Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RSIkrQs1ilvaS1

Ważne wydarzenia historyczne w malarstwie polskim - cz. 1

Źródło: online skills.

Ważne daty

15 lipca 1410 – bitwa pod Grunwaldem między wojskami polsko‑litewskimi a Zakonem Krzyżackim

10 kwietnia 1525 – hołd lenny ostatniego mistrza Zakonu Krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna złożony Zygmuntowi Staremu, królowi Polski (Hołd pruski)

3 maja 1791 – uchwalenie Konstytucji, ustawy regulującej ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów

4 kwietnia 1794 – bitwa pod Racławicami między wojskami polskimi, a wojskami rosyjskimi w ramach tzw. insurekcji kościuszkowskiej, zwycięska dla Polaków

13‑25 sierpnia 1920 – bitwa warszawska, tzw. Cud nad Wisłą, w czasie wojny polsko‑bolszewickiej, zwycięska dla Polaków

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RgylYYGU35PnF1
Scenariusz lekcji do pobrania.
Źródło: online skills.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

1) zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej).

Nauczysz się

rozpoznawać najważniejsze dzieła malarstwa polskiego związane z ważnymi wydarzeniami historycznymi;

wskazywać sposoby upamiętniania historii kraju w sztuce;

analizować Bitwę pod Grunwaldem Jana Matejki.

Wprowadzenie

Wiedzę o historii kraju przekazują nam różne miejsca i zabytki, takie jak gród w Biskupinie (Ilustracja 1), który uznany jest za pomnik historii Polski, czy obronno‑rezydencyjny Zamek Królewski w Krakowie na Wawelu (Ilustracja 2). Pomniki przypominają nam o wybitnych osobach, kształtujących historię naszego kraju i świata (Ilustracja 3) oraz o miejscach, w których rozgrywały się kluczowe wydarzenia dla Polski (Ilustracja 4).

Historię kraju można również upamiętniać poprzez malarstwo historyczneMalarstwo historycznemalarstwo historyczne. Tematem tego rodzaju malarstwa są wydarzenia związane z dziejami państw, narodów i wybitnych osób, a także wydarzenia współczesne. Historia Polski została zapisana przez malarzy w ich obrazach. Do najwybitniejszych przedstawicieli polskiego malarstwa historycznego należeli: Jan Matejko, Juliusz Kossak, Wojciech Kossak, Jerzy Kossak oraz Józef Brandt.

Tematem malarstwa historycznego często były sceny batalistyczneScena batalistyczna (batalistyka)sceny batalistyczne, obrazujące bitwy, które wpłynęły na bieg historii Polski. Najbardziej znanym obrazem o tej tematyce jest Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki, namalowany przez artystę dla podtrzymania uczuć patriotycznych w czasie zaborów. Przedstawia bitwę między wojskami polsko‑litewskimi a Zakonem Krzyżackim stoczoną 15 lipca 1410 roku na polach Grunwaldu. Wiele z postaci obrazu to autentyczni uczestnicy bitwy. Bitwa pod Grunwaldem to kompozycja otwarta, dynamiczna, namalowana techniką olejną na płótnie. (Ilustracja 5)

Kolejnym ważnym przykładem polskiego malarstwa batalistycznego jest panoramaPanoramapanorama bitwy pod Racławicami z 1794 roku. (Ilustracja 6) Obraz Bitwa pod Racławicami przedstawia zwycięską bitwę wojsk polskich pod dowództwem Tadeusza Kościuszki nad wojskami rosyjskimi. Pejzaż namalowany został na podstawie fotografii i szkiców. Panorama namalowana jest na płótnie o wymiarach 120 m x 15 m rozpiętym na stalowej konstrukcji w specjalnie do tego wybudowanym pomieszczeniu - rotundzieRotundarotundzie.

(Ilustracja 7) Obraz Jerzego Kossaka Cud nad Wisłą przedstawia Bitwę Warszawską stoczoną w 1920 roku w czasie wojny polsko‑bolszewickiej. Zwycięstwo Polaków zdecydowało o zachowaniu niepodległości przez nasz kraj. Obraz jest otwartą, dynamiczną, wieloplanową kompozycją batalistyczną. Jedną z historycznych postaci ukazanych na obrazie jest dowódca wojsk polskich marszałek Józef Piłsudski.

Malarstwo historyczne odnosi się również do ważnych wydarzeń. Do najważniejszych tego rodzaju obrazów należą dzieła Jana Matejki, np. Stańczyk, Hołd pruski, Rejtan – Upadek Polski czy Konstytucja 3 Maja 1791 roku.

(Ilustracja 8) Stańczyk jest jednym z najbardziej znanych obrazów Jana Matejki. Stańczyk był błaznem i doradcą na dworze króla Zygmunta Starego. Wydarzenie przedstawione przez artystę odnosi się do upadku Smoleńska 30 lipca 1514 roku podczas wojny litewsko‑moskiewskiej. Pierwszoplanowa postać błazna pogrążona w smutku i zamyśleniu kontrastuje z beztroską dworu królewskiego zgromadzonego na balu. Twarz Stańczyka przedstawiona na obrazie jest autoportretem malarza.

(Ilustracja 9) Obraz Hołd pruski przedstawia hołd lenny złożony Zygmuntowi I Staremu przez Albrechta Hohenzollerna 10 kwietnia 1525 roku w Krakowie. Na mocy zawartego między nimi traktatu Prusy Zakonne stały się lennem Polski i zostały przekształcone w Księstwo Pruskie. Obraz namalowany techniką olejną na płótnie.

(Ilustracja 10) Rejtan – Upadek Polski przedstawia protest posła Tadeusza Reytana przeciwko I rozbiorowi Polski. Wydarzenie to miało miejsce 21 kwietnia 1773 roku, w trzecim, decydującym dniu obrad Sejmu Rozbiorowego na zamku w Warszawie. Obraz namalowany techniką olejną na płótnie.

(Ilustracja 11) Konstytucja 3 Maja 1791 roku przedstawia pochód posłów przez ulice Warszawy zmierzających do kolegiaty św. Jana w celu zaprzysiężenia tekstu konstytucji. Centralną postacią obrazu jest marszałek Sejmu Wielkiego Stanisław Małachowski. Po schodach kościoła wchodzi król Stanisław August Poniatowski. Obraz namalowany jest techniką olejną na płótnie.

Kolejnym obszarem malarstwa historycznego jest upamiętnianie ważnych postaci w historii Polski. (Ilustracja 12) Jedną z takich postaci był marszałek Józef Piłsudski – wybitny dowódca i polityk. Obraz autorstwa Wojciecha Kossaka Józef Piłsudski na Kasztance jest portretem konnym. Malarz przedstawił Józefa Piłsudskiego na jego ulubionej klaczy o imieniu Kasztanka. Marszałek ubrany jest w mundur wojskowy. Ten namalowany na płótnie obraz olejny jest jednym z najbardziej znanych obrazów artysty.

classicmobile
Ćwiczenie 1
RoBitHxqRIbVR1
Odpowiedz na pytanie. Jaki rodzaj malarstwa określają dzieła przedstawiające wydarzenia związane z dziejami państw, narodów, wybitnych osobistości oraz zdarzeń współczesnych? Możliwe odpowiedzi: 1. Marynistyczny, 2. Historyczny, 3. Krajobrazowy.
Źródło: Magdalena Ślęzak.
static
RXMgzIcuOQWAk
Ćwiczenie 2
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywamy typ malarstwa przedstawiający bitwę, pochody wojenne, oblężenia czy życie obozowe? Możliwe odpowiedzi: 1. Malarstwo pejzażowe, 2. Malarstwo batalistyczne, 3. Malarstwo rodzajowe.
classicmobile
Ćwiczenie 3
RLsLc4Ud1waTs1
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się typ obrazu obejmujący całą widzialną przestrzeń wokół widza, którego zadaniem jest wytworzenie u oglądającego wrażenia uczestnictwa w oglądanej scenie? Możliwe odpowiedzi: 1. Witraż, 2. Panorama, 3. Animacja.
Źródło: Magdalena Ślęzak.
static
m70c4cd2326a28c4b_0000000000123

Analiza obrazu Bitwa pod Grunwaldem

RsNF1ZlCcmg611
Źródło: online skills.

Bitwa pod Grunwaldem jest obrazem o tematyce historycznej. Jest to scena batalistyczna przedstawiająca bitwę między wojskami polsko‑litewskimi a Zakonem Krzyżackim z 15 lipca 1410 roku. Była ona największą bitwą w okresie średniowiecza.

Jan Matejko malując Bitwę pod Grunwaldem przeprowadził wnikliwe badania historyczne inspirując się między innymi Rocznikami Jana Długosza. Umieścił w obrazie autentyczne postacie historyczne. Artysta namalował ten obraz „ku pokrzepieniu serc” i dla podtrzymania uczuć patriotycznych w czasach zaborów.

Obraz malowany jest techniką olejną na płótnie. Kompozycja otwarta, dynamiczna. Poszczególne elementy tworzą harmonijną, spójną całość. Perspektywa linearna. Utrzymany jest w ciemnej tonacji z przewagą barw zimnych. Światło skupione jest w centrum obrazu, wysuwając na pierwszy plan wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego i księcia Witolda. Postacie te zbudowane są dodatkowo w oparciu o kontrast barw białej i czerwonej. Mimo zaciętej walki nie widać drastycznych scen otwartych ran czy rozlewu krwi. Obraz przepełniony jest postaciami, detalami i przedmiotami o symbolicznym znaczeniu.

RUJyyO7wErVzG1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem". Ukazuje scenę walki, w której udział biorą stłoczone postacie. W centrum znajduje się mistrz zakonu krzyżackiego Urlich von Jungingen, spadający z konia. W postać jeden z uczestników bitwy wymierza włócznię. Postacie u góry ukazane są w zbrojach. Nad postaciami unosi się biały płaszcz von Jungingena. Postacie u dołu gestami wyrażają przerażenie. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty: 1. Urlich von Jungingen, wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego, w bitwie pod Grunwaldem dowodził wojskami krzyżackimi. Został przedstawiony w chwili tuż przed śmiercią. Cios zostanie zadany Włócznią Świętego Maurycego, którą w 1000r. czesarz Otton III ofiarował Bolesławowi Chrobremu. Był to dowód uznania suwerenności Polski w Europie i powierzenia jej misji chrystianizacji na wschodzie, 2. Po jego lewej stronie, z uniesionymi rękami stoi Werner von Tettingen - komtur Elbląga. Jego obecność na obrazie ma znaczenie symboliczne, ponieważ w rzeczywistości wcześniej uciekł z pola bitwy. Do komentarza dołączona jest ilustracja z fragmentem opisanym powyżej.
Jan Matejko, „Bitwa pod Grunwaldem” (fragment), 1875-1878, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, domena publiczna
R14krVCkuX5lj1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu „Bitwa pod Grunwaldem”, na którym książę litewski Witold, ubrany w czerwony żupan,w geście triumfu unosi miecz i tarczę do góry. Scena jest żywiołowa. Za Witoldem postacie tłoczą się, a po prawej stronie toczy się zacięta walka. W tle rozmazany krajobraz i kłębiące się chmury współgrają z pierwszym planem. Na ilustracji znajdują się interaktywne punkty z informacjami: 1. Książę Witold Kiejstutowicz - Wielki Książę Litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły, w geście triumfu wznosi miecz i tarczę. W czasie bitwy dowodził siłami litewsko - ruskimi, chorągwiami smoleńskimi, tatarskimi i mołdawskimi, 2. Za plecami księcia widać walkę o chorągiew krzyżacką, która przechyla się ku ziemi. Obok dumnie powiewa na wietrze Chorągiew Wielka Królestwa Polskiego z białym orłem na czerwonym tle trzymana przez Marcina z Wrocimowic. Do tekstu dołączona jest ilustracja przedstawiająca wyżej opisaną scenę. 3. Pod kopytami konia księcia Witolda upada książe Konrad VII Biały, walczący po stronie Zakonu Krzyżackiego. Obok niego leży umierający komtur Malborka, Konrad von Lichtenstein. Do tekstu dołączona jest ilustracja przedstawiająca wyżej opisaną scenę.
Jan Matejko, „Bitwa pod Grunwaldem” (fragment), 1875-1878, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, domena publiczna
R16XNYYwztS8s1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem". Ukazuje scenę z pola walki w dwu planach. Na pierwszym toczą bój dwaj wojownicy, a w tle ukazana jest scena zbiorowa. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Jakub Skarbek z Góry przez wiele lat służył na dworze króla Węgier. W czasie bitwy strzegł chorągwi królewskiej razem z ośmioma najlepszymi rycerzami. Na obrazie ukazany jest w walce z Kazimierzem V, księciem szczecińskim, walczącym po stronie Zakonu Krzyżackiego.
Jan Matejko, „Bitwa pod Grunwaldem” (fragment), 1875-1878, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, domena publiczna
Rwm5pYdjuIXvU1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem". Ukazuje on zbiorową scenę walki. W centrum znajduje się Zawisza czarny otoczony przez walczących rycerzy. Krajobraz w tle jest rozmazany. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Zawisza Czarny z Garbowa na obrazie jest uzbrojony w turniejową kopię. Był on najsłynniejszym polskim rycerzem znanym w całej ówczesnej Europie. Poznać go można po ciemnych włosach, śniadej cerze i braku hełmu. Od młodości związany był z dworem króla Węgier, a później Polski.
Jan Matejko, „Bitwa pod Grunwaldem” (fragment), 1875-1878, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, domena publiczna
R1FJ00pqpReOv1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem". Ukazuje on zbiorową scenę walki. Główną postacią jest Jan Żiżka, który wykonuje zamach mieczem na leżącą postać. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Jan Žižka z Trocnova był czeskim bohaterem narodowym, genialnym dowódcą i strategiem, stosującym nowatorskie techniki wojskowe. W bitwie pod Grunwaldem służył jako najemnik w oddziale Jana Sokala z Lamberku. Na obrazie ukazany jest w momencie wymierzania ciosu mieczem komturowi tucholskiemu, Heinrichowi von Schwelbornowi.
Jan Matejko, „Bitwa pod Grunwaldem” (fragment), 1875-1878, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, domena publiczna
Rm7C2j3y8gt4n1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”. Ukazuje zbliżenie na dwie postaci. Rycerz z przodu ma hełm zdobiony pawimi piórami. Wojownicy na koniach uzupełniają tylko zbliżenie. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Heinrich von Plauen nie brał udziału w bitwie. Po odparciu oblężenia Malborka przez wojsko polsko-litewskie został wielkim mistrzem Zakonu Krzyżackiego. Jego obecność na obrazie ma znaczenie symboliczne. Jan Matejko przypomina w ten sposób, że mimo przegranej w bitwie pod Grunwaldem, potęga Zakonu Krzyżackiego nie została złamana i dała początek państwu Pruskiemu, które uczestniczyło w rozbiorach Polski.
Jan Matejko, „Bitwa pod Grunwaldem” (fragment), 1875-1878, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, domena publiczna
R1GkUp3DdoNBu1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu „Bitwa pod Grunwaldem”. Ukazuje detal z dalekiego planu obrazu. W tle bitwy znajduje się król Władysław Jagiełło wraz ze swoją świtą. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt z informacją i dwoma fragmentami obrazu przedstawiającymi detale: Władysław Jagiełło, król Polski, siedzi na koniu w okolicach lasu, w którym wojsko polsko-litewskie przeczekało Krzyżaków stojących w upale na otwartym polu. Otaczają go polscy dostojnicy. Jednym z nich jest najprawdopodobniej kardynał i doradca polskiego króla, Zbigniew Oleśnicki. Wskazuje on kopią niebo, na którym widać postać św. Stanisława ze Szczepanowa z rękami złożonymi w geście modlitwy - patrona Polski.
Jan Matejko, „Bitwa pod Grunwaldem” (fragment), 1875-1878, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, domena publiczna
m70c4cd2326a28c4b_0000000000198

Zadania

classicmobile
Ćwiczenie 4
RQ3DrJCu8ZkZf1
Wskaż autorów dzieł: "Cud nad Wisłą", "Hołd Pruski", "Józef Piłsudski na Kasztance".
Źródło: Magdalena Ślęzak.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RUhMOj2yiP3tfm70c4cd2326a28c4b_00000000000051
Polecenie do zadania brzmi: Przyporządkuj autora i tytuł dzieła do odpowiedniej ilustracji. Poniżej polecenia są ilustracje i umieszczone do wyboru cztery odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy wybrać prawidłową odpowiedź. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwsza ilustracja przedstawia bitwę pod Grunwaldem w momencie, kiedy szala zwycięstwa przechyla się na stronę polsko-litewską. W centrum obrazu widoczna jest postać księcia litewskiego Witolda, który ubrany w czerwony żupan w geście triumfu unosi miecz i tarczę do góry. Z kolei z lewej strony dominującą postacią jest wielki mistrz zakonu krzyżackiego - Ulrich von Jungingen, który ubrany w biały płaszcz z czarnym krzyżem na piersi siedzi na białym koniu. Drugi wojownik trzyma topór i ma na głowie kaptur przypominający katowski, a u boku jałmużniczkę. Na środku, w dole obrazu leży umierający wielki komtur Konrad von Liechtenstein obok głowy leży jego hełm, a z boku jego powalony wierzchowiec. Po lewej obrazu widać w tłumie mężczyznę na czarnym koniu, w hełmie z pawimi piórami. Jest atakowany przez rycerza z kopią oraz jego giermka, który chwycił za cugle książęcego konia. Bliżej widać brodatego starca. Po lewej stronie u góry, za księciem Witoldem toczy się walka o krzyżacką chorągiew, którą Polak wydziera Niemcowi. Widać również trąbiącego rycerza z chorągwią. Sztandar ten dumnie powiewa na wietrze, gdy niemiecki chyli się ku ziemi. Po prawej stronie obrazu punktem centralnym jest rudobrody rycerz na upadającym koniu, który został pochwycony na arkan przez Tatara. Na przodzie widać wąsatą postać czeskiego rycerza w zbroi, który jedną nogą stoi na ziemi, a drugą nogę postawił na powalonym przeciwniku. Podniósł miecz, by zadać cios wrogowi. Tymczasem zagraża mu podstępna postać w ciemnym ubraniu, która czai się by zadać cios w bok kordelasem. W fioletowym ubraniu, bez hełmu przedstawiony jest Zawisza Czarny, który szarżuje uzbrojony w turniejową kopię. W rogu pod lasem dostrzec można króla na koniu. Przed nim leży martwy rycerz. Na niebie widać w jaśniejącym obłoku postać świętego. Druga ilustracja przedstawia wieloplanowy obraz batalistyczny, który przedstawia bitwę warszawską, nazywaną potocznie „cudem nad Wisłą”. Na pierwszym planie widoczna jest walka pomiędzy nacierającą ze sztandarem narodowym polską piechotą a cofającymi się szeregami wroga. Wśród walczących postaci możemy dostrzec kapelana, ks. Ignacego Skorupkę, który z krzyżem w ręku dodaje żołnierzom odwagi. Widoczna jest również postać Matki Bożej, spoglądającej z niebios na pole bitwy. W oddali widzimy opadającą czerwoną chorągiew, która nie pozostawia złudzeń odnośnie wyniku bitwy. W górnej części na niebie widać również kilka samolotów. Trzecia ilustracja przedstawia fragment obrazu bitwy pod Racławicami. Na obrazie na koniach żołnierze, do których strzelają półki ustawione pod lasem. Drogą widać jadące konie ciągnące wozy. Czwarte zdjęcie przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ubrany jest w mundur z niebieską szarfą i licznymi medalami na piersi. Ma czapkę, pod nosem wąs, a twarz jest poważna. Na nogach ma skórzane buty sięgające łydek i trzyma je w strzemionach. Koń jest brązowej maści z białymi końcówkami na nogach. Jego wizerunek został oddany na tle skraju sosnowego lasu i polnych łąk, z których wyłania się armia, która porusza się częściowo konno. W oddali widać pokryte ciemnymi chmurami niebo.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
RxUO0VRrrkYek1
Odpowiedz na pytanie. Jak brzmi pełny tytuł obrazu Jana Matejki przedstawiający Stańczyka? Możliwe odpowiedzi: 1."Stańczyk", 2. "Stańczyk zamartwiający Polski po utracie Smoleńska", 3. „Stańczyk na dworze królowej Bony po utracie Smoleńska”, 4. "Teka Stańczyka".
Źródło: Magdalena Ślęzak.
static
classicmobile
Ćwiczenie 6
R16XqV7QOPARP1
Odpowiedz na pytanie. Który z obrazów nie jest autorstwa Jana Matejki? Możliwe odpowiedzi: 1. "Bitwa pod Grunwaldem", 2. "Hołd Pruski", 3. "Panorama Racławicka", 4. "Rejtan. Upadek Polski".
Źródło: Magdalena Ślęzak.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RUWp1pE50fRdMm70c4cd2326a28c4b_00000000000061
Polecenie do zadania brzmi: Dopasuj opis bitwy do obrazu który ją którą przedstawia. Poniżej polecenia są ilustracje i umieszczone do wyboru trzy odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy wybrać prawidłową odpowiedź. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwsza ilustracja przedstawia wieloplanowy obraz batalistyczny, który przedstawia bitwę warszawską, nazywaną potocznie „cudem nad Wisłą”. Na pierwszym planie widoczna jest walka pomiędzy nacierającą ze sztandarem narodowym polską piechotą a cofającymi się szeregami wroga. Wśród walczących postaci możemy dostrzec kapelana, ks. Ignacego Skorupkę, który z krzyżem w ręku dodaje żołnierzom odwagi. Widoczna jest również postać Matki Bożej, spoglądającej z niebios na pole bitwy. W oddali widzimy opadającą czerwoną chorągiew, która nie pozostawia złudzeń odnośnie wyniku bitwy. W górnej części na niebie widać również kilka samolotów. Druga ilustracja przedstawia bitwę w momencie, kiedy szala zwycięstwa przechyla się na stronę polsko-litewską. W centrum obrazu widoczna jest postać księcia litewskiego Witolda, który ubrany w czerwony żupan w geście triumfu unosi miecz i tarczę do góry. Z kolei z lewej strony dominującą postacią jest wielki mistrz zakonu krzyżackiego - Ulrich von Jungingen, który ubrany w biały płaszcz z czarnym krzyżem na piersi siedzi na białym koniu. Drugi wojownik trzyma topór i ma na głowie kaptur przypominający katowski, a u boku jałmużniczkę. Na środku, w dole obrazu leży umierający wielki komtur Konrad von Liechtenstein obok głowy leży jego hełm, a z boku jego powalony wierzchowiec. Po lewej obrazu widać w tłumie mężczyznę na czarnym koniu, w hełmie z pawimi piórami. Jest atakowany przez rycerza z kopią oraz jego giermka, który chwycił za cugle książęcego konia. Bliżej widać brodatego starca. Po lewej stronie u góry, za księciem Witoldem toczy się walka o krzyżacką chorągiew, którą Polak wydziera Niemcowi. Widać również trąbiącego rycerza z chorągwią. Sztandar ten dumnie powiewa na wietrze, gdy niemiecki chyli się ku ziemi. Po prawej stronie obrazu punktem centralnym jest rudobrody rycerz na upadającym koniu, który został pochwycony na arkan przez Tatara. Na przodzie widać wąsatą postać czeskiego rycerza w zbroi, który jedną nogą stoi na ziemi, a drugą nogę postawił na powalonym przeciwniku. Podniósł miecz, by zadać cios wrogowi. Tymczasem zagraża mu podstępna postać w ciemnym ubraniu, która czai się by zadać cios w bok kordelasem. W fioletowym ubraniu, bez hełmu przedstawiony jest Zawisza Czarny, który szarżuje uzbrojony w turniejową kopię. W rogu pod lasem dostrzec można króla na koniu. Przed nim leży martwy rycerz. Na niebie widać w jaśniejącym obłoku postać świętego. Trzecia ilustracja przedstawia obraz bitwy, który został namalowany na cylindrycznym płótnie rozpiętym w specjalnie do tego celu zbudowanym budynku - wrocławskiej rotundzie. Na obrazie zostali przedstawieni uczestnicy bitwy m.in. Tadeusz Kościuszko, Antoni Madaliński, Łukasz Biegański, Stanisław Fiszer i wiele innych znanych postaci. W centralnej części obrazu widać walczących żołnierzy na wzniesieniu. Z lewej strony na koniach kolejni żołnierze, do których strzelają półki ustawione pod lasem. Drogą widać jadące konie ciągnące wozy. Po prawej stronie również atak żołnierzy na koniach do których strzelają garnizony ustawione pod lasem. U dołu obrazu przez całą długość widać krzaki i piach.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 7
R1GQBdvNmUsiY1
Odpowiedz na pytanie. W którym muzeum znajdują się obrazy Jana Matejki: „Stańczyk na dworze królowej Bony po utracie Smoleńska”, "Bitwa pod Grunwaldem"? Możliwe odpowiedzi: 1. Muzeum Narodowym we Wrocławiu, 2. Muzeum Narodowym w Krakowie, 3. Muzeum Narodowym w Warszawie.
Źródło: Magdalena Ślęzak.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R1O4fm1JzkfY2m70c4cd2326a28c4b_00000000000071
Polecenie do zadania brzmi: Przyporządkuj obrazy do miejsc, w których się obecnie znajdują. Poniżej polecenia są ilustracje i umieszczone do wyboru cztery odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy wybrać prawidłową odpowiedź. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwszy rząd to obrazy. Pierwsze zdjęcie przedstawia obraz "Bitwa pod Grunwaldem". Druga ilustracja to obraz "Panorama Racławicka". Trzecia ilustracja to obraz "Hołd pruski". Czwarta ilustracja to obraz "Cud nad Wisłą". Drugi rząd to kafle ze zdjęciami budynków, w których są obrazy należy je dopasować do obrazów. Pierwsze zdjęcie przedstawia szary wielopiętrowy budynek Muzeum Diecezjalnego w Toruniu. Piętro oddzielone są fragmentami białej elewacji. Drzwi do budynku są drewniane. Drugie zdjęcie przedstawia wielki kompleks wielopiętrowego budynku Muzeum Narodowego w warszawie. Budynek jest w kształcie dużej litery E. Ma kolor piaskowy i szary dach. Trzecie zdjęcie przedstawia sukiennice w Krakowie. czwarte zdjęcie przedstawia okrągły budynek Rotundy we Wrocławiu. Budynek jest czary i przypomina koronę. Część ścian porośnięta jest roślinami.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
m70c4cd2326a28c4b_0000000000005
m70c4cd2326a28c4b_0000000000006
m70c4cd2326a28c4b_0000000000007
m70c4cd2326a28c4b_0000000000213

Słownik pojęć

Malarstwo historyczne
Malarstwo historyczne

przedstawienia malarskie związane z wydarzeniami historycznymi dotyczącymi dziejów państw, narodów i wybitnych osobistości.

Scena batalistyczna (batalistyka)
Scena batalistyczna (batalistyka)

przedstawienie scen bitewnych, oblężeń i życia obozowego w malarstwie, rzeźbie, grafice i tkaninach.

Panorama
Panorama

w sztukach plastycznych duże malowidło (lub fotografia) przedstawiające krajobraz bądź scenę batalistyczną, rozpięte wewnątrz okrągłego budynku.

Rotunda
Rotunda

budowla centralna na rzucie koła, zawierające wewnątrz zazwyczaj jedno pomieszczenie, na ogół kryte kopułą.

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

m70c4cd2326a28c4b_0000000000236

Galeria dzieł sztuki