Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RuDqdBDS9IdNt1

Techniki dekoracyjne na płaszczyźnie - Projektujemy zaproszenia okolicznościowe.

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Ważne daty

XX wiek – twórczość artysty awangardowego Henri Matisse’a

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RdFwp2oKZrDhB1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online skills.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;

3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;

4) charakteryzuje i rozróżnia sposoby uzyskania iluzji przestrzeni w kompozycjach płaskich; rozpoznaje rodzaje perspektyw (w tym m.in.: rzędowa, kulisowa, aksonometryczna, barwna, powietrzna, zbieżna); rozpoznaje i świadomie stosuje światłocień, jako sposób uzyskania iluzji przestrzeni; podejmuje działania kreatywne z wyobraźni i z natury, skoncentrowane wokół problematyki iluzji przestrzeni;

5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych.

Uczeń:

4) projektuje graficzne formy użytkowe (zaproszenie, okładka, plakat); kształtuje przestrzenne formy dekoracyjne i scenograficzne – indywidualnie i w zespole; umiejętności te wykorzystuje w przygotowywaniu imprez i uroczystości szkolnych, np. powiązanych z kalendarzem różnego typu świąt.

Nauczysz się

stosować wybrane techniki dekoracyjne na płaszczyźnie;

rozróżniać rysunek, malasrtwo, grafikę, techniki mieszane;

identyfikować dzieła rysunkowe Henri Matisse’a;

stosować terminologię przy opisie ekspresji, którą charakteryzuje forma plastyczna.

Techniki dekoracyjne

Człowiek od początków cywilizacji ma potrzebę otaczania się tym, co piękne. Różnorodne techniki dekoracyjne są znane ludziom już od pokoleń – ozdabiano zarówno budynki (świątynie, domy) jak i wazy, księgi, tkaniny, przedmioty codziennego użytku. W dzisiejszych czasach mamy do dyspozycji znacznie więcej materiałów, które umożliwiają nam osiąganie ciekawych efektów zdobniczych.

Jak nadać zaproszeniu oryginalności?

Eksperymentowanie i zastosowanie wielości technik dekoracyjnych i różnych materiałów plastycznych, umożliwia osiągnięcie wielu intrygujących efektów. Najbardziej oczywiste, tradycyjne metody zdobniczeZdobnictwozdobnicze na płaszczyźnie to rysunek, malarstwo lub grafika warsztatowa. Przekraczanie granic pomiędzy różnymi technikami lub ich łącznie prowadzi do najciekawszych rezultatów. Podczas projektowania i zdobienia zaproszenia jedynym ograniczeniem staje się tylko wyobraźnia. Oprócz rozmaitych technik warto także przemyśleć, jakie materiały wykorzystać – papier, kawałki cienkiego drewna, filc, tkaninę, folie itp.

Technika rysowania linii

Najpopularniejszym środkiem rysunkowym jest bez wątpienia ołówek. Dzięki swojej trwałości i zarówno delikatności umożliwia uzyskanie miękkich, subtelnych, aksamitnych linii, a zarówno żywiołowych, ostrych, drących. Aby opanować charakter kreski w rysunku, należy dobrać odpowiedni ołówek. W przypadku niewielkich, precyzyjnych szkiców najbardziej odpowiednim będzie zaostrzony ołówek twardy lub średni (ze znakiem H, HB). Ołówki miękkie, oznaczone literą B dają grubszą, płynniejszą linię. Urozmaicenia kreski dokonujemy poprzez zmianę nacisku podczas rysowania.

RBdKiNmXbw3a51
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Bradleya Watersa „Martwa natura z dzbanem i jabłkami”. Jest to szkic wykonany ołówkiem, przedstawiający dzban z uchem, na którym leży talerz i dwa nadgryzione jabłka. O szkicowym charakterze rysunku świadczą nakładane jedna na drugą linie. Obok wazonu leżą również dwa nadgryzione jabłka. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt. z informacją: Punkt 1: Praca została wykonana miękkim ołówkiem 4B na papierze. Artysta trzymał ołówek blisko końca tak, aby mógł poruszać nim szybko i lekko, a przypadkowy zarys linii nabrał wyjątkowo ekspresyjnego charakteru.
Bradley Waters, „Martwa natura z dzbanem i jabłkami”, 2012 r., kolekcja prywatna, studiowalters.com, CC BY 3.0

Artyści od wieków posługują się pędzlem i tuszem, szczególnie w kulturze chińskiej i japońskiej. Jeden z najwybitniejszych twórców europejskich, Rembrandt, również zafascynowany był tym bezpośrednim środkiem wyrazu. Jest to sztuka odzwierciedlająca charakter, zdecydowanie artysty. Mistrzowskie studium śpiącej dziewczyny zostało wykonane pędzlem i brązowym tuszem na papierze.

Rt8wIk6NqewVJ1
Ilustracja interaktywna przedstawia studium Rembrandta van Rijna „Śpiąca dziewczyna”. Wykonane jest brązowym tuszem i pędzlem na żółtym papierze. Przedstawia leżącą na boku kobietę, która głowę opiera na swoim ramieniu, ułożonym na podwyższeniu. Artysta operuje zdecydowanymi, szybkimi pociągnięciami pędzla. Studium pozbawione jest detali, ma szkicowy charakter. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Niesamowita dynamika szkicu i dobrze wyważona ekspresja Śpiącej dziewczyny czynią rysunek arcydziełem. Łączenie różnych stylów pracy pędzlem urozmaica charakter obrazu i dodaje świeżości, bezpośredniości wyrazu.
Rembrandt van Rijn, „Śpiąca dziewczyna”, 1654 r., British Museum of Art, Londyn, Wielka Brytania, pinterest.com, CC BY 3.0

W szybkim, pozornie mało skomplikowanym szkicu można zauważyć całe bogactwo posługiwania się pędzlem, od cienkich, płynnych, delikatnych linii do grubszych, zdecydowanie ciemniejszych, zaznaczających pierwszy plan.

R1IORzxw5RuAV
Ilustracja interaktywna przedstawia rysunek Henriego Matisse'a „Magnolia”. Ukazuje kwiat - magnolię., wykonany piórkiem i tuszem na żółtym papierze. Linie są zróżnicowane - autor podwójna kreską podkreślił pąk kwiatu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Technika piórka i tuszu wymaga od twórcy sporo wprawy i pewności rysunkowej, ponieważ nie ma możliwości korekty, zmazania raz już postawionej kreski. Rysunek powstaje natychmiast, bez wykonywania wcześniej szkicu. Jest to metoda trwała i wymagająca, szczególnie lubiana przez awangardowego artystę Henri Matisse’a.
Henri Matisse, „Magnolia”, ok. 1900 r., kolekcja prywatna, www.henri-matisse.net, CC BY 3.0

W jego rysunkowych przedstawieniach kwiatów obserwujemy swobodę i nieregularność. Modelowanie kreski, jej grubości i tonu, zależy od nacisku narzędzia na papier.

Metoda piórka i tuszy daje oryginalne i interesujące efekty. Podobnie jak ołówek jest bardzo precyzyjna i szczegółowa, idealna do rysowania na żywo. Odpowiedni nacisk na pióro pozwala tworzyć wijące się, miękkie linie, kontury, okrążające portretowany przedmiot. Można wybrać do tej techniki zabarwiony papier lub łączyć ją z delikatnym malarstwem akwarelowym.

Sgrafitto – zdrapywanie

Ciekawą techniką dekoracyjną jest zdrapywanie, będące formą sgrafittoSgrafittosgrafitto. Polega ona na zdrapywaniu ostrymi narzędziami gładkiego podłoża, odkrywając warstwę spod spodu.

RwK1HuxxpyXCh1
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę z pokazem sztucznych ogni. Jest to rysunek wykonany metoda zdrapywania. Na pokrytym czarnym tuszem, kolorowym podkładzie został wydrapany rysunek. Praca przedstawia ulicę z latarniami, przy której ciągnie się rząd budynków mieszkalnych. Niebo wypełniają kolorowe fajerwerki. Na ilustracji został zamieszczony interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Akrylowa powierzchnia nałożona na warstwę pasteli olejnej będzie krucha, nietrwała. Dlatego najlepiej jest zastosować gruboziarnisty, chropowaty papier, by farba przenikła przez pastel i związała się. Prace wykonane tą techniką można utrwalić specjalna fiksatywą lub lakierem do włosów.
Pokaz sztucznych ognii, online-skills, CC BY 3.0

Na powierzchnię płyty delikatnym pędzlem nakłada się tusz (zazwyczaj czarny). Gdy atrament wyschnie, można wydobyć poprzez wydrapywanie ostrzami, nożykami lub dłutami kolor podkładu. Możliwe jest również połączenie w tej metodzie pasteli olejnej z farbą akrylową. Wykorzystując chropowaty papier i rysując na nim jasnymi pastelami olejnymi, sporządzimy kolorową bazę pracy. Następnie pokrywamy ją warstwą czarnej farby i po przeschnięciu wydobywamy rysunkowy kształt. Czarna farba pełni wówczas rolę ciemnego tła.

Kalkomania, Dekupaż

Innym przykładem techniki dekoracyjnej jest kalkomaniaKalkomaniakalkomania, obejmująca także dekupaż, polegając na przyklejaniu na wybraną powierzchnię wzoru wyciętego z cienkiego papieru lub serwetki papierowej.

RZbQIpwiQYYqs1
Ilustracja przedstawia blat stołu, na którym ułożone są materiały do decoupage'u. Na stole znajdują się drewniane szkatułki, trzy leżące buteleczki z farbą, fioletowy pędzel, kartka z rysunkiem oraz drewniane małe przedmioty jak serduszko i motylek. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Aby wykonać samodzielnie w domu kalkomanię potrzebujesz przezroczystej taśmy klejącej, nożyczek, małego pędzelka specjalnego lakieru do kalkomanii, dostępnego w sklepach plastycznych.
Zestaw decoupage, online-skills, CC BY 3.0

Wykorzystuje się do tego klej, który po wyschnięciu staje się przezroczysty. Naklejane wzory mogą pochodzić z kolorowej gazety, być wydrukowane na specjalnym papierze lub narysowane na kalce kreślarskiej. Metodą tą interesował się np. Pablo Picasso.

Papierowe zaproszenie jest szczególną formą zawiadomienia. Projektując kartkę okolicznościową należy pamiętać, że musi ona zawierać nie tylko walory estetyczne, ale także czytelną treść. Całość pracy, rozumiana jako kompozycja, powinna być przemyślana i zrównoważona.

RhFx2LKVYjjeG1
Sześć abstrakcyjnych kartek, online-skills, CC BY 3.0

Zadania

classicmobile
Ćwiczenie 1
RiSnar1nA2Q4K1
Odpowiedz na pytanie. Co to jest zdobnictwo? Możliwe odpowiedzi: 1. sztuka dekorowania, 2. materiał, który można udekorować, 3. sztuka projektowania przedmiotów codziennego użytku.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 2
R1SOmkMefXxu71
Wymień poznane wcześniej techniki rysunkowe.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R16qGIR9pp3lMm148c7780a6646147_00000000000041
Polecenie do zadania brzmi: Przyjrzyj się wybranym reprodukcjom dzieł rysunkowych i dopasuj do nich technikę, którą zastosował autor. Poniżej polecenia są ilustracje z numerami, a pod nimi umieszczone do wyboru trzy odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy wybrać prawidłową odpowiedź. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwsza ilustracja przedstawia obraz „Śpiąca dziewczyna” Rembrandta, a pod nią jest numer 1 w niebieskim kółku. Obraz wykonany jest pędzlem i brązowym tuszem. Przedstawia leżącą na boku kobietę, która głowę opiera na swoim ramieniu. Druga ilustracja to obraz, na którym są narysowane czarnym kolorem małe wieże Eifla, jest napis Paris oraz tekst przypominający wiersze. Wyglądem przypomina to stemple pieczątki. Tło to jasna, zgniła zieleń na której są widoczne różowe serca i znaczek. Pod nim jest numer 2 w niebieskim kółku. Trzecia ilustracja przedstawia obraz Henri'ego Matisse „Kwiaty”. Na obrazie widzimy naszkicowane kwiaty. Jest ich siedem. Kwiaty mają po sześć płatków, które są w kolorze jasnego różu. Pod obrazkiem jest numer 3 w niebieskim kółku.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 3
R1TL7730h0TC51
Przyporządkuj definicje do poniższych terminów: zdobnictwo, sgraffito, kalkomania. Definicje: 1 - technika zdobnicza polegająca na zdrapywaniu ostrym narzędziem wierzchniej warstwy płyty 2 - sztuka dekorowania przedmiotów 3 - technika przenoszenia rysunków lub grafik za pomocą specjalnego papieru transferowego
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RZ7zxqh6WU9jZm148c7780a6646147_00000000000051
Ćwiczenie 4
Polecenie do zadania brzmi: Połącz w pary definicje i podane określenia. Poniżej polecenia jedno pod drugim są wymienione terminy, a obok umieszczone do wyboru odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy wybrać prawidłową odpowiedź. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
R1hQ64oGv48RR1
Wyjaśnij, na czym polega technika decoupage.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 6
RalfJtCdjUhCK1
Wyjaśnij, czym charakteryzuje się szkic?
Źródło: online-skills.
static
R1Iurz6xUlVAO
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie. Które z poniższych narzędzi nie służy do sporządzenia rysunku? Możliwe odpowiedzi: 1. ołówek, 2. kredka, 3. spray, 4. igła, 5. pędzelek.
classicmobile
Ćwiczenie 8
R1bsEWyLl3UOs1
Przypomnij sobie opis pracy powstałej metodą wydrapywania. Wymień materiały, które zostały użyte do jej wykonania.
Źródło: online-skills.
static
Polecenie 1

Zapoznałeś się z wieloma możliwościami technicznymi w plastyce. Podejmij próbę wykonania własnego zaproszenia okolicznościowego, wykorzystując wybrane metody artystyczne. Zgromadź potrzebne materiały – możesz użyć nie tylko papieru, ale także folii, drewna, tkaniny. Postaraj się połączyć przynajmniej dwie techniki.

Słownik pojęć

Kalkomania
Kalkomania

Technika wykonywania barwnych rysunków na różnych podłożach (porcelanie, szkle, papierze) metodą przenoszenia ich ze specjalnie przygotowanego papieru. Odmianą kalkomanii jest dekupaż.

Sgrafitto
Sgrafitto

Technika zdobnicza polegająca na zdrapywaniu. Wykorzystywana w architekturze i w grafice artystycznej.

Zdobnictwo
Zdobnictwo

Sztuka ozdabiania przedmiotów.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki