lewym boku materiałem. Głowę ma zwróconą w lewą stronę.
Niccolò dell’Abbate, „Studium Apolla”, 1550, Biblioteka i muzeum The Morgan, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, themorgan.org, CC BY 3.0
R160yPyNdoG8e1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Luca Penniego „Diana łowczyni”. Ukazuje idącą kobietę, obok której biegnie pies. Postać jest naga, przez jej prawe ramię przewieszony jest tylko złoto-biały materiał zasłaniający łono. Na plecach niesie kołczan ze strzałami. W lewym ręku trzyma łuk, a w prawym, zgiętym i opartym na ramieniu – strzałę. W blond włosach znajduje się opaska w kształcie półksiężyca. Kobieta krocząca po skale ukazana jest na tle bujnych drzew. W nisko położonym tle rozciąga się widok na wzgórza, nad którymi góruje błękitne niebo.
Luca Penni (domniemany autor), „Diana łowczyni”, po 1550 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R6wdyg6uSxCpH1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz nieznanego autora „Gabriela d'estrées i jej siostra księżna de Villars w kąpieli”. W centrum widoczne są dwie nagie kobiety podczas kąpieli. Kobiety stoją w wannie wyłożonej materiałem. Postać z lewej strony dotyka piersi siostry. W tle znajduje się pomieszczenie z inną kobietą.
Autor nieznany, „Gabrielle d'Estrées ai jej siostra księżna de Villars w kąpieli”, 1594 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RwHxng9NN3omF1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Jeana Cousina Starszego „Eva Prima Pandora”. Kobieta swobodnie leży na boku, podpierając się prawą ręką o czaszkę. Lewa jej dłoń spoczywa na stojącym za nią dzbanie. Kobieta jest naga, przysłonięta jedynie delikatnym materiałem, zakrywającym jej łono. Ma długie jasne włosy upięte w kok. Ma głowę skierowaną w lewą stronę. Za nią znajdują się ruiny, pod którymi zawieszony jest napis z jej imieniem. Poniżej napisu stoi czerwony dzban. W tle widoczne są zabudowania, położone u stóp górzystego terenu.
Jean Cousin starszy, „Eva Prima Pandora”, ok. 1550, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1K65dceJTA7N1
Ilustracja przedstawia obraz Tycjana „Wenus z Urbino”. Obraz przedstawia leżącą na łożu nagą kobietę. Kobieta ma długie, jasne włosy. W jednej dłoi trzyma owoce, a drugą zakrywa swoje sfery intymne. Obok niej leży biało-brązowy pies. Na drugim planie widoczna jest kobieta z dziewczynką, która zagląda do kuferka.
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Francoisa Cloueta „Kobieta w kąpieli”. Ukazuje nagą damę w wannie, ujętą w półpostaci podczas kąpieli. Za wanną, zza ciała kobiety wyłania się głowa dziecka. Po lewej stronie stoi inna kobieta karmiąca niemowlę. Na wannie, po lewej stronie, ustawiona jest martwa natura z owocami. W głębi ukazane jest pomieszczenie z dużym kominkiem, w którym kobieta stawia na stół dzban. Po lewej stronie za oknem widoczny jest pejzaż. Nad kobietami rozciąga się czerwona, upięta po bokach kotara.
François Clouet, „Kobieta w kąpieli”, ok. 1571, Narodowa Galeria Sztuki, Waszyngton, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
R1a94N2dWxMrJ1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Toussainta Dubreuila „Hyante i Climene w swojej toalecie”. Ukazuje pomieszczenie, w którym znajduje się grupa osób. Po lewej stronie przedstawiona jest wstająca z łoża z czerwonym baldachimem, naga kobieta. Towarzyszą jej inne postacie, które pomagają jej przy toalecie. Te same czynności wykonują postacie po prawej, usługując siedzącej przed lustrem, stojącym na stoliku, przy którym stoją dwa dzbany. Po prawej stronie pomieszczenia znajduje się duże okno.
Toussaint Dubreuil, „Hyante i Climène w swojej toalecie”, ok.1594-1602, Luwr, Paryż, Francja, shopify.com, CC BY 3.0
R4L41ThdY3ZQA1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Ambroise Duboisa „Alegoria malarstwa i rzeźby”. Ukazuje siedzącą na marmurowym cokole kobietę. Przedstawiona jest podczas rysowania. Jej prawa dłoń wykonuje pracę na podtrzymywanym przez dziecko kartonie. Jest obrócona w lewo, patrzy na pozujące przed nią dzieci trzymające rzeźbę. Po prawej stronie znajduje się kupidyn wykonujący rysunek w szkicowniku. W lewym górnym rogu na filarze stoi złota rzeźba kobiety z dzieckiem. W tle widoczne jest ciemne niebo.
Ambroise Dubois, „Alegoria malarstwa i rzeźby”, ok. 1605, Muzeum Narodowe Zamku Fontainebleau, Francja, online-skills, CC BY 3.0
R1SFh2cwZPEtE1
Ilustracja o kształcie kwadratu przedstawia fresk Martina Fremineta „Upadek aniołów”. Ukazuje grupę aniołów, spadających z nieba o ciemnoniebieskim kolorze. Nad nimi znajduje się otoczony poświatą anioł, dokonujący wyroku boskiego. Malowidło otoczone jest dekoracyjną, srebrno-złotą ramą.
Martin Fréminet, „Upadek aniołów”, ok. 1608, kaplica w Fontainebleau, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
m554bf92e688a25b9_0000000000244
Bibliografia
Dulewicz A., Encyklopedia sztuki francuskiej, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1997
Fregolent A., Muzea świata. Luwr Paryż, Świat Książki, Warszawa 2005
Sherman J., Manieryzm, PWN, Warszawa 1970
http://expositions.bnf.fr/renais/grand/111.htm (dostęp z dnia 31.03.2018)
https://www.aparences.net/art‑et‑mecenat/les‑valois‑et‑lecole‑de‑fontainebleau/lecole‑de‑fontainebleau‑et‑la‑renaissance‑en‑france/ (dostęp z dnia 31.03.2018)
https://www.aparences.net/art‑et‑mecenat/les‑valois‑et‑lecole‑de‑fontainebleau/les‑italiens‑a-fontainebleau/ (dostęp z dnia 31.03.2018)
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, opr. zbiorowe pod red. Krystyny Kubalskiej‑Sulkiewicz, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003
