Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt
RC1Kk3veE7kjX1
Ilustracja przedstawia fragment keyboardu po lewej stronie, a po prawej słuchawki. Zdjęcie przedstawione na różowym tle: Tytuł lekcji: Uczymy się grać na keyboardzie.

Uczymy się grać na keyboardzie

Źródło: online-skills, licencja: CC0.
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela:

R1Ilj2a0hpdGz
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.

I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.

W zakresie gry na instrumentach. Uczeń:

1) gra na instrumentach ze słuchu lub i przy pomocy nut (w zespole lub i solo) na jednym lub kilku instrumentach melodycznych (do wyboru np. flet podłużny, flażolet, flecik polski, pianino, keyboard, gitara, dzwonki, metalofon, ksylofon i inne) oraz perkusyjnych niemelodycznych: schematy rytmiczne, melodie, proste utwory, akompaniamenty;

4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:

2) rozpoznaje ze słuchu: brzmienie instrumentów muzycznych

II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.

Uczeń zna, rozumie i wykorzystuje w praktyce:

1) podstawowe pojęcia i terminy muzyczne (pięciolinia, klucz, nuta, pauza, wartość rytmiczna, dźwięk, gama, akord, akompaniament) oraz zależności między nimi;

Uczeń odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej:

1) nazywa dźwięki gamy, rozpoznaje ich położenie na pięciolinii;

2) różnicuje wartości rytmiczne nut i pauz;

3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje podziału:

1) instrumentów muzycznych ze względu na źródło dźwięku – nazywa i charakteryzuje je;

Nauczysz się

rozpoznawać słuchem brzmienie instrumentów elektrycznych i elektronicznych;

opisywać instrumenty i urządzenia elektryczne i elektroniczne;

grać na keyboardzie proste melodie;

dobierać i grać na keyboardzie akompaniament do melodii.

Instrumenty elektryczne i elektroniczne

Pierwsze instrumenty elektryczne były produkowane jeszcze przed drugą wojną światową, czyli w pierwszej połowie XX wieku. W drugiej połowie XX wieku, dzięki miniaturyzacji podzespołów elektronicznych, nastąpił szybki rozwój instrumentów elektronicznych. Pierwszy syntezator został zbudowany w roku 1952 w USA. Warto pamiętać, że syntezator i keyboardKeyboardkeyboard to dwa różne urządzenia. Syntezator to urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków, może mieć klawiaturę lub może być oddzielnym urządzeniem zamkniętym w obudowie podobnej do pudełka. Obecne syntezatory są urządzeniami cyfrowymi, natomiast pierwsze miały formę analogową. Inne instrumenty i urządzenia, których zasada budowy i wytwarzania dźwięku oparta jest na elektryce i elektronice to m.in. organy HammondaHammonda organyorgany Hammonda, pianina elektryczne, samplery Samplersamplery, a nawet elektroniczne organyOrganyorgany kościelne brzmiące identycznie jak piszczałkowe. Wszystkie te urządzenia mogą się komunikować między sobą oraz między innymi urządzeniami za pomocą interfejsu MIDIMIDIMIDI (Musical Instrument Digital Interface).

O keyboardzie mówimy wówczas, jeśli instrument posiada klawiaturę oraz funkcję automatycznego akompaniamentuAkompaniamentakompaniamentu. Warto jednak pamiętać o tym, że zaawansowane keyboardy posiadają również funkcje syntezatorówSyntezatorsyntezatorów, samplerów, mają wbudowane sekwencerySekwencersekwencery, czyli urządzenia do zapisu melodii, rytmów, akompaniamentu i innych danych, dostęp do różnych typów pamięci itp. Klawiatura keyboardu posiada najczęściej 61 klawiszy, czyli znacznie mniej niż fortepianFortepianfortepian. Keyboard ma wbudowane głośniki, dzięki czemu podczas gry nie trzeba podłączać dodatkowego nagłośnienia.

Keyboard posiada banki brzmień naśladujących instrumenty klasyczne, inne barwy elektroniczne, różnego rodzaju efekty itp. Muzyk lewą ręką realizuje akompaniament, mając do dyspozycji różne style muzyczne. Do obsługi keyboardu służą różne przyciski, potencjometry i wyświetlacz, który może mieć funkcję dotykową.

Klikaj w instrumenty i słuchaj brzmień kultowych instrumentów elektrycznych i elektronicznych.

RXJ9URmx3kXNL
Ilustracja interaktywna przedstawia organy Hammonda - elektryczny instrument muzyczny. Klasyczna konstrukcja instrumentu posiada dwie 61-klawiszowe klawiatury i 25 pedały. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Dzwięk organów Hammonda oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu znajduje się krótki fragment jazzowego utworu, wykonany na organach Hammonda. Organy Hammonda mają wibrujący, intrygujący, ciepły i przyjemny dla ucha dźwięk.
RFt6YxR3g4ZxL
Ilustracja interaktywna przedstawia rhodes: jest to instrument klawiszowy, typ elektrycznego pianina. Instrument posiada drewnianą klawiaturę, podobną do fortepianowej, i takiż system młoteczków. Młoteczek uderza w krótki pręt, przed którym znajduje się przetwornik – praktycznie taki sam, jak w generatorze organów Hammonda. Nad każdym prętem znajduje się rezonator w postaci metalowej sztabki – jej rozmiar zmniejsza się stopniowo w kierunku tonów wysokich. Nad klawiaturą znajduje się gniazdo wyjścia do wzmacniacza. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: brzmienie Fendera Rhodes Suitcase 88 Mark II oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu bardzo krótki fragment jazzowego utworu przedstawiający barwę dźwięku syntezatora Fender Rhodes. Dźwięk elektrycznego pianina jest dość ostry i chrapliwy.
RD46dpQKvfgkY
Ilustracja interaktywna przedstawia Moog Minimoog Model D Analog Synthesizer - przenośny, uproszczony, instrument, który łączył najbardziej użyteczne komponenty w jednym urządzeniu. Nad trzy i pół oktawową klawiaturą 10 guzików i 27 pokręteł. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Dźwięk syntezatora Moog Minimogg Model D Syntezator Analogowy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu próbka dźwięku glissando od wysokich do niskich tonów, wibrujące na niskich tonach. Dźwięki nie są podobne do żadnego klasycznego instrumentu.

Zanim zaczniesz grać

RptnxOOwtcOP1
Ilustracja przedstawia profesjonalny keyboard Yamaha Genosa – elektroniczny instrument klawiszowy, pozwalający wykonawcy na grę z automatycznym akompaniamentem. Nad 6 oktawową klawiaturą: wyświetlacz, przyciski i suwaki. Ten panel sterujący zajmuje więcej miejsca niż klawiatura.

Klawiatura

Klawiatura keyboardu ma najczęściej 61 klawiszy, czyli pięć oktawOktawaoktaw. Dzięki funkcji transpozycjiTranspozycjatranspozycji można grać zarówno wyższe, jak i niższe dźwięki. Układ klawiszy w keyboardzie jest identyczny z klawiaturą fortepianu, tzn. w obrębie każdej oktawy dźwięki ułożone są tak samo, różnią się jedynie wysokością. Aby było Ci łatwiej             odnaleźć poszczególne dźwięki, wystarczy się nauczyć układu klawiszy w jednej oktawie, każda kolejna jest powieleniem tego wzoru. Jeżeli popatrzysz na klawiaturę, zobaczysz, że również czarne klawisze układają się w takie same grupy, mianowicie po dwa i po trzy. Zapamiętaj, że przed każdymi dwoma czarnymi klawiszami jest zawsze dźwięk „c”. Analogicznie wg tej zasady ułożenia białych klawiszy względem czarnych możesz zapamiętać położenie innych dźwięków. W każdej grupie w obrębie oktawy jest 7 białych i 5 czarnych klawiszy.

R1N9FzHHLCqmk1
Na ilustracji przedstawiona jest klawiatura instrumentu klawiszowego. Podzielona jest na 7 oktaw. Każda oktawa składa się z 7 białych klawiszy c,d,e,f,g,a,h. Pomiędzy klawiszami białymi znajdują się klawisze czarne: pomiędzy c i d, d i e, f i g, g i a, a i h. Pomiędzy e i f oraz h i c nie ma czarnych klawiszy. Ten schemat powtarza się 7 razy, czyli na klawiaturze jest 7 oktaw. Na ilustracji punktami aktywnymi oznaczone są kolejne dźwięki c i po naciśnięciu punktu podane ich nazwy. Począwszy od dźwięków najniższych są to: c z oktawy kontra, c z oktawy wielkiej, c z oktawy małej, c z oktawy razkreślnej, c z oktawy dwukreślnej, c z oktawy trzykreślnej, c z oktawy czterokreślnej.

Nazwy klawiszy i położenie dźwięków na pięciolinii

Sposób gry prawą ręką nie różni się zasadniczo od gry na fortepianie. Zapoznaj się z nazwami klawiszy, które są najczęściej wykorzystywane podczas grania melodii: są to dźwięki z oktawy małej, razkreślnej i dwukreślnej.

R1ayGxTA1e6Py1
Ilustracja interaktywna przedstawia opisaną klawiaturę keyboardu. Każdy biały klawisz opisany jest jedną literą są to kolejno: c, d, e, f, g, a, h, c1. Nazwy powtarzają się 3 krotnie, tylko w kolejnej oktawie przy każdej literze stoi 1, w następnej 2, ostatni dźwięk nazywa się c3. Czarne klawisze mają po dwie nazwy. Na pierwszych pięciu czarnych klawiszach umieszczono punkty aktywne, które tłumaczą skąd bierze się podwójne nazewnictwo. Punkt 1. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „c” z krzyżykiem to „cis”, nuta „d” z bemolem to des, Punkt 2. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „d” z krzyżykiem to „dis”, nuta „e” z bemolem to es, Punkt 3. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „f” z krzyżykiem to „fis”, nuta „g” z bemolem to ges, Punkt 4. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „g” z krzyżykiem to „gis”, nuta „a” z bemolem to as, Punkt 5. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „a” z krzyżykiem to „ais”, nuta „h” z bemolem to b.
1
2
3
4
5

1. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „c” z krzyżykiem to „cis”, nuta „d” z bemolem to des.

2. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „d” z krzyżykiem to „dis”, nuta „e” z bemolem to es.

3. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „f” z krzyżykiem to „fis”, nuta „g” z bemolem to ges.

4. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „g” z krzyżykiem to „gis”, nuta „a” z bemolem to as.

5. Klawisz ten może mieć dwie nazwy: nuta „a” z krzyżykiem to „ais”, nuta „h” z bemolem to b.

Rozmieszczenie dźwięków na klawiaturze keyboardu, online‑skills, CC BY 3.0
R1cWLub9jC7Gu1
Zapis nutowy gamy C‑dur. Zapis umieszczony jest na jednej pięciolinii. Na początku klucz wiolinowy, potem 8 dźwięków. Pierwszy dźwięk na pierwszej linii dodanej dolnej podpisany c1, drugi pod pierwszą linią, podpisany d1, trzeci na pierwszej linii podpisany e1, czwarty na pierwszym polu, podpisany f1, piąty na drugiej linii podpisany g1, szósty na drugim polu, podpisany a1, siódmy na trzeciej linii podpisany h1, ósmy na trzecim polu, podpisany c2.

Prawa ręka i lewa ręka

Prawą ręką na keyboardzie gra się najczęściej melodię. Każdy palec ma swoje oznaczenie w postaci cyfry, ponieważ w zapisie muzycznym przy nutach stosuje się takie oznaczenia dla ułatwienia gry na instrumencie. Natomiast lewa ręka gra inaczej niż na fortepianie, ponieważ zadaniem lewej ręki jest zagrać akompaniament, który naśladuje grę całego zespołu. Keyboardzista gra najczęściej różne akordy, a instrument generuje wybrany podkład muzyczny.

RVduupDH7Vzlq
Grafika przedstawia sposób oznaczania palców przy grze na instrumentach klawiszowych. Na ilustracji dwie dłonie, każdemu palcowi przypisano cyfrę. Kciuki obu rąk opisane są cyfrą jeden, palce wskazujące cyfrą 2, palce środkowe cyfrą 3, palce serdeczne cyfrą 4, palce małe cyfrą 5.
Dłonie, online-skills, CC BY 3.0

Pierwsze kroki

Polecenie 1

Włącz instrument. Większość instrumentów ma po włączeniu ustawioną barwę fortepianu. Jeżeli tak nie jest lub chcesz zmienić barwę na inną, odszukaj przyciski dotyczące wyboru barw (Tone) i dokonaj własnych ustawień. Usiądź przy instrumencie w takiej odległości, aby po położeniu palców na klawiaturze łokieć był na jej wysokości. Odszukaj na środku klawiatury klawisz „cIndeks górny 1” i połóż na nim kciuk prawej ręki. Pozostałe lekko zaokrąglone palce ustaw na kolejnych klawiszach, naturalnie utworzą łuk na klawiaturze.

R9pUw09F52L7u
Ilustracja przedstawia naturalne ułożenie palców na klawiaturze. Na klawiaturze od dźwięku c1 do dźwięku g1 narysowane są ślady palców. Najbardziej wysunięty do przodu jest palec środkowy, którego ślad znajduje się na dźwięku e1, trochę dalej znajdują się palce wskazujący i serdeczny, palce mały i kciuk znajdują się blisko końca klawisza.
1
Polecenie 2
Wskaż na klawiaturze fortepianu dźwięki c, d, e, f, g.
Wskaż na klawiaturze fortepianu dźwięki c, d, e, f, g.
RptUgBHUMjOz4
Na nagraniu 9 dźwięków zagrane na instrumencie klawiszowym. Dźwięki to to c1, d1, e1, f1, g1, f1, e1, d1, c1.
Dźwięk do polecenia nr 2, online-skills, CC BY 3.0

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15aPcUCo

Dźwięk do polecenia nr 2, online-skills, CC BY 3.0

Na nagraniu 9 dźwięków zagrane na instrumencie klawiszowym. Dźwięki to to c1, d1, e1, f1, g1, f1, e1, d1, c1.

RGj6hSJiSfKfB1
Zapis nutowy ćwiczenia na pięciolinii zapisano dźwięki c1, d1, e1, f1, g1, f1, e1, d1, c1. Nad nimi w kółeczkach umieszczono oznaczenia palców kolejno: 1,2,3,4,5,4,3,2,1. Po kluczu wiolinowym umieszczono metrum, przy którym znajduje się punkt aktywny, pod którym umieszczono informację dodatkową: w metrum cztery czwarte występują cztery miary ćwierćnutowe. Licz do czterech i na każdą miarę graj jeden dźwięk: raz- dwa- trzy - cztery.
Polecenie 2, online-skills, CC BY 3.0
1
Polecenie 3
Wskaż na klawiaturze fortepianu dźwięki gamy: c, d, e, f, g, a, h, c.
Wskaż na klawiaturze fortepianu dźwięki gamy: c, d, e, f, g, a, h, c.
RyjnwAXvd3uHP
Na nagraniu 16 dźwięków, stanowiących gamę C-dur zagraną przez jedną oktawę do góry i na dół. Dźwięki to to c1, d1, e1, f1, g1, a1, h1, c2, c2, h1, a1, g1, f1, e1, d1, c1.
Dźwięk do polecenia nr 3, online-skills, CC BY 3.0

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15aPcUCo

Dźwięk do polecenia nr 3, online-skills, CC BY 3.0

Na nagraniu 16 dźwięków, stanowiących gamę C-dur zagraną przez jedną oktawę do góry i na dół. Dźwięki to to c1, d1, e1, f1, g1, a1, h1, c2, c2, h1, a1, g1, f1, e1, d1, c1.

RucnXaDY2QlkJ1
Zapis nutowy ćwiczenia na pięciolinii zapisano dźwięki c1, d1, e1, f1, g1, f1, e1, d1, c1. Nad nimi w kółeczkach umieszczono oznaczenia palców kolejno: 1,2,3,4,5,4,3,2,1. Na ilustracji umieszczono punkt aktywny, pod którym ukryta jest następująca informacja: W metrum cztery czwarte występują cztery miary ćwierćnutowe. Licz do czterech i na każdą miarę graj jeden dźwięk: raz - dwa - trzy - cztery.
Polecenie 3, online-skills, CC BY 3.0

Ręka lewa

Polecenie 4

Usiądź przy instrumencie w takiej odległości, aby po położeniu palców na klawiaturze łokieć był na jej wysokości. Odszukaj na samym początku klawiatury klawisz „c” i połóż na nim piąty palec lewej ręki. Pozostałe lekko zaokrąglone palce ustaw na kolejnych klawiszach, naturalnie utworzą łuk na klawiaturze.

R18x9j5xcHLQE
Ilustracja przedstawia naturalne ułożenie palców na klawiaturze. Na klawiaturze od dźwięku c małego do dźwięku g małego narysowane są ślady palców. Najbardziej wysunięty do przodu jest palec środkowy, którego ślad znajduje się na dźwięku e, trochę dalej znajdują się palce wskazujący i serdeczny, palce mały i kciuk znajdują się blisko końca klawisza.
Naturalne ułożenie palców lewej ręki na klawiaturze, online-skills, CC BY 3.0

Ręka lewa gra akordy, które instrument odtwarza jako akompaniament całego zespołu w wybranym przez grającego stylu. Naucz się grać kilka podstawowych akordów. Aby było Ci łatwiej, wszystkie akordy będziesz grać tymi samymi palcami w takim samym układzie, np. palec 5 - klawisz „c”, palec - 3 klawisz „e”, kciuk - klawisz „g”. Dla ułatwienia akordy są zapisane w kluczu wiolinowym w oktawie razkreślnej, ale pierwszy akord zagrasz w rzeczywistości o dwie oktawy niżej.

1
Polecenie 5
Poszukaj w keybordzie opcji akompaniamentu. Wypróbuj działanie tej funkcji.
Poszukaj w keybordzie opcji akompaniamentu. Wypróbuj działanie tej funkcji.
Rs4wrDjV6nUvD
Na nagraniu 6 kolejnych akordów w pozycji zasadniczej. Są to C-dur, d-moll, e-moll, F-dur, G-dur, a-moll. Akordy te są zagrane na samych białych klawiszach.
Dźwięk do polecenia 5, online-skills, CC BY 3.0

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15aPcUCo

Dźwięk do polecenia 5, online-skills, CC BY 3.0

Na nagraniu 6 kolejnych akordów w pozycji zasadniczej. Są to C-dur, d-moll, e-moll, F-dur, G-dur, a-moll. Akordy te są zagrane na samych białych klawiszach.

R3UXA1Ig88O4H1
Na jednej pięciolinii zapisano 6 kolejnych akordów w pozycji zasadniczej. Są to C-dur, d-moll, e-moll, F-dur, G-dur, a-moll. Przy każdym akordzie umieszczono punkt aktywny, po naciśnięciu którego wyświetlają się dźwięki składowe akordu i ich położenie na klawiaturze. Akord C-dur składa się z dźwięków c,e,g. Dźwięki te są oddalone od siebie o dwa klawisze. Dźwięk c gramy małym palcem, później zostawiamy wolny klawisz d, dźwięk e gramy środkowym palcem, później zostawiamy wolny dźwięk f, dźwięk g gramy kciukiem. Wszystkie zapisane w ćwiczeniu akordy gramy w podobny sposób przesuwając rękę tylko po białych klawiszach. Akord d-moll składa się z dźwięków d-f-a. Akord e-moll z dźwięków e-g-h. Akord F-dur z dźwięków f,a,c. Akord G-dur z dźwięków g,h,d i akord a-moll z dźwięków a-c-e.
Polecenie 5, online‑skills, CC BY 3.0

Sprawdź swoją wiedzę 1

R1yQ0bqFSeovW
Ćwiczenie 1
Wskaż instrumenty, które nie należą do grupy instrumentów elektrycznych i elektronicznych. Możliwe odpowiedzi: 1. Organy Hammonda, 2. Fender Rhodes Suitcase 88 Mark II, 3. skrzypce, 4. perkusja Gretsch Renown Maple 24', 5. Moog Sub Sequent syntezator analogowy.

Zaznacz instrumenty, które nie należą do grupy instrumentów elektrycznych i elektronicznych

  • Organy Hammonda
  • Fender Rhodes Suitcase 88 Mark II
  • skrzypce
  • perkusja Gretsch Renown Maple 24'
  • Moog Sub Sequent syntezator analogowy
Ćwiczenie 2

Dopasuj przykłady muzyczne do grafik z instrumentami.

R33Lp9mEJNz6o
Na ilustracji ikona głośnika. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Przykłady dźwiękowe do ćwiczenia oraz pojawia się możliwość odtworzenia dźwięku. Na nagraniu kolejno próbki dźwięków organów hammonda, fendera Rhodes Suitcase i Moog Minimoog Model D. Organy Hammonda mają wibrujący, intrygujący, ciepły i przyjemny dla ucha dźwięk, fender Rhodes Suitcase brzmi w sposób dość ostry i chrapliwy, instrument Moog Minimoog Model D ma dźwięki nie podobne do żadnego z klasycznych instrumentów, umożliwia granie glissando i wibrowanie dźwiękiem.
Przykłady dźwiękowe do ćwiczenia, online-skills, CC BY 3.0
R1JFRhagkckN0
Wymień poznane na lekcji instrumenty elektryczne i elektroniczne.

Przykład dźwiękowy nr 2, Przykład dźwiękowy nr 1, Przykład dźwiękowy nr 3

.................
.................
.................
R4OESM97HgbRV
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywa się instrument elektroniczny, który posiada klawiaturę oraz funkcję automatycznego akompaniamentu?

Jak nazywa się instrument elektroniczny, który posiada klawiaturę oraz funkcję automatycznego akompaniamentu? Odpowiedź zapisz z małej litery.

Odpowiedź:
................

RcEbhja9FPIMC1
Ćwiczenie 4
Zapis nutowy piosenki „Trzy kurki” umieszczony jest na dwóch pięcioliniach. W piosence występują kolejno dźwięki: c, c, g, g, a, a, g, f, f, e, e, d,d, c. g, g, f, f, e, e, d, g, g, f, f, e, e, d, c, c, g, g, a, a, g, f, f, e, e, d,d, c. Wymień dźwięki, które występują w piosence.

Wskaż wszystkie wartości rytmiczne, które występują w zapisie nutowym utworu Trzy kurki. Następnie zagraj melodię na keyboardzie zgodnie z oznaczeniami palców. W takcie 5 i 21 klawisz „f1” najpierw zagrasz palcem trzecim a potem czwartym.

  • cała nuta
  • półnuta
  • ćwierćnuta
  • ósemka
  • szesnastka
R1Dg5Wf9JzgXF1
Ćwiczenie 5
Dopasuj akordy do ich składowych dźwięków. Akord C-dur, możliwe dźwięki: 1. f-a-c , 2. g-h-d, 3. c-e-g. Akord F-dur, możliwe dźwięki: 1. f-a-c , 2. g-h-d, 3. c-e-g. Akord G-dur, możliwe dźwięki: 1. f-a-c , 2. g-h-d, 3. c-e-g.

Wskaż akordy C – dur, F dur oraz G – dur.

□
□
□
□
□
□
R1Bj3suhSgJF1
Ćwiczenie 6
Połącz w pary nazwy związane z instrumentami elektrycznymi i elektronicznymi z ich opisami. Organy Hammonda. Możliwe odpowiedzi: 1. Elektroniczny instrument muzyczny lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych., 2. interfejs do instrumentów muzycznych, pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI., 3. Instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem skonstruowane w 1929 roku., 4. Urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie., 5. Elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim, jak każdym dźwiękiem muzycznym., 6. Elektroniczny klawiszowy instrument muzyczny z funkcją automatycznego akompaniamentu. Keyboard. Możliwe odpowiedzi: 1. Elektroniczny instrument muzyczny lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych., 2. interfejs do instrumentów muzycznych, pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI., 3. Instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem skonstruowane w 1929 roku., 4. Urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie., 5. Elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim, jak każdym dźwiękiem muzycznym., 6. Elektroniczny klawiszowy instrument muzyczny z funkcją automatycznego akompaniamentu MIDI. Możliwe odpowiedzi: 1. Elektroniczny instrument muzyczny lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych., 2. interfejs do instrumentów muzycznych, pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI., 3. Instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem skonstruowane w 1929 roku., 4. Urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie., 5. Elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim, jak każdym dźwiękiem muzycznym., 6. Elektroniczny klawiszowy instrument muzyczny z funkcją automatycznego akompaniamentu. Sampler. Możliwe odpowiedzi: 1. Elektroniczny instrument muzyczny lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych., 2. interfejs do instrumentów muzycznych, pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI., 3. Instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem skonstruowane w 1929 roku., 4. Urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie., 5. Elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim, jak każdym dźwiękiem muzycznym., 6. Elektroniczny klawiszowy instrument muzyczny z funkcją automatycznego akompaniamentu. Sekwencer. Możliwe odpowiedzi: 1. Elektroniczny instrument muzyczny lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych., 2. interfejs do instrumentów muzycznych, pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI., 3. Instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem skonstruowane w 1929 roku., 4. Urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie., 5. Elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim, jak każdym dźwiękiem muzycznym., 6. Elektroniczny klawiszowy instrument muzyczny z funkcją automatycznego akompaniamentu. Syntezator Możliwe odpowiedzi: 1. Elektroniczny instrument muzyczny lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych., 2. interfejs do instrumentów muzycznych, pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI., 3. Instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem skonstruowane w 1929 roku., 4. Urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie., 5. Elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim, jak każdym dźwiękiem muzycznym., 6. Elektroniczny klawiszowy instrument muzyczny z funkcją automatycznego akompaniamentu.

Połącz w pary nazwy związane z instrumentami elektrycznymi i elektronicznymi z ich opisami.

Instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem skonstruowane w 1929 roku., Elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim, jak każdym dźwiękiem muzycznym., interfejs do instrumentów muzycznych, pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI., Urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie., Elektroniczny instrument muzyczny lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych., Elektroniczny klawiszowy instrument muzyczny z funkcją automatycznego akompaniamentu.

Organy Hammonda  
Keyboard  
MIDI  
Sampler  
Sekwencer  
Syntezator  
RQoMtgIby80zN1
Ćwiczenie 7
Uporządkuj kolejne oktawy poczynając od najniższej A. czterokreślna B. mała C. kontra D. razkreślna E. wielka F. dwukreślna G. trzykreślna.

Przyporządkuj oktawy do odpowiednich sekcji klawiatury.

razkreślna, dwukreślna, wielka, kontra, trzykreślna, czterokreślna, mała

.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................

Słownik pojęć 1

Akompaniament
Akompaniament

[wł. accompagnamento ‘wtór’, ‘orszak’], tło muz. towarzyszące głównej partii melodycznej, wykonywanej zazwyczaj solo (przez jednego instrumentalistę lub śpiewaka) i stanowiące jej uzupełnienie harmoniczne, także rytmiczne i kolorystyczne.

Fortepian
Fortepian

[wł. forte ‘mocno’, piano ‘cicho’] - instrument muzyczny z grupy chordofonów uderzanych.

Hammonda organy
Hammonda organy

instrument z grupy elektrofonów, z 2 manuałami i pedałem;

liczne rejestry pozwalają na znaczne zróżnicowanie barwy brzmienia; organy Hammonda, skonstruowane 1929 przez Amerykanina L. Hammonda, produkowane od 1935, są używane gł. w muzyce rozrywkowej.

Keyboard
Keyboard

[ang.], elektroniczny lub elektryczny klawiszowy instrument muzyczny; ogólna nazwa elektrycznych fortepianów i różnego typu syntezatorów dźwięku, stosowanych głównie w jazzie i muzyce rockowej.

MIDI
MIDI

(Musical Instrument Digital Interface) – interfejs do instrumentów muzycznych, cyfrowy 16‑kanałowy system komunikacji pozwalający łączyć między sobą elektroniczne instrumenty muzyczne, a także inne urządzenia wyposażone w MIDI i przekazywać wzajemne rozkazy i dane dotyczące wydobycia dźwięku, jego charakteru, sposobu gry itd.

Oktawa
Oktawa

odcinek skali dźwiękowej; kolejne oktawy: subkontra, kontra, wielka, mała, razkreślna, dwukreślna, trzykreślna, czterokreślna, itd.

Organy
Organy

największy instrument muzyczny klawiszowy, dęty.

 Sampler
 Sampler

[ang. sample ‘próbka’, ‘wzór’], elektroniczny instrument muzyczny, umożliwiający utrwalenie dowolnego pojedynczego dźwięku w postaci cyfrowego zapisu (sampla), a następnie posługiwanie się nim jak każdym dźwiękiem muzycznym, a więc zmianę jego głośności, wysokości, łączenie z innymi dźwiękami itp.; samplery rozpowszechniły się w latach 80. XX w.

Sekwencer
Sekwencer

[ang.], rzadziej sekwenser lub sequencer, urządzenie elektroniczne, układ cyfrowy lub program komputerowy, zapamiętujący sekwencję dźwięków i umożliwiający jej wielokrotne odtwarzanie w oryginalnym lub zmodyfikowanym kształcie; dźwięki mogą być zagrane na instrumencie muzycznym (sekwencer zapamiętuje elementy wykonawcze, takie jak moment naciśnięcia klawisza, czas jego przytrzymywania, siła nacisku itp.) lub zaprogramowane przez wykonawcę; pierwowzorem sekwenceru była pianola. Przyjmuje się, że pierwszy sekwencer został skonstruowany ok. 1965 przez Huge le Caina.

Syntezator
Syntezator

[gr.], syntezator dźwięku, elektroniczny instrument muzyczny (zaliczany do grupy elektrofonów) lub urządzenie do wytwarzania i przekształcania dźwięków do celów muzycznych; niekiedy imituje dźwięki instrumentów muzycznych, stosowany też do tworzenia efektów dźwiękowych; skonstruowany w latach 60. XX w., m.in. przez R. Mooga; budowany w różnych wielkościach, zwykle z klawiaturą, często przenośny; używany jako instrument (zaliczany do grupy elektrofonów) w muzyce eksperymentalnej, także rozrywkowej, rockowej, jazzowej.

Transpozycja
Transpozycja

[łac.], wykonanie utworu muzycznego lub jego części (albo jego zapisanie) w innej tonacji niż tonacja oryginalna; ma na celu ułatwienie wykonania, dostosowanie utworu do skali głosu śpiewaka, uproszczenie zapisu nutowego itp.

Słownik pojęć opracowano na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995

Biblioteka muzyczna

RXJ9URmx3kXNL
Ilustracja interaktywna przedstawia organy Hammonda - elektryczny instrument muzyczny. Klasyczna konstrukcja instrumentu posiada dwie 61-klawiszowe klawiatury i 25 pedały. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Dzwięk organów Hammonda oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu znajduje się krótki fragment jazzowego utworu, wykonany na organach Hammonda. Organy Hammonda mają wibrujący, intrygujący, ciepły i przyjemny dla ucha dźwięk.
RFt6YxR3g4ZxL
Ilustracja interaktywna przedstawia rhodes: jest to instrument klawiszowy, typ elektrycznego pianina. Instrument posiada drewnianą klawiaturę, podobną do fortepianowej, i takiż system młoteczków. Młoteczek uderza w krótki pręt, przed którym znajduje się przetwornik – praktycznie taki sam, jak w generatorze organów Hammonda. Nad każdym prętem znajduje się rezonator w postaci metalowej sztabki – jej rozmiar zmniejsza się stopniowo w kierunku tonów wysokich. Nad klawiaturą znajduje się gniazdo wyjścia do wzmacniacza. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: brzmienie Fendera Rhodes Suitcase 88 Mark II oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu bardzo krótki fragment jazzowego utworu przedstawiający barwę dźwięku syntezatora Fender Rhodes. Dźwięk elektrycznego pianina jest dość ostry i chrapliwy.
RD46dpQKvfgkY
Ilustracja interaktywna przedstawia Moog Minimoog Model D Analog Synthesizer - przenośny, uproszczony, instrument, który łączył najbardziej użyteczne komponenty w jednym urządzeniu. Nad trzy i pół oktawową klawiaturą 10 guzików i 27 pokręteł. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Dźwięk syntezatora Moog Minimogg Model D Syntezator Analogowy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu próbka dźwięku glissando od wysokich do niskich tonów, wibrujące na niskich tonach. Dźwięki nie są podobne do żadnego klasycznego instrumentu.
RXlfLciN9gP81
Ilustracja interaktywna przedstawia ikonę głośnika. Po zaznaczeniu kursorem myszy grafiki, zostanie odtworzony utwór muzyczny do ćwiczenia.
RNksC0eaku1RI
Ilustracja interaktywna przedstawia ikonę głośnika. Po zaznaczeniu kursorem myszy grafiki, zostanie odtworzony utwór muzyczny do ćwiczenia.
R1HPImMlMSRPV
Ilustracja interaktywna przedstawia ikonę głośnika. Po zaznaczeniu kursorem myszy grafiki, zostanie odtworzony utwór muzyczny do ćwiczenia.

Bibliografia

red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.

Wojciech Wojakowski,  Keyboard: nauka gry od podstaw, Arystoteles, Warszawa 2010.