Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Wypadki drogowe zdarzają się codziennie. W każdej chwili możesz zostać świadkiem takiego zdarzenia. Aby skutecznie udzielić pomocy, wystarczy nie być obojętnym i prawidłowo zareagować. Pamiętaj, że dzisiaj możesz komuś pomóc, a jutro – potrzebować pomocy!

R2737tli1Xl23
Zawsze musimy pamiętać o poprawnym zabezpieczeniu miejsca wypadku.
Źródło: © Rico Loeb / Pixabay, Licencja niewyłączna.
Już wiesz
  • że masz obowiązek udzielenia pierwszej pomocy;

  • jakie są numery alarmowe;

  • jak można wezwać służby ratunkowe;

  • w jaki sposób można odróżnić osobę przytomną od nieprzytomnej;

  • jak wykonuje się resuscytację krążeniowo‑oddechową.

Nauczysz się
  • zabezpieczać miejsce wypadku;

  • charakteryzować rolę elementów odblaskowych;

  • rozpoznawać sytuacje, w których nie podchodzić do miejsca wypadku;

  • udzielać pomocy ofierze wypadku;

  • wyciągać prawidłowo osobę poszkodowaną z samochodu.

isHqJKU9bO_d5e277

1. Wypadek drogowy

Jest jesienny, słoneczny dzień, ojciec z córką jadą samochodem po niezbyt ruchliwej drodze. Dojeżdżając do wsi, mijają stojący przed zakrętem znak ograniczający dozwoloną prędkość jazdy do 40 km/h. W pewnym momencie wyprzedza ich ze znaczną prędkością i wchodzi w zakręt duży osobowy samochód, prowadzony przez mężczyznę. Obok niego siedzi młoda kobieta. Po chwili ojciec z córką słyszą huk i dostrzegają samochód rozbity po uderzeniu w drzewo.

RK3DBqnT3kNwv1
Najczęstsze przyczyny wypadków to niedostosowanie prędkości do warunków ruchu i nieprzestrzeganie zasad dotyczących pierwszeństwa przejazdu

Kierowca zatrzymuje się i wysiada z auta, na jezdni widać czarne ślady hamowania. Prosi córkę, żeby została w samochodzie, a sam podbiega do rozbitego auta.

R9XtFeCsWxtZ31
Zatrzymując się w nieodpowiednim miejscu, możesz spowodować kolejny wypadek

Kierowca jest bardzo zdenerwowany. W rozbitym aucie widzi dwie zakrwawione, nieruszające się osoby. Odwraca się w stronę swojego auta i w tym momencie zdaje sobie sprawę, że kierowca innego jadącego szybko samochodu może nie zdążyć wyhamować i uderzyć w jego samochód.

Polecenie 1

Zastanów się, czy samochód, który zatrzymał się w sposób przedstawiony na ilustracji 2., rzeczywiście stwarza zagrożenie dla innych kierowców. Jeżeli tak, to pomyśl, co można zrobić, by je zmniejszyć.

isHqJKU9bO_d5e331

2. Zabezpieczenie miejsca wypadku

Zatrzymując się w miejscu zdarzenia, należy zawsze ocenić je pod kątem bezpieczeństwa. Zagrożeniem będzie przede wszystkim ruch drogowy w pobliżu miejsca wypadku – możliwość najechania na uszkodzony pojazd lub pojazd osoby udzielającej pomocy przez innych kierowców, którzy nie zostali w porę ostrzeżeni o niebezpieczeństwie. Dlatego, jeżeli poruszasz się samochodem:

  • zaparkuj go przed miejscem zdarzenia po stronie rozbitego auta,

  • zgaś silnik, zaciągnij hamulec ręczny i włącz światła awaryjne,

  • włóż kamizelkę odblaskową,

  • po wyjściu z samochodu ustaw trójkąt ostrzegawczy, aby nadjeżdżający kierowcy byli informowani o niebezpieczeństwie (w jakiej odległości ustawić trójkąt?isHqJKU9bO_d539e201w jakiej odległości ustawić trójkąt?),

  • jeżeli zdarzenie ma miejsce na zakręcie lub w jego okolicy, ustaw trójkąt ostrzegawczy przed zakrętem,

  • jeżeli wypadek ma miejsce w okolicy wzniesienia, ustaw trójkąt ostrzegawczy po jego drugiej stronie,

  • jeżeli wypadek ma miejsce w nocy, ustaw samochód w taki sposób, aby reflektory auta oświetlały miejsce zdarzenia.

Przykłady poprawnego zabezpieczenia miejsca wypadku przedstawia galeria 1.

Jeżeli poruszasz się pieszo i natrafiłeś na wypadek:

  • gdy masz taką możliwość, włóż kamizelkę odblaskową,

  • rozejrzyj się dookoła i jeżeli widzisz inną osobę, poproś ją o wezwanie służb ratunkowych,

  • zabezpiecz miejsce wypadku tak, by nikt inny nie uległ wypadkowi – ostrzegaj innych kierowców o niebezpieczeństwie.

Zapamiętaj!

Od 31 sierpnia 2014 r. każdy pieszy, który porusza się po zmierzchu drogą poza obszarem zabudowanym, musi mieć odblask umieszczony w sposób widoczny dla kierujących. Za brak elementu odblaskowego grozi mandat w wysokości od 20 do 500 zł. Pieszy będzie mógł się poruszać po zmierzchu poza obszarem zabudowanym bez elementów odblaskowych, jeżeli będzie się znajdował na drodze przeznaczonej wyłącznie dla pieszych lub na chodniku.

Uwaga!

Pamiętaj, że na miejscu wypadku najważniejsze jest twoje własne bezpieczeństwo, a prawidłowe zgłoszenie wypadku służbom ratowniczym skróci czas dojazdu karetki i zwiększy szanse ofiar na przeżycie. Wzywając służby ratunkowe, dokładnie określ miejsce zdarzenia.

isHqJKU9bO_d539e201
isHqJKU9bO_d5e436

3. Pierwsza pomoc

Jeżeli jest bezpiecznie, możesz podejść do poszkodowanego, pamiętaj jednak cały czas o niebezpieczeństwach, które mogą pojawić się w czasie udzielania pomocy. Jeżeli masz rękawiczki ochronne, załóż je.

R8JHrV0ji5jXT1
Do poszkodowanego należy podchodzić ostrożnie i spokojnie do niego przemawiać, ponieważ może być w szoku
  • Jeżeli ofiara wypadku jest przytomna, zostaw ją w zastanej pozycji i jeżeli nikt wcześniej tego nie zrobił, wezwij służby ratunkowe. Nie zostawiaj poszkodowanego samego – rozmawiaj z nim. Dowiedz się, co się stało, co go boli, na co choruje itp. Czekaj na przyjazd służb ratunkowych.

  • Jeżeli ofiara wypadku jest nieprzytomna, spróbuj sprawdzić, czy oddycha. Pamiętaj, że przy potrąceniach i wypadkach samochodowych bardzo często dochodzi do urazów kręgosłupa, dlatego jeżeli nie musisz, nie ruszaj osoby poszkodowanej, zostaw ją w zastanej pozycji.

  • Gdy poszkodowany nie oddycha – niezwłocznie rozpocznij resuscytację.

isHqJKU9bO_d5e483

4. Przenoszenie i ewakuacja poszkodowanych

Należy pamiętać, że każda próba przenoszenia, wyciągania czy wynoszenia poszkodowanych wiąże się z ryzykiem pogłębienia jego urazów i pogorszenia stanu ogólnego, jednakże zdarzają się sytuacje, w których takie działanie jest koniecznością.

Poszkodowanych przemieszczamy tylko w sytuacji, gdy miejsce zdarzenia:

  • zagraża bezpieczeństwu,

  • uniemożliwia udzielenie pierwszej pomocy,

  • nie może być prawidłowo zabezpieczone.

Zapamiętaj!

Nie przenoś poszkodowanego, gdy nie ma takiej potrzeby!

Przy przenoszeniu poszkodowanego w bezpieczne miejsce ważny jest wybór sposobu, w jaki tego dokonamy. Najlepiej wykonywać te czynności w kilka osób. Jedną z nich wyznaczyć, by kierowała akcją – wskazywała, w jakie miejsca przetransportować poszkodowanych, biorąc pod uwagę ich stan i obrażenia. Gdy sytuacja tego wymaga, należy zabezpieczyć kręgosłup ofiary zdarzenia, możliwie nie zmieniając jej pozycji. Wybór sposobu przenoszenia rannych zależy m.in. od stanu poszkodowanych, ich wieku i wagi, a także od lokalizacji obrażeń, stanu przytomności czy liczby ratowników.

Transportu poszkodowanych na noszach powinny dokonywać specjalistyczne służby, jednak gdy jesteśmy do tego zmuszeni, a nie dysponujemy sprzętem, można wykonać prowizoryczne nosze z dostępnych materiałów (np. fragmentów drzew, owiniętych kocem, ubraniami itp.).

RcHnKnp1rSp5S1
Nosze możemy wykonać z praktycznie każdego dostępnego materiału, ważne tylko, by były stabilne i bezpieczne
isHqJKU9bO_d5e550

5. Wyciąganie poszkodowanego z samochodu

U poszkodowanych w wyniku wypadku drogowego należy zawsze podejrzewać uraz kręgosłupa, dlatego najlepiej jeżeli ofiara wypadku zostanie wyciągnięta z samochodu przez profesjonalnie do tego przygotowane służby ratownicze. Dysponują one odpowiednim sprzętem i na pewno zrobią to lepiej od nas.

Ważne!

Jeżeli ofiara wypadku, przebywając w samochodzie, jest bezpieczna i prawidłowo oddycha, powinna zostać wyciągnięta przez służby ratownicze – pogotowie ratunkowe lub straż pożarną.

W przypadku, gdy pozostawienie ofiary wypadku w samochodzie groziłoby utratą życia lub gdy poszkodowany nie oddycha, należy niezwłocznie wyciągnąć go z samochodu. Można to zrobić w miarę bezpiecznie, stosując chwyt Rauteka, zaprezentowany w poniższym filmie. Uwaga! Wyciągając taką osobę, trzeba szczególnie uważać na kręgosłup.

R1anl5W5b5g3s1
Nagranie prezentuje metodę wydobywania poszkodowanego z samochodu za pomocą chwytu Rauteka. Rozpoczyna ujęcie z wnętrza samochodu od strony pustego fotela pasażera. W samochodzie siedzi poszkodowana kobieta, głowa oparta o zagłówek fotela, oczy zamknięte. Podchodzi ratownik, następują zbliżenia odpinanego pasa bezpieczeństwa i wysunięcie stopy spod pedała sprzęgła. Ratownik wsuwa prawą rękę pomiędzy fotel a plecy poszkodowanego i wkłada swoją dłoń pod pachę prawej ręki kobiety. Lewą ręką układa głowę poszkodowanego pomiędzy swoją głowę a bark i lekko ciągnie poszkodowanego w swoją stronę. Następnie tą samą ręką unosi lewą dłoń kobiety i przesuwa ją tak, aby prawą ręką, czyli tą znajdującą się pod pachą poszkodowanej chwycić za nadgarstek podanej lewej ręki. W takiej pozycji mężczyzna wyciąga poszkodowaną z samochodu. Film kończy biała plansza z napisem: Pamiętaj, że wyciągamy z samochodu tylko osoby, którym grozi jakieś niebezpieczeństwo lub które nie oddychają.

Zastosowanie chwytu Rauteka wymaga dość dużej siły fizycznej. Jeżeli nie zdołasz zastosować tego chwytu, to właściwy może być każdy inny sposób. Jeżeli jest zimno, pamiętaj aby zadbać o komfort cieplny osoby poszkodowanej.

isHqJKU9bO_d5e603
Chwyt Rauteka
Instrukcja: Chwyt Rauteka
Krok

Sprawdź, czy stopy poszkodowanego nie są zaklinowane (np. pod pedałami samochodu).

Krok

Stań bokiem do osoby, którą zamierzasz wyciągnąć. Twoja twarz powinna być skierowana w tę samą stronę co twarz poszkodowanego.

Krok

Włóż rękę bliższą poszkodowanego między jego plecy a siedzenie, a następnie dłoń przełóż pod pachą poszkodowanego.

Krok

Drugą ręką ułóż głowę poszkodowanego między swoją głową a barkiem. Złap bliższą dłoń poszkodowanego i podaj ją tak, aby twoja dłoń, która jest pod pachą, złapała nadgarstek poszkodowanego.

Krok

Następnie wolną rękę włóż pod drugą, wolną pachę i złap rękę bliższą tobie w przedramieniu.

Krok

Lekko unieś poszkodowanego i przerzuć go z fotela samochodowego na swoje kolano.

Krok

Poruszając się do tyłu, wyciągnij poszkodowanego z samochodu i przeciągnij go w bezpieczne miejsce.

Zapamiętaj!

Jeżeli nie musisz, to nie wyciągaj osób poszkodowanych z samochodu! Każda próba wyciągnięcia takiej osoby wiąże się z niebezpieczeństwem powstawania dodatkowych urazów.

isHqJKU9bO_d5e684

Podsumowanie

  • Najczęstsze przyczyny wypadków to niedostosowanie prędkości do warunków ruchu i nieprzestrzeganie zasad dotyczących pierwszeństwa przejazdu.

  • Jeżeli jesteś świadkiem wypadku, pamiętaj, że najważniejsze jest zabezpieczenie miejsca zdarzenia, tak aby nikt więcej nie został poszkodowany. Dlatego w pierwszej kolejności należy włączyć światła awaryjne, ustawić trójkąt ostrzegawczy lub machając rękoma, ostrzegać innych kierowców, że coś się dzieje na drodze.

  • Każda próba przenoszenia, wyciągania czy wynoszenia poszkodowanych wiąże się z ryzykiem pogłębienia jego urazów i pogorszenia stanu ogólnego, dlatego nigdy nie przenoś poszkodowanego, gdy nie ma takiej potrzeby!

  • Wybór sposobu przenoszenia rannych zależy m.in. od stanu poszkodowanych, ich wieku i wagi, a także od lokalizacji obrażeń, stanu przytomności czy liczby ratowników.

  • U ofiar wypadków należy zawsze podejrzewać uraz kręgosłupa, dlatego nie wyciągamy poszkodowanych z samochodu – robią to służby ratownicze po dotarciu na miejsce zdarzenia. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy ranny nie oddycha lub pozostawienie go w aucie zagrażałoby jego życiu.

  • Wyciągając ofiarę wypadku z samochodu trzeba szczególnie uważać na kręgosłup, dlatego najlepiej zastosować w tym celu chwyt Rauteka.

  • Obowiązkowe wyposażenie każdego auta w Polsce to gaśnica i trójkąt ostrzegawczy. Apteczka i kamizelka odblaskowa są zalecane, warto zawsze mieć je w samochodzie.

  • Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychisHqJKU9bO_1443519706208_0numerach alarmowych.

  • Obejrzyj animację i przypomnij sobie, w jaki sposób poprawnie zabezpieczyć miejsce wypadku.

    R1BG2lYsXvs7x1
    Przykłady poprawnego zabezpieczenia miejsca wypadku

Praca domowa
Polecenie 2.1

Poproś znanego ci właściciela auta, aby pokazał ci swoją gaśnicę i trójkąt ostrzegawczy. Sprawdź datę ważności na gaśnicy oraz spróbuj rozłożyć i złożyć trójkąt ostrzegawczy. Zapytaj, czy ma apteczkę i kamizelkę odblaskową, oraz napisz w punktach, co znalazłeś w apteczce. Sporządź listę rzeczy, których nie ma, a mogłyby się – twoim zdaniem – w niej jeszcze znaleźć.

Polecenie 2.2

Przyjrzyj się poniższej fotografii i postaraj wymienić jak najwięcej niebezpiecznych czynników zagrażających zarówno poszkodowanym, jak i osobom udzielającym pomocy. Czy w takim wypadku należy udzielać pomocy na miejscu, czy przenieść poszkodowanych?

Ruz3o9tPhmXXH1
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., Oregon Department of Transportation (https://www.flickr.com), Tony Webster (https://www.flickr.com), licencja: CC BY 2.0.
isHqJKU9bO_1443519706208_0
isHqJKU9bO_d5e755

Zadania

Ćwiczenie 1
R4DjXZlPhPCIp1
zadanie interaktywne
Źródło: Paweł GawłowskiSławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RWJpx18VHWtoI1
zadanie interaktywne
Źródło: Paweł GawłowskiSławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
Rfo4aD00K7QvH1
zadanie interaktywne
Źródło: Paweł GawłowskiSławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R1GXnSxX8mWz31
zadanie interaktywne
Źródło: Paweł GawłowskiSławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
RE7ErdbCGcWqH1
zadanie interaktywne
Źródło: Paweł GawłowskiSławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.