Ilustracja przedstawia parkiet i fragment nóg tańczących postaci. Tytuł lekcji: Tańce i charakterystyczne rytmy.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R18EnRqV2bqLb
II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
5. Uczeń określa charakterystyczne cechy:
1) polskich tańców narodowych: poloneza, mazura, kujawiaka, oberka, krakowiaka;
3) wybranych tańców towarzyskich i współczesnych.
7. Porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów: np. Mikołaj Gomółka, Jan Sebastian Bach, Antonio Vivaldi, Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven, Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Karol Szymanowski, Witold Lutosławski, Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki i inni).
Nauczysz się
wyklaskiwać charakterystyczny rytm krakowiaka i poloneza;
Taniec wyraża myśli i uczucia człowieka. Spełnia funkcję estetyczną, rozrywkową, religijną itp. Wyróżniamy tańce dworskie, ludowe, narodowe, artystyczne, towarzyskie.
Polonez
PolonezPolonezPolonez to polski taniec narodowy, uroczysty, dostojny, w metrum 3/4. Ma on umiarkowane tempo. W niektórych regionach polonez był znany jako chodzony. Dawniej poloneza tańczono na polskich dworach szlacheckich. Był także niezwykle popularny poza granicami naszego państwa. Obecnie tańcem tym zazwyczaj rozpoczyna się uroczyste bale.
Polecenie 1
Wysłuchaj fragmentu Poloneza Pożegnanie Ojczyzny Michała Kleofasa Ogińskiego. Zapamiętaj melodię pierwszych 4 taktów. Wyklaszcz rytm pierwszych 4 taktów tego utworu.
RgvrYpeSWlWQ0
Krakowiak
KrakowiakKrakowiakKrakowiak to żywy polski taniec ludowy. Pochodzi z Małopolski. Ma metrum 2/4, żywe tempo i skoczny charakter. W rytmieRytmrytmie tego tańca występują synkopySynkopasynkopy.
SynkopaSynkopaSynkopa to przesunięcie akcentuAkcentakcentu z mocnej części taktu na słabą. Powstaje przez przedłużenie wartości nieakcentowanej. Charakterystyczne rytmy krakowiaka:
R8kBYPKtKzTbn1
R18kZck1aqpYx1
R5GOYx0OL7vDB1
Polecenie 2
Wysłuchaj utworu Krakowiaczek. Zapamiętaj słowa fragmentu piosenki. Wyklaszcz rytm tego fragmentu.
R1Ogi9Gm8nAd2
Polecenie 3
Synkopowane imiona. Na tablicy wypiszcie imiona kilku uczniów, następnie sprawdźcie, które z nich można wymówić w rytmie synkopy.
Czardasz
CzardaszCzardaszCzardasz to ludowy taniec węgierski o metrum 2/4. Swoją nazwę zawdzięcza wiejskiej karczmie – csarda. Początkowo tańczono go w gospodach, później trafił do salonów i pałaców. Taniec składa się z dwóch części: powolnego wstępu, zw. lassan i żywej melodii friss, której tempo narasta do zawrotnej prędkości. Czardasz charakteryzuje się rytmem synkopowanym. Na jego niespokojny charakter złożyły się dwa folklory: węgierski i cygański. W postaci stylizowanej, czardasz odnaleźć można w twórczości Franciszka Liszta, a także Józefa Haydna czy Franciszka Schuberta.
RVE2BRN7abvnD
Polka
PolkaPolkaPolka to czeski taniec ludowy. Legenda głosi, że ułożyła go pewna dziewczyna zafascynowana pięknem wiosny. Skoczny układ dziewczyny bardzo spodobał się ludziom. Miejscowy grajek na poczekaniu ułożył do niego muzykę i w ten sposób narodził się taniec, wkrótce nazywany polką. Nazwa tańca pochodzi od czeskiego słowa pulka – półkrok i mimo swojskiego brzmienia nie ma nic wspólnego z Polską. Polka jest tańcem wirowym o metrum 2/4. Kroki i figury tańca są łatwe do wykonania, dzięki czemu taniec zyskał dużą popularność zarówno na prowincjonalnych zabawach, jak i wytwornych balach.
Rytm polki usłyszeć można w muzyce symfonicznej, operowej i kameralnej. W formie stylizowanej tworzyło ją wielu kompozytorów, przede wszystkim: Antoni Dworzak, Piotr Czajkowski, Igor Strawiński czy Bedrich Smetana.
RYCnxaXQVbDVF
Walc
WalcWalcWalc ma pochodzenie niemieckie. Jest to taniec wirowy, w tempie umiarkowanym, o metrum 3/4. Od początku powstania wzbudzał wiele kontrowersji, bowiem wirowanie z partnerką uważano za niewłaściwe. Ostatecznie jednak, walc osiadł zwycięsko na europejskim tronie. Przez długie lata stolicą walca był Wiedeń, zaś królem tego eleganckiego tańca okrzyknięto Johanna Straussa – syna, który skomponował ponad 500 walców. Europa i Ameryka najpierw zachwyciły się walcem wiedeńskim, potem szybkim walcem francuskim oraz walcem angielskim.
RAfFRVkSuthgb
R1JYJBmK423M2
Ćwiczenie 1
RcyBBTdorq2UX
Ćwiczenie 2
RUCCxMFnBBHyE
Ćwiczenie 3
R7I6eLxd2XsCy
Ćwiczenie 4
RUmT5rQHFhsiH
Ćwiczenie 5
RuvGVwiyG6nWR
Ćwiczenie 6
Połącz nazwę tańca z krajem, z którego pochodzi. Krakowiak Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska Walc Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska Polka Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska Czardasz Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska
Połącz nazwę tańca z krajem, z którego pochodzi. Krakowiak Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska Walc Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska Polka Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska Czardasz Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, 2. Czechy, 3. Węgry, 4. Polska
Połącz nazwę tańca z krajem, z którego pochodzi.
Czechy, Polska, Niemcy, Węgry
Krakowiak
Walc
Polka
Czardasz
RZFCCjnamNZ09
Ćwiczenie 7
Słownik pojęć
Akcent
Akcent
W utworze muzycznym mocniejsze wykonanie danego dźwięku lub współbrzmienia.
Czardasz
Czardasz
Taniec narodowy Węgier, zwykle w formie pieśni dwuczęściowej. Pierwsza część wolna, druga to taniec właściwy w szybkim tempie. Metrum parzyste 2/4. Rytm synkopowany.
Krakowiak
Krakowiak
Taniec pochodzący z Małopolski. Ma metrum 2/4, żywe tempo i skoczny charakter. W rytmie tego tańca występują synkopy.
Polka
Polka
Czeski taniec ludowy, w takcie 2/4 i szybkim tempie. Szczególnie popularny był w XIX w.
Polonez
Polonez
Polski taniec narodowy, utrzymany w metrum trójdzielnym, tempie umiarkowanym. Ma bardzo uroczysty charakter. Jest tańcem tańczonym w parach, często na rozpoczęcie ważnych uroczystości.
Rytm
Rytm
Element dzieła muzycznego, który porządkuje przebieg utworu określając długość dźwięków i ich wzajemne relacje czasowe. Zapisujemy go za pomocą znaków nutowych i pauz.
Synkopa
Synkopa
Przeniesienie akcentu z mocnej części taktu na słabą.
Walc
Walc
Taniec w tempie umiarkowanym, w takcie 3/4. Powstał na początku XIX w. Zyskał ogromną popularność w II poł. XIX w. Istnieje kilka rodzajów walca.