1880 - początki neoimpresjonizmu, twórczości Georges Seurata i techniki pointylistycznej
1884 - rozpoczęcie prac nad obrazem Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte przez Seurata, umowna data powstania nurtu neoimpresjonizmu
1886 - ostatnia wystawa impresjonistów
1889 - powstaje obraz Kobieta przy otwartym oknie belgijskiego pointylisty Henriego van der Velde
1905 - Henri Matisse maluje słynny obraz Otwarte okno
1905 - pierwsza wystawa fowistów, umowna data zakończenia neoimpresjonizmu
1930 - Arthur Segal kontynuuje poszukiwania neoimpresjonistyczne, tworząc obraz Widok z okna
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RiLRZT31skNnu1
Scenariusz zajęć do pobrania
Scenariusz zajęć do pobrania
Źródło: online-skills, cc0.
1
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;
5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);
6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów;
6) rozumie i charakteryzuje na wybranych przykładach z różnych dziedzin pojęcie stylu w sztuce.
Nauczysz się
rozpoznawać główne dzieła neoimpresjonistyczne;
charakteryzować malarstwo neoimpresjonistyczne;
definiować pojęcie światła i koloru w malarstwie;
określać uczucia, które towarzyszą Ci przy odbiorze dzieła malarskiego;
tworzyć opisy wybranych dzieł malarskich;
dokonywać analizy porównawczej dzieł.
Widok za oknem jako motyw malarski
Motyw otwartego okna i rozciągającego się za nim świata wykorzystywało wielu malarzy. Szczególnie od końca XIX wieku twórcy zaintrygowani byli możliwościami tego typu przedstawień, czyniąc je niesamowicie nastrojowymi, klimatycznymi. Przeciwstawienie bliskiego i dalekiego, stało się metaforą tęsknoty, niespełnienia, marzycielskości o niedostępnych czynach. Malarze starali się uchwycić te wrażenia poprzez portretowanie spokojnej sytuacji pierwszoplanowej, zestawionej z majaczącym za oknem, melancholijnym krajobrazem.
Fascynacja artystów motywem „świata widzianego przez okno” była kontynuowana przez malarzy wielu pokoleń. Najbardziej znanym i rozpoznawalnych dziełem sztuki opartym na tej tematyce jest bez wątpienia Otwarte okno awangardowego malarza Henri Matisse’a.
RLYKZfUYr87kX1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Henriego Matisse'a „Otwarte okno”. Ukazuje otwarte na oścież dwuskrzydłowe okno. Ściana po lewej stronie okna jest niebiesko-zielona, a po prawej fioletowa. Pod oknem stoją donice z roślinami, a dookoła wnęki okiennej rośnie bluszcz. Brązowo-czerwone ramy okienne dzielone są na trzy części. Za oknem rozciąga się widok na port z żaglówkami. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Henri Matisse namalował Otwarte okno w 1905 roku. Inspirację do stworzenia pracy stanowiła sceneria zza okna jego apartamentu w południowo francuskim Collioure. Charakterystyczny styl malarza wyraża się poprzez nasycone, czyste barwy, które kładzione są ekspresyjnie i stanowią najważniejszy element budowy obrazu.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Henriego Matisse'a „Otwarte okno”. Ukazuje otwarte na oścież dwuskrzydłowe okno. Ściana po lewej stronie okna jest niebiesko-zielona, a po prawej fioletowa. Pod oknem stoją donice z roślinami, a dookoła wnęki okiennej rośnie bluszcz. Brązowo-czerwone ramy okienne dzielone są na trzy części. Za oknem rozciąga się widok na port z żaglówkami. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Henri Matisse namalował Otwarte okno w 1905 roku. Inspirację do stworzenia pracy stanowiła sceneria zza okna jego apartamentu w południowo francuskim Collioure. Charakterystyczny styl malarza wyraża się poprzez nasycone, czyste barwy, które kładzione są ekspresyjnie i stanowią najważniejszy element budowy obrazu.
Henri Matisse, „Otwarte okno”, 1905, National Gallery of Art, Washington D.C., Stany Zjednoczone, wikipedia.org, domena publiczna
Śmiałe, rozedrgane pociągnięcia pędzla i żywa kolorystyka pracy stanowią rozwinięcie poszukiwań artystycznych impresjonistów. Malarskie kompozycje przedstawiające widok zza okna, są wyjątkowo ciekawe nie tylko dla twórców, ale także dla badaczy i odbiorców sztuki. Obrazy tego typu najczęściej składają się z pierwszego planu, na którym przedstawiony jest fragment wnętrza pomieszczenia, framuga okienna, stojące na parapecie kwiaty lub wpatrzona w dal postać. Drugim elementem jest rozciągający się za oknem widok – najczęściej tą sytuacją jest pejzaż. Dzięki wyrazistemu podziałowi na te dwie strefy, artyści mogą osiągnąć niesamowite wrażenie głębi w obrazie, sprawiającej wrażenie trójwymiarowej przestrzeni. Przywodzą na myśl „obraz w obrazie”, ponieważ niejednokrotnie sam pejzaż zza okna namalowany jest w rewelacyjny sposób i mógłby stanowić samodzielne, odrębne dzieło sztuki.
Pointylizm
Schyłek XIX wieku przyniósł w sztuce wiele nowych osiągnięć technicznych. Nowatorskie poszukiwania neoimpresjonistów zaowocowały wykształceniem pointylizmu, wywodzącego się z impresjonistycznego dywizjonizmu. Artyści skupiający się na tych technikach malowali bez podmalówki, techniką alla prima, co po włosku oznacza „za pierwszym razem”. Obrazy tworzone w ten sposób wykonywane są dość szybko, bez zaznaczania wcześniej szkicu na płótnie. Często można też zauważyć strukturę nakładanej farby i jasne prześwity płótna między plamami farby. W efekcie kompozycja sprawia wrażenie drżącej, migotliwej, pełnej światła i wymownego klimatu.
Pointylizm polega na tworzeniu obrazu poprzez „kropkowanie”, kładzeniu na płótnie gęsto, równomiernie rozmieszonych plamek w różnych kolorach. Artyści, którzy interesowali się tą techniką, nazywani są neoimpresjonistami. W XIX wieku, kiedy nastąpił przełomPrzełomprzełom nie tylko w sztuce, ale także w dziedzinie nauki, wzrosło wśród malarzy zainteresowanie optyką, czyli nauką o naturze, specyfice światła. Opierali się na teoriach głoszących, że małe plamki czystych kolorów położone obok siebie, a oglądane z oddali, mieszają się „w oku” tworząc kolor pochodny. Cętki, punkciki występujących w sąsiedztwie kolorów dopełniających miały na celu uzyskanie większej świetlistości.
Na poniższym obrazie i jego zbliżeniu na detale widać, jak bardzo przemyślany był sposób nakładania farby. W oddaleniu drobne pociągnięcia pędzla budują niezwykle czysty kolorystycznie, migotliwy obraz. Paul Signac, kontynuował twórcze poszukiwania malarskich środków wyrazu swojego mistrza – Georges’a Seurata. Oglądając fragmenty płótna Grand Canal, Venice widzimy odważne zestawienia kolorów dopełniających: czerwieni z zielenią, żółcieni z fioletem czy niebieskości z oranżem. Obraz, przypatrując się z bliska, może być trudny do odczytania. Wielość pojawiających się punktów rozprasza uwagę widza. Dopiero w pewnej odległości pojawia się przedstawienie pejzażu o rozmytych, płynnych konturach a „kropki” tworzące krajobraz zlewają się i mieszają w siatkówce oka.
RT1MvJGFk5hxJ1
Ilustracja przedstawia obraz Paula Signaca „Grand Canal (Wenecja)”. Ukazuje widok na Wenecję od strony portu. W tle uwagę zwraca Bazylika świętego Marka z kopułą oraz inne zabytki Wenecji, które mienią się w słońcu. Na pierwszym planie stoją gondole.
Paul Signac, „Grand Canal, Venice”, 1905, Muzeum Sztuki, Toledo, Hiszpania, commons.wikimedia.org, domena publiczna
R30DxpHiT9iAp1
Ilustracja przedstawia fragment obrazu Paula Signaca „Grand Canal (Wenecja)”, na którym ukazane są gondole z pasażerami oraz dwa wystające z wody czerwono-niebiesko-zielone słupy.
Paul Signac, „Grand Canal, Venice”, 1905, Muzeum Sztuki, Toledo, Hiszpania, wikipedia.org, domena publiczna
Rwy8KWN1ZZ3OT1
Ilustracja przedstawia fragment obrazu Paula Signaca pt. „Grand Canal (Venice)”, większe zbliżenie na gondole. Dokładnie widać pociągnięcia pędzla, podłużne kropki.
Paul Signac, „Grand Canal, Venice”, 1905, Muzeum Sztuki, Toledo, Hiszpania, wikipedia.org, domena publiczna
RK1JgV3wU1ZXT1
Ilustracja przedstawia fragment obrazu Paula Signaca „Grand Canal (Wenecja)”, na którym ukazana jest zabudowa Wenecji. Ponad miastem górują kopuły Bazyliki świętego Marka.
Paul Signac, „Grand Canal, Venice”, 1905, Muzeum Sztuki, Toledo, Hiszpania, wikipedia.org, domena publiczna
Kolory
RcuDjhYiP23VX1
Ilustracja ukazuje fotografię tęczy na tle nieba. W lewym dolnym rogu niebo jest jaśniejsze i tęcza zanika. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Kolory postrzegane przez oko to światło o różnej długości fali – odbijane lub pochłaniane przez elementy z otoczenia. Na jednym końcu widzialnego widma długości fal znajduje się niebieski, a na drugim czerwony. Pomiędzy nimi kryją się wszystkie kolory, jakie widzieliśmy i jakie kiedykolwiek zobaczymy. Z punktu widzenia artysty barwy to pigmenty, czyli barwniki, z których powstają farby. Opanowanie naukowych podstaw i terminów pomoże ci zrozumieć pojęcia, które artyści i krytycy sztuki używają do opisywania obrazów. Światło białe tak naprawdę składa się ze wszystkich kolorów tęczy. Jest mieszaniną wszystkich możliwych barw. Czyste światło nasze oko postrzega jako kolor biały.
Ilustracja ukazuje fotografię tęczy na tle nieba. W lewym dolnym rogu niebo jest jaśniejsze i tęcza zanika. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Kolory postrzegane przez oko to światło o różnej długości fali – odbijane lub pochłaniane przez elementy z otoczenia. Na jednym końcu widzialnego widma długości fal znajduje się niebieski, a na drugim czerwony. Pomiędzy nimi kryją się wszystkie kolory, jakie widzieliśmy i jakie kiedykolwiek zobaczymy. Z punktu widzenia artysty barwy to pigmenty, czyli barwniki, z których powstają farby. Opanowanie naukowych podstaw i terminów pomoże ci zrozumieć pojęcia, które artyści i krytycy sztuki używają do opisywania obrazów. Światło białe tak naprawdę składa się ze wszystkich kolorów tęczy. Jest mieszaniną wszystkich możliwych barw. Czyste światło nasze oko postrzega jako kolor biały.
Światło białe i jego skład. W przyrodzie światło rozpraszają np. krople deszczu. Możemy wówczas zobaczyć tęczę – wszystkie kolory składające się na światło białe, online-skills, CC BY 3.0
Do barw czystych należą barwy podstawowe i pochodne, tzn. czerwona, żółta, niebieska, zielona, pomarańczowa i fioletowa. Obraz namalowany takimi kolorami będzie na pewno obrazem pogodnym, wesołym. Istnieją jednak obrazy o kolorach równie pięknych i szlachetnych, ale dzieła te wydają się nam poważne, dostojne, a czasami nawet smutne. Te kolory nazywamy złamanymi. Barwy złamane powstają w ten sposób, że do farby o barwie czystej dodajemy odrobinę farby obarwie dopełniającejBarwy dopełniającebarwie dopełniającej (np. trochę zieleni do czerwieni, trochę żółcieni do fioletu lub trochę błękitu do barwy pomarańczowej). Użycie barw złamanych od razu zmienia nastrój obrazu.
R18pqCOOLYpVC1
Ilustracja przedstawia koło barw. Ukazuje ono kolory od żółtego przez odcienie czerwieni, fioletów, błękitów i zieleni.
Koło barw, online-skills, CC BY 3.0
RFXil8Lyx4HOs1
Ilustracja przedstawia schemat ukazujący sposób, w jaki z barw podstawowych powstają barwy pochodne. Wewnątrz schematu, w kółku, znajdują się kolory podstawowe: żółty, niebieski, czerwony. Na obrzeżach kółka przedstawione zostały kolory pochodne: zielony, powstały po zmieszaniu koloru żółtego z niebieskim, fioletowy, powstały po zmieszaniu koloru czerwonego i niebieskiego, pomarańczowy, powstały po zmieszaniu koloru czerwonego i żółtego.
Kolory podstawowe i pochodne, online-skills, CC BY 3.0
R1Mj72CoU52ai1
Ilustracja przedstawia zjawisko mieszania barw. Na białej kartce namalowane są farbą akwarelową: czerwony kwadrat, obok niebieski prostokąt, a poniżej czerwono – czarne kółko.
Mieszanie barw, online-skills, CC BY 3.0
Barwa czarna występuje wtedy, kiedy kolorowe pigmenty pochłaniają w całości światło białe. Kiedy pigment odbija wiązkę światła np. czerwonego – wówczas postrzegamy barwę jako czerwoną. Kolor (barwa) to fala światła odbitego przez pigment.
Jeśli ułożymy wszystkie kolory w krąg, otrzymamy koło barw. Znajdują się na nim m.in. trzy podstawowe koloryBarwy podstawowepodstawowe kolory: czerwony, żółty i niebieski. To z nich powstają inne kolory – kolory pochodneBarwy drugorzędowekolory pochodne: oranże, zielenie i fiolety. Barwy pochodne (drugorzędowe) są barwami otrzymywanymi przez zmieszanie ze sobą dwóch barw podstawowych (pierwszorzędowych). Im więcej zmieszamy ze sobą barw, tym ciemniejszy odcień uzyskamy.
Barwy ciepłe i zimne
Ciepłe barwy intrygują, skupiają na sobie uwagę, wysuwają się na przód w obrazie, natomiast odcienie chłodne mają tendencję do wycofywania się na głębszy plan. Przyzwyczailiśmy się uważać niektóre kolory za zimne, inne za ciepłe, jednak w rzeczywistości nawet podstawowe kolory są zróżnicowane temperaturowo.
Barwy ciepłe, kojarzą się z ogniem i ciepłem zawierają przewagę żółci i czerwieni.
Barwy zimne kojarzą się z chłodem, lodem, wodą, zawierają przewagę niebieskiego i zieleni.
Artyści stosujący techinkę pointylizmu
Rozbudowujące się możliwości techniczne dają artystom swobodę dobierania formy plastycznej do ich upodobań. Malarze wybierali technikę pointylistyczną nie tylko w dobie neoimpresjonizmu, ale także w późniejszych dekadach. Ciekawym przykładem jest twórczość awangardowego malarza rumuńskiego pochodzenia Arthura Segala.
RhRbMya216zJk1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Arthura Segala „Widok z okna”. Ukazuje otwarte okno. W pomieszczeniu, po prawej stronie stoi fotel z drewnianym podłokietnikiem. Za oknem widać fragment miasta z dachami domów. Po prawej stronie stoi wysoki budynek z oknami. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Jego "Widok z okna" z 1930 roku namalowany jest za pomocą drobnych punktów czystego koloru. W oddaleniu drobne pociągnięcia pędzla budują niezwykle czysty kolorystycznie, migotliwy obraz. Z bliska widać, jak bardzo przemyślany był sposób nakładania farby.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Arthura Segala „Widok z okna”. Ukazuje otwarte okno. W pomieszczeniu, po prawej stronie stoi fotel z drewnianym podłokietnikiem. Za oknem widać fragment miasta z dachami domów. Po prawej stronie stoi wysoki budynek z oknami. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Jego "Widok z okna" z 1930 roku namalowany jest za pomocą drobnych punktów czystego koloru. W oddaleniu drobne pociągnięcia pędzla budują niezwykle czysty kolorystycznie, migotliwy obraz. Z bliska widać, jak bardzo przemyślany był sposób nakładania farby.
Arthur Segal, „Widok z okna”, 1930, Indianapolis Museum of Art, Stany Zjednoczone, az333960.vo.msecnd.net, CC BY 3.0
Innym artystą, którego prace inspirowane są osiągnięciami pointylistów, jest Belg Henry van de Velde. Z malarstwem neoimpresjonistów zetknął się podczas studiów w Paryżu pod koniec XIX wieku, podziwiając Georgesa Seurata i Paula Signaca.
R1D27VMYyRcdj1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Henry'ego van der Velde, “Kobieta przy otwartym oknie”. Ukazuje siedzącą przy otwartym oknie kobietę w nakryciu głowy. Za oknem znajduje się widok na ulicę, przy której stoją niskie budynki z czerwonej cegły. Przed domem w tle rośnie drzewo z dużą koroną. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: W pracy "Kobieta przy otwartym oknie" z 1889 roku łączy pełną zadumy postać z pierwszego planu z rysującym się za oknem statycznym pejzażem. Technika pointylizmu nadaje obrazowi ekspresyjnej świetlistości. Spokojna kompozycja belgijskiego malarza łączy w sobie dwa światy – przestrzeń zacienionego pomieszczenia i pogodny dzień rozciągający się za framugą okienną. Zamyślona kobieta kontempluje statyczny krajobraz, sama nie będąc jego częścią. Być może jest symbolem niespełnienia, tęsknoty, nostalgii. Malarze neoimpresjonizmu chętnie odnosili się w swoich scenach rodzajowych do ukrytych znaczeń.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Henry'ego van der Velde, “Kobieta przy otwartym oknie”. Ukazuje siedzącą przy otwartym oknie kobietę w nakryciu głowy. Za oknem znajduje się widok na ulicę, przy której stoją niskie budynki z czerwonej cegły. Przed domem w tle rośnie drzewo z dużą koroną. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: W pracy "Kobieta przy otwartym oknie" z 1889 roku łączy pełną zadumy postać z pierwszego planu z rysującym się za oknem statycznym pejzażem. Technika pointylizmu nadaje obrazowi ekspresyjnej świetlistości. Spokojna kompozycja belgijskiego malarza łączy w sobie dwa światy – przestrzeń zacienionego pomieszczenia i pogodny dzień rozciągający się za framugą okienną. Zamyślona kobieta kontempluje statyczny krajobraz, sama nie będąc jego częścią. Być może jest symbolem niespełnienia, tęsknoty, nostalgii. Malarze neoimpresjonizmu chętnie odnosili się w swoich scenach rodzajowych do ukrytych znaczeń.
Henry van der Velde, “Kobieta przy otwartym oknie”, 1889, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych w Antwerpii, www.kmska.be, CC BY 3.0
Paul Signac, kontynuował twórcze poszukiwania malarskich środków wyrazu swojego mistrza – Georges’a Seurata. Oglądając z bliska fragmenty płótna Kobiety przy studni z 1892 roku widzimy odważne zestawienia czystych kolorów. Przypatrując się z bliska, może być trudny do odczytania. Wielość pojawiających się punktów rozprasza uwagę widza. Dopiero w pewnej odległości rysuje się przedstawienie sceny o rozmytych, płynnych konturach a „kropki” tworzące krajobraz zlewają się i mieszają w siatkówce oka.
R1Rx3sd6Hhybg1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Paula Signaca „Kobiety przy studni”. Ukazuje dwie kobiety wyciągające wodę ze studni znajdującej się przy akwenie wodnym. Kobieta po lewej, opierająca się o krawędź studni trzyma zielony dzban. Drugi, większy stoi przy studni. Ścieżką odchodzi kobieta, niosąc dwa dzbany z wodą. W tle, na wzgórzu stoi kościół i rosną drzewa. Po lewej stronie znajduje się tafla błękitnej wody, po której płynął żaglówki. Na horyzoncie rozciągają się góry. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z ilustracją przedstawiającą fragment obrazu i odniesieniami do kolorów zielonego, żółtego i niebieskiego, które pojawiają się obok siebie w tym fragmencie.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Paula Signaca „Kobiety przy studni”. Ukazuje dwie kobiety wyciągające wodę ze studni znajdującej się przy akwenie wodnym. Kobieta po lewej, opierająca się o krawędź studni trzyma zielony dzban. Drugi, większy stoi przy studni. Ścieżką odchodzi kobieta, niosąc dwa dzbany z wodą. W tle, na wzgórzu stoi kościół i rosną drzewa. Po lewej stronie znajduje się tafla błękitnej wody, po której płynął żaglówki. Na horyzoncie rozciągają się góry. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z ilustracją przedstawiającą fragment obrazu i odniesieniami do kolorów zielonego, żółtego i niebieskiego, które pojawiają się obok siebie w tym fragmencie.
Paul Signac, „Kobiety przy studni” (wybór detalu z kolorami składowymi), 1892, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikipedia.org, domena publiczna
RXR5rGN1IJr8n1
Animacja przedstawiająca technikę pointylizmu ukazuje pomieszczenie, w którym zostały zamieszczone obrazy neoimpresjonistyczne. Na poszczególnych ścianach ukazane są obrazy. Na pierwszej znajduje się dzieło "Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte", przedstawiające ludzi spacerujących w parku i zabawy na świeżym powietrzu. Część nich jest pod parasolami, osłaniają się przed słońcem. Kobiety ubrane są w długie, eleganckie suknie. Mężczyźni przyodziani są w garnitury oraz kapelusze. Pomiędzy bohaterami biegają psy. Para po prawej stronie trzyma na smyczy małą małpkę. W tle znajduje się płynąca rzeka oraz liczne drzewa. Plan pierwszy jest zacieniony, dalsze plany są oświetlone słońcem. Do dzieła dołączone są informacje: Georges‑Pierre Seurat – „Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte” - 1884‑1886. Pierwsza wersja obrazu była namalowana techniką impresjonistyczną (z szerszymi niż w wersji ostatecznej pociągnięciami pędzla), w drugiej stosował już technikę, która później określona zostanie nazwą puentylizmu– pociągnięcia pędzla zastąpiły drobne, różnobarwne punkty i niewielkie kreski. Malując swój obraz Seurat użył nowego wówczas pigmentu – żółcieni cynkowej (chromianu cynku), najbardziej widocznej na jasnych fragmentach trawnika na obrazie, oraz mieszanki pigmentów pomarańczowego i niebieskiego. Po opływie ponad wieku od namalowania dzieła żółcień cynkowa pociemniała, nabierając odcienia brązu, co uwidoczniło się jeszcze za życia artysty. Na kolejnej ścianie przedstawiony jest obraz Roberta Delaunay'a "Portret Metzingera". Ukazuje mężczyznę w marynarce i białej koszuli, ustawionego frontalnie do widza na wielobarwnym tle. Do obrazu dołączone są informacje: Robert Delaunay – „Portrait de Metzinger” – 1906. Francuski malarz, przedstawiciel kubizmu orficznego. Współtworzył ormiański ruch artystyczny, zauważony za używanie silnych kolorów i kształtów geometrycznych. Jego późniejsze dzieła były bardziej abstrakcyjne. Podczas pobytu w Bretanii nawiązał ścisłą przyjaźń z Jeanem Metzingerem, z którym dzielił wystawę w galerii prowadzonej przez Berthe Weill na początku 1907 roku. Kolejne dzieło to obraz Camille'a Pissarra "Ogród w Eragny". Dzieło ukazuje sad z licznymi drzewami i oświetloną trawą, w którym znajdują się dwie postacie. Za sadem widać ciemne korony innych drzew. Do dzieła dołączone są informacje: Camille Pissarro – „Ogród w Éragny” – 1896. Francuski malarz pochodzenia żydowskiego, impresjonistyczny i neoimpresjonistyczny. Namalował takie obrazy, jak "Droga", "Zimowe słońce i śnieg", "Hyde Park", "Ogród w Éragny". Skupiał się na różnej tematyce, przez pewien okres były to również okolice Sydenham i Norwoods, widok centralnego Londynu, widoki Kew Gardens i Kew Greek. Kolorystyka jest stonowana, dzięki czemu obraz idealnie wtopi się w całość, tworząc elegancki, stylowy dodatek w każdym domu. Obok wisi dzieło Charlesa Théophile'a Angranda "The Harvesters", ukazujące prace polowe. Kobiety i mężczyźni zbierają siano do worków i ładują na wóz. Niedaleko wozu stoi biały koń. Po prawej stronie, przed drzewami stoi brązowe ciele. W tle - pogodnie niebo. Do dzieła dołączone są informacje: Charles Théophile Angrand – „The Harvesters”- 1892. Francuski malarz, przedstawiciel neoimpresjonizmu, anarchista. Obrazy impresjonistyczne Angranda z początków lat osiemdziesiątych XIX w. przedstawiają głównie tematy wiejskie, zawierające rozbite obrysy i jasne kolory. Wśród jego prac przeważały pejzaże wykonane akwarelami oraz rysunki węglem. W 1884 roku wystawił swoje prace na Salonie Niezależnych.
Ostatnim obrazem jest portret "Kobieta z kapeluszem" Jeana Dominique'a Antony'ego Metzingera. Obraz przedstawia kobietę w żółtej bluzce i białym golfie. Na głowie ma duży, żółty kapelusz z doczepioną ogromną zieloną kokardą. Tło składa się z plam w barwach fioletowych, różowych, błękitnych, i żółtej. Do dzieła dołączone są informacje: Jean Dominique Antony Metzinger – „Kobieta z kapeluszem” – 1906. Był głównym francuskim malarzem XX wieku, teoretykiem, pisarzem, krytykiem i poetą, który wraz z Albertem Gleizesem napisał teoretyczne prace nad kubizmem. Dzieło „Kobieta z kapeluszem” wykonane zostało w stylu zgodnym z innymi dziełami Metzingera, powstałymi w latach 1905‑1907. Jest portretem eleganckiej kobiety, która wpatruje się bezpośrednio w widza, nosząca modny, kapelusz z dużą zielono‑białą kokardą. Wszystkie obrazy we wnętrzu oprawione są w złocone ramy. Na suficie zamontowane są współczesne lampy doświetlające pomieszczenie.
Animacja przedstawiająca technikę pointylizmu ukazuje pomieszczenie, w którym zostały zamieszczone obrazy neoimpresjonistyczne. Na poszczególnych ścianach ukazane są obrazy. Na pierwszej znajduje się dzieło "Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte", przedstawiające ludzi spacerujących w parku i zabawy na świeżym powietrzu. Część nich jest pod parasolami, osłaniają się przed słońcem. Kobiety ubrane są w długie, eleganckie suknie. Mężczyźni przyodziani są w garnitury oraz kapelusze. Pomiędzy bohaterami biegają psy. Para po prawej stronie trzyma na smyczy małą małpkę. W tle znajduje się płynąca rzeka oraz liczne drzewa. Plan pierwszy jest zacieniony, dalsze plany są oświetlone słońcem. Do dzieła dołączone są informacje: Georges‑Pierre Seurat – „Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte” - 1884‑1886. Pierwsza wersja obrazu była namalowana techniką impresjonistyczną (z szerszymi niż w wersji ostatecznej pociągnięciami pędzla), w drugiej stosował już technikę, która później określona zostanie nazwą puentylizmu– pociągnięcia pędzla zastąpiły drobne, różnobarwne punkty i niewielkie kreski. Malując swój obraz Seurat użył nowego wówczas pigmentu – żółcieni cynkowej (chromianu cynku), najbardziej widocznej na jasnych fragmentach trawnika na obrazie, oraz mieszanki pigmentów pomarańczowego i niebieskiego. Po opływie ponad wieku od namalowania dzieła żółcień cynkowa pociemniała, nabierając odcienia brązu, co uwidoczniło się jeszcze za życia artysty. Na kolejnej ścianie przedstawiony jest obraz Roberta Delaunay'a "Portret Metzingera". Ukazuje mężczyznę w marynarce i białej koszuli, ustawionego frontalnie do widza na wielobarwnym tle. Do obrazu dołączone są informacje: Robert Delaunay – „Portrait de Metzinger” – 1906. Francuski malarz, przedstawiciel kubizmu orficznego. Współtworzył ormiański ruch artystyczny, zauważony za używanie silnych kolorów i kształtów geometrycznych. Jego późniejsze dzieła były bardziej abstrakcyjne. Podczas pobytu w Bretanii nawiązał ścisłą przyjaźń z Jeanem Metzingerem, z którym dzielił wystawę w galerii prowadzonej przez Berthe Weill na początku 1907 roku. Kolejne dzieło to obraz Camille'a Pissarra "Ogród w Eragny". Dzieło ukazuje sad z licznymi drzewami i oświetloną trawą, w którym znajdują się dwie postacie. Za sadem widać ciemne korony innych drzew. Do dzieła dołączone są informacje: Camille Pissarro – „Ogród w Éragny” – 1896. Francuski malarz pochodzenia żydowskiego, impresjonistyczny i neoimpresjonistyczny. Namalował takie obrazy, jak "Droga", "Zimowe słońce i śnieg", "Hyde Park", "Ogród w Éragny". Skupiał się na różnej tematyce, przez pewien okres były to również okolice Sydenham i Norwoods, widok centralnego Londynu, widoki Kew Gardens i Kew Greek. Kolorystyka jest stonowana, dzięki czemu obraz idealnie wtopi się w całość, tworząc elegancki, stylowy dodatek w każdym domu. Obok wisi dzieło Charlesa Théophile'a Angranda "The Harvesters", ukazujące prace polowe. Kobiety i mężczyźni zbierają siano do worków i ładują na wóz. Niedaleko wozu stoi biały koń. Po prawej stronie, przed drzewami stoi brązowe ciele. W tle - pogodnie niebo. Do dzieła dołączone są informacje: Charles Théophile Angrand – „The Harvesters”- 1892. Francuski malarz, przedstawiciel neoimpresjonizmu, anarchista. Obrazy impresjonistyczne Angranda z początków lat osiemdziesiątych XIX w. przedstawiają głównie tematy wiejskie, zawierające rozbite obrysy i jasne kolory. Wśród jego prac przeważały pejzaże wykonane akwarelami oraz rysunki węglem. W 1884 roku wystawił swoje prace na Salonie Niezależnych.
Ostatnim obrazem jest portret "Kobieta z kapeluszem" Jeana Dominique'a Antony'ego Metzingera. Obraz przedstawia kobietę w żółtej bluzce i białym golfie. Na głowie ma duży, żółty kapelusz z doczepioną ogromną zieloną kokardą. Tło składa się z plam w barwach fioletowych, różowych, błękitnych, i żółtej. Do dzieła dołączone są informacje: Jean Dominique Antony Metzinger – „Kobieta z kapeluszem” – 1906. Był głównym francuskim malarzem XX wieku, teoretykiem, pisarzem, krytykiem i poetą, który wraz z Albertem Gleizesem napisał teoretyczne prace nad kubizmem. Dzieło „Kobieta z kapeluszem” wykonane zostało w stylu zgodnym z innymi dziełami Metzingera, powstałymi w latach 1905‑1907. Jest portretem eleganckiej kobiety, która wpatruje się bezpośrednio w widza, nosząca modny, kapelusz z dużą zielono‑białą kokardą. Wszystkie obrazy we wnętrzu oprawione są w złocone ramy. Na suficie zamontowane są współczesne lampy doświetlające pomieszczenie.
Francuski artysta neoimpresjonistyczny, Paul Signac, urodził się w Paryżu 11 listopada 1963 roku. Przygodę z malarstwem rozpoczął w 1880 roku, obejrzawszy wystawę prac Claude’a Moneta. Rzucił wówczas szkołę i podjął lekcje malarstwa. Jego pierwsze prace były kolorowymi pejzażami paryskiego przedmieścia, które malował w plenerze.
Kilka lat później, w 1884 roku Paul Signac spotkał Georges’a Seurata. Miało to ogromny wpływ na jego karierę artystyczną – młody malarz podziwiał opracowaną przez Seurata technikę pointylizmu. Obydwaj malarze dzielili zainteresowanie nauką, optyką, na której opierała się ich wiedza o kolorze i świetle. Obrazy dwóch twórców składały się z drobno nałożonych obok siebie kropeczek farby o możliwie jak najczystszym kolorze. Artyści osiągali w ten sposób efekt niesamowitej świetlistości i przestrzeni, co nie udało się żadnemu twórcy sprzed kierunku impresjonistycznego. Spoglądając na te „mozaikowe” obrazy z pewnej odległości, wiele punktów miesza się ze sobą, a powstały w ten sposób obraz jest rozedrgany, lśniący, o rozmytych konturach.
RL27VfQgFqgB51
Reprodukcja przedstawia czarno-biały portret Paula Signaca, autorstwa Georgesa Seurat z 1890. Postać Signiaca ukazana jest z profilu, w cylindrze oraz ciemnym płaszczu. Mężczyzna patrzy przed siebie, ma krzaczaste brwi oraz wąsy.
Georges Seurat, „Portret Paula Signaca”, 1890, własność prywatna, Wikipedia, domena publiczna
Paul Signac zmarł w Paryżu 15 sierpnia 1935 roku, a obrazy, które pozostawił po sobie, dzisiaj znajdują się w największych muzeach i prywatnych galeriach na całym świecie. Technika pointylizmu, którą udoskonalił, do dzisiaj inspiruje artystów, zarówno profesjonalistów, jak i tych początkujących.
Zadania
R1QRBx0s62onS
Ćwiczenie 1
Spośród wymienionych barw wskaż te, które są ciepłe. Możliwe odpowiedzi: 1. żółta, 2. czerwona, 3. niebieska, 4. zielona, 5. fioletowa.
Spośród wymienionych barw wskaż te, które są ciepłe. Możliwe odpowiedzi: 1. żółta, 2. czerwona, 3. niebieska, 4. zielona, 5. fioletowa.
RtY5YB7Hn1yN7
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj do odpowiedniej grupy barwy podstawowe oraz barwy pochodne. Barwy podstawowe. Możliwe odpowiedzi: 1. fiolet, 2. żółcień, 3. brąz, 4. czerwień, 5. zieleń, 6. szarość, 7. błękit, 8. pomarańcz. Barwy pochodne. Możliwe odpowiedzi: 1. fiolet, 2. żółcień, 3. brąz, 4. czerwień, 5. zieleń, 6. szarość, 7. błękit, 8. pomarańcz
Przyporządkuj do odpowiedniej grupy barwy podstawowe oraz barwy pochodne. Barwy podstawowe. Możliwe odpowiedzi: 1. fiolet, 2. żółcień, 3. brąz, 4. czerwień, 5. zieleń, 6. szarość, 7. błękit, 8. pomarańcz. Barwy pochodne. Możliwe odpowiedzi: 1. fiolet, 2. żółcień, 3. brąz, 4. czerwień, 5. zieleń, 6. szarość, 7. błękit, 8. pomarańcz
Przy użyciu trzech podstawowych barw możemy uzyskać szeroką gamę kolorystyczną. Przyporządkuj do odpowiedniej grupy barwy podstawowe oraz barwy pochodne.
Dokończ zdanie. Barwiący składnik farby to... Możliwe odpowiedzi: 1. nasycenie, 2. pigment, 3. walor.
Dokończ zdanie. Barwiący składnik farby to... Możliwe odpowiedzi: 1. nasycenie, 2. pigment, 3. walor.
Barwiący składnik farby to:
walor
nasycenie
pigment
P-076-Z3
Źródło: Karolina Urbańska, cc0.
R1EiNimNf7xuP
Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się technika malarska polegająca na nakładaniu czystych farb małymi punktami? Możliwe odpowiedzi: 1. dywizjonizm, 2. pointylizm, 3. akwarela.
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się technika malarska polegająca na nakładaniu czystych farb małymi punktami? Możliwe odpowiedzi: 1. dywizjonizm, 2. pointylizm, 3. akwarela.
Paul Signac, malarz neoimpresjonistyczny, stosował pewien rodzaj kontrastu pomiędzy punktowo nakładanymi barwami, by uzyskać efekt świetlistości, lśniących barw.
Zestawiając w podanym fragmencie obrazu Port w Antibes w bliskiej odległości od siebie kolory uzupełniające, wprowadzał:
kontrast dopełnieniowy
różnicę fakturową
monochromatyczność
R1Z2mz9bqjqvQ1
Ćwiczenie 5
Do dzieł dobierz ich autorów. "Grand Canal (Wenecja)". Możliwe odpowiedzi: 1. Paul Signac, 2. Henry van de Velde, 3. Henri Matisse. "Otwarte okno". Możliwe odpowiedzi: 1. Paul Signac, 2. Henry van de Velde, 3. Henri Matisse. "Kobieta przy otwartym oknie". Możliwe odpowiedzi: 1. Paul Signac, 2. Henry van de Velde, 3. Henri Matisse.
Do dzieł dobierz ich autorów. "Grand Canal (Wenecja)". Możliwe odpowiedzi: 1. Paul Signac, 2. Henry van de Velde, 3. Henri Matisse. "Otwarte okno". Możliwe odpowiedzi: 1. Paul Signac, 2. Henry van de Velde, 3. Henri Matisse. "Kobieta przy otwartym oknie". Możliwe odpowiedzi: 1. Paul Signac, 2. Henry van de Velde, 3. Henri Matisse.
Przyjrzyj się wybranym reprodukcjom dzieł malarskich i dopasuj je do autora.
Henry van de Velde, Paul Signac, Arthur Segal
.................
.................
.................
Ćwiczenie 6
Jaka jest wymowa, ekspresja poniższych prac? Dopasuj podane określenia do reprodukcji obrazów pointylistycznych Paula Signaca i Jeana Metzingera.
R1bPe5cLYAYbm
Odpowiedz na pytanie. Którzy z wymienionych malarzy są neoimpresjonistami? Możliwe odpowiedzi: 1. Paul Signac, 2. Henry Matisse, 3. Jean Metzinger, 4. George Seurat.
Jean Metzinger, „Kobieta z kapeluszem”, 1906, Korban Art Foundation, Wikipedia, PD-US; Paul Signac, „Parowiec na rzece”, 1901, Galeria Narodowa, Praga, Czechy, Wikipedia, domena publiczna
RpafG2Mx3mQHx
Do dzieł dobierz miejsca, w których się znajdują. „Grand Canal, Venice”. Możliwe odpowiedzi: 1. National Gallery of Art, Washington, 2. Galeria Narodowa, Praga, 3. Muzeum Sztuki, Toledo. "Parowiec na rzece". Możliwe odpowiedzi: 1. National Gallery of Art, Washington, 2. Galeria Narodowa, Praga, 3. Muzeum Sztuki, Toledo. "Otwarte okno". Możliwe odpowiedzi: 1. National Gallery of Art, Washington, 2. Galeria Narodowa, Praga, 3. Muzeum Sztuki, Toledo.
Do dzieł dobierz miejsca, w których się znajdują. „Grand Canal, Venice”. Możliwe odpowiedzi: 1. National Gallery of Art, Washington, 2. Galeria Narodowa, Praga, 3. Muzeum Sztuki, Toledo. "Parowiec na rzece". Możliwe odpowiedzi: 1. National Gallery of Art, Washington, 2. Galeria Narodowa, Praga, 3. Muzeum Sztuki, Toledo. "Otwarte okno". Możliwe odpowiedzi: 1. National Gallery of Art, Washington, 2. Galeria Narodowa, Praga, 3. Muzeum Sztuki, Toledo.
Inspirując się techniką pointylizmu, wykonaj pracę plastyczną przedstawiającą widok zza okna. Przemyśl kompozycję i wykonaj kilka szkiców. Ciekawym efektem będzie połączenie fragmentu okna lub balkonu z zewnętrznym krajobrazem, który obserwujesz – doda to obrazowi głębi. Wybierz dowolne narzędzie pracy: mały, okrągły pędzel, szpachelkę, gąbeczkę lub maczany w farbie patyczek do uszu. Postaraj się wykorzystać poznane w tym temacie zasady łączenia kolorów dopełniających.
Słownik pojęć
Barwy dopełniające
Barwy dopełniające
parę barw dopełniających tworzą barwa podstawowa i barwa pochodna, która powstała ze zmieszania dwóch pozostałych barw podstawowych: czerwona jest dopełniająca do zielonej (czyli mieszanki barw żółtej i niebieskiej), a zielona do czerwonej; niebieska jest dopełniająca do pomarańczowej, a pomarańczowa do niebieskiej; fioletowa jest dopełniająca do żółtej, a żółta do fioletowej. Barwy dopełniające to zarazem kolory, które najsilniej ze sobą kontrastują.
Barwy drugorzędowe
Barwy drugorzędowe
inaczej też: barwy pochodne, są to barwy uzyskiwane przez zmieszanie barw podstawowych:
żółta z niebieską = zielona
niebieska z czerwoną = fioletowa
czerwona z żółtą = pomarańczowa.
Barwy podstawowe
Barwy podstawowe
do barw podstawowych należą: czerwony, żółty i niebieski. Nazywamy je tak dlatego, ponieważ nie można ich uzyskać ze zmieszania innych farb, ale z nich wywodzą się inne kolory.
Pigment
Pigment
substancja barwiąca nierozpuszczalna w wodzie i olejach, używana do wyrobu farb
Przełom
Przełom
nagła, zasadnicza zmiana w przebiegu czegoś
Galeria dzieł sztuki
RT1MvJGFk5hxJ1
Ilustracja przedstawia obraz Paula Signaca „Grand Canal (Wenecja)”. Ukazuje widok na Wenecję od strony portu. W tle uwagę zwraca Bazylika świętego Marka z kopułą oraz inne zabytki Wenecji, które mienią się w słońcu. Na pierwszym planie stoją gondole.
Paul Signac, „Grand Canal, Venice”, 1905, Muzeum Sztuki, Toledo, Hiszpania, commons.wikimedia.org, domena publiczna
RL27VfQgFqgB51
Reprodukcja przedstawia czarno-biały portret Paula Signaca, autorstwa Georgesa Seurat z 1890. Postać Signiaca ukazana jest z profilu, w cylindrze oraz ciemnym płaszczu. Mężczyzna patrzy przed siebie, ma krzaczaste brwi oraz wąsy.
Georges Seurat, „Portret Paula Signaca”, 1890, własność prywatna, Wikipedia, domena publiczna
R1culwyfoSwgv1
Ilustracja przedstawia fragment obrazu Paula Signaca pt. „Port w Antibes”. Widać fragment łódki płynącej po wodzie. Na łódce znajdują się cztery osoby, nie widać ich wyraźnie. W morzu odbija się słońce. Artysta punktowo nakładał farby, morze zostało przedstawione w kolorach: fioletowym, żółtym, różowym, zielonym.
Paul Signac, „Port w Antibes”, 1914, Muzeum Modernizmu i Sztuki Nowoczesnej, Strasburg, Francja, Wikipedia, domena publiczna
R114xOppQDVO21
Ilustracja przedstawia portret "Kobieta z kapeluszem" Jeana Dominique'a Antony'ego Metzingera. Obraz przedstawia kobietę w żółtej bluzce i białym golfie. Na głowie ma duży, żółty kapelusz z doczepioną ogromną zieloną kokardą. Tło składa się z plam w barwach fioletowych, różowych, błękitnych, i żółtej.
Jean Metzinger, „Kobieta z kapeluszem”, 1906, Korban Art Foundation, Wikipedia, PD-US
RdyUBiX34yb7I1
Ilustracja przedstawia obraz Paula Signaca, „Parowiec na rzece”. Ukazuje parowiec w centralnym punkcie obrazu płynący w stronę widza. Po bokach symetrycznie rozmieszczony jest pejzaż z drzewami i zabudowaniami. W lustrze rzeki odbijają się wszystkie elementy pejzażu. Niebo przysłonięte jest dymem parowca.
Paul Signac, „Parowiec na rzece”, 1901, Galeria Narodowa, Praga, Czechy, Wikipedia, domena publiczna
m589e69629778d912_1516284902553_0
Bibliografia
Eugene Delaroix do Neo‑impresjonizmu, 1899, Paul Signac
