Używki, czym są i dlaczego są szkodliwe?
Wstęp
Czy znasz i stosujesz zasady dbałości o zdrowie własne i bliskich? Czy wiesz jakie produkty/substancje, choć często łatwo dostępne, są szkodliwe zwłaszcza dla młodego organizmu? Czy kupujesz, bez zgody i wiedzy rodziców jakieś produkty które bardzo polubiłeś? Jak często Ci się to zdarza? Nawet jeżeli pierwsze odpowiedzi są pozytywne, a ostatnie negatywne, porozmawiajmy profilaktycznie o używkachużywkach i uzależnieniachuzależnieniach. Choć słowo używka przewija się w codzienności, warto przypomnieć jego definicję. Używka to substancja niebędąca niezbędna do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu, a która jest często spożywana. Wpływa na człowieka w określony sposób, zwykle pobudzająco lub uspokajająco. Używki mogą być bardzo szkodliwe. Mogą zniszczyć zdrowie, a nawet spowodować zgon. Szczególnie niebezpieczne jest to, że wiele używek uzależnia, przez co nawet jeśli wiemy, że przyjmowanie ich jest szkodliwe dla naszego zdrowia albo nawet śmiertelnie niebezpieczne nie możemy się temu oprzeć.
Czym bowiem jest uzależnienie? Uzależnienie to nieodparta potrzeba, czy też konieczność, wykonywania określonej czynności, zażywania konkretnych środków i substancji.
Czy wszystkie używki mają na nas taki sam wpływ? Czy na każdą osobę dana używka działa tak samo? Nie, działanie różnych używek jest inne. Wpływ używek na osoby spożywające je też może być inny. Może zależeć od wielu czynników, między innymi od częstotliwości spożywania, wieku czy masy ciała danej osoby.
wyjaśniać, co to są uzależnienia,
dlaczego nie należy przyjmować używek i środków energetyzującychśrodków energetyzujących,
podawać przykłady i opisać konsekwencje ich przyjmowania.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
wyjaśnia czym są używki,
rozpoznaje negatywne skutki stosowania wybranych używek,
podaje przykłady zachowań asertywnych wobec presji otoczenia.
UŻYWKI, CZYM SĄ I DLACZEGO SĄ SZKODLIWE? - audiobook
Rozdziały audiobooka:
Uwaga, niebezpieczeństwo!
W świecie używek
7 oznak uzależnienia
Notatka dla prowadzącego:
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak wdrożyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Po odsłuchaniu audiobooka zastanów się: Czy znasz wokół siebie bliskie Ci osoby, które na co dzień stosują niezdrowe używkiużywki? Czy wiesz, co to są używki? Może nieświadomie sam również je stosujesz? Czy jesteś świadomy, że być może niszczą Twoje zdrowie? Czy masz odpowiednią wiedzę, aby spróbować przekonać osobę stosującą używki do zmiany trybu życia? Jeżeli nie masz takiej wiedzy, czy wiesz gdzie można szukać pomocy?
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P1AsaX94z
Przeciętny palacz wydaje dziennie około 13 zł na papierosy, dodatkowo dochodzi miesięczny koszt około 20 zł na środki higieny jamy ustnej, gumy do żucia, miętusy, kontrolne badania u lekarza, czyszczenie tapicerki mebli w domu czy samochodzie. Oblicz w jakim miesiącu roku kalendarzowego palacz, który rzucił palenie 1 stycznia może zakupić z zaoszczędzonych pieniędzy najnowszego IPhone za cenę przynajmniej 4000 zł. Zapisz obliczenia, podaj miesiąc kalendarzowy, w którym zaoszczędzi potrzebną kwotę.
Zgodnie z normami opisującymi wydatki energetyczne wynikające z Podstawowej Przemiany Materii (PPM) dzienne zapotrzebowanie energetyczne dla chłopców w wieku 10‑12 lat wynosi 2600 kcal natomiast dla dziewcząt 2300 kcal. Równocześnie zaleca się, aby w zdrowej diecie cukier stanowił maksymalnie 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Średnio na 100 g napoju energetyzującegoenergetyzującego przypada 12 g cukru. Zakładając, że 1 g cukru zawiera 48 kcal, oblicz, czy wypijając jeden napój energetyczny dziennie przekraczasz dzienną zalecaną porcję cukru. Odpowiedź uzasadnij obliczeniami.
Promil (łac. pro mille – na tysiąc) – jedna tysięczna pewnej wartości liczbowej, zwanej podstawą. Oznaczany symbolem ‰. Stanowi dziesiątą część procenta
Polskie prawo zabrania prowadzenia pojazdów, jeśli zawartość alkoholu w organizmie jest równa lub wyższa wartości 0,2‰. Stężenie alkoholu we krwi równe lub wyższe 0,2‰ oznacza stan po użyciu alkoholu.
W stanie nietrzeźwości znajduje się osoba, u której stężenie alkoholu we krwi jest wyższe od 0,5‰.
Wykonaj obliczenia:
a) przelicz 20‰ na %,
b) oblicz ile promili alkoholu we krwi ma osoba, która wypiła tyle alkoholu, że w efekcie w 1 kg krwi znalazło się 0,5 g czystego alkoholu.
Podsumowanie
Pamiętaj, że jesteśmy na co dzień narażeni na wiele zagrożeń. Należą do nich różne substancje chemiczne, o których nie wiemy wszystkiego, zanim nie zostaną dokładnie przebadane.
Jak się przed nimi uchronić? Nie istnieje żadne idealne rozwiązanie. Możemy jednak wyposażyć się w wiedzę na temat używekużywek, w umiejętności podejmowania mądrych wyborów oraz wsparcie w walce ze słabościami ze strony najbliższych.
Poszukaj w Internecie lub stwórz własne multimedia (np. wywiad/krótki film/komiks), które zaprezentują przykłady asertywnychasertywnych postaw młodego człowieka w przypadku presji otoczenia wymuszającego spożycie różnych używek. W przypadku materiałów pobranych z Internetu, pamiętaj o wskazaniu źródeł oraz zachowaniu praw autorskich.
Zadania
Rozwiąż test wybierając do każdego pytania jedną poprawną odpowiedź. W razie potrzeby skorzystaj z informacji zawartych w Internecie.
tlenek węgla(IV), 1/1000, 18 lat, tak, zawsze, mniej niż 2000, 21 lat, tylko w dwunastnicy, gdzie wchłaniane są treści pokarmowe, dopiero w żołądku zawierającym enzymy trawienne, nie, nigdy, zaraz po spożyciu w jamie ustnej, tlenek węgla(VI), 1/100, czasami, zależy od marki papierosa, 16 lat, sporadyczne palenie, raz na klika tygodni, tlenek węgla(II), zawsze, palenie codzienne, ale tylko jednego papierosa, dokładnie 3000, ponad 4000, niepalenie, ale przebywanie w obecności innych palaczy, nigdy, tylko czasami, 1/10
Ilość alkoholu etylowego we krwi, określana najczęściej w promilach (‰). Jaką część pewnej wartości liczbowej stanowi promil ? .......................................................................................................................... Wśród składników dymu tytoniowego są substancje mające wpływ na organizm w liczbie: .......................................................................................................................... . Masa ciała, płeć i wiek osoby pijącej mają wpływ na stężenie alkoholu we krwi: .......................................................................................................................... Jednym z najbardziej niebezpiecznych składników dymu tytoniowego jest: .......................................................................................................................... . Sprzedaż piwa w Polsce jest prawnie dozwolona osobom które ukończyły: .......................................................................................................................... . Co to jest palenie bierne? .......................................................................................................................... Wchłanianie alkoholu do organizmu rozpoczyna się: .......................................................................................................................... . Czy w skład dymu papierosowego wchodzi promieniotwórczy, ale również i rakotwórczy polon oraz środek owadobójczy DDT? ..........................................................................................................................
Rozwiąż krzyżówkę.
- Zawierają substancje psychoaktywne działające na układ nerwowy człowieka podobnie jak narkotyki.
- Uzależniają i wywołują choroby nowotworowe.
- Organiczny związek chemiczny, który naturalnie występuje w liściach tytoniu używanych do produkcji papierosów oraz innych wyrobów przeznaczonych do palenia.
- Organiczny związek chemiczny znajdujący się w ziarnach kawy i wielu innych surowcach roślinnych.
- Inaczej złe nawyki, szkodliwe przyzwyczajenia, nałogi.
- Uzależnienie od picia alkoholu.
- Alkohol potocznie zwany „wódka” (w nazwie końcówka – ol).
- Substancja działająca na system nerwowy, powodująca uspokojenie, uśmierzenie bólu, odurzenie, euforię lub sen.
- Alkohol, którego spożycie nawet w niewielkich ilościach grozi śmiercią lub utratą wzroku.
- Odstawienie np. alkoholu lub nikotyny z jednoczesnym leczeniem.
- Substancje wywołujące określony wpływ na organizm, zwykle pobudzające lub uspokajające, które nie są niezbędne do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu.
- Wykonywanie szkodliwych dla organizmu czynności (np. palenia papierosów) wywołane przez uzależnienie.
| 1 | |||||||||||||||
| 2 | |||||||||||||||
| 3 | |||||||||||||||
| 4 | |||||||||||||||
| 5 | |||||||||||||||
| 6 | |||||||||||||||
| 7 | |||||||||||||||
| 8 | |||||||||||||||
| 9 | |||||||||||||||
| 10 | |||||||||||||||
| 11 | |||||||||||||||
| 12 |
Słownik
uzależnienie od picia alkoholu
epodreczniki.pl
Osoba uzależniona pije stale lub z niedługimi przerwami, tworzy przy tym zwykle cały system mechanizmów psychologicznych, zaprzeczających istnieniu choroby (np. bagatelizowanie, oskarżanie innych); zależność od alkoholu ma charakter psychiczny i fizyczny, w niektórych środowiskach także społeczny. Przewlekłe zatrucia alkoholowe powodują występowanie licznych zaburzeń somatycznych (m.in. uszkodzenie wątroby, trzustki, serca, mózgu, przewodu pokarmowego), psychoz alkoholowych oraz ryzyko szkodliwych skutków dla potomstwa; stopniowo narasta degradacja osobowości oraz nieprzystosowanie społ.; alkoholizm ma często znaczenie kryminogenne.
Encyklopedia PWN
Umiejętność obrony własnych praw oraz wyrażania własnego zdania i jego obrony stanowczo, lecz bez zachowań agresywnych lub szkodzących innej osobie.
epodreczniki.pl
Niewielkie urządzenie zasilane baterią zawierające pojemnik z płynem zwanym liquidem z dodatkiem nikotyny, dające użytkownikowi podobne wrażenie, jak przy paleniu papierosa.
Wykonywanie szkodliwych dla organizmu czynności (np. palenia papierosów) wywołane przez uzależnienie.
Odżywki - środki spożywcze wzbogacone w określone składniki lub o zwiększonej zawartości składników naturalnych, o różnym przeznaczeniu żywieniowym.
Encyklopedia PWN
Rodzaj roślin pochodzących z obu Ameryk i Australii; liście tytoniu służą jako surowiec to wyrobu papierosów i cygar.
epodreczniki.pl
Silna potrzeba zażycia jakiejś substancji lub wykonania czynności.
epodreczniki.pl
Substancja wywołująca określony wpływ na organizm, zwykle pobudzająca lub uspokajająca, która nie jest niezbędna do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu.
epodreczniki.pl