Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Scenariusz zajęć „układ oddechowy człowieka”

BIOLOGIA, III etap edukacyjny

Temat: Układ oddechowy człowieka.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (6.4) [uczeń] podaje funkcje części układu oddechowego, rozpoznaje je (na schemacie, modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia związek ich budowy z pełnioną funkcją; opisuje przebieg wymiany gazowej w tkankach i w płucach oraz przedstawia rolę krwi w transporcie gazów oddechowych; przedstawia czynniki wpływające na prawidłowy stan i funkcjonowanie układu oddechowego (aktywność fizyczna poprawiająca wydolność oddechową, niepalenie papierosów czynnie i biernie).

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ

charakteryzuje wdech i wydech;

definiuje pojęcia: wymiana gazowa, wentylacja płuc;

opisuje przebieg wymiany gazowej w tkankach i w płucach;

wyjaśnia pozytywny wpływ aktywności fizycznej na wydolność oddechową człowieka;

wyjaśnia rolę przepony i mięśni międzyżebrowych w procesie wentylacji płuc;

wykazuje różnice pomiędzy procesem oddychania komórkowego, a wymianą gazową;

wykazuje związek budowy narządu w układzie oddechowym z jego funkcją;

wykazuje związek pomiędzy układem krwionośnym a oddechowym;

wymienia elementy budowy układu oddechowego człowieka;

wymienia funkcje poszczególnych części układu oddechowego człowieka;

zna rolę krwi w transporcie gazów oddechowych;

zna szkodliwy wpływ palenia na zdrowie człowieka;

Nabywane umiejętności

UCZEŃ

doskonali umiejętności właściwej organizacji pracy;

jest świadomy szkodliwości palenia papierosów;

poprawnie interpretuje wyniki swoich obserwacji;

prezentuje postawę wyrażającą szacunek dla zdrowia własnego i innych;

rozumie ważność aktywnego spędzania czasu dla zachowania prawidłowego stanu i funkcjonowania układu oddechowego;

wskazuje na modelu i nazywa poszczególne części układu oddechowego człowieka;

Kompetencje kluczowe

  • kompetencje informatyczne

  • myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne

  • porozumiewanie się w języku ojczystym

  • umiejętność uczenia się

Etapy lekcji

  1. Wstęp:

Zapoznanie uczniów z tematem.

Pogadanka na temat różnic pomiędzy procesem oddychania komórkowego, a wymianą gazową.

  1. Przebieg zajęć:

Nauczyciel prezentuje model anatomiczny człowieka. Omawia budowę układu oddechowego człowieka.

Uczniowie wraz z nauczycielem wyróżniają drogi oddechowe i płuca, określają ich funkcje.

Nauczyciel wyjaśnia rolę przepony i mięśni międzyżebrowych w procesie wentylacji płuc.

Nauczyciel odtwarza animację „Wymiana gazowa w płucach i transport gazów oddechowych”. Uczniowie odtwarzają animację na swoich komputerach.

Uczniowie dokonują obserwacji.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji

  1. Opis teoretyczny omawianych zjawisk: Wydychane powietrze zawiera dwutlenek węgla. W wyniku reakcji dwutlenku węgla z wodorotlenkiem wapnia obecnym w wodzie wapiennej powstaje węglan wapnia wywołujący zmętnienie roztworu. Reakcja mętnienia wody wapiennej świadczy o obecności dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu.

Wentylację płuc umożliwiają ruchy oddechowe – wdech i wydech. Wdech jest procesem czynnym i powoduje zwiększenie wymiarów klatki piersiowej w wyniku skurczu przepony i mięśni międzyżebrowych. Wydech jest procesem biernym, polegającym na rozkurczu mięśni wdechowych. Przy najgłębszym wdechu i wydechu pojemność płuc wynosi około 4000 cmIndeks górny 3 i nazywa się pojemnością życiową płuc. Przy spokojnym wdechu i wydechu pojemność płuc wynosi około 500 cmIndeks górny 3 i nazywa się objętością oddechową.

  1. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest zbadanie obecności dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz dokonanie pomiaru obwodu klatki piersiowej podczas maksymalnego wdechu i wydechu.

  2. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Obserwacje są prowadzone podczas zajęć w klasie. Uczniowie mają do dyspozycji: słomkę i zlewkę z wodą wapienną, miarkę/centymetr krawiecki.

  3. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują w parach. Wykonują dwa ćwiczenia. Ćwiczenie nr 1 polega na zbadaniu obecności COIndeks dolny 2 w wydychanym powietrzu. Uczeń przez słomkę wdmuchuje powietrze z płuc do zlewki z wodą wapienną. Obserwuje zmętnienie wody wapiennej.

Ćwiczenie nr 2 polega na pomiarze obwodu klatki piersiowej podczas wdechu i wydechu. Uczniowie w parach dokonują pomiaru obwodu klatki piersiowej centymetrem krawieckim w momencie maksymalnego wdechu i wydechu. Zapisują wyniki pomiarów.

  1. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie wyjaśniają o czym świadczy zmętnienie wody wapiennej zaobserwowane w ćwiczeniu nr 1. Uczniowie zestawiają i porównują wartości pomiarów uzyskane w ćwiczeniu nr 2. Wyciągają wnioski i wyjaśniają dlaczego wartości pomiarów różnią się u innych porównywanych osób.

Nauczyciel przedstawia zestaw zdjęć „Jak dym z papierosów wpływa na płuca”.

Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat szkodliwości palenia na zdrowie człowieka, zarówno palacza czynnego jak i biernego.

  1. Podsumowanie:

W trakcie burzy mózgów uczniowie wykazują związek między układem krwionośnym a oddechowym. Uczniowie zapisują wnioski.

Zadanie domowe

Korzystając z dostępnych źródeł informacji (podręcznik, Internet) oraz własnych doświadczeń wyjaśnij pozytywny wpływ aktywności fizycznej na wydolność oddechową człowieka.

Środki dydaktyczne

  • komputer (komputery dla uczniów)

  • materiały multimedialne: animacja „Wymiana gazowa w płucach i transport gazów oddechowych”

  • materiały multimedialne: zestaw zdjęć „Jak dym z papierosów wpływa na płuca”

  • model anatomiczny człowieka

  • słomka

  • zlewka z wodą wapienną

  • miarka/centymetr krawiecki

  • notatnik, długopis

Metody nauczania

  • ćwiczenia praktyczne

  • dyskusja

  • obserwacja

  • pogadanka

  • pokaz

Formy pracy

  • indywidualna

  • praca w parach

  • zbiorowa

Dodatkowe propozycje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na II etapie edukacyjnym w zakresie nauczania przyrody.

R6vf0Q2KHXZ3I

Pobierz załącznik

Plik DOC o rozmiarze 110.00 KB w języku polskim
R1f22jJ6RVEF8

Pobierz załącznik

Plik ODT o rozmiarze 61.81 KB w języku polskim
R1Pf7KpDcRqn3