Wprowadzenie

Pracownia

Pracownia artysty, zwana też atelier (w języku francuskim atelier oznacza pracownię, warsztat), to miejsce szczególne, w którym artysta tworzy dzieła. Dlatego panuje tam klimat sprzyjający procesowi tworzenia, a samo pomieszczenie jest przystosowane do profesjonalnego wykonywania uprawianej przez artystę dyscypliny. Kliknij na interaktywne zdjęcia z pracowni artysty Piotra Klugowskiego, a dowiesz się, jakie są podstawowe narzędzia pracy artysty‑malarza.

R5QbrYtZFlK1C

Ćwiczenie 1

Opisz, co powinno znajdować się w pracowni malarza.

Opisz, co powinno znajdować się w pracowni malarza.

Zaznacz zdjęcie, które przedstawia pracownię malarza.

• 1
• 2
• 3

Malarstwo

Malarstwo jest jedną z podstawowych dziedzin sztuki. Jego istotą jest posługiwanie się plamą barwnąPlama barwnaplamą barwną – najczęściej na dwuwymiarowej powierzchni.

Plamy barwne można uzyskać poprzez nałożenie farby pędzlem, szpachlą, odciskanie jej za pomocą stempla, palców, rozpryskiwanie sprayem, a także rozlewanie. Najczęściej używanymi farbami w szkole są farby plakatowe – kryjące farby wodne o czystych i intensywnych barwach. Ze względu na dobrą przyczepność można nimi malować na takich podłożach jak: papier, kamień, drewno, ceramika i inne.

Jednym z kryteriów podziału malarstwa jest technika. Do najbardziej znanych technik malarskich należą: techniki olejne, gwasze, akryle, tempery, akwarele, freski, pastele. Artyści, poszukując własnej drogi wypowiedzi twórczej często eksperymentują, w wyniku czego powstają nowe techniki malarskie. Jedną z nich jest np. kolażKolażkolaż. Więcej na temat kolażu dowiesz się z E‑materiału: Poznajemy technikę kolażu – klasowy fotokolaż.

Za najstarsze techniki malarskie uważa się akwarelę, temperę i fresk.

Akwarela jest to technika malarska laserunkowa (niekryjąca). Podstawowymi składnikami akwareli są barwniki – substancje decydujące o kolorze, spoiwo (przeważnie guma arabska) oraz woda. Te trzy składniki po połączeniu tworzą przejrzystą akwarelę, farbę rozpuszczalną w wodzie. Więcej na temat akwareli możesz dowiedzieć się z E‑materiału: Zastosowanie technik plastycznych w praktyce – malujemy akwarelę.

Ważny w tej technice jest fakt przenikania światła i przebijania koloru podłoża. Akwarela może być stosowana na różne sposoby – jednym z nich jest kładzenie na zwilżonym papierze, co pozwala uzyskać efekt miękkich, rozpływających się plam. Zapoznaj się z przykładami dzieł malowanych techniką akwareli.

R1AMQiATJLwoK1

Ilustracja przedstawia akwarelę „Autoportret”, autorstwa Paula Cézannea. Na obrazie znajduje się delikatnie namalowane popiersie starszego mężczyzny z brodą. Ujęta z półprofilu postać spogląda w kierunku widza. Utrzymany w tonacji niebiesko‑szarej z elementami żółto‑pomarańczowej karnacji i tła portret, namalowany jest lekko, swobodnymi pociągnięciami pędzla.

R14qPKaDMzSsp1

Ilustracja przedstawia obraz „Pejzaż”, autorstwa Lecha Wolskiego. Akwarela ukazuje krajobraz z delikatnie zaznaczonymi krzewami i trawami oraz zachodzącym nad horyzontem słońcem. Kompozycja utrzymany jest w chłodnej, niebiesko‑szarej tonacji. Ciepły akcent stanowi tutaj jedynie rozmyty pomarańcz słońca.

R2FhTEOaKnwuH1

Ilustracja przedstawia obraz „Poranek”, autorstwa Michała Trägera. Akwarela ukazuje krajobraz z delikatnie zaznaczonymi drzewami i krzewami na pierwszym planie. W oddal artysta przy pomocy lekkich, poziomych pociągnięć pędzla namalował pola. Nad horyzontem unoszą się biało‑żółte chmury. Dół kompozycji utrzymany jest w chłodnej tonacji barw, natomiast góra w ciepłej.

Tempera to rodzaj farby kryjącej, do której wyrobu oprócz barwników używa się jako spoiwa jaj kurzych w połączeniu z sokiem, piwem czy kwasem chlebowym lub gumy arabskiej i kazeiny, rozpuszczonych w oczyszczonym oleju i żywicy drzew iglastych. Najbardziej znane są tempery średniowieczne, których spoiwem była tłusta zawiesina uzyskana z żółtka z kurzego jajka zmieszanego z olejem. Niekiedy do tempery dodawano sok z cytryny, co w znaczny sposób wpływało na świetlistość barwy. W ten sposób tworzone było np. gotyckie malarstwo tablicowe, a także ikony. Przyjrzyj się zamieszczonym niżej reprodukcjom.

R17Tkii2TUm7a1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Ukrzyżowanie”, autorstwa Pietro Lorenzettiego. Oprawiona w złotą ramę tempera ukazuje scenę ukrzyżowania. W centralnym miejscu obrazu znajduje się Chrystus na krzyżu. Z jego boku wypływa strumień czerwonej krwi, głowę wieńczy aureola. Po lewej i prawej stronie sceny wiszą na krzyżach złoczyńcy. Pod krzyżem znajduje się grupka postaci w powłóczystych, kolorowych strojach, podtrzymująca omdlewającą Matkę Boską w czerwonej sukni i niebieskim płaszczu. Na pierwszym planie artysta umieścił dwóch rozmawiających ze sobą mężczyzn, jadących na białym i brązowym koniu. Za krzyżami znajdują się żołnierze, niektórzy z nich przystanęli wpatrzeni w wiszące ciała skazańców. Pod krzyżami znajduje się również postać związanego, nagiego mężczyzny, który uniesioną, lewą ręką próbuje uchronić się przed ciosami żołnierzy. Tło sceny stanowi złote niebo, otacza je ozdobny ornament. Dominującymi kolorami kompozycji jest złoto i czerwień.

RbueVhzg5CR1i1

Ilustracja interaktywna przedstawia temperę „Koronacja Matki Bożej”, autorstwa Rafaela Santi. Zamknięta w łuku kompozycja ukazuje siedzące postacie Chrystusa i Matki Bożej wśród aniołów. Młody mężczyzna o jasnych, długich włosach, ubrany w szarą szatę, okrytą czerwonym płaszczem w wyciągniętej nad głową Marii dłoni trzyma koronę. Kobieta, o delikatnych rysach twarzy i złożonych do modlitwy dłoniach, schyla głowę w kierunku Jezusa. Matka Boża ubrana jest w czerwoną suknię, którą szczelnie okrywa wraz z włosami szary, podbity zielenią płaszcz. Naokoło pary artysta umieścił grających na instrumentach aniołów. Skrzydlate postacie ubrane są w powłóczyste, przypasane w talii, różnobarwne stroje. Przy nogach Marii i Jezusa siedzą małe, skrzydlate putta. Z jasno‑niebieskiego nieba wychylają się głowy małych aniołków. Namalowane postacie unoszą się na jasnych obłoczkach.

Inną bardzo ważną techniką jest fresk – malarstwo ścienne. Fresk powstaje za pomocą rozpuszczonych w wodzie farb nakładanych na mokry tynk. Pigmenty wiążą się z zaprawą, która pełni funkcję spoiwa, dlatego korekta fresku staje się niemożliwa.

RMwBeemvzHjGg1

Ilustracja interaktywna przedstawia malowidło „Chrystus Chwalebny i symbole czterech ewangelistów”, znajdujące się w Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie w Stanach Zjednoczonych. Na zdjęciu ukazane jest wnętrze z trzema małymi, podłużnymi oknami, zwieńczonymi łukami. Ściany pokryte są freskami o grubym, czarnym konturze, które skomponowane są w trzech pasach, oddzielonych ornamentami. Dolny, najgorzej zachowany pas z wieloma ubytkami, przedstawia sceny biblijne. Nad nim znajduje się pas z oknami, pomiędzy którymi umieszczone zostały w parach postacie świętych. Również wnęki okienne zostały pokryte malowidłami z postaciami i ornamentyką. Przedstawione freski odznaczają się niezwykle bogatą kolorystyką. Dominującymi barwami są: biel, ciepła żółć, czerwień i błękit.

R1ROh1vAbz07P1

Ilustracja interaktywna przedstawia fresk „Lew”, znajdujące się w klasztorze w Castile‑León w Hiszpanii. Malowidło ukazuje jasno‑beżową postać zwierzęcia, kroczącego na czterech łapach z długim, podwiniętym go góry ogonem. Zmarszczone brwi, wyszczerzone zęby i nastroszone, szpiczaste uszy wyrażają złość. Pod niemal ludzkim z wyglądu nosem artysta namalował wąsy. Ciało tytułowego „lwa” pokryte jest kępkami włosów. Twórcy udało się oddać rysunek mięśni zwierzęcia. Postać ukazana jest na żółto‑błękitnym tle. Po jego lewej stronie znajduje się roślina o czerwono‑niebieskich liściach, natomiast po prawej fragment architektury: dwie kolumny z łukowym sklepieniem. Górna część fresku jest zniszczona. Dominującymi kolorami malowidła jest żółć i niebieski.

Ćwiczenie 3

RoVSkX3aAeyOu

Ilustracja do ćwiczenia.

R1dlRwsu2qbjq

Dopasuj poznane pojęcia do reprodukcji. Michał Träger, Światło, 2009. Możliwe odpowiedzi: 1. akwarela, 2. tempera, 3. fresk. Wielbłąd, XII w., Hiszpania. Możliwe odpowiedzi: 1. akwarela, 2. tempera, 3. fresk. Giotto, Madonna z Dzieciątkiem, 1306-1310. Możliwe odpowiedzi: 1. akwarela, 2. tempera, 3. fresk.

Dopasuj poznane pojęcia do reprodukcji. Michał Träger, Światło, 2009. Możliwe odpowiedzi: 1. akwarela, 2. tempera, 3. fresk. Wielbłąd, XII w., Hiszpania. Możliwe odpowiedzi: 1. akwarela, 2. tempera, 3. fresk. Giotto, Madonna z Dzieciątkiem, 1306-1310. Możliwe odpowiedzi: 1. akwarela, 2. tempera, 3. fresk.

Dopasuj poznane pojęcia do reprodukcji.

fresk, tempera, akwarela

Michał Träger, Światło, 2009
Wielbłąd, XII w.,Hiszpania
Giotto, Madonna z Dzieciątkiem, 1306-1310

Inne techniki malarskie

Najpopularniejszą techniką malarską jest technika olejna. Początkowo obrazy malowane były farbą olejną na desce, z czasem najczęściej stosowane przez artystów stało się malowanie olejne na płótnie. Farbą olejną można także malować na blasze, drewnie, a nawet na tekturze. Ważne jest zagruntowanie podłoża. Spoiwem wiążącym jest olej (najczęściej lniany), z którym miesza się farbę, a następnie nakłada na wybrane podłoże za pomocą różnego rodzaju pędzli i szpachli. Jest to malarstwo trwałe, w którym dzięki mieszaniu barw, ich kryciu i długiemu czasowi schnięcia, można wprowadzać zmiany i poprawki. W ten sposób uzyskuje się bardzo różne efekty barwne – od intensywnych i nasyconych, po barwy złamane, zgaszone. Malowanie takie daje również możliwość wprowadzania niuansów kolorystycznych, studiowania światła, a także precyzyjnego malowania detali.

W technice tej można malować na dwa sposoby: alla prima i laserunkiem.

Malowanie alla prima polega na nakładaniu farby bezpośrednio na podłoże, często grubą warstwą, zostawiającą wypukłe, wyraziste faktury, określane jako impast lub impasto. Stosowanie impasto jest bardzo charakterystyczne dla twórczości Vincenta van Gogha. Przyjrzyj się reprodukcji przedstawiającej jedno z jego dzieł. Po kliknięciu w zdjęcie obejrzysz zdjęcia detali. Zwróć uwagę na impastImpast (impasto)impast.

W malarstwie olejnym stosowane są też warstwy przeźroczyste, nazywane laserunkiem, nadające obrazom efekty gładko‑lśniące i ochronne. Mistrzami laserunku byli między innymi Jacques‑Luis David, Jan Vermeer, Claude Lorrain. Przyjrzyj się ich dziełom.

REetFJsRzORiY1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Portret Monsieur de Lavoisier i jego żony”, autorstwa Jacques‑Louisa Davida. Kompozycja przedstawia dwójkę postaci we wnętrzu. Zapatrzony w kobietę mężczyzna siedzi przy stole, pokrytym czerwonym aksamitem. Ubrany jest w ciemny kaftan z białym żabotem i koronkowymi, białymi mankietami. Na głowie ma białą, gładką perukę z lokami po bokach. Lewy łokieć opiera na leżących na stole kartkach papieru. Prawa dłoń, trzymająca pióro, spoczywa na stole. Spod spływającej ze stołu draperii wysuwa się noga mężczyzny w krótkiej nogawce spodni, czarnej pończosze i czarnym bucie z klamrą. Obok niego, oparta lewą ręką o jego ramię, a prawą o stół stoi kobieta. Nie oddaje spojrzenia mężczyźnie, wzrok ma skierowany w kierunku odbiorcy. Kobieta na głowie ma dużą szarą perukę z lokami, z której na plecy spływają długie pukle włosów. Ubrana jest w długą, białą suknię, przepasaną niebieską szarfą w talii z bufiastymi rękawami i koronkowo wykończonym dekoltem. Para ukazana jest na tle szarej, marmurowej ściany z kanelowanymi pilastrami. Na stole przed mężczyzną oraz pod stołem znajdują się szklane przybory naukowe. Obraz wykonany jest z dużą dbałością o wierne odwzorowanie natury.

R1Hlk9oXgN9J51

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Dziewczyna z perłą”, autorstwa Jana Vermeera. Dzieło ukazuje młodą dziewczynę, ubraną w beżowo‑żółtą suknię z białym kołnierzem oraz niebiesko‑beżowy turban. Twarz stojącej bokiem postaci zwraca się w kierunku odbiorcy. Czerwone, dziewczęce usta są lekko uchylone. Wyraźnym akcentem obrazu jest duża perła w kolczyku dziewczyny, w której odbija się otoczenie. Ustawiona na ciemnym tle postać oświetlona jest miękkim światłem, padającym z lewej strony. Kompozycja jest statyczna, co podkreśla nastrój wyciszenia i spokoju. Na obrazie dominują beże, przełamane ultramaryną turbanu i czerwienią ust.

R9y0cx5NRE8vi1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Jakub z Labanem i jego córkami”, autorstwa Claude Lorraina. Dzieło ukazuje realistyczny pejzaż. Na pierwszym planie znajduje się pagórkowata łąka z pasącymi się owcami po lewej, oraz czwórką postaci w centrum. Po obu stronach mężczyzny, w czerwonym stroju, stoją dwie ubrane na jasnoniebiesko kobiety. Naprzeciwko nich znajduje się mężczyzna z rozłożonymi ramionami, jakby zwracał się do postaci przed nim i coś im tłumaczył. Za grupą ludzi wznosi się kilka wysokich drzew, które stanowią wyraźną dominantę kompozycji. Na dalszym planie artysta namalował obrośnięte lasem wzniesienie z zamkiem na szczycie. W oddali rozpościera się widok łąk i pagórków na horyzoncie. Nad pejzażem góruje rozjaśniające się ku horyzontowi, jasnoniebieskie niebo z delikatnymi chmurkami. Kompozycja obrazu jest statyczna, kolorystyka harmonijna, utrzymana w zielono‑niebiesko‑beżowej tonacji z czerwonym akcentem postaci w centrum.

RgPOUgWA1StiF

Ćwiczenie 4

Opisz, czym charakteryzuje się technika impasto.

Opisz, czym charakteryzuje się technika impasto.

Przyjrzyj się zamieszczonym niżej reprodukcjom i zaznacz to dzieło, w którym autor posłużył się techniką impasto.

• 1
• 2
• 3

Gwasz – tak jak akwarela jest farbą wodną, jednak w przeciwieństwie do akwareli jest kryjący, ponieważ do farby dodaje się biel ołowiową albo kredę. Spoiwem, tak jak w przypadku akwareli, jest guma arabska lub białko. Należy pamiętać, że po wyschnięciu gwasz jaśnieje i przypomina technikę pasteli. Gwasz często łączony jest z innymi technikami, np. rysunkiem, akrylem, akwarelami, pastelami. Obejrzyj prace wykonane techniką gwaszu.

ROpvVUKB444nZ1

Ilustracja przedstawia obraz „Akt”, autorstwa Karola Kryńskiego. Dzieło ukazuje syntetycznie ujęty akt kobiety. W figuratywnym przedstawieniu widać duży wpływ koncepcji sztuki abstrakcyjnej. Postać ukazana jest do pasa. Włosy namalowane są jedną, czarną, długą, płaską plamą. Tułów stanowi jasny kształt, na którym artysta, przy pomocy białych przetarć, ukazał światło, jedynie sugerujące wypukłości ciała. Przy pomocy cienkich, brązowych linii zaznaczył fragment profilu twarzy, ramię i pierś oraz kawałek ręki modelki. Małym ciemnym punktem zaznaczył oko. Postać wpisana jest w podzielone na trzy plamy barwne tło. U góry znajduje się pas koloru niebieskiego, po prawej stronie czerwono‑brązowa, natomiast po lewej jasno‑beżowa plama. Na ich tle umieszczone są płaskie, nieregularne kształty w czarnym, czerwonym i beżowym kolorze. Kompozycja obrazu jest otwarta. Obraz wykonany jest techniką gwaszu.

Rvz5SEx0PDCup1

Ilustracja przedstawia obraz „Kot”, autorstwa Michała Trägera. Dzieło ukazuje kompozycję, w której centrum znajduje się kot, przykryty poduszką oraz śpiący ptak z długą szyją. Namalowana drobnymi, niebieskimi kreseczkami postać kota robi ponure, demoniczne wrażenie – ma malutkie oczka i szpiczaste uszy. Łapy z dużymi, rozczapierzonymi pazurami leżą sztywno na poduszce. Kot, jakby czuwał nad postacią pomarańczowego ptaka. Tło stanowią nieregularne, kolorowe kształty obwiedzione cienką linią, wypływające z ciemnej płaszczyzny prostokąta, za którym znajduje się pejzaż z różowo‑szarym niebem. Obraz utrzymany jest w mrocznej, wąskiej tonacji. Zielenie, granaty i szarości ocieplają plamy oranżu i jaskrawego różu. Dzieło sprawie wrażenie zawieszenia między jawą a snem, między figuracją a abstrakcją. Obraz wykonany jest techniką gwaszu.

W latach 50. wprowadzono farby akrylowe. Są to wodne farby kryjące, które po wyschnięciu nie rozpuszczają się. Ich składnikiem jest żywica syntetyczna, która sprawia, że obrazy znacznie szybciej schną. Mogą być kładzione grubo lub cienko, laserunkowo, przezroczystymi warstwami. Nadają się do malowania na niemal każdej powierzchni, w tym także na szkle. Takie możliwości technologiczne pozwalają między innymi na uzyskanie precyzyjnych, niemalże fotograficznych efektów. Obejrzyj reprodukcje, na których przedstawiono dzieła z wykorzystaniem farb akrylowych.

RVVXpXBQpIjLs1

Ilustracja przedstawia obraz „Pirat”, autorstwa Lecha Wolskiego. Dzieło ukazuje dynamiczną kompozycję, przedstawiającą dwie, jadące na motorze, postaci. Postacie namalowane są sylwetowo, stanowią ciemną plamę. Zupełnie inaczej potraktowany jest motor – z jego sylwetki wyłaniają się organiczne elementy w postaci głowy konia, kopyt, skrzydeł. Ukazują się one bezwładnie z różnych części pojazdu. Tło kompozycji potraktowane jest syntetycznie. Dół stanowi ciemna, płasko namalowana, skośna droga. Drugi plan za postaciami podzielony jest na czerwoną płaszczyznę po lewej stronie obrazu i jasno‑szarą płaszczyznę po prawej. Tło malowane jest szybko, przecierkowo. W centrum obrazu, na pierwszym planie umieszczony jest niebieski trójkąt z czerwonym konturem. Z każdego rogu trójkąta rysuje się linia w kierunku brzegów obrazu. Kompozycja wykonana jest w chłodnej, niebiesko‑szaro‑czerwonej tonacji. Dzieło namalowane jest techniką akrylu.

RpfaoMLmnk0Il1

Ilustracja przedstawia malowidło „Obraz fraktalny 036”, autorstwa Krzysztofa Pituły. Dzieło ukazuje dynamiczną kompozycję abstrakcyjną. Na białym tle płótna, w centrum znajduje się żółto‑pomarańczowa plama, wokół której układają się w łuki i punkty, różnokolorowe ślady chlapnięć pędzla. Dominującymi barwami są żółć i niebieski. Oprócz nich artysta użył czerwieni, fioletów i zieleni. Dzieło namalowane jest techniką akrylu.

Pastel jest techniką pośrednią między malarską a rysunkową. Jest tzw. farbą suchą, ponieważ artysta nie posługuje się farbami i pędzlami, ale syntetycznymi kredkami – pastelami. Słowo „pastel” pochodzi od włoskiego pasta, co znaczy ciasto, masa. Jest nazwą zarówno materiału, jak i techniki malarskiej. Pastele najlepiej nakładać na chropowate albo miękkie, welurowe podłoże, na którym można je rozcierać palcem i rozmazywać. Poniżej przedstawiono trzy reprodukcje wykonane techniką pasteli.

R17q9pw0GOlZb1

Ilustracja przedstawia obraz „Portret dziecka”, autorstwa Stanisława Wyspiańskiego. Dzieło ukazuje pastelowy portret dziewczynki, opartej o fragment kołyski. Postać ubrana jest w jasnoniebieską bluzkę w cienkie paski z kołnierzykiem. Uczesane z przedziałkiem, proste włosy opadają na czoło. Uchylone usta oraz niebieskie, jakby zaspane oczy, nadają twarzy wyraz zdziwienia. Kompozycja utrzymana jest w harmonijnej, beżowo‑niebiesko‑żółtej tonacji. Dzieło wykonane jest techniką pasteli i oprawione w cienką drewnianą ramkę.

RAyZ5IKMU2YwL1

Ilustracja przedstawia obraz „Chłopiec z kozą ”, autorstwa Ewy Bińczyk. Dzieło ukazuje pastelowy portret chłopca, trzymającego kózkę. Postać dziecka, umieszczona w centrum, została wykonana za pomocą czarno‑białego rysunku. Artystka z dużą dbałością o szczegół odwzorowała naturę. Ubrany w bluzę chłopiec z krótkimi włosami spogląda w prawą stronę. Twarz jest bardzo poważna. Pastel wykonany jest na jasnym beżowo‑żółtym tle. Za postacią widnieje czerwony, delikatny rysunek chmurzastego kształtu z wystającymi zza niego, wijącymi się liniami. Czerwony rysunek znajduje się również na postaci kozy – tym razem jest to rodzaj labiryntu. Dolną partię obrazu przysłania półprzezroczysty błękit. W górnym prawym rogu narysowany został przez artystkę trójkątny, przestrzenny kształt. Dzieło wykonane jest techniką pasteli.

RGBQlwMkFOBqS1

Ilustracja przedstawia obraz „Tor”, autorstwa Michała Trägera. Dzieło ukazuje pastelowy pejzaż z torowiskiem. Na pierwszym planie kompozycji znajdują się krzyżujące się ze sobą jasne pasy torów na ciemno‑brązowym tle ziemi. W dalszej partii obrazu, nad torami unoszą się, narysowane cienką, szarą linię trakcje. Za nimi rysuje się jasna, szaro‑niebieska plama lasu na białym, świetlistym tle nieba. Drugi plan ujęty jest bardzo syntetycznie, szkicowo, za pomocą prostych plam i kresek. Obraz wykonany jest w chłodnej, szaro‑brązowej tonacji z akcentami zieleni traw. Dzieło wykonane jest techniką pasteli.

Claude Monet

Poniżej przedstawiono zdjęcie, na którym widać Oscara Clauda Moneta - francuskiego malarza, jednego z najważniejszych przedstawicieli impresjonizmu. Widzimy artystę w pracowni, trzymającego paletę i pędzel, podczas malowania pejzażu. Klikając na interaktywną ilustrację, zobaczysz to dzieło współcześnie wyeksponowane w muzeum.

Jan Matejko

Poniższe zdjęcie zrobiono w pracowni innego znanego malarza – Jana Matejki. To artysta, który w sposób szczególny przedstawiał ważne wydarzenia z historii Polski. Jego obrazy są wielkoformatowymi kompozycjami pełnymi drobiazgowych detali odpowiadających realiom danej epoki. Przyjrzyj się niżej zamieszczonej fotografii, a następnie rozwiąż zadanie.

RIZ4yhs2thY9p1

Ilustracja przedstawia wnętrze pracowni malarskiej Jana Matejki. W centrum wykonanego w sepii zdjęcia, ukazany jest siedzący na drewnianym krześle artysta z otwartą na kolanach księgą. Jest to starszy, siwiejący mężczyzna z brodą w ciemnym garniturze i ciemnych butach. Za malarzem stoją drewniane schodki z przewieszoną przez obręcz wzorzystą tkaniną. Po lewej stronie kadru znajduje się fragment obrazu z postaciami. Na ścianach pracowni wiszą inne dzieła w zdobnych ramach.

Rn0iFMgszmvZc

Ćwiczenie 6

Znajdź w internecie informację o życiorysie Jana Matejki i opowiedz o tym artyście na forum klasy.

Znajdź w internecie informację o życiorysie Jana Matejki i opowiedz o tym artyście na forum klasy.

Po lewej stronie fotografii z Janem Matejką widoczny jest fragment obrazu artysty. Poniżej przedstawiono dwa obrazy jego autorstwa. Zaznacz ten, którego fragment jest widoczny w pracowni artysty.

• 1
• 2

Współcześni malarze

Obejrzyj zdjęcia z pracowni współczesnego malarza. Są tam obrazy o różnej tematyce, kolorystyce, wielkości. Przyjrzyj im się, a następnie rozwiąż zadanie.

R1RKqahTWgTlo1

Ilustracja przedstawia fragment wnętrza pracowni malarskiej. Na zdjęciu znajduje się biurko, na którym ustawione są buteleczki, dwa dzbanki służące za pojemniki na pędzle, segregatory, lupa, skrzynki na farby, taśma klejąca oraz przedmioty użytku codziennego. Część biurka przykryta jest jasną tekturą. Nad biurkiem wiszą dwie drewniane szafki oraz dwa abstrakcyjne obrazy.

RU0FgKVx5nshk1

Ilustracja przedstawia fragment wnętrza pracowni malarskiej. W centrum kadru znajduje się sztaluga z obrazem olejnym. Za sztalugą ustawiona jest niska, biała szafka z szufladami, na której leży duża teczka z rysunkami. Na ścianach pomieszczenia wiszą kolorowe obrazy.

RzUHY7EkoeHDU1

Ilustracja przedstawia fragment wnętrza pracowni malarskiej. W centrum kadru znajduje się sztaluga z abstrakcyjnym obrazem olejnym w żółto‑czerwono‑zielonej tonacji. Za nim ustawiony jest wysoki regał z książkami. Po prawej stronie stoi niska, biała szafka z leżącą na niej szarą teczką z rysunkami. Na białych ścianach pomieszczenia wiszą kolorowe obrazy.

R6ATQ1ECWghyy

Ćwiczenie 7

Na podstawie uzyskanych informacji z lekcji wybierz stwierdzenie, które odnosi się do pojęcia kolaż: Możliwe odpowiedzi: 1. technika malarska stosowana głównie w malarstwie olejnym, polegająca na wypukłym nakładaniu farby pędzlem lub za pomocą szpachli. 2. to ślad na podłożu o zróżnicowanym kształcie, wielkości i barwie, powstały w wyniku naniesienia pigmentu za pomocą wybranego narzędzia malarskiego. 3. to ślad na podłożu o zróżnicowanym kształcie, wielkości i barwie, powstały w wyniku naniesienia pigmentu za pomocą wybranego narzędzia malarskiego.

Na podstawie uzyskanych informacji z lekcji wybierz stwierdzenie, które odnosi się do pojęcia kolaż: Możliwe odpowiedzi: 1. technika malarska stosowana głównie w malarstwie olejnym, polegająca na wypukłym nakładaniu farby pędzlem lub za pomocą szpachli. 2. to ślad na podłożu o zróżnicowanym kształcie, wielkości i barwie, powstały w wyniku naniesienia pigmentu za pomocą wybranego narzędzia malarskiego. 3. to ślad na podłożu o zróżnicowanym kształcie, wielkości i barwie, powstały w wyniku naniesienia pigmentu za pomocą wybranego narzędzia malarskiego.

Spośród poniższych reprodukcji zaznacz te, które możesz zobaczyć także na zdjęciach w pracowni malarza.

• 1
• 2
• 3
• 4

Artyści w celu uzyskania ciekawych, oryginalnych efektów eksperymentują z tworzywem plastycznym, w tym z technikami i narzędziami plastycznymi. W ten sposób powstały techniki mieszane, zwane też technikami kombinowanymi lub technikami własnymi, stanowiące indywidualny rys twórczości danego artysty i otwierające drogę ciągłemu poszukiwaniu niepowtarzalnych efektów plastycznych. Przyjrzyj się zamieszczonym niżej reprodukcjom dzieł wykonanych technikami mieszanymi.

R1WXlIUjirHsD1

Ilustracja przedstawia obraz „Kompozycja z zapisem muzycznym I”, autorstwa Ireneusza Kopacza. Abstrakcyjne dzieło wykonane jest w technice mieszanej. Składa się z przyklejonych na płótno prostokątnych kształtów oraz kół. Artysta w swej pracy posłużył się różnymi rodzajami tektury i papieru. W górnej partii kompozycji umieszczony został fragment partytury. Po prawej stronie znajdują się dwie rozpływające się, pionowe linie zakończone punktami. Statyczna, otwarta kompozycja utrzymana jest w tonacji beżowej z akcentami żółci i oranżu.

Rp8xbSAcoISYL1

Ilustracja przedstawia obraz „Taniec Oya 2”, autorstwa Justyny Grzebieniowskiej‑Wolskiej. Artystka, przy pomocy figur geometrycznych oraz wyrazistych kolorów, stworzyła kompozycję abstrakcyjną, która w swej formie nawiązuje do pejzażu. Poziome, faliste podziały przypominają fale morskie. Trzy proste kształty, podobne do statków unoszą się na górnej krawędzi łuków. Płasko malowane płaszczyzny przeplatają się z laserunkami i przecierkami. Dominującym kolorem dynamicznej kompozycji jest niebieski, przeplatany czerwieniami, różami i ciepłymi żółciami. Dzieło wykonane jest w technice własnej.

R1bOctdTWE6dI1

Ilustracja przedstawia obraz „Cząstki elementarne”, autorstwa Krzysztofa Pituły. Artysta, przy pomocy nieregularnych, obłych kształtów stworzył abstrakcyjną, otwartą kompozycję na białym tle. Każdy z elementów obrazu umieszczony jest oddzielnie, unosi się jakby bezwładnie w przestrzeni obrazu. Większość z nich wychyla się jakby zza kadru. Cztery małe, ciemne kształty znajdują się w centrum. Tło podmalowane jest delikatnie rozmytą, błękitną farbą. W kompozycji dominuje biel, czerń i błękit, gdzieniegdzie artysta użył również żółć, czerwień i ciemny róż.

Słownik pojęć

Źródło:

1. sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R1AMQiATJLwoK1

Ilustracja przedstawia akwarelę „Autoportret”, autorstwa Paula Cézannea. Na obrazie znajduje się delikatnie namalowane popiersie starszego mężczyzny z brodą. Ujęta z półprofilu postać spogląda w kierunku widza. Utrzymany w tonacji niebiesko‑szarej z elementami żółto‑pomarańczowej karnacji i tła portret, namalowany jest lekko, swobodnymi pociągnięciami pędzla.

R14qPKaDMzSsp1

Ilustracja przedstawia obraz „Pejzaż”, autorstwa Lecha Wolskiego. Akwarela ukazuje krajobraz z delikatnie zaznaczonymi krzewami i trawami oraz zachodzącym nad horyzontem słońcem. Kompozycja utrzymany jest w chłodnej, niebiesko‑szarej tonacji. Ciepły akcent stanowi tutaj jedynie rozmyty pomarańcz słońca.

R2FhTEOaKnwuH1

Ilustracja przedstawia obraz „Poranek”, autorstwa Michała Trägera. Akwarela ukazuje krajobraz z delikatnie zaznaczonymi drzewami i krzewami na pierwszym planie. W oddal artysta przy pomocy lekkich, poziomych pociągnięć pędzla namalował pola. Nad horyzontem unoszą się biało‑żółte chmury. Dół kompozycji utrzymany jest w chłodnej tonacji barw, natomiast góra w ciepłej.

R17Tkii2TUm7a1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Ukrzyżowanie”, autorstwa Pietro Lorenzettiego. Oprawiona w złotą ramę tempera ukazuje scenę ukrzyżowania. W centralnym miejscu obrazu znajduje się Chrystus na krzyżu. Z jego boku wypływa strumień czerwonej krwi, głowę wieńczy aureola. Po lewej i prawej stronie sceny wiszą na krzyżach złoczyńcy. Pod krzyżem znajduje się grupka postaci w powłóczystych, kolorowych strojach, podtrzymująca omdlewającą Matkę Boską w czerwonej sukni i niebieskim płaszczu. Na pierwszym planie artysta umieścił dwóch rozmawiających ze sobą mężczyzn, jadących na białym i brązowym koniu. Za krzyżami znajdują się żołnierze, niektórzy z nich przystanęli wpatrzeni w wiszące ciała skazańców. Pod krzyżami znajduje się również postać związanego, nagiego mężczyzny, który uniesioną, lewą ręką próbuje uchronić się przed ciosami żołnierzy. Tło sceny stanowi złote niebo, otacza je ozdobny ornament. Dominującymi kolorami kompozycji jest złoto i czerwień.

RbueVhzg5CR1i1

Ilustracja interaktywna przedstawia temperę „Koronacja Matki Bożej”, autorstwa Rafaela Santi. Zamknięta w łuku kompozycja ukazuje siedzące postacie Chrystusa i Matki Bożej wśród aniołów. Młody mężczyzna o jasnych, długich włosach, ubrany w szarą szatę, okrytą czerwonym płaszczem w wyciągniętej nad głową Marii dłoni trzyma koronę. Kobieta, o delikatnych rysach twarzy i złożonych do modlitwy dłoniach, schyla głowę w kierunku Jezusa. Matka Boża ubrana jest w czerwoną suknię, którą szczelnie okrywa wraz z włosami szary, podbity zielenią płaszcz. Naokoło pary artysta umieścił grających na instrumentach aniołów. Skrzydlate postacie ubrane są w powłóczyste, przypasane w talii, różnobarwne stroje. Przy nogach Marii i Jezusa siedzą małe, skrzydlate putta. Z jasno‑niebieskiego nieba wychylają się głowy małych aniołków. Namalowane postacie unoszą się na jasnych obłoczkach.

RMwBeemvzHjGg1

Ilustracja interaktywna przedstawia malowidło „Chrystus Chwalebny i symbole czterech ewangelistów”, znajdujące się w Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie w Stanach Zjednoczonych. Na zdjęciu ukazane jest wnętrze z trzema małymi, podłużnymi oknami, zwieńczonymi łukami. Ściany pokryte są freskami o grubym, czarnym konturze, które skomponowane są w trzech pasach, oddzielonych ornamentami. Dolny, najgorzej zachowany pas z wieloma ubytkami, przedstawia sceny biblijne. Nad nim znajduje się pas z oknami, pomiędzy którymi umieszczone zostały w parach postacie świętych. Również wnęki okienne zostały pokryte malowidłami z postaciami i ornamentyką. Przedstawione freski odznaczają się niezwykle bogatą kolorystyką. Dominującymi barwami są: biel, ciepła żółć, czerwień i błękit.

R1ROh1vAbz07P1

Ilustracja interaktywna przedstawia fresk „Lew”, znajdujące się w klasztorze w Castile‑León w Hiszpanii. Malowidło ukazuje jasno‑beżową postać zwierzęcia, kroczącego na czterech łapach z długim, podwiniętym go góry ogonem. Zmarszczone brwi, wyszczerzone zęby i nastroszone, szpiczaste uszy wyrażają złość. Pod niemal ludzkim z wyglądu nosem artysta namalował wąsy. Ciało tytułowego „lwa” pokryte jest kępkami włosów. Twórcy udało się oddać rysunek mięśni zwierzęcia. Postać ukazana jest na żółto‑błękitnym tle. Po jego lewej stronie znajduje się roślina o czerwono‑niebieskich liściach, natomiast po prawej fragment architektury: dwie kolumny z łukowym sklepieniem. Górna część fresku jest zniszczona. Dominującymi kolorami malowidła jest żółć i niebieski.

R1OhexbXH0Qp51

Ilustracja przedstawia obraz „Madonna z Dzieciątkiem”, autorstwa Giotta di Bondone. Dzieło ukazuje Matkę Boską z Dzieciątkiem, zasiadającą na wysokim tronie z baldachimem. Umieszczona w centrum postać Marii jest znacznie większa od pozostałych. Jej twarz ujęta jest z półprofilu, oczy skierowane na odbiorcę. Lekko uśmiechnięte usta, nadają postaci ciepły charakter. Ubrana jest w białą suknię, okrytą ciemno‑niebieskim płaszczem. Mały Jezus ma na sobie jasno‑różową tunikę. Wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa. Po obu stronach świętej pary artysta umieścił postacie proroków i świętych w aureolach. Pod tronem klęczą dwaj aniołowie w białych szatach. Tło kompozycji oraz aureole zostały pokryte złotem. Obraz otoczony jest ozdobną, złoto‑czerwoną ramą. Wykonane w technice temperowej dzieło, zamknięte jest w kształcie pięciokąta.

RvfJX7Uq6l31o1

Ilustracja przedstawia malowidło „Wielbłąd”. Fresk naścienny przedstawia postać żółtego wielbłąda na białym tle. Namalowany jest w bardzo uproszczonej formie, płaską plamą i delikatnym konturem. Nad nim znajduje się fragment czerwono‑białego ornamentu z dwoma okręgami, w których umieszczono postacie zwierząt z kopytami i ogonem. Zwierzę po lewej stronie malowidła jest białe, zwierzę po prawej brązowe.

RALdWtkOQYjxG1

Ilustracja przedstawia obraz „Światło”, autorstwa Michała Trägera. Akwarela ukazuje krajobraz z ciemnymi, wysmukłymi drzewami na pierwszym planie. W oddali, artysta przy pomocy lekkich, pionowych pociągnięć pędzla namalował latarnie. Biały skośny kształt dachu wyróżnia się na tle zarysu konarów ciemnych drzew. Nad pejzażem unosi się ciężka plama chmur. Akwarela utrzymana jest w chłodnej, szaro‑zielonej tonacji.

RslTA0XpBnRiW1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Irysy”, autorstwa Vincenta Van Gogha. Artysta namalował na obrazie biały dzbanek z bukietem niebieskich kwiatów. Całość ustawiona jest na zielonym podłożu, w tle znajduje się biała ściana. Kompozycja może wydawać się statyczna jednak bujne, powyginane irysy nadają obrazowi dynamiki. Tło oraz dzbanek zostały namalowane płasko, szerokimi pociągnięciami pędzla, grubą warstwą farby, impasto. Zupełnie inaczej artysta potraktował bukiet – tutaj malarz przyłożył dużą wagę do detalu i odwzorowania natury. Każdy kwiat jet namalowany z niezwykłą wnikliwością, wręcz czuje się ich aksamitną delikatność. Powyginane kształty niebieskich kwiatów stanowią kontrast z okalającymi je podłużnymi liśćmi.

REetFJsRzORiY1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Portret Monsieur de Lavoisier i jego żony”, autorstwa Jacques‑Louisa Davida. Kompozycja przedstawia dwójkę postaci we wnętrzu. Zapatrzony w kobietę mężczyzna siedzi przy stole, pokrytym czerwonym aksamitem. Ubrany jest w ciemny kaftan z białym żabotem i koronkowymi, białymi mankietami. Na głowie ma białą, gładką perukę z lokami po bokach. Lewy łokieć opiera na leżących na stole kartkach papieru. Prawa dłoń, trzymająca pióro, spoczywa na stole. Spod spływającej ze stołu draperii wysuwa się noga mężczyzny w krótkiej nogawce spodni, czarnej pończosze i czarnym bucie z klamrą. Obok niego, oparta lewą ręką o jego ramię, a prawą o stół stoi kobieta. Nie oddaje spojrzenia mężczyźnie, wzrok ma skierowany w kierunku odbiorcy. Kobieta na głowie ma dużą szarą perukę z lokami, z której na plecy spływają długie pukle włosów. Ubrana jest w długą, białą suknię, przepasaną niebieską szarfą w talii z bufiastymi rękawami i koronkowo wykończonym dekoltem. Para ukazana jest na tle szarej, marmurowej ściany z kanelowanymi pilastrami. Na stole przed mężczyzną oraz pod stołem znajdują się szklane przybory naukowe. Obraz wykonany jest z dużą dbałością o wierne odwzorowanie natury.

R1Hlk9oXgN9J51

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Dziewczyna z perłą”, autorstwa Jana Vermeera. Dzieło ukazuje młodą dziewczynę, ubraną w beżowo‑żółtą suknię z białym kołnierzem oraz niebiesko‑beżowy turban. Twarz stojącej bokiem postaci zwraca się w kierunku odbiorcy. Czerwone, dziewczęce usta są lekko uchylone. Wyraźnym akcentem obrazu jest duża perła w kolczyku dziewczyny, w której odbija się otoczenie. Ustawiona na ciemnym tle postać oświetlona jest miękkim światłem, padającym z lewej strony. Kompozycja jest statyczna, co podkreśla nastrój wyciszenia i spokoju. Na obrazie dominują beże, przełamane ultramaryną turbanu i czerwienią ust.

R9y0cx5NRE8vi1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Jakub z Labanem i jego córkami”, autorstwa Claude Lorraina. Dzieło ukazuje realistyczny pejzaż. Na pierwszym planie znajduje się pagórkowata łąka z pasącymi się owcami po lewej, oraz czwórką postaci w centrum. Po obu stronach mężczyzny, w czerwonym stroju, stoją dwie ubrane na jasnoniebiesko kobiety. Naprzeciwko nich znajduje się mężczyzna z rozłożonymi ramionami, jakby zwracał się do postaci przed nim i coś im tłumaczył. Za grupą ludzi wznosi się kilka wysokich drzew, które stanowią wyraźną dominantę kompozycji. Na dalszym planie artysta namalował obrośnięte lasem wzniesienie z zamkiem na szczycie. W oddali rozpościera się widok łąk i pagórków na horyzoncie. Nad pejzażem góruje rozjaśniające się ku horyzontowi, jasnoniebieskie niebo z delikatnymi chmurkami. Kompozycja obrazu jest statyczna, kolorystyka harmonijna, utrzymana w zielono‑niebiesko‑beżowej tonacji z czerwonym akcentem postaci w centrum.

R16Mg0ZDZnq6N1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „New York”, autorstwa Charlesa Greena Shawa. Artysta, przy pomocy prostych geometrycznych kształtów, malowanych płaską plamą kolorystyczną stworzył kompozycję na pograniczu abstrakcji i figuracji. Utrzymane w tonacji szarości trójkąty i prostokąty, umieszczone po obu stronach obrazu i zmniejszające się ku jego środkowi, tworzą wrażenie przestrzeni miejskiej. Na dole kompozycji artysta umieścił żółty wieloboczny kształt z czarnym kołem, który daje złudzenie podłoża/ziemi. Niebieska plama z czerwonym kołem u góry imituje niebo z czerwonym słońcem. Statyczna kompozycja tchnie spokojem prostych kształtów. Obraz otacza biała, szeroka rama.

Rk4WkI3yUbPsM1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Piękna w białym kołnierzu”, autorstwa Marca Chagalla. W centrum obrazu ukazana jest duża, ciemnowłosa kobieta w czarnej, długiej sukni z białym, falbaniastym kołnierzem i mankietami. Wynurzająca się z zielonego lasu postać prawą dłonią lekko unosi spódnicę, smutno spoglądając w dół, gdzie pośród drzew namalowany został malutki mężczyzna, bawiący się z dzieckiem. Obraz namalowany został prostymi, prawie geometrycznymi plamami kolorystycznymi, mimo to postać kobiety nosi cechy malarstwa realistycznego. Artysta namalował tą postać z dużą dbałością o szczegół i oddanie charakterystycznych cech jej wyglądu. Natomiast tło nieba, las oraz malutkie postacie mężczyzny i dziewczynki zostały uproszczone, sprowadzone prawie do ornamentu. Dzieło utrzymane jest w chłodnej tonacji co podkreśla jego melancholijny nastrój.

Ru9FzywOkpxBZ1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Pracownia”, autorstwa Jacka Gramatyki. Dzieło ukazuje ekspresyjną kompozycję abstrakcyjną, namalowaną dynamicznymi pociągnięciami pędzla. Artysta w swej pracy użył kontrastowych, niemal czystych kolorów. Szarości, granaty i błękity zderzył z oranżami, czerwieniami, ugrami i brązami. Farba kładziona jest grubo, impasto.

ROpvVUKB444nZ1

Ilustracja przedstawia obraz „Akt”, autorstwa Karola Kryńskiego. Dzieło ukazuje syntetycznie ujęty akt kobiety. W figuratywnym przedstawieniu widać duży wpływ koncepcji sztuki abstrakcyjnej. Postać ukazana jest do pasa. Włosy namalowane są jedną, czarną, długą, płaską plamą. Tułów stanowi jasny kształt, na którym artysta, przy pomocy białych przetarć, ukazał światło, jedynie sugerujące wypukłości ciała. Przy pomocy cienkich, brązowych linii zaznaczył fragment profilu twarzy, ramię i pierś oraz kawałek ręki modelki. Małym ciemnym punktem zaznaczył oko. Postać wpisana jest w podzielone na trzy plamy barwne tło. U góry znajduje się pas koloru niebieskiego, po prawej stronie czerwono‑brązowa, natomiast po lewej jasno‑beżowa plama. Na ich tle umieszczone są płaskie, nieregularne kształty w czarnym, czerwonym i beżowym kolorze. Kompozycja obrazu jest otwarta. Obraz wykonany jest techniką gwaszu.

Rvz5SEx0PDCup1

Ilustracja przedstawia obraz „Kot”, autorstwa Michała Trägera. Dzieło ukazuje kompozycję, w której centrum znajduje się kot, przykryty poduszką oraz śpiący ptak z długą szyją. Namalowana drobnymi, niebieskimi kreseczkami postać kota robi ponure, demoniczne wrażenie – ma malutkie oczka i szpiczaste uszy. Łapy z dużymi, rozczapierzonymi pazurami leżą sztywno na poduszce. Kot, jakby czuwał nad postacią pomarańczowego ptaka. Tło stanowią nieregularne, kolorowe kształty obwiedzione cienką linią, wypływające z ciemnej płaszczyzny prostokąta, za którym znajduje się pejzaż z różowo‑szarym niebem. Obraz utrzymany jest w mrocznej, wąskiej tonacji. Zielenie, granaty i szarości ocieplają plamy oranżu i jaskrawego różu. Dzieło sprawie wrażenie zawieszenia między jawą a snem, między figuracją a abstrakcją. Obraz wykonany jest techniką gwaszu.

RVVXpXBQpIjLs1

Ilustracja przedstawia obraz „Pirat”, autorstwa Lecha Wolskiego. Dzieło ukazuje dynamiczną kompozycję, przedstawiającą dwie, jadące na motorze, postaci. Postacie namalowane są sylwetowo, stanowią ciemną plamę. Zupełnie inaczej potraktowany jest motor – z jego sylwetki wyłaniają się organiczne elementy w postaci głowy konia, kopyt, skrzydeł. Ukazują się one bezwładnie z różnych części pojazdu. Tło kompozycji potraktowane jest syntetycznie. Dół stanowi ciemna, płasko namalowana, skośna droga. Drugi plan za postaciami podzielony jest na czerwoną płaszczyznę po lewej stronie obrazu i jasno‑szarą płaszczyznę po prawej. Tło malowane jest szybko, przecierkowo. W centrum obrazu, na pierwszym planie umieszczony jest niebieski trójkąt z czerwonym konturem. Z każdego rogu trójkąta rysuje się linia w kierunku brzegów obrazu. Kompozycja wykonana jest w chłodnej, niebiesko‑szaro‑czerwonej tonacji. Dzieło namalowane jest techniką akrylu.

RpfaoMLmnk0Il1

Ilustracja przedstawia malowidło „Obraz fraktalny 036”, autorstwa Krzysztofa Pituły. Dzieło ukazuje dynamiczną kompozycję abstrakcyjną. Na białym tle płótna, w centrum znajduje się żółto‑pomarańczowa plama, wokół której układają się w łuki i punkty, różnokolorowe ślady chlapnięć pędzla. Dominującymi barwami są żółć i niebieski. Oprócz nich artysta użył czerwieni, fioletów i zieleni. Dzieło namalowane jest techniką akrylu.

R17q9pw0GOlZb1

Ilustracja przedstawia obraz „Portret dziecka”, autorstwa Stanisława Wyspiańskiego. Dzieło ukazuje pastelowy portret dziewczynki, opartej o fragment kołyski. Postać ubrana jest w jasnoniebieską bluzkę w cienkie paski z kołnierzykiem. Uczesane z przedziałkiem, proste włosy opadają na czoło. Uchylone usta oraz niebieskie, jakby zaspane oczy, nadają twarzy wyraz zdziwienia. Kompozycja utrzymana jest w harmonijnej, beżowo‑niebiesko‑żółtej tonacji. Dzieło wykonane jest techniką pasteli i oprawione w cienką drewnianą ramkę.

RAyZ5IKMU2YwL1

Ilustracja przedstawia obraz „Chłopiec z kozą ”, autorstwa Ewy Bińczyk. Dzieło ukazuje pastelowy portret chłopca, trzymającego kózkę. Postać dziecka, umieszczona w centrum, została wykonana za pomocą czarno‑białego rysunku. Artystka z dużą dbałością o szczegół odwzorowała naturę. Ubrany w bluzę chłopiec z krótkimi włosami spogląda w prawą stronę. Twarz jest bardzo poważna. Pastel wykonany jest na jasnym beżowo‑żółtym tle. Za postacią widnieje czerwony, delikatny rysunek chmurzastego kształtu z wystającymi zza niego, wijącymi się liniami. Czerwony rysunek znajduje się również na postaci kozy – tym razem jest to rodzaj labiryntu. Dolną partię obrazu przysłania półprzezroczysty błękit. W górnym prawym rogu narysowany został przez artystkę trójkątny, przestrzenny kształt. Dzieło wykonane jest techniką pasteli.

RGBQlwMkFOBqS1

Ilustracja przedstawia obraz „Tor”, autorstwa Michała Trägera. Dzieło ukazuje pastelowy pejzaż z torowiskiem. Na pierwszym planie kompozycji znajdują się krzyżujące się ze sobą jasne pasy torów na ciemno‑brązowym tle ziemi. W dalszej partii obrazu, nad torami unoszą się, narysowane cienką, szarą linię trakcje. Za nimi rysuje się jasna, szaro‑niebieska plama lasu na białym, świetlistym tle nieba. Drugi plan ujęty jest bardzo syntetycznie, szkicowo, za pomocą prostych plam i kresek. Obraz wykonany jest w chłodnej, szaro‑brązowej tonacji z akcentami zieleni traw. Dzieło wykonane jest techniką pasteli.

RJIaS8SmvZmYg1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Krajobraz Taebla”, autorstwa Antsa Laikmaa. Dzieło ukazuje zimowy pejzaż. Na pierwszym planie znajdują się ciemno‑zielone sylwetki choinek na białym tle śniegu. W oddali, na tle szaro‑niebieskiego lasu rysują się białe dachy domów. Nad krajobrazem góruje pas szaro‑błękitnego, płaskiego nieba. Kompozycja utrzymana jest w chłodnej, szaro‑niebieskiej tonacji. Praca została wykonana techniką pasteli na papierze.

R1JQko6MkFJDx1

Ilustracja przedstawia fotografię artystyczną „Szpręgi I”, autorstwa Anny Kola. Dzieło ukazuje taflę wody z odbijającymi się w niej konarami zielonych drzew i niebem. W centrum kadru znajduje się rozmyty konar, wystający z wody. Pierwszy plan zdjęcia jest rozmazany, jakby w ruchu – co nadaje dynamiki statycznej kompozycji. Na fotografii dominują zielenie i błękity.

R1NhVyzlfs12w1

Ilustracja przedstawia obraz „Dal”, autorstwa Michała Trägera. Akwarela ukazuje krajobraz z zielonymi drzewami i szaro‑białymi domkami. Na pierwszym planie artysta namalował ciepłą, pomarańczowo‑brązową plamę ziemi. Na dalszym planie obrazu znajdują się drzewa i domki, zza których wyłaniają się malowane dużymi, lekkimi, plamami zarysy gór. Całość kompozycji utrzymana jest w chłodnej tonacji.

R15oOTQmZVyDj1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Pole pszenicy”, autorstwa Vincenta van Gogha. Dzieło ukazuje pole dojrzałej pszenicy z cyprysami po prawej stronie. Obraz skomponowany jest w poziomych, falujących plamach barwnych. Na pierwszym planie znajduje się złoto‑żółty łan pszenicy, dalej pas jasno‑zielonych krzewów, z których wyłania się jedyny pionowy element obrazu: ciemne, zielone cyprysy. Na dalszym planie faluje szaro‑niebieski horyzont. Nad pejzażem unoszą się skłębione, błękitno‑niebiesko‑białe pasma chmur. Farba kładziona grubo, wąskimi, falującymi pociągnięciami.

R1MRs6WxfYJbg1

Ilustracja przedstawia obraz „Krajobraz”, autorstwa Joaquima Mira. Dzieło ukazuje syntetycznie namalowany pejzaż. Artysta przy pomocy dużych, zielono‑żółto‑pomarańczowych plam stworzy na pierwszym planie pagórek, pełen kęp roślin i kwiatów. W dalszej partii obrazu, nad pagórkiem wznosi się chłodna, niebiesko‑szara panorama pól, zamknięta falistą linią horyzontu. Górną partię obrazu zamyka pasek ciepłego, żółto‑szaro‑pomarańczowego nieba. Malarz, przy pomocy skalowania plamy barwnej, stworzył wrażenie przestrzeni. Im bliżej nas tym plama jest większa, im dalej tym drobniejsza. Kompozycja utrzymana jest w chłodnej tonacji z akcentami żółci i oranżu. Praca została wykonana techniką pasteli na papierze.

R1KRSMkp3Jos21

Ilustracja przedstawia obraz „Pejzaż z rzeką”, autorstwa Stanisława Wyspiańskiego. Dzieło ukazuje krajobraz z zakolem rzeki, nad której piaszczystymi brzegami wznosi się roślinność. Kadr obrazu kończy się przed linią horyzontu, błękitne niebo ukazane jest jedynie w odbiciu wody. Artysta przy pomocy różnych środków artystycznych takich jak: zróżnicowana plama barwna, przecierka, delikatna linia konturu, stara się odzwierciedlić naturę. Wykonana techniką pasteli na papierze kompozycja utrzymana jest w ciepłej tonacji. Dominującymi barwami są zieleń, beż i błękit.

RJEvOuVqNodtN1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Bitwa pod Racławicami”, autorstwa Jana Matejki. Wielopostaciowa kompozycja upamiętnia stoczoną w 1794 roku bitwę pod Racławicami. Wojska polskie zwarły się wówczas z wojskami rosyjskimi pod dowództwem Tadeusza Kościuszki. Namalowany przez artystę obraz ukazuje scenę po bitwie. Na pierwszym planie znajduje się fragment pola bitewnego z poległymi i rannymi. W środkowej części kompozycji przedstawiony został Kościuszko na koniu, który zdejmując czapkę spogląda na stojącego przy armacie chłopa. Mężczyzną tym jest Bartosz Głowacki, który wsławił się szczególną odwagą na polu bitwy. Scena wypełniona jest tłumem postaci chłopów, żołnierzy i szlachty, pośrodku których stoi człowiek w białej sukmanie z chorągwią z polskim białym orłem. Na drugim planie, artysta namalował potężne drzewa o soczyście zielonych koronach, za którymi po prawej stronie rozpościera się panorama pagórkowatych pól ze zwisającym nad nimi pochmurnym niebem.

R1Ep91ELaxwCb1

Ilustracja przedstawia obraz „Konstytucja 3 Maja 1791 roku”, autorstwa Jana Matejki. Dynamiczna kompozycja przedstawia pochód posłów z Zamku Królewskiego do kolegiaty św. Jana w intencji ponownego zaprzysiężenie konstytucji uchwalonej 3 maja 1791 roku. Maszerujący, chronieni przez żołnierzy, posłowie otoczeni są rozentuzjazmowanym tłumem. W centrum kompozycji znajduje się niesiona przez posłów postać marszałka Sejmu Wielkiego - Stanisława Małachowskiego. Ubrany na jasno mężczyzna w białej peruce, w uniesionej prawej ręce trzyma tekst Konstytucji 3 Maja. Poniżej triumfującego marszałka rozgrywa się dramatyczna scena, w której leżący na bruku poseł Jan Suchorzewski w geście sprzeciwu przeciw reformom, próbuje zabić swego syna. Malarz przywołuje tutaj autentyczną scenę, która rozegrała się na Zamku Królewskim. Po lewej stronie malowidła przedstawiony jest dumnie kroczący po schodach kolegiaty król Stanisław August Poniatowski, ramiona okrywa mu purpurowy płaszcz obszyty futrem z gronostajów. Akcja malowidła rozgrywa się na ulicy Świętojańskiej, w głębi obrazu widnieje fragment Zamku Ujazdowskiego.

R1WXlIUjirHsD1

Ilustracja przedstawia obraz „Kompozycja z zapisem muzycznym I”, autorstwa Ireneusza Kopacza. Abstrakcyjne dzieło wykonane jest w technice mieszanej. Składa się z przyklejonych na płótno prostokątnych kształtów oraz kół. Artysta w swej pracy posłużył się różnymi rodzajami tektury i papieru. W górnej partii kompozycji umieszczony został fragment partytury. Po prawej stronie znajdują się dwie rozpływające się, pionowe linie zakończone punktami. Statyczna, otwarta kompozycja utrzymana jest w tonacji beżowej z akcentami żółci i oranżu.

Rp8xbSAcoISYL1

Ilustracja przedstawia obraz „Taniec Oya 2”, autorstwa Justyny Grzebieniowskiej‑Wolskiej. Artystka, przy pomocy figur geometrycznych oraz wyrazistych kolorów, stworzyła kompozycję abstrakcyjną, która w swej formie nawiązuje do pejzażu. Poziome, faliste podziały przypominają fale morskie. Trzy proste kształty, podobne do statków unoszą się na górnej krawędzi łuków. Płasko malowane płaszczyzny przeplatają się z laserunkami i przecierkami. Dominującym kolorem dynamicznej kompozycji jest niebieski, przeplatany czerwieniami, różami i ciepłymi żółciami. Dzieło wykonane jest w technice własnej.

R1bOctdTWE6dI1

Ilustracja przedstawia obraz „Cząstki elementarne”, autorstwa Krzysztofa Pituły. Artysta, przy pomocy nieregularnych, obłych kształtów stworzył abstrakcyjną, otwartą kompozycję na białym tle. Każdy z elementów obrazu umieszczony jest oddzielnie, unosi się jakby bezwładnie w przestrzeni obrazu. Większość z nich wychyla się jakby zza kadru. Cztery małe, ciemne kształty znajdują się w centrum. Tło podmalowane jest delikatnie rozmytą, błękitną farbą. W kompozycji dominuje biel, czerń i błękit, gdzieniegdzie artysta użył również żółć, czerwień i ciemny róż.

Bibliografia

Angela Gair, Podręczik artysty: rysunek i malarstwo: materiały i techniki, Muza, Warszawa 1997.

Janina Lewicka, 100 [Sto] technik plastycznych, Nasza Księgarnia, Warszawa 1967.

Jose M. Parramon, Jak powstaje kolor : barwy światła, kolor i pigmenty, barwy dopełniające, barwa cielista, kolor cienia, gamy kolorów i zasady harmonizowania kolorów, Galaktyka, Łódź 1998.